Jack ndi muwolu waki Marie-Line, achita uteŵeti wa nyengu zosi kwambiya mu 1988. Chifukwa chakuti aswera cha kuziŵiliya asani vinthu vasintha pa umoyu wawu, yiwu aja achichita mauteŵeti nganandi ku Guadeloupe ndi French Guiana. Ofesi ya nthambi ya ku France ndiyu yiwonere vyaru venivi. Tingucheza nawu kuti atikambiyeku mbiri yawu.

Ntchinthu wuli cho chingukuchitiskani kuti muyambi uteŵeti wa nyengu zosi?

Marie-Line: Ndingukuliya ku Guadeloupe ndipu kanandi ndayanjanga kupharazga ndi ama zuŵa losi la mphumphu. Ama ŵenga apharazgi aphamphu. Nditanja ŵanthu. Mwaviyo, ndati ndamaliza sukulu mu 1985, ndingwamba upayiniya wa nyengu zosi.

Jack: Ndeche mwana ndayanjanga kucheza ndi abali ndi azichi wo achitanga uteŵeti wa nyengu zosi. Abali yaŵa awuyanjanga ukongwa uteŵeti. Kanandi asani sukulu zajala ndachitanga upayiniya wakovya. Nyengu zinyaki pa Chisulu ndi pa Sabata, takweranga basi kuti tikapharazgi ndi apayiniya kwa zuŵa losi la mphumphu. Pavuli paki, talutanga kunyanja kuti tikapumuwi. Nyengu iyi yaŵanga yakukondweska ukongwa!

Tati tatorana waka ndi Marie-Line mu 1988, ndingukamba mumtima kuti, ‘Tilivi mphingu yeyosi. Wuli kuti tisazgiyeku uteŵeti widu?’ Mwaviyo, nani ndingwamba kuchita upayiniya ndi Marie-Line. Pati pajumpha chaka kutuliya po tinguchitiya sukulu ya apayiniya, angutikambiya kuti tikateŵetiyengi nge apayiniya apade. Tinguchita ma uteŵeti nganandi ngakukondweska ku Guadeloupe ŵechendatikambiyi kuti tisamiyi ku French Guiana.

Kwa vyaka vinandi mwachitapu ma uteŵeti nganandi. Ntchinthu wuli cho chakuwovyaningi kuti muziŵiriyi uteŵeti unyaki asani wasitha?

Marie-Line: Abali ku ofesi ya Nthambi ya ku French Guiana, aziŵanga kuti titanja lemba la Yesaya 6:8. Mwaviyo, kanandi asani atimbiya foni akamba mwakuseka kuti, “Kumbi mukumbuka lemba lo mutanja?” Asani afumba viyo, taziŵiyanga limu kuti uteŵeti usinthengi ndipu takambanga kuti, “Ndisi Panu! Titumeni!”

Tikhumba cha kuyeruzgiya uteŵeti wo tichita sonu ndi wo tachitanga kali, chifukwa kuchita viyo kungachitiska kuti tileki kukondwa ndi uteŵeti wo tichita sonu. Titesesa so kuti tisaniyi mabwezi asani uteŵeti widu wasintha.

 Jack: Nyengu yinyaki kuvuli uku, abali ndi azichi anyaki akhumbanga cha kuti tisami asani uteŵeti wasintha. Mwaviyo, ayesesanga kutinyengere chifukwa akhumbanga cha kuti tilekani nawu. Tati tasama ku Guadeloupe, mubali munyaki wangutikumbusa mazu ngaku Yesu ngo nge pa Mateyu 13:38. Lemba ili likamba kuti: “Munda ntcharu.” Mwaviyo, asani uteŵeti wasintha, takumbukanga kuti teche kuteŵete mumunda umoza ndi abali ndi azichi, kwali tingaŵa nunkhu. Takondwanga asani atituma kuchigaŵa cho kusanirika ŵanthu anandi wo tingaŵapharazgiya. Ndipu tawonanga kuti chenichi ndichu chinthu chakuzirwa ukongwa!

Asani tafika kuchigaŵa chinyaki, tiwona kuti ŵanthu afiska kuja mwakukondwa. Mwaviyo, titesesa kuja nge mo ŵanthu ajaliya kuchigaŵa cho tafika. Chinanga kuti vakurya vo aturya vipambana ndi vo tikuziŵiliya, kweni titurya vo aturya ndi kumwa vo atumwa. Kweni titesesa kuti tiphwere umoyu widu. Ndipuso titesesa kuti tikambengi vinthu vamampha vakukwaskana ndi uteŵeti wewosi wo tapaskika.

Marie-Line: Tisambira so vinandi kwa abali ndi azichi mu chigaŵa cho tasamiya. Ndikumbuka vo vinguchitika tati tafika waka ku French Guiana. Zuŵa linyaki kunguwa vuwa yikulu. Mwaviyo, tinguŵanaŵana kuti tilindizgepu dankha kuti yikati techendaluti kuchipharazga. Kweni mzichi munyaki wangundifumba kuti: “Tinganyamuka?” Ndinguzizwa wati wakamba viyo ndipu ndingumuka kuti: “Vuwa yosi iyi?” Iyu wangumuka kuti: “To ambulela yaku ndipu tikwerengi njinga.” Penapa ndipu ndingusambiriya kutchova njinga uku ndadika ambulera. Asani ndinguleka kusambira ndatingi ndipharazgengi cha muchifuku!

Mwasamapu kwa maulendu pafufupi 15. Kumbi vilipu vo muwona kuti vingawovya ŵanthu asani asama?

Marie-Line: Kusama ndi mphingu. Kweni chakukhumbika nkhusaniya nyumba yakuti upumuliyengemu asani wawe ku upharazgi.

Jack: Kanandi asani tasama ndapentanga so mukati mwa nyumba yo tafikiya. Kweni asani abali ku ofesi ya nthambi aziŵa kuti atisinthengi uteŵeti, kanandi akambanga kuti: “Jack, kusuzgika ndi kuyipenta cha nyumba yo mwafikiyamu!”

Marie-Line wakuziŵa ukongwa kupanganya vinthu! Waŵika chechosi mu mabokosi ndikulembapu kuti “vakubafa,” “vakuchipinda” pamwenga “vakukhichini.” Venivi vitovya kuti tileki kusuzgika kuŵika vinthu pa malu ngakwenere asani tafika pa nyumba yo tasamiya. Iyu walemba so mundandanda wa vinthu vo ve mubokosi lelosi kuti tileki kusuzgika kusaniya vo tikhumba.

 Marie-Line: Chifukwa chakuti tasambira kuchita vinthu mwandondomeku, tiswera cha kwamba uteŵeti widu asani tafika ŵaka ko tasamiya.

Kumbi mutiyigaŵa wuli nyengu yinu kuti “mufiski uteŵeti winu”?—2 Timo. 4:5.

Marie-Line: Pa Mandi peposi tipumuwa ndi kunozgeke maunganu. Kwamba pa Chiŵi mpaka pa Sabata tiluta kuchipharazga.

Jack: Chinanga kuti mwezi wewosi tikhumbika kukwaniska nambala ya maora ngo tikupaskika, kweni tiŵika mtima widu pakukwaniska maora yanga cha. Mumalu mwaki, tiwona kuti ntchitu yakusambiza ŵanthu ndiyu yakukhumbika ukongwa. Titesesa kupharazgiya munthu weyosi yo takumana nayu kutuwa nyengu yo tilutiya mu upharazgi mpaka po tiwere.

Marie-Line: Mwakuyeruzgiyapu, nyengu zosi ndipinga timapepala asani tiluta ku malu nganyaki kuchicheza. Asani ticheza, ŵanthu anyaki atitipempha mabuku chinanga kuti taŵakambiya cha kuti te Akaboni aku Yehova. Ndichu chifukwa chaki titesesa kuja ndi nkharu yamampha kweniso kuvwala mwaulemu chifukwa venivi ndivu ŵanthu awona.

Jack: Kuchitiya vinthu vamampha ŵanthu wo tija nawu pafupi, kutovya so kuti tiŵapharazgiyengi. Mwakuyeruzgiyapu, nditondo vimapepala, kudila viswaswa ku nkhandu kweniso kupeya pabwalu pa nyumba yidu. Ŵanthu wo tija nawu pafupi awona vo tichita ndipu nyengu zinyaki atitifumba kuti: “Kumbi mungandipaskaku Bayibolu?”

Kanandi mwapharazganga ku vigaŵa vakutali. Kumbi vilipu vo mukumbuka vo vingukuchitikiyani ku vigaŵa venivi?

Jack: Ku Guiana, vigaŵa vinyaki vakusuzga kufikaku. Asani tingasazga pamoza, tayendanga mtunda wa makilomita 600 sabata yeyosi kuluta ndi kuwe ko tapharazganga ndipu tayendanga mu misewu yiheni ukongwa. Tiluwengi cha ulendu wo tinguluta ku St. Élie, ku foresiti ya Amazon. Tingwenda maora nganandi kuti tikafiki. Pa ulendu uwu tingukwera galimotu ndipu pavuli paki tingukwera boti la injini. Ŵanthu anandi wo ajanga kwenuku agwiranga ntchitu yakukumba mya ya golidi mumigodi. Chifukwa cha kuwonga mabuku ngidu, anyaki angutipaska mya ya golidi nge vakupereka! Ndi mazulu, tinguŵawonesa yimoza mwa mavidiyo ngidu ndipu ŵanthu anandi anguza kuziwonere.

Marie-Line: Pambula kuswera yapa, mulumu wangu Jack angumupempha kuti wakakambi nkhani ya Chikumbusu ku Camopi. Kuti tikafiki, tingwenda kwa maora nganayi. Pa ulendu uwu, tingukwera boti la injini ndipu tingujumpha mu Msinji wa Oyapock. Tingukondwa ukongwa ndi ulendu uwu.

Jack: Asani maji ngamana vituŵa vakofya ukongwa asani mujumpha pa malu ngo pe mya chifukwa boti litchaya pa mya. Chinanga kuti ve viyo, kweni vituŵa vakukondweska kujumpha pamalu ngenanga. Yo watendesa boti wakhumbika kuja ndi lusu kuti wajumphi umampha pamalu yanga. Kweni venga vakukondweska ukongwa kuwona vinthu venivi pa umoyu widu. Chinanga kuti ku chigaŵa ichi kwenga Akaboni 6 pe, kweni ŵanthu pafufupi 50 anguza pa Chikumbusu, kusazgapu ŵanthu wo adanika kuti Amerindia!

Marie-Line: Achinyamata wo akhumba kuchita vinandi pakuteŵete Yehova, angakondwa ukongwa ndi vakuchitika nge venivi. Mu vakuchitika nge ivi, munthu wakhumbika kuthemba Yehova ndipu chivwanu chaki chija chakukho. Kanandi tiwona mo Yehova watitiwovye.

Mwasambira vineneru vinandi. Kumbi muwona kuti ntchipusu kusambira chineneru chinyaki?

Jack: Awa. Ndingusambira vineneru venivi kuti ndipharazgengi umampha kweniso kuti ndiwovyengi mpingu. Ndechendayambi ndi kuŵerenga Bayibolu viyo mu chineneru cha Chisiranantongo *, ndingwamba kuchitiska Sambiru la Chigongwi cha Alinda. Ndati ndamaliza ndingufumba mubali munyaki kuti wandikambiyi asani avwanga vo ndakambanga. Iyu wangundimuka kuti: “Mazu nganyaki ngo mwakambanga tavwanga cha kweni venga umampha ukongwa.” Ŵana andiwovyanga ukongwa. Asani ndazumbuwa uheni mazu nganyaki andikambiyanga, kweni arara cha. Ŵana angundisambiza vinandi.

Marie-Line: Mu chigaŵa chinyaki, ndachitiskanga masambiru nga Bayibolu mu Chifurenchi, Chiphwitikizi ndi Chisiranantongo. Mzichi munyaki wangundikambiya kuti ndiyambengi kuchitiska sambiru mu chineneru cho ndalekanga kuchiziŵa umampha ndipu ndimaliyengi kuchitiska mu chineneru cho ndachiziŵanga  ukongwa. Pati pajumpha nyengu yimanavi, ndinguwona kuti vo wangundikambiya venga vakovya nadi.

Zuŵa linyaki ndinguchitiska sambiru la Bayibolu mu Chisiranantongo ndi mu Chiphwitikizi. Ndati ndayamba kuchitiska sambiru mu Chiphwitikizi, mzichi yo ndenga nayu wangundikambiya kuti: “Marie-Line, watuvwa cha vo mukamba!” Yapa ndinguwamu kuti ndisambira ndi munthu wa ku Brazil mu chineneru cha Chisiranantongo mumalu mwakumusambiza mu Chiphwitikizi!

Abali ndi azichi wo mwateŵetiyapu nawu atikuyanjani ukongwa. Kumbi muchita wuli kuti muje mabwezi ngamampha kwa abali ndi azichi?

Jack: Lemba la Nthanthi 11:25, likamba kuti: “Munthu yo wapereka ndi mtima wosi, vinthu vimuyendiyengi umampha.” Nasi tikhumbisiska kuti tije pa ubwezi ndi weyosi. Zuŵa linyaki tichinozga Nyumba ya Ufumu, abali anyaki angundikambiya kuti: “Apharazgi ndiwu atenere kugwira ntchitu iyi.” Kweni ndinguŵamuka kuti: “Nani so nde mupharazgi. Asani mpingu ukhumba kugwira ntchitu yinyaki, nani ndikhumbika kuŵapu.” Mbuneneska kuti tosi tikhumbika nyengu yakuchitiya vo tikhumba pakutija, kweni kanandi takumbukanga kuti titenere cha kuzomereza kuti venivi vititondekeski kuŵachitiya vinthu vamampha ŵanthu.

Marie-Line: Titesesa kuti tijengi amasangu kwa abali ndi azichi wosi. Venivi vititiwovya kuziŵa asani abali akhumba kuti munthu munyaki waphwere ŵana ŵawu pamwenga wakaŵato ku sukulu. Asani taziŵa venivi, tinozga ndondomeku yidu kuti tiŵawovyi. Ivi vititiwovya kuti tije nawu pa ubwezi chifukwa titiŵawovya asani akhumba chovyu.

Kumbi mwasaniya vitumbiku wuli chifukwa chakuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi?

Jack: Tasaniya vitumbiku vinandi chifukwa chakuti tichita uteŵeti wa nyengu zosi. Kanandi tikondwa ndi vo Yehova wakulenga. Chinanga kuti tikumana ndi masuzgu kweni te ndi chimangu chamumtima chifukwa tiziŵa kuti abali ndi azichi atitiwovya kwekosi ko tingaŵa.

Ndeche mnyamata, ndingumangika ku French Guiana chifukwa chakukana kuja msilikali. Ndaziŵanga cha kuti zuŵa linyaki ndazamutuwa mujeri ndi kuja mumishonale kweniso kuzomerezeka kupharazgiya akayidi. Kukamba uneneska, Yehova watiŵanola cha vitumbiku ateŵeti ŵaki!

Marie-Line: Ndikondwa ukongwa chifukwa chakuti ndikhumbisiska kuwovya ŵanthu. Tikondwa so ukongwa chifukwa chakuti titeŵete Yehova. Venivi vatiwovya kuti banja lidu lije lakukho. Nyengu zinyaki mulumu wangu Jack watindifumba asani tingadana banja linyaki lo likhumbika kuchiskika kuti tiziryi nalu chakurya. Kanandi ndimuka kuti: “Ndivu nani ndaŵanaŵananga!” Nyengu zinyaki venivi ndivu vichitika. Tosi tiŵanaŵana chinthu chimoza.

Jack: Pambula kuswera akundisaniya ndi matenda nga kansa. Chinanga kuti Marie-Line wakondwa cha, nyengu zinyaki nditimukambiya kuti: “Ama, asani ndingafwa mawa mbwenu ‘ndifwengi ndi vyaka vimana.’ Kweni chinanga kuti ndingafwa sonu mbwenu veumampha, chifukwa ndiziŵa kuti ndateŵete Yehova kwa umoyu wangu wosi. Chenichi ntchinthu chakuzirwa ukongwa ndipu ndikondwa.”—Chiya. 25:8.

Marie-Line: Yehova watipaska mauteŵeti kweniso watizomereza kuchita vinthu vinandi vo taŵanaŵaniyangaku cha kuti tingachita. Tikondwa ukongwa ndi vinthu vinandi vamampha pa umoyu widu. Tilutengi kwekosi ko gulu laku Chiuta latikambiya kuti tiluti chifukwa tigomezga kuti Yehova watitiwovya nyengu zosi!