Ne kamata o ga‵lue a Jack mo Marie-Line i te taviniga tumau i te 1988. Ne mafai ne lāua o ga‵lue i koga kese‵kese, telā ne ga‵lue i ei i koga e uke i Guadeloupe mo French Guiana. A koga katoa konei ko ‵nofo nei mai lalo i te tausiga a te ofisa lagolago i Falani. Ke fakafesilisili aka ne tatou a Jack mo Marie-Line.

Se a te mea ne fakamalosi atu ke fia ga‵lue koulua i te taviniga tumau?

Marie-Line: Au ne tupu aka i Guadeloupe, ne masani o talai māua mo toku mātua i te aso kātoa, telā ne fai pelā me se tino talai loto finafinau. Au ne alofa ki tino, telā i te otiga aku akoga i te 1985, ne kamata au o paenia.

Jack: I taku folikiga, ne ‵nofo tasi sāle au mo tino kolā e ga‵lue i te taviniga tumau kae fia‵fia ki te galuega talai. Ne masani o paenia lagolago au i taimi malō‵lo o te akoga. Kae i nisi taimi i fakaotiga o vaiaso, e olo sāle matou i te pasi o ‵kau ki paenia i te lotou koga talai. E talai matou i te aso kātoa—kae fakaoti o tafao i te tafatai. Ne gali ‵ki omotou aso konā!

I te otiga ne avaga māua mo Marie-Line i te 1988, ne fai ifo au, ‛Ko sao‵sao māua, kaia e se fakauke ei mā taimi i te galuega talai?’ Ne kau atu ei au ki a Marie-Line i te galuega paenia. Mai tua i se tausaga e tasi ne ‵kau ei ki te akoga paenia, ne ‵tofi aka māua ke ga‵lue e pelā me ne paenia fakapito. Ne ga‵lue māua i nāi koga i Guadeloupe mai mua o olo māua ki French Guiana.

E uke koga kese‵kese ne ga‵lue koulua i ei i tausaga e uke. Ne a mea ne fesoasoani atu ke fakamasani koulua ki koga ‵fou konā?

Marie-Line: Ne iloa ne taina i te Peteli i French Guiana i te tusi faitau telā ne fia‵fia malosi māua ki ei ko te Isaia 6:8. Tela la, kafai ko telefoni mai, e mua loa o fai fa‵kata mai penei, “Koi masaua ne koulua te tusi faitau gali a koulua?” Ko iloa ei ne māua me ka ‵fuli te mā koga ga‵lue, ko tali atu ei māua, “Konei māua! Uga atu māua!”

E se tī fakatusa‵tusa sāle ne māua a mā koga ga‵lue ‵fou ki koga mua ne ga‵lue māua i ei, me e mafai o faka‵tuka ki te fia ga‵lue o māua i  koga konei. E mua sāle foki māua o fakamasani ki taina mo tuagane.

Jack: I taimi ko ‵teka, e isi ne taugasoa ‵pili o māua ne taumafai o faka‵tuka mai ke se olo māua ki nisi koga ko te mea fua ke ‵nofo pili atu māua ki a latou. Kae i te taimi ne tiaki ei ne māua Guadeloupe, e tokotasi te taina ne fakamasaua mai ne ia a pati a Iesu i te Mataio 13:38: “A te fatoaga ko te lalolagi.” Tela la, kafai ko ‵fuli te koga ka ga‵lue māua i ei, e fai ifo sāle māua me tasi loa te fatoaga e ga‵lue māua i ei faitalia te koga e ‵nofo māua i ei. Te mea tāua fua ko te koga telā e isi ne tino ke talai ki ei!

Kafai e oko māua ki se koga fou, e lavea ne māua i tino i ei e ola fia‵fia. Tela la, e taumafai māua ke ola e pelā mo latou. E mafai o ‵kese meakai, kae ‵kai loa māua ki meakai kolā e ‵kai latou ki ei, e inu foki māua ki meainu e inu latou ki ei, kae fakaeteete foki māua i ma‵saki. E taumafai māua o fai‵pati faeloa ki mea ‵lei i so se koga e olo māua o ga‵lue i ei.

Marie-Line: Ne tauloto foki ne māua a mea e uke mai i taina i koga konā. E masaua ne au te taimi muamua ne oko atu māua ki French Guiana. Ne ‵to ‵lotu te vaiua, telā ne mafau‵fau māua me ‵tau o faka‵tali malie ke laufie te vaiua ko olo ei o talai. Kae fesili mai se tuagane ki a au, “Tāua ka olo?” Muna a aku, “Tāua e olo pefea?” Muna ia, “Puke tau fakamalu, kae olo tāua i tā pasika tā-ki-vae.” Tenā ne fakaakoako ei au ke iloa o tele mo te fakamalu. Moi sē fakaakoako au ki ei, e penei e se mafai ne au o talai i taimi e ‵to ei vaiua!

Kāti e 15 taimi ne ga‵sue i ei koulua. Ne a fesoasoani e mafai o fakaasi ne koulua ki tino māfai ko ga‵sue penā?

Marie-Line: E se faigofie te ga‵sue ki koga kese‵kese. Kae tāua ke maua se koga mo fakamalō‵lo māfai ko ‵foki mai i te galuega talai.

Jack: E masani sāle o toe pēni ne au te mā fale i loto. Ne iloa ne taina i te ofisa lagolago me e se leva te taimi ka ‵nofo i ei māua, telā e masani o fai mai latou, “Jack, sa pēni tou fale!”

A Marie-Line e apo i te fakatoka kope! E tuku ne ia a mā kope ki pokisi kae fakamailoga ne ia “falekoukou,” “potu moe,” “umu kūka,” mo nisi mea aka. Tela la, kafai ko oko māua ki te mā fale fou, ne faigofie fua ke tuku a mea ki olotou koga ‵tonu. E tusi foki sena fakasologa ki mea katoa i loto i pokisi ke fakafaigofie māfai ko ‵sala ki ei.

Marie-Line: Ona ko te mea ko oti ne tauloto  māua ki te fakatoka faka‵lei, ko mafai ei o ga‵sue fakavave ki polokalame a māua.

Ne a fakatokaga ne fai ne koulua ke mafai o ‘fakataunu katoatoa te lua galuega’?—2 Timo. 4:5.

Marie-Line: I Aso Gafua, e ma‵nava māua ke fakatoka ki mea o fakatasiga. Aso Lua mo aso ki tua, e olo māua o talai.

Jack: E tiga loa e isi ne itula e ‵tau o ga‵lue māua ki ei, e se tenā te mea e fakatāua ne māua. Te mea tāua ki a māua ko te galuega talai. Mai i te taimi e tiaki ei ne māua te mā fale ki te taimi e ‵foki atu ei māua, e taumafai malosi māua o fai‵pati ki tino katoa kolā e fetaui mo māua.

Marie-Line: Kafai e olo matou ki se pikiniki, e puke faeloa ne au ne tamā pepa. Kae e isi ne tino e fesili mai sāle ki ne tusi, faitalia e seki fakaasi atu ne matou i a matou ne Molimau a Ieova. Tela la, e ‵tau faeloa o fakaeteete tatou i ‵tou gatu mo ‵tou amioga. Me lavea ‵lei ne tino a vaegā mea penā.

Jack: E talai foki māua e auala i te fai pelā me ne tuakoi ‵lei. E ‵tae sāle ne au a pepa ki tulamu kaiga, kae ‵teu te mā matāfale. Nisi taimi e lavea māua ne mā tuakoi kae fesili mai sāle, “E mafai o maua saku Tusi Tapu mai i a koulua?”

E masani o talai koulua i koga ‵mao. E isi ne malaga a koulua konei ne tu ‵kese i lua mafaufau?

Jack: I Guiana, e isi ne koga talai e faigata ke oko ki ei. E masani o ma‵laga matou i se 370 maila (600 km) i se vaiaso i auala ma‵sei. E se mafai o puli i a au te motou malaga ki St. Élie, i te togavao o te Amazon. Ne olo matou i se fia itula i se mea fakateletele telā e mafai o tele i auala ma‵sei mo te pōti. A te tokoukega o tino kolā e ‵nofo i te koga tenā ne tino keli aulo. Ona ko te fia‵fia ki ‵tou tusi, ne tuku mai ne nisi tino a tamā aulo kolā ne ‵fuli ne māua ki tupe mo fai a meaalofa ki te fakapotopotoga! I te fakaafiafi, ne pei ne māua ki a latou se vitio a te fakapotopotoga, kae tokouke ne ‵kau atu ki ei.

Marie-Line: Kae fakamuli nei, ne fai ne Jack se lāuga o te Fakamanatuga i te ‵gana Camopi. Ke oko atu ki ei, ne faima‵laga matou i se fa itula i te pōti i te vaitafe ko te Oyapock. Ne fiafia ‵ki au ki te malaga tenā.

Jack: Ne ‵tafe malosi te vaitafe i koga kolā e se ‵fonu malosi, kae ne fakamataku te mea tenā. E fakaofoofogia ‵ki māfai e kilo koe ki koga konā e ‵tafe malosi i ei te vai. Tela la, a te tino fakatele pōti e ‵tau loa se tino apo. Kae ne gali ‵ki te malaga tenā. E tiga loa e toko 6 fua a Molimau i te koga tenā, e nofo ki se toko 50 ne ‵kau atu ki te Fakamanatuga, e aofia i ei a tino Amerindians!

Marie-Line: A vaegā tala fakamalosi loto penei e mafai katoa o maua ne talavou kolā e ma‵nako ke fakauke olotou taimi i te galuega a Ieova. E ‵tau o talitonu koe ki a Ieova i vaegā tulaga penei, kae ka malosi i ei tou fakatuanaki. Kae ka lavea faeloa ne tatou te lima fesoasoani o Ieova.

Ne tauloto koulua ki ‵gana e uke. E mata ne faigofie ki a koulua ke tauloto ki ‵gana?

Jack: Ikai. Au ne tauloto ki ‵gana konei me isi se pogai. Ne fai ne au te Sukesukega ki te Faleleoleo Maluga i te ‵gana Sranantongo * mai mua o fai ne au te faitauga ki te Tusi Tapu! Ne fesili au ki se taina me ‵lei te faiga ne au te Faleleoleo Maluga. Ne tali mai a ia, “Nisi taimi ko sē maina matou i pati, kae ‵lei ‵ki.” Ne lasi ‵ki te fesoasoani o tama‵liki ki a au. Kafai e taku ne au se pati ‵se, e fakasao mai ne latou kae e se ko tino ma‵tua. E uke ‵ki a mea ne tauloto ne au mai tama‵liki.

Marie-Line: I se koga talai e tasi, e isi ne aku akoga faka-te-Tusi Tapu i te ‵gana Falani, Potukale, mo te ‵gana Sranantongo. Ne fai mai se tuagane ke kamata au i te ‵gana telā e faigata ki a au ko fakasolo ei ki te ‵gana telā e faigofie ki a au. Fakamuli ne lavea ei ne au te aoga o te manatu tenā.

I te aso e tasi, ne fai ne au se akoga i te ‵gana Sranantongo kae oti i te ‵gana Potukale. I te faiga o te akoga i te lua, ne fai mai te tuagane telā ne olo māua, “Marie-Line, kāti e isi se fakalavelave!” Masaua ei ne  au i a au e faipati ki se fafine Brazil i te ‵gana Sranantongo kae e se i te ‵gana Potukale!

Ne a‵lofa malosi ki a koulua a tino i koga kolā ne ga‵lue i ei koulua. Ne fai pefea ke ‵pili te vā o koulua mo taina?

Jack: E fai mai te Faataoto 11:25: “A te tino kaimalie ka manuia.” E fia‵fia māua o fesoasoani ki nisi tino. E pelā mo te faka‵leiga o te Fale Tapuaki, ne fai mai a nisi tino: “Tuku ke fai ne tino talai a te mea tenā.” Kae ne tali atu au: “Au foki se tino talai. Tela la, kafai e isi se galuega e fai, au e manako ke kau ki ei.” E isi ne taimi e ma‵nako māua ki ne taimi mō māua eiloa, kae fakamasaua ifo māua ki a māua eiloa me e se ma‵nako māua ke taofi aka te faiga o mea ‵lei ki nisi tino ona fua ko te ma‵nako o māua ki se taimi mō māua eiloa.

Marie-Line: E taumafai māua o fakamasani ki taina mo tuagane. I te auala tenei ko mafai ei o iloa ne māua māfai ko ma‵nako latou ki se tino ke onoono ki olotou tama‵liki io me puke ma oti te akoga. Ko ‵fuli ei ne māua a mā palani ke mafai o avanoa o fesoasoani ki a latou. Mai konā ne fai ei ke pili te vā o māua ki nisi tino, kae toka o fesoasoani ki a latou māfai e manakogina.

Ne a fakamanuiaga ne maua ne koulua mai te tavini atu i koga kolā e manakogina malosi ei a tino talai?

Jack: Ne uke fakamanuiaga ne maua ne māua i te taviniga tumau. Ne lavea ne māua te ‵gali o mea ne faite ne Ieova kae ne fia‵fia māua ki ei. E tiga loa e isi ne fakalavelave, ne maua ne māua te filemu o te mafaufau me iloa ne māua me ‵lago mai a tino o te Atua i so se koga e olo māua ki ei.

I te taimi koi talavou ei au, ne ‵pei au ki te falepuipui i French Guiana ona ko toku sē kau ki se feitu. Ne seki mafaufau au me ka toe foki atu au ki konā e pelā me se misionale kae ne talia foki au ke āsi atu e pelā me se faifeau ki te falepuipui. Ao, a Ieova e alofa kaimalie kae ne fakamanuia ne ia māua!

Marie-Line: A te ‵toe mea fakafiafia ki a au ko te fakaavanoa atu oku taimi ki nisi tino. Ne fia‵fia māua i te taviniga a Ieova. Ne fai foki ei ke ‵pili te mā va fakatauavaga. I nisi taimi, e fai mai a Jack ke ‵kami ne māua se tauavaga telā e ma‵nako ki se fesoasoani ke ‵kai matou. Kae fai atu au, “Tenā foki loa te mea ne mafaufau au ki ei!” E masani sāle o ‵pau te mea e mafau‵fau māua ki ei.

Jack: Fakamuli nei, ne iloa aka i a au e kenisa. E se ti manako a Marie-Line o faipati e uiga ki toku masaki kae ko au ne fai ki ei: “Taku pele, kafai au e mate taeao, e seki oko au ki te ‘matua’ telā ko ‵tau ei au o mate. Kae ko au e mate mo te lotomalie, me ne fakaaoga ne au toku olaga ki mea faka-te-agaga, ko mea kolā e aoga.”—Kene. 25:8.

Marie-Line: Ne ‵tala mai ne Ieova a mataloa e uke kolā ne seki fakamoemoegina ne māua kae ne fai ei ne māua a mea kolā ne seki mafau‵fau aka loa māua me ka mafai o fai ne māua. Ne fakaaoga te mā olaga ki mea ‵lei. Kafai e tali‵tonu katoatoa tatou ki te Atua, so se koga e fai mai tena fakapotopotoga ke olo tatou ki ei, tenā foki loa te koga ka olo tatou ki ei!