1. Ekleziyaste 3:1, 7, yi hi gondisa txani?

VAMWANI kwathu ha dhunda kuwomba-womba ngutu. Kasi vamwani va dhunda kumalala. Nga ha ndimana ayi yi nga ñola msungo mhaka wathu yi wombako ngu kona, ku ni mbimo yo womba-womba ni yo malala. (Lera Ekleziyaste 3:1, 7.) Ti nga maha hi navela to vanathu vamwani ve womba-womba ngutu. Kasi vamwani hi navela to ve pumba kuwomba-womba.

2. I mani wu a ku ni fanelo yo veka milayo ya mbimo ni ti hi nga womba-wombisako tona?

² Kuwomba-womba i ningo ayi yi tako ngu ka Jehovha. (Eks. 4:10, 11; Mtu. 4:11) Ngu kuthumisa Dipswi dakwe, ene wa hi vhuna kupfisisa nzila yi hi nga thumisako ngu yona ningo yiya. Ka gondo yiya, hi na wona sikombiso sa mu ka Bhiblia asi si no hi vhuna kuziva mbimo yo womba-womba ni yo malala. Hi na tshumela hi wona to Jehovha a ti pfisa kutxani ngu ti hi gelako vamwani. Kukhata he bhuleni ngu mbimo yo womba-womba.

3. Ngu kuya ngu Varoma 10:14, ngu yihi mbimo yo womba-womba?

³ Mbimo yotshe hi fanete ku tiemisela kuwomba-womba ngu Jehovha ni Mfumo wakwe. (Mat. 24:14; lera Varoma 10:14.) Hi txi mahisa toneto, hi na etetela Jesu. Tximwani txa txikongomelo txa hombe txo va Jesu a di tile ha mafuni, ngu ta gela vathu ditshuri mayelano ni Tate wakwe. (Joh. 18:37) Kambe hi fanete kuziva to nzila yi hi womba-wombako ngu yona nja lisima. Se mbimo yi hi womba-wombako ngu Jehovha hi fanete ku ti maha “ngu kuthutha ni txithavo,” hi tshumela hi kombisa kukhatala ngu matipfelo a vathu ni ti va ti kholwako.  (1 Pedro 3:15) Hi txi maha toneto ni na mbi gwitala ku kuwomba-womba dwe, kambe hi na gondisa ni ku kutilava hi nga gwesa mbilu ya m’thu.

4. Ngu kuya ngu mialakanyo ya Mavingu 9:9, ati hi ti wombako ti nga va vhunisa kutxani vamwani?

⁴ Madhota kha ma fanela kumalala ngako ma txi wona to ma fanete kuningela txialakanyiso. Ona ma lava mbimo ya yinene ti to me womba-womba kasi ku ma si ñolisi tingana awu ma m’vhunako. Kambe va maha toneto ka wukhalo wu ku si ngako ni vathu vamwani. Mbimo yotshe madhota ma womba-womba ngu nzila yi yi mahako vathu ve tipfa va txi xoniphwa. Kambe kha ma leki ku ningela sialakanyiso sa mu ka Bhiblia kasi ku me vhuna vanathu. (Lera Mavingu 9:9.) Ngu kutxani i di ta lisima kuva ni txibindi txo womba-womba ngako ti txi laveka? Wona sikombiso simbidi so hambana; tximwetxo txa kona wamwamna ti lava e kawuka vanana vakwe, kasi tximwani wamsikati ti lava e womba-womba ni awu a nga ti sawutwe kuva mkoma.

5. I ngu mbimo muni Mphaxeli wa hombe Eli a nga onha ngu kwa mbi womba-womba?

⁵ Mphaxeli wa Hombe Eli a ti ni vanana vambidi ava a nga ti va dhunda ngutu. Kambe vanana vonevo va si xoniphi Jehovha. Vona va ti ni wutixamuleli wa hombe kota vaphaxeli dithepeleni. Kambe va ti thumisa malungelo awe ngu nzila yo biha, va kombisile kwa mbi na txixonipho ka miningelo yi yi nga ti ningwa Jehovha, ni ku va ti maha wugango ha kubasani. (1 Sam. 2:12-17, 22) Ngu kuya ngu Mlayo wa Mosi, vanana va Eli va ti fanete kufa, kambe Eli a ti ko va bhongelanyana basi e va tumelela ve simama ve thumela dithepeleni. (Dhewut. 21:18-21) Jehovha a tipfisile kutxani ngu nzila yi Eli a nga maha ka mhaka yiya? Ene a wombile tiya ka Eli: ‘Ngu kutxani u txi thava vanana vako kupinda ani?’ Jehovha a sungile to vanana vava vo biha va fanete kudawa.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Hi gonda txani ka Eli?

⁶ Hi thavisa tigondo ta lisima ka Eli. Ngako mngana mwendo dixaka di txi ndaka milayo ya Txizimu, hi fanete ku di gela ati matshina a milayo ya Jehovha ma wombako tona. Hi gwita hi tsaniseka ti to e mana txivhuno ka va va emelako Jehovha. (Jak. 5:14) Kha hi lavi kufana ni Eli, hi thava ngutu vangana mwendo maxaka kupinda Jehovha. Ti lava txibindi ti to hi womba-womba ni m’thu wu a lavako kuvhunwa, kambe wuyelo njinene. Konkuwa, wona kuhambana ka Eli ni wamsikati  wa Muisrayeli wu a dhanwako ku i Abhigayeli.

7. Ngu kutxani Abhigayeli a di womba-wombile ni Dhavhidha?

⁷ Abhigayeli i ti msikati wa Nabhali. Mbimo yi Dhavhidha ni masotxhwa akwe va nga ti thava Mkoma Sawule, va zumbile mbimo yo kari ni vadyisi va sihari sa Nabhali, ve tshumela ve vhikela mtxhambi wakwe ka makhamba. Ina Nabhali a kombisile kubonga? Nadha. Mbimo yi Dhavhidha a nga kombela sakudyanyana ni mati kasi kuninga masotxhwa akwe, Nabhali a to m’bhongela e m’ruketela. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Kota wuyelo, Dhavhidha a di tiemisete kuya daya votshe va mtini ka Nabhali. (1 Sam. 25:13, 22) Di ndina tsiveliswa kutxani dikhombo diya? Abhigayeli a woni to se i mbimo yo womba-womba, se ngu txibindi a yite eya tshangana ni 400 wa vavamna vale va nga ti pekwa ngu nzala ni kuhenya ngutu, kasi ku eya womba-womba ni Dhavhidha.

8. Hi gonda txani ka txikombiso txa Abhigayeli?

⁸ Mbimo yi Abhigayeli a nga manana ni Dhavhidha, a womba-wombile ngu txibindi, txithavo ni ngu nzila yo mmaha e tumela ati a nga womba. Hambiku Abhigayeli i nga ti si nga ene a nga vanga txivhunyi txiya, a ti ya kombela divalelo ka Dhavhidha. Ene a womba-wombile ngu tifanelo ta tinene ta Dhavhidha ni ku a ti themba to Jehovha a na m’vhuna. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Kufana ni Abhigayeli hi fanete kuva ni txibindi ti to hi womba-womba ngako hi txi wona to m’thu o ti beta txibeheni. (Mas. 141:5) Hi fanete kuva ni txithavo kambe hi di  tsani. Ngako hi txi ninga txialakanyiso m’thu, hi kombisa to hi vangana va vanene.—Mav. 27:17, NM.

9-10. Ngu tihi ti madhota ma fanelako ku ti khumbula ma txi vhuna m’thu?

⁹ Madhota ngu kukongoma, ma fanete me va ni txibindi ti to me womba-womba ni wu a humako nzilani dibanzani. (Vag. 6:1) Madhota ngu kutiveka hahatshi, ma ti ziva to ni ona kha ma hetiseka se ti nga maha me lava txivhuno. Kambe kha ma leki to toneto ti ma tsivela kuningela txivhuno ka va va lavako kukawukwa. (2 Tim. 4:2; Tit. 1:9) Mbimo yi ma vhunako m’thu, ma zama kuthumisa ningo yo womba-womba ti to me m’gondisa ngu nzila ya yinene ngu kulaphisa mbilu. Ona ma va randa vanathu, se lirando lonelo li ma susumetela kuva vhuna. (Mav. 13:24) Kambe txo khata atxi ma txi vekako masoni, ngu dhumisa Jehovha ngu kuemela milayo yakwe, ni kuvhikela dibanza ka sikarato.—Mith. 20:28.

¹⁰ Se hi woni to i mbimo muni ti lavako hi womba-womba. Kambe, ku ni mbimo yi i ku tshuku kumalala. Ngu sihi sikarato si hi nga tshanganako naso ka siemo soneso?

11. Ngu txihi txikombiso atxi Jakobe a nga txi thumisa ni ku ngu kutxani txi txi pfisiseka?

¹¹ Ti nga karata kulawula mawombawombelo athu. Ka dibhuku da Jakobe ku thumisilwe txikombiso txi txi txhamuselako txikarato txiya. Di khene: “Awule a si onhiko amu ka kuwombawomba, ngu ditshuri i m’thu wo hetiseka, awu a si kotako kuvekela matomu wotshe mmidi wakwe.” (Jak. 3:2, 3) M’thu a nga sikota kukongomisa dihantxhi ngu kundinda matomu aya ma vekwako ha msungo ni ka txisofu txa dona. Ngako m’gadhi wa dihantxhi a txo leka matomu, di nga bela txitingani se di m’veka ha phangoni. Ngu ha kufanako, ngako  hi si lawule mawombawombelo athu, hi nga vanga sikarato so tala. Konku he woneni siemo asi ti lavako hi ziva “kuveka matomu” ka lidimi lathu, i ku kumalala.

12. Nga siemo muni ti lavako hi ‘veka matomu’ hi malala?

¹² U maha txani ngako u txi ziva to mwanathu wo kari ani mhaka yi i ku txihunja? Ngu txikombiso, u txo thuka u manana ni m’thu wu a tako ngu ka ditiko adi mthumo wathu wu tsimbiswako, ina wa tipfa u txi dukeka ku mu wotisela to mthumo wu mahiswa kutxani? Ditshuri ti to sivangelo sako nza sinene. Ha va dhunda vanathu ngu toneto ha va komba to ha khatala ngu vona. Hi tshumela hi lava kuva khongelela. Kambe atxiya njiemo atxi ti lavako hi ziva “kuveka matomu,” hi malala. Ngako hi txi sinzisa to mwanathu e hi gela ti i ku txihunja, kha hi kombisi to hi ni lirando ni ku hi veka phangoni vanathu va wukhalo wule kupata ni wu hi mu wotisako. Hi txo maha eto hi nga engetela sikarato vanathu va va ku ka matiko onewo. Ngu toneto, kha ku nga ni mwanathu wu a hanyako ka matiko onewo awu a ngo thuka e wombetela ati mthumo wu mahiswako tona.

13. Nga ha ti nga wombwa ngu kona ka Mavingu 11:13, ngu tihi ti madhota ma fanelako ku ti maha ni ku ngu kutxani?

¹³ Madhota ngu kukongoma ma fanete kuthumisa ditshina da Bhiblia adi di ku ka Mavingu 11:13 ngu kuveketa sihunja. (Yi lere.) Eto i ngava txikarato ngutu ngako didhota di ti txhadhile. Mipatwa yi tsanisa lirando la yona ngu kubhula mbimo yotshe, yi gelana ati yi ti pimisako ta mbiluni ni kuvilela kwawe. Kambe madhota ma tiziva to ma fanete kuveketa “txihunja” txa vanathu dibanzani. Ngako a si veketi, vanathu va nge mu thembi kambe. Ava va ku ni wutixamuleli dibanzani kha va fanela kuva “va makuhu,” mwendo va txibwebwe. (1 Tim. 3:8) Eto ti la kuwomba to kha va fanela kuva ni malengo ni kwa mbi thembeka. Ngako didhota di txi randa msikati wa dona di na mbi nemeta msikati wa dona ngu timhaka ati a si faneliko ku tiziva.

14. Msikati wa didhota a nga vhunisa kutxani mwamna wakwe ti to e simama ni nduma ya yinene?

¹⁴ Wamsikati nene a nga vhuna mwamna wakwe e simama ni nduma ya yinene ngu kwa mbi mkurumeta ku e mu bhulela timhaka ti i ku txihunja. Ngako wamsikati a txi maha toneto, kha vhuni mwamna wakwe dwe, kambe a tshumela e ninga lisima vanathu va va thembako mwamna wakwe. Ta lisima ngutu, a tsakisa Jehovha nguko a seketela kudikha ni wumwewo dibanzani.—Var. 14:19.

15. Jehovha a ti pfisile kutxani ngu ti vavamna vale vavararu va nga womba? Ngu kutxani?

¹⁵ Hi nga gonda to tala ka dibhuku da Jobe, mayelano ni kuziva to womba-womba ni mbimo ya kona. Mbimo yi Jobe a nga ti tshanganile ni sikarato so tala, vavamna va mune va tile ve ta mtsanisa ni ku mu ninga sialakanyiso. Vavamna vava va hetile mbimo yo lapha va di malate. Kambe ati ti nga wombwa ngu vale va vararu i ku Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari, ta woneka to mbimo yi va nga ti malate va si alakanyi ngu nzila yo vhuna Jobe. Kambe va ti alakanyisisa ngu nzila yo komba Jobe ti to a ti mahile to kari to biha. Vona va wombile ditshuri do kari, kambe ka ti va nga womba ngu Jobe ni Jehovha i si nga ta tinene mwendo i si nga ditshuri. Vona va lumbetile Jobe ti to i ti m’thu wo biha. (Jobe 32:1-3) Jehovha a ti pfisile kutxani ngu mhaka yiya? A henyete va vavamna vava va vararu. A va dhani to nziphuku-phuku e tshumela e va gela ve kombela  Jobe kasi kuva khongelela.—Jobe 42:7-9.

16. Hi nga gonda txani ka sikombiso so biha sa Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari?

¹⁶ Hi gonda txani ka sikombiso so biha sa Elifazi, Bhilidhadhe ni Zofari? Txo khata, kha ha fanela kulamula vanathu. (Mat. 7:1-5) Kuhambana nito, hi fanete kuengisela kha kwati na hi si se womba txilo. Hi txi maha eto ngu kona hi no kota kupfisisa txiemo txawe. (1 Pedro 3:8) Txa wumbidi, hi fanete kutsaniseka ti to mapswi athu manene ni ku hi womba ti i ku ditshuri. (Vaef. 4:25) Txa wuraru, Jehovha wa khatala ngu ti hi ti wombako ka vamwani.

17. Hi nga gonda txani ka txikombiso txa Elihu?

¹⁷ Wamwamna wa wumune awu a nga ta pfuxela Jobe i ti Elihu, i nga ti dixaka da Abrahamu. Ene a engisete mbimo yi Jobe kumweko ni vavamna vale vavararu va nga txi womba-womba. Ene a engisete kha kwati se a ningete txialakanyiso ngu kutsana kambe ngu wumbilu, kasi kululamisa ma alakanyelo a Jobe. (Jobe 33:1, 6, 17) Ka Elihu txa lisima i ti kudhumisa Jehovha kupinda ene mwendo m’thu mmwani. (Jobe 32:21, 22; 37:23, 24) Ka txikombiso txa Elihu, hi gonda to ku ni mbimo yo malala hi engisela. (Jak. 1:19) Hi tshumela hi gonda to, ngako hi txi ningela txialakanyiso, hi lava kudhumisa Jehovha i si nga athu hipune.

18. Hi nga kombisisa kutxani ti to ha bonga ningo yo womba-womba?

¹⁸ Hi nga kombisa to ha yi bonga ningo yo womba-womba ngu kuengisa txialakanyiso txa Bhiblia txo ziva to womba ni mbimo ya kona. Mkoma Solomoni a bhate tiya: “Mhaka yo wombwa ngu nzila ya yinene, yi fana ni mihando ya silivhela amu ka txiya txa nzalama.” (Mav. 25:11) Ngako hi txi engisela kwati ati vamwani va wombako, ni kualakanyisisa hi si se womba-womba, mapswi athu ma nga fana ni mihando ya silivhela; yona yi ni lisima ni ku yi tshurile. Kota wuyelo, ti si nga ni mhaka ni ti to hi womba ta tidotho mwendo to tala, mapswi athu ma na aka vamwani ni kumaha Jehovha e hi tsakela. (Mav. 23:15; Vaef. 4:29) Ayiya i nzila ya yinene yo kombisa kubonga ningo yiya yo ta ngu ka Txizimu!