1. Ԝаиз 3:7 мә чь һин дькә?

ҺЬНӘК жь мә һʹьз дькьн гәләк хәбәр дьн, һьнәк жи һʹьз дькьн кем хәбәр дьн. Рʹеза сәрәкә йа ве готаре дьдә кʹьфше, кӧ ԝәхте хәбәрдане һәйә у ԝәхте һьшбуне. (Бьхунә Ԝаиз 3:7.) Дьбәкә әм сәр һьнә хушк-бьра фькьринә, кӧ хԝәзьл әԝана һе зедә хәбәр дьн, сәр һьнәкед дьн жи фькьринә кӧ хԝәзьл кем хәбәр дьн.

2. Кʹе принсипа датинә кӧ әм кʹәнге у ча гәрәке хәбәр дьн?

² Зьман, демәк хәбәрдан, әԝ һәйә пʹешкʹеша жь Йаһоԝа (Дәркʹ. 4:10, 11; Әʹйан. 4:11). Әԝ бь сайа Хәбәра хԝә али мә дькә, кӧ һин бьн ча әве пʹешкʹеше рʹаст бьдьнә хәбате. Ве готареда, әме шеԝьр кьн мәсәлед жь Кʹьтеба Пироз, кʹижан кӧ ԝе али мә бькьн ԝәки әм бьзаньбьн кʹәнге хәбәр дьн у кʹәнге лазьм ә хԝә кәрʹ кьн. Әме ӧса жи пебьһʹәсьн, ԝәки Йаһоԝа ча дьньһерʹә сәр ве йәке, кӧ әм тʹәви мәрьва чь у ча хәбәр дьдьн. Пешийе ԝәрә шеԝьр кьн, һәла кʹәнге ԝәхте хәбәрдане йә.

3. Ль гора Рʹомайи 10:14, кʹәнге ԝәхте хәбәрдане йә?

³ Әм гәрәке һәр гав һазьр бьн дәрһәԛа Йаһоԝа у Пʹадшатийа ԝи хәбәр дьн (Мәт. 24:14; бьхунә Рʹомайи 10:14.) Ӧса әме чʹәʹв бьдьнә Иса. Мәʹник кӧ чьрʹа Иса һатә сәр әʹрде, әԝ бу, ԝәки дәрһәԛа Баве хԝә рʹастийе һин кә (Йуһʹн. 18:37). Ле әм гәрәке бир нәкьн, ԝәки ӧса жи фәрз ә кӧ әм ча хәбәр дьдьн. Ләма жи чахе әм тʹәви мәрьва дәрһәԛа Йаһоԝа хәбәр дьдьн, әм гәрәке бь нәрми у бь мьлуктийе хәбәр дьн. Ӧса жи әм гәрәке фькьред мәрьва һьлдьн һʹәсаб у ԛәдьре баԝәрийа ԝан бьгьрьн (1 Пәт. 3:15). Һьнге әме нә кӧ тʹәне хәбәр дьн, ле ԝана һин кьн у дьбәкә рʹастийе бьгьһиньнә дьле ԝан.

4. Ль гора Мәтʹәлок 9:9, әм ча дькарьн пе хәбәрдана хԝә али мәрьва бькьн?

⁴ Һәрге хушк йан бьракирʹа ширәт лазьм ә, рʹуспи  гәрәке хԝә паш нәхьн ширәте бьдьн. Ле һәмьки әԝана бона ве йәке ԝе ԝәʹде рʹаст бьжберьн, сәва әԝ шәрми нәбә. Дьбәкә әԝана ԝе һивийе бьн, ԝәки дор-бәре ԝан кәсәк тʹӧнә бә, сәва башԛә ԝирʹа хәбәр дьн. Рʹуспи һәр гав гәрәке ӧса хәбәр дьн, ԝәки ԛәдьре тʹӧ кәси нәехьн. Ле әԝ йәк рʹе ԝана нагьрә кӧ принсипед жь Кʹьтеба Пироз ԝанрʹа нишан кьн, бь аликʹарийа кʹижана әԝана ԝе бькарьбьн һәр тьшти бь билани бькьн. (Бьхунә Мәтʹәлок 9:9.) Ле чьрʹа ӧса фәрз ә ԝәки мерхасийа мә һәбә, сәва чахе лазьм ә хәбәр дьн? Ԝәрә әм дӧ мәсәла шеԝьр кьн, кӧ жь һәв щӧдә дьбьн, йа пешийе, чахе бав гәрәке кӧрʹед хԝә ширәт кьра, йа дӧда чахе жьнькәке гәрәке ԝирʹа, йе кӧ ахьрийеда ԝе бьбуйа пʹадша, бьгота, кӧ әԝи сафикьрьна нәрʹаст кьрийә.

5. Чьрʹа әм дькарьн бежьн, ԝәки Әли Сәрәккʹаһин хԝә кәрʹ кьр, у ча лазьм бу кӧрʹед хԝә ширәт нәкьр?

⁵ Дӧ кӧрʹед Әли Сәрәккʹаһин һәбун, кʹижана әԝи һʹьз дькьр. Ле кӧрʹед ԝи һӧрмәт нәдьдан Йаһоԝа. Әԝана коне пирозда ча кʹаһин хьзмәт дькьрьн, чь кӧ шьхӧләкә гәләк фәрз бу. Ле ԝана һʹӧкӧме хԝә хьрабьйеда дьданә хәбате. Ԝана ԛӧрбанед кӧ щьмәʹте бона Йаһоԝа дьанин, беһӧрмәт дькьрьн у әшкәрә бешәрми бенамуси дькьрьн (1 Сам. 2:12-17, 22). Ль гора Ԛануна Муса, кӧрʹед Әли һежайи мьрьне бун, ле Әли тʹәне бь нәрми ԝана ширәт кьр у һишт, ԝәки әԝана диса конда хьзмәт кьн (Ԛан. Дщр. 21:18-21). Ле Йәһоԝа ча ньһерʹи сәр ве йәке? Әԝи готә Әли: «Чьма тӧ жь мьн зедәтьр һӧрмәте дьди кӧрʹед хԝә?» Паше Йаһоԝа гот кӧ әԝ дӧ кӧрʹед ԝийи хьраб ԝе бьмьрьн (1 Сам. 2:29, 34, ДТʹ).

6. Әм жь Әли чь дәрсе һин дьбьн?

⁶ Әм жь Әли дәрсәкә фәрз һин дьбьн. Һәрге әм пебьһʹәсьн, кӧ һәвал йан мәрьве мәйи незик Ԛануна Хԝәде тʹәрьбандийә, әм гәрәке тʹәви ԝи хәбәр дьн у принсипед Йаһоԝа биньн бира ԝи. Паше әм гәрәке пебьһʹәсьн, һәла әԝи аликʹари хԝәстийә жь ԝан бьра, кʹижана Йаһоԝа кʹьфш кьрийә (Аԛуб 5:14). Әм тʹӧ щар нахԝазьн мина Әли бьн, кӧ һәвал йан жи мәрьве хԝәйи незик жь Йаһоԝа зедәтьр һӧрмәт кьн. Рʹаст ә мерхаси лазьм ә сәва кәсәкирʹа ширәте бьдьн, ле һежа йә ве йәке бькьн. Дина хԝә бьдьн чь фьрԛи һәйә ортʹа мәсәла Әли у жьнькәкә Исраели бь наве Абигаил.

7. Чьрʹа Абигаил чу тʹәви Даԝьд хәбәр дә?

 ⁷ Абигаил жьна мәрьвәки дәԝләти бу, бь наве Набал. Чахе Даԝьд у бәрдәстийед ԝи жь Шаԝул Пʹадша дьрʹәвийан, әԝана һьнә ԝәхт щәм шьванед Набал бун у кәрийед ԝи жь ԛачаха хԝәй дькьрьн. Ле Набал аликʹарийа ԝан бәр тьштәки һʹәсаб нәкьр. Чахе Даԝьд жь ԝи һиви кьр, кӧ һьнә хԝарьн у ав бьдә бәрдәстьйед ԝи, Набал һерс кʹәт у бь ԛарʹинийе әԝана беһӧрмәт кьрьн (1 Сам. 25:5-8, 10-12, 14). Жь бо ве йәке, Даԝьд ԛьрар кьр, ԝәки һʹәму меред мала Набалда бькӧжә (1 Сам. 25:13, 22). Ле әԝ дәрәщә ча дькарьбу сафи буйа? Абигаил фәʹм кьр, ԝәки ԝәхте готьне һәйә, ләма әԝ бь мерхаси чу щәм 400 меред бьрчи, һерс, у пе чʹәка, сәва тʹәви Даԝьд хәбәр дә.

8. Әм жь мәсәла Абигаил чь һин дьбьн?

⁸ Чахе Абигаил рʹасти Даԝьд һат, әԝе бь мерхаси, бь ԛәдьр у бь баԝәрийе хәбәр да. Рʹаст ә Абигаил ве дәрәщеда нәһәԛ нибу, ле әԝе жь Даԝьд бахшандьн хԝәст. Абигаиле итʹбарийа хԝә аликʹарийа Йаһоԝа ани, у әԝе гот кӧ әԝ занә Даԝьд мәрьвәки һʹәйф ә, у тьштед рʹаст дькә (1 Сам. 25:24, 26, 28, 33, 34). Әм жи гәрәке мина Абигаиле мерхас бьн, ԝәки хԝә кәрʹ нәкьн чахе дьвиньн кӧ кәсәк дькарә шашийа мәзьн бькә (Зәб. 141:5). Әм гәрәке тʹәви ԝана бь ԛәдьр хәбәр дьн, ле бетьрс. Чахе әм бь һʹьзкьрьн кәсәкирʹа ширәте дьдьн, әм избат дькьн кӧ һәвале рʹаст ьн (Мәтʹлк. 27:17).

9-10. Рʹуспи чь гәрәке бир нәкьн чахе кәсәкирʹа ширәте дьдьн?

⁹ Илаһи мерхасийа рʹуспийа гәрәке һәбә сәва хәбәр дьн тʹәви ԝан хушк-бьред щьвате, йед кӧ гавәкә нәрʹаст давежьн (Галт. 6:1). Рʹуспи фәʹм дькьн ԝәки әԝана хԝәха жи гӧнәкʹар ьн у щара ԝанрʹа жи ширәт лазьм ә. Ле жь бо ве йәке әԝана  хԝә паш нахьн, сәва хушк-бьра ширәт кьн у рʹаст кьн (2 Тимтʹ. 4:2; Тито 1:9). Бәʹса хәбәре, чахе рʹуспи бьраки ширәт дькьн, әԝана пʹешкʹеша хәбәрдане бь сәрԝахти дьдьнә хәбате у бь сәбьр ԝи һин дькьн. Әԝана бьре хԝә һʹьз дькьн у һʹьзкьрьна ԝан һьндава ԝида ԝана һелан дькә, кӧ али ԝи бькьн (Мәтʹлк. 13:24). Ле нета ԝанә сәрәкә әԝ ә, ԝәки һӧрмәте бьдьнә Йаһоԝа, демәк принсипед ԝи һьлдьн һʹәсаб у щьвате жь зьйане хԝәй кьн (Кʹар. Шанд. 20:28).

¹⁰ Мә шеԝьр кьр, кӧ кʹәнге әм гәрәке хәбәр дьн. Щара жи ԝәхте һьшбуне йә у һе баш ә әм хԝә кәрʹ кьн. Ле щара әԝ йәк нәһеса йә. Чьрʹа?

11. Аԛуб чь мәсәлә ани, у ча әԝ мәсәлә тʹәви хәбәрдане гьредайи йә?

¹¹ Щара мәрʹа һеса нинә зьмане хԝә бькарьбьн. Ньвискʹарәки Кʹьтеба Пироз Аԛуб, дәрһәԛа ве йәке мәсәлә ани. Әԝи гот: «Һәгәр йәк хәбәрданеда тʹӧ шашийе накә, әԝ йәки кʹамьл ә, кӧ дькарә тʹәмамийа ԛальбе хԝә зәфт кә» (Аԛуб 3:2, 3). Ве рʹезеда гьли «зәфт» гәма һәспева те бәрамбәрикьрьне. Гәм сәре һәспева те гьредане у дәве ԝива. Сийар пе ве гәме дькарә һәспе бажо у ӧса жи ԝи бьдә сәкьнандьне. Һәрге сийар гәме контрол нәкә, һәсп дькарә нәйе зәфте у зийане бьдә һьн хԝә һьн жи кʹе ле дажо. Мина ве йәке, һәрге әм жи хәбәрдана хԝә контрол нәкьн, гәләк проблем дькарьн пешда бен. Ләма ԝәрә әм һьнә дәрәща шеԝьр кьн, кʹижанада әм гәрәке зьмане хԝә «зәфт кьн» у хԝә жь хәбәрдане бьгьрьн.

12. Кʹәнге әм гәрәке хԝә «зәфт кьн» кӧ хәбәр нәдьн?

¹² Һун ча хԝә дьдьнә кʹьфше, чахе заньн, ԝәки хушкәк йан бьрак информасийа конфеденсйал занә? Мәсәлә, гава  һун рʹасти ԝи бен, йе кӧ ԝәлате ӧсада хьзмәт дькә, кʹидәре шьхӧле мә ԛәдәхәкьри йә, һун дьбәкә бьхԝазьн, ԝәки әԝ һур бь һур ԝәрʹа гьли кә, һәла ԝедәре шьхӧле мә ча те кьрьне. Фәʹмдари йә, һуне бь дьле хԝәйи сах бьпьрсьн. Әм хушк-бьра һʹьз дькьн у ләма дьхԝазьн бьзаньбьн һʹале ԝан ча нә. Һьн жи әм бона ԝан дӧа дькьн. Ле һәма ве дәрәщеда ԝәхте һьшбуне йә, әм гәрәке хԝә «зәфт кьн» кӧ пьрсед зедә нәдьн. Ле һәрге әм ӧса дькьн кӧ гьлийа жь ԝи дәрхьн, ԝәки информасийа конфеденсйал мәрʹа бежә, әԝ нишана ве йәке йә, кӧ һʹьзкьрьна мә кем ә һьн һьндава ԝида, һьн жи һьндава ԝан хушк-бьрада, йед кӧ итʹбарийа хԝә ԝи тиньн, кӧ әԝ ԝе гьли нәкә информасийа дәрһәԛа шьхӧле ԝан. Бешьк, тʹӧ кәс жь мә нахԝазә ԝан хушк-бьрарʹа, йед кӧ ԝан ԝәлатада дьжин, кʹидәре шьхӧле мә ԛәдәхәкьри йә, чәтьнайа зедә кьн. У хԝәха әԝ хушк-бьра жи, йед кӧ ԝан ԝәлатада хьзмәт дькьн, ԝе һур бь һур гьли нәкьн кӧ Шәʹдед Йаһоԝа ԝедәре ча хьзмәт дькьн, йан жи тьштед дьн кӧ шьхӧлед мәва гьредайи нә.

13. Ча Мәтʹәлок 11:13-да те готьне, рʹуспи гәрәке чь бькә у чьрʹа?

¹³ Илаһи рʹуспи гәрәке бир нәкьн принсипа жь Мәтʹәлок 11:13, кʹидәре те готьне, ԝәки тьштед конфеденсйал гәрәке вәшарти бьминьн (Бьхунә.) Ле һәрге рʹуспи зәԝьщи йә, әԝ йәк дькарә жерʹа чәтьн бә. Фәʹмдари йә, әԝ жьн-мер һәләԛәтийа хԝә ортʹа һәвда ԛәԝи дькьн бь ве йәке, кӧ дьле хԝә һәврʹа вәдькьн, һәвдӧрʹа сӧрʹед хԝә, фькьред хԝә у хәмед хԝә гьли дькьн. Ле рʹуспи йәкә фәʹм дькә, ԝәки әԝ гәрәке «хәбәрдана конфеденсйал» йед хушк-бьред щьвате, бәла нәкә. Һәрге әԝ ве йәке нәкә, әԝе наве хԝә хьраб кә у тʹӧ кәс ԝе итʹбарийа хԝә ԝи нәйнә. Бьред кӧ щабдарийа ԝан һәйә, гәрәке «хәбәрданеда дӧрʹутийе нәкьн», йане дәрәԝин нибьн (1 Тимтʹ. 3:8). Әԝ те һʹәсабе, ԝәки әԝана гәрәке нәхапиньн у гәвәстийе нәкьн. Һәрге рʹуспи жьна хԝә һʹьз дькә, әԝ ԝе жьна хԝә баргьран нәкә пе информасийе, кӧ әԝ гәрәке ньзаньбә.

14. Жьна рʹуспи ча дькарә али мере хԝә бькә кӧ наве ԝи хьраб нәбә?

¹⁴ Жьна кӧ зоре мере хԝә накә, ԝәки жерʹа тьштед конфеденсйал гьли кә, наве мере хԝә хԝәй дькә. Чахе жьн әве ширәте тинә сери, әԝ нә тʹәне али мере хԝә дькә, ле ӧса жи ԛәдьре ԝан хушк-бьра дьгьрә, йед кӧ итʹбарийа хԝә ԝи анинә. Ле йа лапә фәрз әԝ ә, кӧ жьн дьле Йаһоԝа ша дькә, чьмки әԝ әʹдьлайе у йәктийе дькә нава щьвате (Рʹом. 14:19).

15. Йаһоԝа ча хԝә да кʹьфше һьндава се һәвалед Ибо, у чьрʹа?

¹⁵ Әм дькарьн жь кʹьтеба Ибо гәләк тьшт һин бьн, кӧ ча у кʹәнге хәбәр дьн. Паши ве йәке чахе Ибо кӧл-дәрдед гьран дит, чар һәвалед ԝи һатьн, сәва бәрдьлийе у ширәта бьдьнә ԝи. Пешийе ԝана епʹещә ԝәʹдә хԝә кәрʹ кьрьбун. Ле чахе ԝана дәстпекьр хәбәр дьн, жь ԝана се һәвал Әлифаз, Билдад, у Зофар, те кʹьфше кӧ нә жи фькьрибун, ԝәки ча пе хәбәрдана хԝә али Ибо бькьн. Дәԝсе, әԝана дьфькьрин кӧ ча Иборʹа избат кьн, ԝәки йанчь әԝи хьраби кьрийә. Ԝана һьнә тьшт рʹаст готьн, ле ниве зәʹф ԝана чь жи дәрһәԛа Ибо у Йаһоԝа гот, бь һʹьзкьрьн нибу у дәрәԝ бу. Ԝана берʹәʹмти ломә Ибо кьрьн (Иб. 32:1-3). Ле Йаһоԝа сәр ве йәке ча ньһерʹи? Һерса Ԝи рʹабу сәр ԝан һәрсека. Әԝи ԝана бефәʹм нав кьр у готә ԝан, ԝәки жь Ибо һиви кьн кӧ бона ԝан дӧа бькә (Иб. 42:7-9).

16. Әм чь дәрсе һин дьбьн жь Әлифаз, Билдад, у Зофар?

 ¹⁶ Әм жь мәсәла Әлифаз, Билдад, у Зофар дәрсәкә фәрз һин дьбьн. Йа пешьн, әм гәрәке тʹӧ щар лома хушк-бьра нәкьн (Мәт. 7:1-5). Дәԝсе, әм гәрәке пешийа кӧ тьштәки ԝанрʹа бежьн, рʹьнд гӧһ бьдьнә ԝан. Тʹәне һьнге әме бькарьбьн һʹале ԝан фәʹм кьн (1 Пәт. 3:8). Йа дӧда, чахе әм хәбәр дьдьн, әм гәрәке кʹур бьфькьрьн һәла гьлийед мә ԝе ԛәнщ бьн у чь кӧ әм дьхԝазьн бежьн рʹаст ә йан на (Әфәс. 4:25). У йа сьсийа, Йаһоԝа гәләк дина хԝә дьде кӧ әм һәвдӧрʹа чь у ча дьбежьн.

17. Әм жь мәсәла Әлиһу чь һин дьбьн?

¹⁷ Һәвале чара Әлиһу, кӧ һатә щәм Ибо, мәрьве Бьраһим бу. Әԝи гӧһ да һьн Ибо һьн жи се һәвалед майин. Ча те кʹьфше, әԝи рʹьнд гӧһ дьда хәбәрдана ԝан, чьмки әԝи бь нәрми у дьлшәԝати Ибо ширәт кьр, сәва әԝ ньһерʹандьна хԝәйә нәрʹаст бьгӧһезә (Иб. 33:1, 6, 17). Бона Әлиһу йа лапә фәрз әԝ бу кӧ Йаһоԝа рʹумәт кә, нә кӧ хԝә йан кәсәки дьн (Иб. 32:21, 22; 37:23, 24). Жь мәсәла Әлиһу әм һин дьбьн, ԝәки ԝәхте һьшбуне һәйә, демәк гәрәке хԝә кәрʹ кьн у гӧһ бьдьнә мәрьва (Аԛуб 1:19). Әм ӧса жи һин дьбьн, ԝәки чахе әм дьхԝазьн кәсәкирʹа ширәте бьдьн, нета сәрәкә гәрәке әԝ бә, кӧ Йаһоԝа һӧрмәт кьн, нә кӧ хԝә.

18. Әм ча дькарьн нишан кьн, ԝәки әм пʹешкʹеша хәбәрдане ԛимәт дькьн?

¹⁸ Һәрге әм ширәта жь Кʹьтеба Пироз биньн сери, кӧ кʹәнге у ча хәбәр дьн, ӧса әме нишан кьн, ԝәки әм пʹешкʹеша хәбәрдане ԛимәт дькьн. Сьлеман Пʹадша кӧ билан бу, жь бина бәр Хԝәде ньвиси: «Готьнәкә щида мина сева зерʹин ә ль сәр зив ԛашкьри» (Мәтʹлк. 25:11). Бәле, һәрге әм рʹьнд гӧһ бьдьнә мәрьва у пешийа тьштәки бежьн, бьфькьрьн, ԝе гьлийед мә мина севед зерʹин бьн, һьн ԛимәт, һьн жи бәдәԝ. У ида фьрԛи тʹӧнә әм зәʹф хәбәр дьн йан кем, хәбәрдана мә ԝе мәрьва бьшьдинә у гәш кә, у Йаһоԝа жи ԝе мәрʹа фьрнаԛ бә (Мәтʹлк. 23:15; Әфәс. 4:29). Бь ве йәке әме нишан кьн, кӧ әм гәләк ԛимәт дькьн әԝе пʹешкʹеша жь Хԝәде!