1. Aoǁnâ-aob 3:1, 7 sa tae-e ra ǁkhāǁkhā da?

ǀNÎ DA âda ge kaise ǃhoas xa a ǃgâibahe. Tsî ǀnî da ge kaise a ǃnōsa. Nē ǁkhāǁkhāǃâs dana xoaǂams da ǁgau khami i ge ǃhoas ǁaeb tsî ǃnōs ǁaeb tsîna hâ. (Khomai re Aoǁnâ-aob 3:1, 7.) Xawe da ge ǁaen ai ra ǂâi sada ǃgâsan ǀnîn ga ǃnāsase ǃhoa di. Tsî ǀnîna ǀorose ǃhoa di.

2. Ham-e mati da sada ǃhoas ǁkhāsiba a sîsen-ū ǁkha ǀgaub ǁgaraga a mā da ǁkhā?

² ǃHoas ǁkhāsib ge ǀkhaeba Jehovaba xu. (Eks. 4:10, 11; J.ǂHa. 4:11) ǁÎb mîs ǃnâb ge ra hui da mûsa mati da nē ǃhoas ǁkhāsiba nî sîsen-ūsa. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da ge Elobmîs aiǁgaude ǃoa nî kō hîna ǂhanu ǁaeb ai ǃhoas ǀkha nî hui da de. Tsî da ge Jehovab mî da ra xūn xa ra tsâ ǀgauba ǃoas tsîna nî kō. ǂGurose hā re i da mâǁae da nî ǃhoasa ǃoa kō.

3. Romeǁîn 10:14 ǃoagu da mâǁae nî ǃhoa?

³ Hoaǁae da ge nî aiǂhomisa Jehovab tsî ǁîb Gaosib tsîn xa ǃhoas ǃaroma. (Mat. 24:14; khomai re Romeǁîn 10:14.) Nēsa dīs ǃnâ da ge Jesuba ra ǁgae. ǀGui ǂhâǂhâsa ǃaromas hînab ge Jesuba ǃhūbaiba ǃoa a hābas ge îb nau khoena ǁîb ǁGûb xa hâ amaba ǁkhāǁkhā. (Jhn. 18:37) Xawe da ge nî ǂan mati da ra ǃhoa ǀgaub tsîn kaise a ǂhâǂhâsasa. Nēs ǃaroma da ge nau khoen ǀkha da ga Jehovab xa ǃhoa o, o nēsa “tsamtsiǃnâsib tsî ǃaob tsîkha ǀkha” ra dī ǂgao. Tsî da ge nau khoen tsâsigu tsî ǂgoms tsîna da ra ǃgôaǃgâ ǃkhaisa nî ǁgau. (1Pet. 3:15) Nēsa da ga dī o,  o da ge ǃhoas ǀguisa dī tide xawe nî ǃgâ tsî nē ǀgaub ǃnâ khoe-i ǂgaoba a tsâǀkhā ǁkhā.

4. ǂKhoamîdi 9:9 ǃoagus ǃhoa da ra ǀgausa mati nau khoena a hui ǁkhā?

⁴ ǀHaohâb ǃûi-aogu ge xū-e mîsa xu tā nî ǂgae-oasen mû gu ga o ǃgâsa-i ǁnamahesa ǂhâhâ ǃkhaisa. ǂHanu ǁaeb nēsa dīs tiba gu ge nî ǁhûi i gu tā ǃgâsa-e taob ǃnâ mâi. ǁÎgu ge a ǃâu ǁkhā ǃgâsa-i ǀkha gu ǀguri nî ǃhoas kōse. ǀHaohâb ǃûi-aogu ge ǃgôasiba ra ǁgause hoaǁae ra ǃhoa. Xawe gu ge ǃkhō-oasen tama hâ Elobmîs daoǁgaudi hîna ǃgâsana a hui ǁkhāde ǁîn ǀkha ǀgoragus ǃnâ. (Khomai re ǂKhoamîdi 9:9.) Tae-i ǃaroma i a ǂhâǂhâsa ǂhâbasa i ga o xū-e mîs di ǀgaiba ūhâsa? ǀGam aiǁgaura hîna ra ǃkharagagu ra ǃoa kō re: ǀGui aiǁgaus ǃnâb ge ǁgûba ǁîb ǀgôakha nî ǁnama ge īs ge tsî nau aiǁgaus ǃnâs ge tarekhoesa gao-ao kai nî khoeb ǀkha nî ǃhoa ge īs ge.

5. Eliba mâ mâsib ǃhoab nîse ge ib ai ge ǃhoa tama hâ i?

⁵ ǀGapi pristeri Elib ge ǀgam ǀgôakha ge ūhâ i hînab ge kaise ǀnam i kha. Xawe kha ge nē ǀgôakha Jehovaba ǃgôasiba ge ūhâba tama hâ i. ǁÎkha ge ǂhâǂhâsa ǃharode ge ūhâ i, pristerkha ase tempeli tawa ǃoabasa. Xawe kha ge ǁîkha di ǂgaeǂguis ǃharode ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ ge sîsen-ū tsî ǃgôaoǃnâsiba Jehovab ǁguiba di ǃoa-ai gere ǁgau tsî ǁgai ǁgoe-ūgu ǀgaugu ǀkhas tsîna ge ǀhabe i. (1Sam. 2:12-17, 22) Moseb ǂhanub ǃoagu kha ge Elib ǀgôakha nî ǃgamhe ge īs ge. Xaweb ge Eliba ǁîkha ǁnamas ǀguisa ge dī tsî ge mā-am îkha tempeli tawa ǃoabas ǀkha aiǃgû. (Deu. 21:18-21) Jehovaba Elib ge nē ǁhōba sîsenǂam ǀgaus xa mati ge tsâ? ǁÎb ge Eliba ge dî: “Tarexats kha satsa ǀgôakha âtsa tita xa ra ǃgôa?” Nēs khaoǃgâb ge Jehovaba nē ǀgam ǁnâuǀnamoǃnâ khoekha ǃgamsa ge mîmâi.—1Sam. 2:29, 34.

6. Eliba xu da tae-e ra ǁkhāǁkhāsen?

⁶ Eliba xu da ge kaise ǂhâǂhâsa xū-e ra ǁkhāǁkhāsen. Omaris ǁani-i tamas ka io ǀhōsa-i Jehovab ǁgaraga ǃûǂam hâ ǃkhaisa da ga ǂanǂûi o, o da ge xū-e nēs xa nî mî tsî ǁî-e Jehovab ǁgaragu xa nî ǂâiǂâiǃnâ. Tsî da ge ǁî-e nî hui i i ǂhâ i hâ huiba Jehovab ǂnûǁkhaeba aoga xu hō. (Jak. 5:14) Elib khami da ge i ǂgao tama hâ tsî  sada omaris ǁanin tsî ǀhōsan tsîna Jehovab xa ǃnāsase ǀnam ǂgao tama hâ. ǁKhoaǂgaoxasiba i ge ǂhâ hâ ǁnama-e nîse i khoe-i ǀkha ǃhoasa xawe nēs xa ǃhoas ge kaise a ǂhâǂhâsa. Elib tsî Abigails hâra aiǁgaura ǁaegu hâ ǃkharagagusib xa ǂâi re.

7. Abigailsa tae-e Davib ǀkha sī ge ǃhoaba?

⁷ Abigails ge ge ǃkhū hâ khoeb Nabali di kaikhoe-i. Davib tsî ǁîb khoegu tsîn ge Saula xu gere ǃkhoebe ǁaeb ǃnâ gu ge Nabali gūre-aogu ǀkha ǁaeba ge hâ i tsî Nabali gūna ǃnarihesa xū gere ǁkhauba. Nabala nēs amsi ge ganganxa i? Hî-î. Davib ge ǂgan bi o îb ǁîb khoega ǂû-i tsî ǁgammi tsîna mā ob ge Nabala ǁgaixa tsî ǁîga ge ǃauǃgâ. (1Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Nēs ǃaromab ge Daviba ǁaixa tsî ge mîmâi Nabali omaris aore khoegu hoaga ǃgamsa. (1Sam. 25:13, 22) Nēsa īsa mati ga ǁkhaubahe hâ? Abigails ge ge mûǂan ǃhoas nîse ge isa tsî 400 ǃâsa khoegu ǃkhams amsi aiǂhōmîsen hâ ga ge ǃgûǃoa tsî Davib ǀkha sī ge ǃhoa.

8. Abigails aiǁgausa xu da tae-e ra ǁkhāǁkhāsen?

⁸ Abigails ge Daviba ǀhao-ū o, os ge ǁkhoaǂgaosib tsî ǃgôasib tsîn ǀkha ge ǃhoa tsîb ge Daviba ǁîsa ge ǃgâ. Abigails ge nēs ǃnâ ge ǀhapixa tama hâ i xawes ge ǀûbaba Davib ai ge ǂgan. ǁÎs ge ǁîb ǃgâi ǀgauga ǃoa kō tsî Jehovab huib ai ge ǂgomaiǂnûi. (1Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Abigails khami da ge nî ǁkhoaǂgaoxa tsî khoe-i tsūba ǃoa ra ǃgû ǃkhaisa da ga mû o, o nî ǃhoa. (Psa. 141:5) ǃGôasiba da ge nî ǁgau xawe da ge ǁkhoaǂgaosib tsîna ra ūhâ ǂgao. ǀNamxaǃnâ ǀgaub ǃnâ da ga khoe-e ǁnamasa mā o, o da ge ama ǀhōsa da a ǃkhaisa ra ǁgau.—ǂKhm. 27:17.

9-10. ǀHaohâb ǃûi-aoga tae-e ǂâis ǃnâ nî ūhâ ǃgâsana gu ga ǁnama o?

 ⁹ ǃGōsase gu ge ǀhoahâb ǃûi-aoga ǁnān hîna ǀhaohâb ǃnâ hân ǀkha nî ǃhoa tsū xū-en nî dīs aiǃâ. (Gal. 6:1) ǀHoahâb ǃûi-aogu ge ra mûǂan ǁîgu tsîn ǀoasa kurusa ūhâ tama tsî nî ǁnamahese i ǃkhaisa. Xawes ge nēsa tā ǀhaohâb ǃûi-aoga nî ǃkhō-oa nau ǃgâsana ǁnamasa xu. (2Tim. 4:2; Tit. 1:9) ǃGâsan ǀkha gu ga ǃhoa ǁaeb ai gu ge ǁîgu ǁkhāsib ǃhoas tiba ra sîsen-ū ǁîna ǃgâise tsî ǃnūǃnâxasib tsîn ǀkhā huis ǃnâ-ū. ǁÎgu ge ǁîgu ǃgâsana a ǀnam tsîb ge nē ǀnamma ra ǁgarigu ǁîna huisa. (ǂKhm. 13:24) Xawe ǁîgu di ǂam ǂâibasens ge Jehovab ǀonsa ǃanuse ūhâ tsî ǀhaohâba tsūba xu ǁkhaubasa.—ǃNǃkh. 20:28.

¹⁰ Nēsis kōse da ge mâǁae da nî ǃhoa ǃkhaisa go ǃhoaǃgao. Xawe i ge ǀnî ǁaegu ai ǃnōsa a ǃgâi. Nē ǃnôa mâsiga tae-i ǃaroma nî ǃgomba da?

11. Mâ ǂkhōsab ge Jakobuba sîsen-ū tsî nē ǂkhōsa tae-i amsi a ǃgâi?

¹¹ Kaise i ge a ǃgom ǁkhā ǃnōsase hâsa. Elobmîs xoa-aob Jakobub ge ǃgâi ǂkhōsa ge sîsen-ū nēsa ǁguiǃās ǃaroma. ǁÎb ge ge mî: “Khoe-i, mîs ǃnâ dīsā tama-i ge dīǀoaǀoasa khoe-e, soros hoasa ǃkhōǀgara ǁkhā hâ-e.” (Jak. 3:2, 3) Tooms ge hāb danas tsî amǃnâs ǃnâ ra ǂgāhe. Nē tooms ai ǂgaes ǃnâ-ū da ge hāba īb nî ǀkhaba ǃoa a ǃgabi ǁkhā tamas ka io a mâkai ǁkhā. ǃGapi-aob ga nē toomsa ǃkhō tama io ob ge hāba a ǃkhoeǃkhau ǁkhā tsî ǃgapi-aob tsî ǁîb tsîna a tsûtsû ǁkhā. ǁKhā ǀgaub ǃnâ da ga sada ra ǃhoa xūna ǃoa kō tama io, o da ge ǃgomsina a ǃaroma ǁkhā. Hā re i da ǃhoa mâǁaen ai da sada ‘toomsa’  nî ǃkhō ǃkhaisa tsî mî ǂgao da ra xūna nî ǃkhō-oasa.

12. Mâǁae da sada ‘toomde ǃkhō’ tsî kaise ǃhoasa xu nî ǂgae-oasen?

¹² Tea-e da ra dī ǃgâsa-i ǂganǃgâsib ǃnâ-i nî ūhâse i xū-i xa ra nau ǃgâsana mîba o? Aiǁgause sada sîsenni mā-amhe tama hâ ǃhūb ǃnâ ra hâ ǃgâsa-i ǀkha da ga ǀhao o, o da ǁîna nî dî matib sîsenna ǁnā ǀkhab ai ra aiǃgû ǃkhaisa? ǂAn da ge a sada ǂâibasens a ǃgâi ǃkhaisa. Sada ǃgâsana da ge a ǀnam tsî xūn mati ra sîsensa ra ǂanǂgao. ǀGore da ga ǁaeb ai da ge ǁnā xūn tsîna ra ǀgoreba ǂgao. Xawe nēb ge ǁaeb sada ‘toomde da nî ǃkhōba’ tsî kaise ǃhoa tideba. ǂGanǃgâsib ǃnâ nî hâse i ǂhôana ūhâ ǃgâsana da ga ǂgui dîna dî o, o da ge ǀnamma ǁgau tama hâ. Nēsa da ge nē ǃgâsa-i ǃoa-ai ǀgui di tama hâ xawe nē ǃgâsa-e ǂgomǃgâ hâ ǃgâsan ǃoa-ais tsîna. Hoa da ge sada ǃgâsan hîna sada sîsenni mā-amhe tama hâ ǃhūgu ǃnâra hān mâsiga tsūtsū ǂgao tama hâ. ǁKhā ǀgaub ǃnân ge ǃgâsan hîna nē mâsiba ūhâ ǃhūgu ǃnâ ra hâna sada sîsenni nē ǃhūb ǃnâ ra dīhe ǀgaub xa khoena mîba mâ tide.

13. ǂKhoamîdi 11:13 ǃnâ i ra ǁgau-e khami gu ǀhaohâb ǃûi-aoga tae-e nî dī tsî tae-i ǃaroma?

¹³ ǀHoahâb ǃûi-aogu ge ǃgōsase ǂKhoamîdi 11:13 ǃnâ mâsa daoǁgaus ǂganǃgâsib ǃnâ xūna ūhâs tiba nî sao. (Khomai re.) Nēs ge a ǃgomsi ǁkhā ǀhaohâb ǃûi-aob ga ǃgamme-ao o. ǃGame hâ khoen ge ǃgōsase ǁîn ǃgammega ǀgaisase ra ūhâ ǁîn ǂâidi, tsâsigu tsî ǂhansendi tsîna mîbagus ǃnâ-ū. Xaweb ge ǀhaohâb ǃûi-aoba ra ǂanǃgâ ǀhaohâb ǃgâsan ‘ǂganǃgâsa’ xūnab ǂhaiǂhai tide ǃkhaisa. Nēsab ga dī o, ob ge ǁîn ǂgomǃgâsib tsî ǁîb ǃgâi ǀons tsîna a ǂoaǃnâ ǁkhā. ǁNān hîna ǀhaob ǃnâ aiǂhanuga ūhân ge “ǀgamnamxa” tsî ǂhumixa tide. (1Tim. 3:8) Nēs ǃaromagu ge ǂhumi tsî ǀhoexa tide. ǀHaohâb ǃûi-aob ga ǁîb tarasa a ǀnam o, ob ge ǁîba ǁîsa ǂganǃgâsib ǃnâ nî ūhâ-ese i xūna mîba tide.

14. ǀHaohâb ǃûi-aob kaikhoesa mati ǁîs kaikhoeba a hui ǁkhā îb ǃgâi ǀonsa omkhâi?

¹⁴ Taras ge ǁîs khaikhoeba a hui ǁkhā ǁîba ǂganǃgâsib ǃnâ nî ūhâ-ese i xūn xa dîǃnâ tama is ǃnâ. Taras ga nēsa dī o, os ge ǁîs kaikhoeb ǀguiba ǀnamma ǁgau tama hâ xawe ǁnān hîna ǁîs kaikhoeb ǃnâ ǂgomǃgâsiba ūhân tsîna. Tsîs ge ǀō-aisase Jehovaba ra ǂkhîǂkhî ǁîs ǀhaohâb di ǂkhîb tsî ǀguiǃnâxasib tsîna omkhâis ǀkha ra hui amaga.—Rom. 14:19.

15. Jehovaba mati Jobi ǃnona ǀhōsagu ǃoa-ai gere tsâ?

¹⁵ Jobi ǂkhanisa xu da ge ǂgui xūna a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā mati tsî mâǁae ǃhoas xa. Jobi ge ǂgui ǁkhōǁkhōsa ǃgomsina hōǃâs khaoǃgâ gu ge haka khoega ǁîba ǁkhaeǂgaos tsî ǁnamas ǃaroma ge hā. ǁNā khoegu ge gāxūse ǃnōsase ge ǂnû. Xawe ne ǃnona khoegu Elifab, Bildab tsî Sofari hâgu gere ǃhoa xūna xu da ge a mû ǁkhā ǁîgu ǁnā ǁaeb hîna gu ge ǃnōsase ǂnôa îba Joba gu nî hui ǀgaub xa ge ǂâi tama hâ isa. Xawe gu ge Jobi ǀnîsi dī hâ tsū xūn xa ǀgui gere ǂâi. Ama xūna gu ge gere mî xawe ǃnāsa xūn hîna gu Jobi tsî Jehovab tsîn xa gere mîn ge ge ama tama hâ i. ǁÎgu ge Joba tsū khoeb a ti gere ǂgā-am. (Job. 32:1-3) Jehovaba tae-e nēs xa ge mî? ǁÎb ge nē ǃnona khoegu ǃoa-ai ge ǁaixa. ǁÎb ge ǁîga gâre di ǂgâi tsî Joba ge ǂgān îb ǁîga ǀgoreba.—Job. 42:7-9.

16. Elifab, Bildab tsî Sofari tsîgu di ǁgai aiǁgaude xu da tae-e ra ǁkhāǁkhāsen?

 ¹⁶ Elifab, Bildab tsî Sofari tsîgu di ǁgai aiǁgaude xu da ge xūna ra ǁkhāǁkhāsen. ǂGurose da ge tā sada ǃgâsana nî ǀgoraǃgâ. (Mat. 7:1-5) Xawe da ge xū-e da nî mîs aiǃâ ǃgâise ǁîna ǃoa nî ǃgâ. Nēsa da ga dī o, o ǀgui da ge sada ǃgâsan mâsiga nî ǁnâuǃā. (1Pet. 3:8) ǀGamǁîse da ge ǃhoa da ga o, o nî ǂan sada mîdi a ǀnamxaǃgâ tsî ama ǃkhaisa. (Efe. 4:25) Tsî ǃnonaǁîse, Jehovab ge nau khoen ǃoa-ai da ra mî xūn ǃnâ ǃgâiǃgâibasensa ūhâ.

17. Elihub aiǁgausa xu da tae-e a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

¹⁷ Hakaǁî ǀhōsab Jobi dib ge ge Elihu i Abrahammi ǁnuriba. ǁÎb ge Jobi tsî ǁîb ǃnona ǀhōsagu gere ǃhoa o, o gere ǃgâ. ǁÎb ge mî-e gere xūna ǃoa gere ǃgâ, amagab ge ǂhanu tsî ǃgâi daoǁgausa ge mā hîna ge Jobi ǂâiǀgauba a ǀkharaǀkharasa. (Job. 33:1, 6, 17) Elihuba i ge kaise ge ǂhâǂhâsaba i Jehovab ǀonsa ǀgapiǀgapisa tsî ǁîb tamas ka io khoendin ose. (Job. 32:21, 22; 37:23, 24) Elihub aiǁgausa xu da ge ra mû ǃnōs tsî ǃgâs ǁaeb tsîn hâsa. (Jak. 1:19) Tsî da ge go ǁkhāǁkhāsen ǂhâǂhâsa i a ǃkhaisa ǁnamasa da ga mâ o, o da ǂkhaisiba ūbasen tidesa xawe Jehovaba ǂkhaisiba nî māsa.

18. Mati da a ǁgau ǁkhā sada ǃhoas ǁkhāsiba da ra ǃgôaǃgâ ǃkhaisa?

¹⁸ ǃHoas ǁkhāsiba da ra ǃgôaǃgâ ǃkhaisa da ge a ǁgau ǁkhā Elobmîs ǁgaragu hîna ǃhoas xa hâ ga da ga sao o. Gā-ai Gao-aob Salomob ge ge xoa: “Mîs, ǁaeb ai ga ǃhoahes ge ǃhuniǀuri-apeldi, ǀhaiǀurixapan ǃnâ hâdi khami ī.” (ǂKhm. 25:11) Khoen ra mî xūna ǃoa da ga ǃgâ tsî ǃhoa da nîs aiǃâ ǂâi o, o di ge sada mîde ǃhuniǀuri-apeldi khami nî ī hîna ǃgâi tsî a îsade. O di ge sada mîde nēsi da ga ǀorose tamas ka io kaise ǃhoa xawe nau khoena nî omkhâi tsîb ge Jehovaba sada ǀkha nî ǂkhîǂâixa. (ǂKhm. 23:15; Efe. 4:29) Nēb ge a ǃgâi ǀgau hîna sada di ǃhoas ǁkhāsiba da ra ǃgôaǃgâ ǃkhaisa ra ǁgauba.