1. Jesus, ¿chem feypifi tañi pu inanieetew tañi femal? (Inaduamnge ti adentun wenulelu).

FEYCHI pun tañi layal Jesus, feypifi tañi pu inanieetew: “Chumngechi ta iñche piwkeyewiyiñ ta eymün. Femngechi feley tamün welukonkechi piwkeyewal. Fey welukonkechi piwkeyewülmün, kom mapu mew mülechi pu che kimayngün iñche tañi discipulo ngen ta eymün” (Juan 13:⁠34, 35).

2. ¿Chumngelu rume falin-ngey taiñ welukonkechi piwkeyewal?

² Jesus rume piwkeyefuy tañi pu inanieetew, feymu ka femngechi piwkeyewfule engün kimfalngeafuy ñi rüf inaniefiel ta Jesus. Tüfachi dungu ka felerpuy fantepu mu. Feymu llemay rume falin-ngey taiñ welukonkechi piwkeyewal küdawngefule rume.

3. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

³ Culpafengelu kay kom iñchiñ, feymu küdawngeafuy taiñ welukonkechi piwkeyewal. Welu müley taiñ inayentuafiel ta Kristo. Tüfachi chillkatun mu, ngüneduamaiñ chumngechi tati piwkeyewün kellukeeiñmu taiñ küme yewküleal ka dullintuchenoal, kafey ñi mangelchefe ngeal. Ka femngechi peaiñ ñi femün kiñeke peñi ka lamngen ñi piwkeyewal küdawngefule rume. Fey ramtuwafuymi chumngechi inayentuafuymi ñi femken engün.

4. Ñi feypin Matew 5:⁠23, 24, ¿chumngelu kümey taiñ kümelkawtual taiñ pu peñi ka lamngen engün?

⁴ Yafkawliyiñ kiñe peñi kam kiñe lamngen engu, Jesus feypi ñi rume kümen taiñ kümelkawtual (papeltunge Matew 5:⁠23, 24). Jesus küme kimeltuy taiñ ayüwülafiel ta Chaw Ngünechen, müley taiñ küme yewal pu peñi ka pu lamngen engün.  Jewba rume ayüwkey taiñ kümelkawküleal welukentu. Welu illkutuniefiliyiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen ka pinoliyiñ taiñ kümelkawtual, Chaw Jewba llowlayay taiñ poyekefiel (1 Juan 4:⁠20).

5. ¿Chem weda dungu mu rupay kiñe peñi?

⁵ Küdawtuafuiñ chi taiñ kümelkawtual. ¿Chumngelu kay? Ngüneduamaiñ ñi rupan taiñ peñi Marco.⁠ * Kiñe peñi weda dunguyefi ta Marco ti trawünche mu, feymu rume weda duami. Fey, ¿chem chumi Marco? Kidu rume illkuy, fey weda dungufi ti peñi. Rupalu chi antü, Marco weda duamnagi tañi weda femün mu, feymu eluwfuy tañi kümelkawtual tañi peñi engu. Welu tati kangelu peñi pilay tañi kümelkawtual. Fey taiñ peñi Marco rakiduamürpuy: “Pinolu kay tayu kümelkawtual, ¿ka chumafun kay?”. Welu tati witran-ngepakechi longkolelu feypifi ta Marco ñi amuleal tañi kümelkawtual. ¿Chumi kay Marco?

6. 1) Marco, ¿chumi ñi kümelkawtual tañi peñi engu? 2) ¿Chumngechi inaniey Marco ti ngülam mülelu Kolosense 3:⁠13, 14?

⁶ Marco ngüneduami tañi femün, fey kimürpuy tañi chekawken kiñeke mu. Feymu eluwi ñi küme elkünutual tañi rakiduam (Kol. 3:⁠8, 9, 12). Marco ñom piwke mu dungufi tañi peñi ñi kümelkawtual ka feypifi ñi wiñoduamtuaetew. Ka femngechi wirintukulelfi carta ñi kümelkawtual ka küme peñiwen-ngetual engu. Ka pichike yewün (regalo) eluyerpufi ñi tuteafiel. Welu ti kangelu peñi amulerpuy ñi illkutunieetew. Kümelkawtunolu rume, Marco amulerpuy ñi inaniefiel Jesus tañi werkün dungu, ñi piwkeyeafiel ka wiñoduamtuafiel ti peñi ñi illkutunieetew (papeltunge Kolosense 3:⁠13, 14). Ka femngechi iñchiñ, yafkawliyiñ kiñe peñi kam kiñe lamngen engu, kidu ayülayafuy taiñ kümelkawtual. Welu amulepe taiñ piwkeyeafiel engün, femngechi wiñoduamtuafiyiñ ka llellipumekeaiñ taiñ kümelkawtual (Mat. 18:⁠21, 22; Gal. 6:⁠9).

7. 1) Jesus, ¿chem kimeltueiñmu taiñ femal? 2) ¿Chem weda dungu rupay kiñe lamngen?

 ⁷ Jesus kimeltueiñmew taiñ küme trokituafiel taiñ chafche chumngechi ayükeiñ iñchiñ taiñ femngeal. Kidu feypilay taiñ piwkeyeafiel feychi che taiñ piwkeyenieetew müten (Luka 6:⁠31-33). Welu kiñe peñi kam kiñe lamngen pinole rume tami chaliaetew, ¿chumafuymi kay? Feychi dungu müte rupakelay, welu femngechi rupay taiñ lamngen Lara. Kidu feypi: “Trawünche mew, kiñe lamngen duamtukelafenew. Iñche kimkelafun chumngelu femngechi tañi femkefetew. Feymu iñche küme duamkülekelafun ti trawün mu”. Feymu taiñ lamngen Lara rakiduami: “Iñche chem no rume wedalkalafiñ. Kakelu lamngen ka kangentukefi feychi lamngen”.

8. 1) )¿Chem chumi Lara ñi tutewal tañi lamngen engu? 2) ¿Chem kimeltueiñmu ñi femün taiñ lamngen Lara?

⁸ Lara llellipufi ta Jewba, fey eluwi ñi dunguafiel ti lamngen tañi küme trokituaetew. Femngechi femlu, pangkowingu, fey kümelkawtuyngu. Welu rupachi antü mu, kümelkawkülewetulayngu. Lara feypi: “Ti lamngen ka wiño weda trokituenew, feymu rume weda duamnagün” piam. Ellaka mu, Lara rakiduamkefuy: “Kümelkawkülefuli müten tüfachi lamngen engu, fey may ayüwküleafun”. Welu taiñ lamngen Lara inaduamürpuy ka kiñe dungu tañi femürpuafel. Fey eluwi ñi küme trokituafiel ka wiñoduamtuafiel ti kangelu lamngen (Efesio 4:⁠32; 5:⁠2). Taiñ lamngen Lara ka longkontukuy chem ñi feypilen ti Biblia, pu piwkeyechekelu “rakintukuniekelay ñi weda femngeel. Fey ti che nielu piwkeyen yafüluwkey chem dungu rupale rume, amuley ñi feyentukeel, rumel maneluwkey, ka chem no rume afelkelaeyew” (1 Kor. 13:⁠5, 7, TNM). Feymu taiñ lamngen tüngkületuy. Fey rupalu chi antü, kangelu lamngen doy küme trokitueyew. Ka femngechi femaiñ iñchiñ. Eluwaiñ taiñ tutewküleal taiñ pu peñi ka pu lamngen engün ka piwkeyeafiyiñ, femngechi ‘Ngünechen ñi piwkeyen ka ñi küme tüngün müleay iñchiñ mew’ (2 Kor. 13:⁠11).

9. Ñi feypin Hecho 10:⁠34, 35, ¿chumngelu ngelay taiñ dullintucheal?

⁹ Jewba dullintuchekelay (papeltunge Hecho 10:⁠34, 35). Feymu Ngünechen tañi pu choyün ngelu am iñchiñ, ka femngechi dullintuchekelaiñ. Chumngechi taiñ kidutu piwkeyewken, ka femngechi piwkeyefiyiñ taiñ chafche. Kafey kelluntukukeiñ ñi kiñewküleal tati trawünche (Rom. 12:⁠9, 10; Sant. 2:⁠8, 9).

10, 11. ¿Chumi taiñ lamngen ñi küme elkünutual tañi weda rakiduamkefel?

¹⁰ Kiñeke taiñ pu peñi ka pu lamngen küdawtukeyngün ñi dullintuchenoal. Ka nütramkayaiñ ñi rupan kiñe lamngen Rut pingelu. Üllcha domongelu taiñ lamngen, rume wedalkaeyew kiñe domo ka trokiñ mapu tuwün-ngelu. Feymu, ¿chem rakiduamürpuy taiñ lamngen? Kidu feypi: “Üderpufiñ kom pu che feychi trokiñ mapu tuwlu. Ka rakiduamkefun ñi wedañmangen kom engün, ka kom tañi pu lamngen kütu”. Fey, ¿chumi taiñ lamngen ñi küme rakiduamtual?

¹¹ Rut rume küdawi ñi küme elkünutual tañi weda rakiduam. Fey, ¿chem kellueyew? Kidu papeltuy ti lifru Anuario ñi nütramkangeel taiñ pu peñi ka pu lamngen feychi trokiñ mapu mew. Taiñ lamngen feypi: “Rüf eluwün ñi küme rakiduamayafiel tati pu che feychi trokiñ mapu mew tuwlu. Fey kimürpun feychi pu lamngen ñi rüf falintukefiel Jewba tañi dungu. Femngechi ngüneduamürpun ñi koneltulen engün Jewba tañi trokiñche mew”. Rupalu chi antü, taiñ lamngen kimürpuy ka kiñe dungu tañi femürpuafel. Kidu feypi: “Kimürpufiel pu lamngen feychi trokiñ mapu tuwün-ngelu, yafüluwkefun ñi küme trokituafiel engün. Ka femngechi nütramkakefun ñi doy küme kimürpuafiel engün. Rupalu chi antü, weda rakiduamwelan feychi tuwün pu che mu”.

12. ¿Chumngelu welulkalefuy Sara ñi rakiduam?

¹² Kiñeke peñi ka kiñeke lamngen dullintuchekey chi, fey ñi ngüneduamnon rume. Fewla nütramkayaiñ ñi rakiduamkefel taiñ lamngen Sara. Kidu feypi: “Iñche ngüneduamkelafun pu che tañi tuwün, tunten chemkün tañi nieel kam chem küdaw ñi niekefel tañi trawünche mew, feymu dullintuchekenolu trokiwkefun. Welu ngüneduamürpun tañi rüf dullintuchekefel”. ¿Chumngechi kay? Taiñ lamngen ka tañi pu che fentren educacion nieyngün, feymu kidu ayüniefuy ka femngechi che müten ñi weniyeafiel. Feymu kiñe antü feypirumefi kiñe tañi weni: “Iñche weniyefiñ tañi pu lamngen fentren educacion nielu müten. Iñche duamtukelafiñ pu femngechi felenolu”. ¡Fütra kimfali ñi welulkalen Sara! ¿Chumngechi küme elkünutuy ñi rakiduam?

13. ¿Chem kimeltueiñmu Sara ñi küme rakiduamtun?

¹³ Sara ñi küme rakiduamtual kellueyew kiñe witran-ngepakechi longkolelu. Taiñ lamngen feypi: “Tati witran-ngepakechi longkolelu rume sakienew tañi küdawmeken mu, tañi kümeke wiñoldungun trawün mew ka tañi küme adümfiel tati Biblia. Ka feypienew doy kimürpuliyiñ ta Jewba, müley taiñ doy küme inayentuafiel, femngechi taiñ ñom piwkengeal ka kutranpiwkeyecheal”. Sara rüf piwkentukuy chem tañi feypingeel. Kidu ka feypi: “Ngüneduamürpun doy falin-ngerkey rüf piwkeyecheal. Feymu eluwün ñi rakiduamal chumngelu ñi fente falin-ngen pu lamngen Jewba tañi adkiñ mu”. ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfachi dungu? Turpu chekawlayaiñ taiñ nieelchi educacion. Doy may piwkeyeafiyiñ itrokom taiñ pu peñi ka pu lamngen, femngechi dullintuchelayaiñ (1 Ped. 2:⁠17).

14. Ñi feypin Ebrew 13:⁠16, ¿chum duamnagkey Jewba mangelfiliyiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen?

¹⁴ Mangelfiliyiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen, Jewba rume ayüwküleay (papeltunge Ebrew 13:⁠16). Kellufiliyiñ tati duamtunielu, kidu poyengelu trokiwkey ta Jewba (Sant. 1:⁠27; 2:⁠14-17). Feymu tati Biblia feypi: “Iney rume witrankontuelmünmew, küme duam llowkeafimün” (Rom. 12:⁠13). Mangelfiliyiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen, pengelelafiyiñ taiñ piwkeyeniefiel ka taiñ küpa weniyeniefiel. Feymu kümeafuy taiñ misawal taiñ pu peñi ka pu lamngen engün chem taiñ iyal ka chem taiñ pütokoal. Ka kümeafuy taiñ kiñentrür müleal kidu engün mu, femngechi Jewba rume ayüwküleay (1 Ped. 4:⁠8-10). Welu kiñeke mu küdawtuafuiñ taiñ mangelcheal.

15, 16. 1) ¿Chumngelu küdawtuafuiñ mangelcheal? 2) Taiñ lamngen Edit, ¿chem kellueyew ñi mangelcheal?

¹⁵ Kiñeke mew chi eluwlayafuiñ taiñ mangelcheal fillke dungu mu. Ngüneduamaiñ ñi rakiduamkefel kiñe lantu lamngen Edit pingelu. Taiñ lamngen petu ñi kimürpunofiel ta Jewba, ayükelafuy ñi trawüal kakelu che engün. Taiñ lamngen Edit rakiduamkefuy kakelu che doy pepikawküley ñi mangelcheal.

¹⁶ Dew koneltulu Jewba tañi trokiñche mu taiñ lamngen Edit küme elkünutuy tañi rakiduam, fey eluwi tañi mangelcheal. Kidu feypi: “Petu dewmangelu taiñ Trawünwe Ruka, kiñe longkolelu feypienew: ‘Kiñe kurewen kellupayay epu semana, ¿ayüafuymi tami umañelafiel engu?’. Fey rakiduamün chumngechi ñi kellufiel Jewba tati lantu domo mülekefulu Sarepta waria mew” (1 Rey. 17:⁠12-16). Feymu taiñ lamngen llowfi ti kurewen, fey Jewba rume kümelkaeyew. Kidu feypi: “Tati kurewen umapalay epu semana müten, doy may epu küyen mülenagingu tañi ruka mu. Feymu rume küme weniwen-ngerpuiñ, fey iñche rume ayüwün”. Ka femngechi taiñ lamngen Edit nierpuy kümeke weniwen tañi trawünche mew. Fantepu mew taiñ lamngen wüneley amuldungun mew, fey ayüwünkechi mangelkefi pu lamngen ñi tripan amuldungun  mu, femngechi ñi füshkümpiwkeal tañi ruka mew. Kidu feypi: “¡Rume ayüwülkeenew ñi mangelcheken! Tañi femngechi femken, fentren kümelkan llowken” (Eb. 13:⁠1, 2).

17. ¿Chem ngüneduamürpuy taiñ peñi Lucas tañi domo engu?

¹⁷ Iñchiñ kay, ¿chumafuiñ taiñ doy küme mangelcheal? Ngüneduamaiñ ñi femün taiñ peñi Lucas ka tañi domo. Kidu engu rumel mangelkefuyngu tañi ruka mu tañi pu chaw, tañi pu che, ka tañi pu kümeke weni ka tati witran-ngepakechi longkolelu ñi domo engu. Welu Lucas feypi: “Ngüneduamuwyu taiñ mangelmekefiel taiñ doy piwkeyenieelchi che müten”. ¿Chumi kay tüfachi kurewen ñi doy mangelcheal?

18. Lucas ka tañi domo, ¿chumingu tañi doy mangelcheal?

¹⁸ Tüfachi kurewen rakiduamürpuy Jesus ñi feypin: “Eymün ta piwkeyefilmün tamün piwkeyekeetew müten, ¿chem küme femün am tüfey?” (Mat. 5:⁠45-47). Femngechi küme elkünutuy tañi rakiduam engu. Kidu engu duamniefuy engu ñi inayentuafiel ta Jewba, kidu kay fürenekefi kom tati pu che. Feymu eluwingu ñi mangelafiel kakelu peñi ka lamngen ñi mangelkenofiel. Fewla Lucas feypituy: “Fewla kom taiñ pu peñi ka pu lamngen engün küme rupakeiñ. Welukonkechi doy küme weniyewiyiñ ka doy küme weniyefiyiñ ta Jewba”.

19. 1) ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ rüf inaniefiel ta Jesus? 2) Taiñ chillkatupeel, ¿chem eluwküleymi tami femal?

¹⁹ Chumngechi ngüneduampeiñ, fente taiñ piwkeyewken, yafüluwkeiñ küme yewal taiñ pu peñi ka pu lamngen engün, dullintuchekelaiñ ka rumel mangelchekeiñ. Famentuafiyiñ chem weda rakiduam rume, femngechi taiñ piwkeyerpuafiel taiñ pu peñi ka pu lamngen rüf piwke mew. Femngechi femliyiñ, rume ayüwküleaiñ ka pengelaiñ taiñ rüf inaniefiel ta Jesus (Juan 13:⁠17, 35).