1. Yezu ye cii tigitigi juman lo di a ka kalandenw ma? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

YEZU ka suu laban na dugukolo kan, a ye cii tigitigi dɔ di a ka kalandenw ma. A ko: “Ne y’aw kanu cogo min na, aw fana ka ɲɔgɔn kanu ten. Mɔgɔ bɛɛ ben’a lɔn o seen fɛ ko aw kɛra ne ka kalandenw ye, ni aw be ɲɔgɔn kanu.”—Zan 13:34, 35.

2. Mun na a kɔrɔtanin lo an ka ɲɔgɔn kanu?

² Yezu ko ni an be ɲɔgɔn kanu i ko ale y’an kanu cogo min na, mɔgɔw ben’a lɔn o lo fɛ ko an y’ale ka kalanden sɔbɛw ye. O koo tun ye tiɲɛn ye saan kɛmɛkulu fɔlɔ la ani o kelen lo bi fana. O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka ɲɔgɔn kanu gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta.

3. An bena mun lo ye barokun nin na?

³ An dafanin tɛ minkɛ, o b’a to a ka gwɛlɛ an ma ka ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ. Nka, an ka ɲi k’an jija ka Krista ladegi. Barokun nin na, an bena a ye cogo min na kanuya b’an dɛmɛ ka kɛ hɛɛrɛ ɲinilaw ye, an kana mɔgɔ bɔ mɔgɔ la ani an ka tɔɔw ladon. Barokun nin labɛntɔ, i yɛrɛ ɲininga ko: “Balima minw tora k’u ka kanuya yira ɲɔgɔn na gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, n’ be kalan juman lo sɔrɔ u fɛ?”

4. Ka kɛɲɛ ni Matiyo 5:23, 24 ye, ni balima dɔ diminin lo an kɔrɔ, mun na an ka ɲi k’a ɲini ka hɛɛrɛ sigi n’a ye?

⁴ Ni balima dɔ diminin lo an kɔrɔ, Yezu y’a yira ko  a kɔrɔtanin lo an k’a ɲini ka hɛɛrɛ sigi n’o balima ye (Matiyo 5:23, 24 kalan). A y’a yira ko n’an b’a fɛ k’an koo diya Ala ye, an ka ɲi k’an jija ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni tɔɔw ye. N’an b’an seko bɛɛ kɛ ka hɛɛrɛ sigi n’an balimaw ye, o ka di Jehova ye. A tɛna sɔn an ka batoli la n’an diminin tora balima dɔ kɔrɔ wala n’an yɛrɛ be ban ka hɛɛrɛ kɛ n’a ye.—1 Zan 4:20.

5. Mun lo y’a to a tun ka gwɛlɛ balimacɛ Mark ma ka bɛɛn sigi ni dɔ ye?

⁵ N’a sɔrɔ a ka gwɛlɛ an ma ka bɛɛn sigi. Mun na do? An k’a filɛ min kɛra balimacɛ dɔ la min tɔgɔ ko Mark. * Balimacɛ dɔ y’a kɔrɔfɔ ani a y’a tɔgɔjugu fɔ kafoden tɔɔw ye. Mark y’o koo ta cogo di? A ko: “N’ ye kuma gwoman fɔ a ma dimikojugu bolo.” O kɔ, Mark nimisara o koo la ani a y’a ɲini ka bɛɛn sigi n’o balimacɛ ye. Nka, o balimacɛ tun t’a fɛ ka bɛɛn sigi ni Mark ye. A daminɛ na, Mark tora k’a miiri ko: “A t’a fɛ ka bɛɛn sigi ni n’ ye, mun na ne bena to k’a ɲini k’o kɛ.” Nka, kafokulu kɔrɔsibaga ye Mark jija ko a kana a fari faga. Mark ye mun lo kɛ do?

6. a) Mark tora k’a jija cogo di walisa ka bɛɛn sigi? b) Mark ye Efɛzikaw 4:2, 32 sira tagama cogo di?

⁶ Mark y’a yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ ani a y’a kɔrɔsi ko tuma dɔw la, ale b’a jati ko a ka fisa ni tɔɔw ye. A sɔnna a ma ko a ka ɲi ka yɛlɛmaniw don a miiricogo la (Kɔlɔs. 3:8, 9, 12). Bɛnbaliya tun b’ale ni balima min cɛ, a y’a majigi ka segi ka taga yafa deli a fɛ. Mark ye lɛtɛrɛw sɛbɛ fana k’a di o balimacɛ ma. A y’a fɔ o lɛtɛrɛw kɔnɔ ko ale ye min kɛ, a dusu tiɲɛnin lo o kosɔn ani ko ale b’a fɛ u ka segi ka kɛ teriw ye. Mark yɛrɛ ye kado dennin dɔw di o balimacɛ ma. A jigi tun b’a la k’o fɛɛnw bena diya a ye. A fɔ man di, nka o balimacɛ ma sɔn ka yafa ani a diminin tora Mark kɔrɔ. O bɛɛ n’a ta, Mark tora  ka Yezu ka cikan labato. O cikan ye ko an k’an balimaw kanu ani ka yafa u ma (Efɛzikaw 4:2, 32 kalan). N’a sɔrɔ dɔ tɛna sɔn ka bɛɛn sigi n’an ye an ka jijaliw bɛɛ n’a ta. Nka, n’an b’o tigi kanu sɔbɛ la, an bena yafa a ma ani an bena to ka delili kɛ walisa bɛɛn ka sigi an ni ɲɔgɔn cɛ.—Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9.

7. a) Yezu y’an jija ko an ka mun lo kɛ? b) Balimamuso dɔ ye gwɛlɛya juman lo sɔrɔ?

⁷ Yezu y’an jija ko an b’a fɛ tɔɔw k’an minɛ cogo min na, an fana k’u minɛ ten. A y’a fɔ fana ko minw b’an kanu, an man ɲi k’olu dɔrɔn lo kanu (Luka 6:31-33). Nka, ni balima dɔ be ban k’i fo do? Tiɲɛn lo k’o man teli ka kɛ, nka o ɲɔgɔn lo ye Lara sɔrɔ. A ko: “Balimamuso dɔ tun be koow kɛ i n’a fɔ a ɲɛɛ tɛ n’ na ani n’ tun t’a lɔn n’ ye min kɛ a la. O koo ye n’ hakili ɲagami fɔɔ ka lajɛntaga lɔgɔ bɔ n’ na.” A daminɛ na, Lara y’a miiri ko: “Ne nɔɔ tɛ. Balima tɔɔw yɛrɛ b’a fɔ k’o balimamuso ka koo man nɔgɔ.”

8. Lara ye mun lo kɛ walisa ka hɛɛrɛ sigi ale n’a balimamuso cɛ? An be kalan juman lo sɔrɔ o la?

⁸ Lara ye dɔ kɛ dɔ ye walisa ka hɛɛrɛ sigi ale n’a balimamuso cɛ. A ye Jehova deli ani a y’a latigɛ ka taga kuma o balimamuso fɛ. Bɛnbaliya min tun b’u cɛ, u kumana o koo la, u melekera ɲɔgɔn na ani u bɛnna. A be komi koow tun ɲɛnabɔra. Nka, Lara ko: “Kɔfɛ, o balimamuso tun be min kɛra n’ na, a segira ka to k’o kɛ tugun. O ye n’ fari bɛɛ faga.” A daminɛ na, Lara tun b’a miiri ko ale tun tɛ se ka ninsɔndiya sɔrɔ n’o balimamuso m’a ka kokɛcogo yɛlɛma. Nka kɔfɛ, Lara y’a faamu ko a ka ɲi ka to k’a balimamuso minɛ ni kanuya ye ani ka sɔn ka “yafa” a ma (Efɛz. 4:32–5:2). Lara y’a to a hakili la ko kanuya sɔbɛ “te dimi mara. A be koo bɛɛ yafa, a be la bɛɛ la, a be la koo bɛɛ la, a be koo bɛɛ muɲu.” (1 Kor. 13:5, 7). Lara ma to ka hami o koo la tugun. Kɔfɛ, o balimamuso sɔnna ka teriya kɛ n’a ye kokura. N’i b’i jija ka  hɛɛrɛ sigi ni balimaw ye ani ka to k’u kanu, la a la ko “kanuyatigi Ala, min ye hɛrɛtigi ye, ale bena to n’aw ye.”—2 Kor. 13:11.

9. Ka kɛɲɛ Kɛwaliw 10:34, 35 ye, mun na an man ɲi ka mɔgɔ bɔ mɔgɔ la?

⁹ Jehova tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la (Kɛwaliw 10:34, 35 kalan). An b’a yira ko an y’a deenw ye, n’an fana tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la. O la, cikan min ye ko an k’an mɔgɔɲɔgɔn kanu i ko an yɛrɛ, an b’o labato ani an be hɛɛrɛ sabati an n’an kerecɛnɲɔgɔnw cɛ.—Ɔrɔm. 12:9, 10; Zaki 2:8, 9.

10-11. Balimamuso dɔ ye see sɔrɔ a ka miiriya juguw kan cogo di?

¹⁰ A ɲinina an fɛ ko an kana mɔgɔ bɔ mɔgɔ la. A be se ka gwɛlɛya dɔw ma k’o kɛ. An ka balimamuso Ruth ka koo lajɛ. A sunguru tuma, jamana wɛrɛ mɔgɔ dɔ ye kojuguba dɔ kɛ ale n’a somɔgɔw la. O koo ye nɔɔ juman lo to Ruth kan? A ko: “O jamana ka koow bɛɛ gwoyara n’ ye. N’ tun b’a miiri k’o jamana mɔgɔw bɛɛ ye kelen ye, hali balimaw yɛrɛ.” Ruth ye see sɔrɔ a ka miiriya juguw kan cogo di?

¹¹ Ruth sɔnna a ma ko a ka ɲi k’a ka miiriya juguw kɛlɛ. O kama, walew ani rapɔɔri minw sɛbɛra o jamana koo la Annuaire kɔnɔ, a y’u kalan. A ko: “N’ ye n’ jija ka kɛ ni miiriya ɲuman ye o jamana mɔgɔw koo la. N’ y’a kɔrɔsi k’o yɔrɔ balimaw kisɛyanin lo Jehova ka baara la. N’ nana a faamu ko an balima minw be duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, olu fana y’u dɔw ye.” Dɔɔni dɔɔni, Ruth y’a faamu fana ko a ka ɲi k’a ka kanuya yira o yɔrɔ balimaw na. A ko: “N’ tun mana o jamana balima dɔ kunbɛn, n’ tun be n’ jija kosɔbɛ ka koow kɛ teriya la n’a ye. N’ tun be kuma a fɛ ani k’a ɲini k’a lɔn ka ɲɛ.” Mun lo sɔrɔla o la do? Ruth ko: “N’ labanna ka see sɔrɔ n’ ka miiriya juguw kan.”

12. Balimamuso Sarah ye gwɛlɛya juman lo sɔrɔ?

¹² Dɔw be se ka wolomani kɛ u ɲinɛ ma. Ɲɛyirali fɛ, balimamuso dɔ tɔgɔ ko Sarah ani a tun b’a miiri ko ale tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la. A tun b’o miiri sabu a tun tɛ mɔgɔw minɛ ka kɛɲɛ ni koo nunu ye: u ka siya, u ka sɔrɔ ani u be ni lɔyɔrɔ min ye Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ. Nka, a ko: “N’ y’a ye ko tiɲɛn na, n’ tun be wolomani kɛ.” A tun b’o kɛ cogo di do? Sarah n’a somɔgɔw bɛɛ tun kalannin lo kosɔbɛ. O kama, minw tun kalannin lo kosɔbɛ, a tun ka di a ye ka jɛnɲɔgɔnya kɛ n’olu lo ye. Loon dɔ, a yɛrɛ y’a fɔ a teri dɔ ye ko: “Balima minw kalannin lo kosɔbɛ, n’ be jɛnɲɔgɔnya kɛ n’olu lo ye. Minw ma kalan bɛrɛ kɛ, n’ tɛ jɛn n’olu ye.” Tiɲɛn na, Sarah tun ka ɲi k’a miiricogo yɛlɛma. A sera k’o kɛ cogo di?

13. Sarah sera k’a miiricogo yɛlɛma cogo min na, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹³ Kafokulu kɔrɔsibaga dɔ ye Sarah dɛmɛ a y’a yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ. Sarah ko: “A ye n’ tando ko n’ be Jehova sago kɛra kantigiya la, n’ be lakalita ɲumanw kɛ ani n’ be Bibulu lɔn koɲuman. O kɔ, a y’a ɲɛfɔ n’ ye ko n’an ka lɔnniya tora ka bonya, an ka ɲi fana k’a ɲini ka kɛ ni kerecɛnya jogow ye i n’a fɔ majigilenya ani makari.” Sarah ye kafokulu kɔrɔsibaga ka ladiliw sira tagama. A ko: “N’ y’a faamu ko min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ka ɲumanya kɛ tɔɔw ye ani k’a yira u la ko an b’u kanu.” O y’a to Sarah tora ka balimaw filɛ cogo wɛrɛ la. A ko: “N’ y’a ɲini k’a faamu  jogo minw b’a to u koo ka gwɛlɛ Jehova ma.” An be kalan juman lo sɔrɔ o la? An kana a miiri abada ko an ka fisa ni tɔɔw ye sabu an kalannin lo kosɔbɛ! N’an b’an “balimaw” bɛɛ kanu kosɔbɛ, an tɛna wolomani kɛ.—1 Piyɛri 2:17.

14. Ka kɛɲɛ ni Eburuw 13:16 ye, n’an be tɔɔw ladon an ka soo, o be mun lo kɛ Jehova la?

¹⁴ N’an be tɔɔw ladon an ka soo, o ka di Jehova ye (Eburuw 13:16 kalan). A b’a jati k’o ye an ka batoli faan dɔ lo ye sanko, n’an ye minw ladon, n’u mako tun b’o la sɔbɛ la (Zaki 1:27; 2:14-17). O kama, Bibulu b’an jija ko an ka “mɔgɔ wɛrɛw ladon.” (Ɔrɔm. 12:13). N’an be tɔɔw ladon, an b’a yira ko an b’an janto u la, an b’u kanu ani an b’a fɛ ka kɛ u teriw ye. N’an be koo nunu kɛ, o ka di Jehova ye: ka tɔɔw weele ka na dumuni kɛ wala ka fɛɛn dɔ min, ka wagati kɛ n’u ye wala k’an mako don u la ni kanuya ye (1 Piyɛri 4:8-10). Nka, koo dɔw be se k’a kɛ a be gwɛlɛya an ma ka tɔɔw ladon.

15-16. a) Mun na dɔw be sigasiga ka tɔɔw ladon u ka soo? b) Edit tun be sigasiga ka tɔɔw ladon. Mun lo y’a dɛmɛ a ye see sɔrɔ o kan?

¹⁵ N’a sɔrɔ an be sigasiga ka tɔɔw ladon an ka koow cogoya kosɔn. An ka firiyamuso dɔ ka koo lajɛ min tɔgɔ ko Edit. A tun tɛ sɔn ka gwɛrɛ mɔgɔw la ten. A tun b’a jati ko tɔɔw be se k’u mɔgɔɲɔgɔnw ladon ka tɛmɛ ale kan.

¹⁶ Nka, Edit y’a miiricogo yɛlɛma tuma min na a kɛra Jehova Seere ye. A ye labɛnw kɛ walisa ka tɔɔw ladon. A ko: “U tun b’an ka Masaya Boon lɔra tuma min na, diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ y’a fɔ n’ ye ko balimacɛ dɔ n’a muso bena na dɛmɛ don o baara la. A ye n’ ɲininga ni n’ be se k’u ladon n’ ka soo lɔgɔkun fila kɔnɔ. Jehova ye Sarɛpita firiyamuso duga cogo min na, n’ miirila o la.” (1 Mas. 17:12-16). Edit sɔnna k’o balimacɛ n’a muso ladon  a ka soo. A ye duga jumanw lo sɔrɔ o la? A ko: “Lɔgɔkun fila yɛlɛmana ka kɛ kalo fila ye. An kɛra teri sɔbɛw ye.” Edit ye teri sɔbɛ wɛrɛw sɔrɔ kafo kɔnɔ. A kɛra piyɔniye ye sisan ani a be waajuli kɛ ni minw ye, a ka di a ye k’u bisimila a ka soo walisa u ka fɛɛn dɔ min ɲɔgɔn fɛ. A ko: “Ni n’ be tɔɔw sɔn, o be n’ ninsɔn diya! Tiɲɛn fɔ ka di, n’ ye duga caaman sɔrɔ o la yɛrɛ le!”—Eburuw 13:1, 2.

17. Balimacɛ Luke n’a muso ye mun lo kɔrɔsi?

¹⁷ N’a sɔrɔ an be tɔɔw ladon. Nka, an bele be se ka ɲɛtaga kɛ o koo la. Ɲɛyirali fɛ, balimacɛ Luke n’a muso be tɔɔw ladon. U tun ka teli k’u somɔgɔw, u teriw ani kafokulu kɔrɔsibaga n’a muso lo weele u ka soo. Nka, Luke ko: “An y’a kɔrɔsi ko an tun delinin be minw na, an tun b’olu dɔrɔn lo weele an ka soo.” Luke n’a muso ye ɲɛtaga juman lo kɛ tɔɔw ladonko la?

18. Luke n’a muso ye ɲɛtaga juman lo kɛ tɔɔw ladonko la?

¹⁸ Luke n’a muso y’u miiricogo yɛlɛma tuma min na u miirila Yezu ka kuma nunu na: “N’aw b’aw kanubagaw dɔrɔn kanu, aw bena mun tɔnɔ sɔrɔ o la?” (Mat. 5:45-47). U y’a ye ko u ka ɲi ka Jehova ladegi, ale min b’a tɛgɛ foni ka bɛɛ sɔn. O kama, u tun ma deli ka balima minw weele u ka soo, u y’a latigɛ k’olu weele. Luke ko: “Sisan, an be wagati min kɛ ɲɔgɔn fɛ, o ka di an bɛɛ ye yɛrɛ le! O y’a to ne ni n’ muso magwɛrɛla ɲɔgɔn na kosɔbɛ. An magwɛrɛla fana an balimaw ni Jehova la.”

19. An b’a yira cogo di ko an ye Yezu ka kalandenw ye? I cɛsirinin lo ka mun lo kɛ?

¹⁹ An y’a ye ko n’an be tɔɔw kanu sɔbɛ la, o be se k’an dɛmɛ ka kɛ hɛɛrɛ ɲinilaw ye, ka tɔɔw ladon ani an tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la. An kana a to fɛɛn si k’an bali k’an balimaw kanu kosɔbɛ n’an dusu bɛɛ ye. O la, an bena ninsɔndiya sɔrɔ ani an bena a yira ko an ye Yezu ka kalanden sɔbɛw ye.—Zan 13:17, 35.