1. Yesuusi ba erissiyo ashkkarata azazido qoncce azazoy aybee? (Koyro sinttan deˈiya misiliyaa xeella.)

YESUUSI hayqqanaappe kase qammi, ba erissiyo ashkkarata issi qoncce azazuwaa azaziis. I etawu hagaadan giis: “Taani inttena siiqidoogaadankka, intte issoi issuwaa siiqana bessees.” Gujjidikka hagaadan giis: “Intte issoi issuwaara siiqettikko, ta erissiyo ashkkarata gidiyoogaa asai ubbai erana.”—Yoh. 13:34, 35.

2. Issoy issuwaara siiqettiyoogee keehi koshshiyoy aybissee?

² Yesuusi erissiyo ashkkarati I eta siiqidoogaadan eti asaa siiqikko, A erissiyo ashkkarata gidiyoogaa asa ubbay eranaagaa Yesuusi yootiis. He qofay koyro xeetu layttankka ha wodiyankka tuma. Issoy issuwaara siiqettiyoogee metiyo wodiyankka, nuuni issoy issuwaara siiqettiyoogee keehi koshshiyoy hegaassa.

3. Nuuni ha huuphe yohuwan ay tamaaranee?

³ Nuunikka haratikka nagaranchcha. Hegee nuuni issoy issuwaara minttidi siiqettanawu metootanaadan oottees. SHin, nuuni Kiristtoosa milatanawu baaxetana bessees. Nuuni sarotettaa medhdhanawu, asa asappe shaakkennan agganawunne imattaa mokkanawu siiqoy waati maaddiyaakko ha huuphe yohuwan tamaarana. Ha huuphe yohuwaa xannaˈiyo wode, nena hagaadan oychcha: ‘Metoy deˈishinkka, issoy issuwaa aggennan siiqida ishanttuppenne michchonttuppe taani ay tamaarana danddayiyaanaa?’

4. Maatiyoosa 5:23, 24y yootiyoogaadan, nuna lanccissida ishaara sarotettaa medhdhana koshshiyoy aybissee?

⁴ Nu bolli lanccida ishaara sarotettaa medhdhiyoogee keehi koshshiyoogaa Yesuusi nuna tamaarissiis. (Maatiyoosa 5:23, 24 nabbaba.) Nuuni Xoossaa ufayssanawu koyikko, nuuyyo haratuura loˈˈo gaytotettay deˈana koshshiyoogaa I yootiis. Nuuni  nu ishanttuura sarotettaa medhdhanawu nuuyyo danddayettida ubbabaa oottiyo wode Yihooway ufayttees. Nuuni lancciyaa uluwan oyqqidi sarotettaa medhdhanawu baaxetana xayikko, I nu goynuwaa ekkenna.—1 Yoh. 4:20.

5. Sarotettaa medhdhanawu Marka giyo ishaa aybi metidee?

⁵ Sarotettaa medhdhiyoogee nuna metana danddayees. Aybissi? Marka * gakkidabaa beˈa. Issi ishay A borido wodenne abaa iitabaa gubaaˈiyan haratuyyo yootido wode I qohettiis. Marki waatidee? Marki, “Taani tana naagennan aggada hanqqettaas” yaagiis. SHin, hegaappe simmin Marki ba hanotan zilˈˈettiis, qassi he ishay atto gaanaadan oychchanawunne aara sarotettaa medhdhanawu baaxetiis. Gidoppe attin, he ishay Markaara sarotettaa medhdhanawu koyibeenna. Koyro, Marki hagaadan qoppiis: ‘I sarotettaa medhdhanawu koyennaba gidikko taani baaxetana koshshiyoy aybissee?’ SHin, woradaa xomoosiyaagee I hidootaa qanxxennaadan minttettiis. Marki ay oottidee?

6. (a) Marki sarotettaa medhdhanawu aggennan waati baaxetidee? (b) Efisoona 4:2, 32n deˈiya zoriyaa Marki oosuwan waati peeshshidee?

⁶ Marki ba hanotaa yuushshi qoppidi I haratuppe aadhdhiyaabadan issi issitoo qoppiyoogaa akeekiis. I ba qofaa laammana koshshiyoogaa akeekiis. (Qol. 3:8, 9, 12) I he ishaakko haranttuwaa biidi ba mooruwaa atto gaanaadan ashkketettan A oychchiis. Marki keehi azzanidoogaanne zaarettidi lagge gidanawu koyiyoogaa yootanawu he ishawu dabddaabbiyaakka xaafiis. Marki he ishay koyiyooba gi qoppido guutta imotaa awu immiis. He ishay lancciyaa uluwan oyqqiyoogaa aggibeennaagee azzanttiyaaba. Gidoppe attin, Marki ba ishaa siiqanaadaaninne atto gaanaadan Yesuusi immido azazuwaa kaalliyoogaa aggibeenna. (Efisoona 4:2, 32 nabbaba.) Nuuni sarotettaa medhdhanawu baaxetikkonne harati baaxetenna wodekka, Yesuusaagaadan nuuni asaa siiqikko, etawu atto gaananne aggennan woossiyoogan  etaara zaarettidi sarotettaa medhdhana.—Maa. 18:21, 22; Gal. 6:9.

7. (a) Yesuusi nuuni ay oottanaadan zoridee? (b) Issi michchiyo gakkida metiya hanotay aybee?

⁷ Harati nuna oyqqana mala koyiyoogaadan nuunikka harata oyqqanaadan Yesuusi zoriis. Nuuni siiqana koshshiyoy nuna siiqiyaageetu xallaa gidana koshshennaagaa I yootiis. (Luq. 6:31-33) Intte gubaaˈiyan deˈiya issi uri nena sarotennan ixxikko shin? Hagee darotoo haniyaaba gidana xayikkonne, hegaa malabay Laaro gakkiis. A hagaadan gaasu: “Issi michchiyaa tana sarotennan kanttawusu, qassi A sarotenna gaasuwaa taani erikke. Hegee tana keehi unˈˈissido gishshawu, shiiqota biyoogan taani ufayttikke.” Koyro, Laara hagaadan qoppaasu: “Taani aybanne moorabeykke. Qassi he michchiyaa gubaaˈiyan bessennaba haniyoogaa haratikka akeekidosona.”

8. Sarotettaa medhdhanawu Laara ay oottadee, qassi A oottidobaappe nuuni ay tamaarana danddayiyoo?

⁸ Sarotettaa medhdhanawu Laara issi issibaa oottaasu. A Yihoowakko woossada he michchiyo haasayissanawu kuuyaasu. Eti he metuwaabaa haasayidi issoy issuwaara qoomettidi sarotettaa medhdhidosona. Ubbabay loˈˈo milatiis. Laara hagaadan gaasu: “SHin guyyeppe, A zaaradakka taayyo kaseegaadan hanaasu. Taani keehi hidootaa qanxxaas.” Koyro, he michchiyaa ba xeelaa laammiyo wode xallan ufayttana danddayiyoobadan Laariyyo siyettiis. Gidoppe attin, Laara oottana danddayiyo loˈˈobay he michchiyo ubbatoo maara oyqqiyoogaanne iyyo coo ‘atto giyoogaa’ gidiyoogaa guyyeppe akeekaasu. (Efi. 4:32–5:2) Tumu Kiristtaaniyaa siiqoy, ‘naaqettidobaa paydennaagaa, ubbabaa danddayiyoogaa, ubbabaykka hanana giidi ufayssan naagiyoogaanne ubbabaa gencciyoogaa’ Laara hassayaasu. (1 Qor. 13:5, 7) Laara he metuwaabaa haranttuwaa unˈˈettabeykku. Guyyeppe, he michchiyaa Laari lagge gidaasu. Neeni ne ishanttuuranne michchonttuura sarotettaa medhdhanawu, qassi eta ubbatoo siiqanawu baaxetiyo wode, ‘siiquwaanne sarotettaa Xoossay nenaara issippe deˈanaagaa’ ammanettana danddayaasa.—2 Qor. 13:11.

9. Oosuwaa 10:34, 35y yootiyoogaadan, nuuni asa asappe shaakkennaageeta gidana koshshiyoy aybissee?

⁹ Yihooway asa asappe shaakkenna. (Oosuwaa 10:34, 35 nabbaba.) Nuuni asa asappe shaakkana xayikko, A naata gidiyoogaa bessoos. Nuuni nu shooruwaa nu huuphedan siiqanaadan imettida azazuwaa azazettiyoogee nu ishanttuuranne michchonttuura sarotettay ubbatoo deˈanaadan maaddees.—Roo. 12:9, 10; Yaaq. 2:8, 9.

10-11. Issi michchiyaa iitabaa qoppiyoogaa waata aggadee?

¹⁰ Asa asappe shaakkennan aggiyoogee amaridaageeta metana danddayees. Leemisuwawu, Uruto giyo michchiyo aybi gakkidaakko qoppa. Uruta yelagatettan deˈiyo wode, hara biittaappe yiida issi maccaasiyaa eta soo asaa keehi qohaasu. Hegee O waati qohidee? Uruta hagaadan gaasu: “Taani he biittaabaa ubbabaa ixxaas. Ishanttakka michchonttakka gujjin, he biittappe yiida asa ubbay issi mala gaada taani qoppaas.” Uruta ba iitaa qofaa waata aggadee?

¹¹ Uruta hegaadan qoppiyoogaa agganawu baaxetana koshshiyoogaa akeekaasu. He biittan hanidabaanne he biittaa irpporttiyaa A Laytta Maxaafan nabbabaasu. A hagaadan gaasu: “Taani he biittaa asaabaa loˈˈobaa qoppanawu malaas. Ishanttinne michchontti kumetta wozanaappe Yihoowawu oottidoogaa taani akeekaas. Eti kumetta alamiyan deˈiya nu ishanttu maabaraa yame gidiyoogee qoncciis.” Amarida wodiyaappe guyyiyan, Uruta siiquwaa bessana koshshiyoogaa akeekaasu. A hagaadan gaasu: “He biittaappe yiida ishanttuuranne michchonttuura gayttiyo wode ubban, etaara laggetanawu taani keehi baaxetaas. Taani eta loytta eranawu etaara haasayaas.” Hegee ayba ayfe demissidee? Uruta hagaadan gaasu: “Guyyeppe, taani iitabaa qoppiyoogaa aggaas.”

12. Saaro giyo michcheessi ayba metoy deˈii?

¹² Issoti issoti eti asa asappe shaakkiyoogaa erennan aggana danddayoosona. Leemisuwawu, Saara zariyaa, aquwaa, woy dirijjitiyan etawu deˈiya aawatettaa denddo oottada pirddenna gishshawu asa asappe shaakkikke gaada qoppaasu. SHin, A hagaadan gaasu: “Taani asa asappe shaakkiyaaro gidiyoogaa akeekiyoogaa doommaas.” Waatada? Saaranne eta soo asay yuniversttiyan woy kolejjiyan tamaaridaageeta gidiyo gishshau, A hegaa mala asatuura laggetanawu koyawusu. A bantta soo asaara meezetiya issi ishawu issi wode hagaadan gaasu: “Taani yuniversttiyan woy kolejjiyan tamaarida Kiristtaanetuura laggetays. Hegaadan tamaaribeennaageetuura laggetikke.” Saara ba qofaa laammana koshshidoogee qoncce. Waatada?

13. Saara ba qofaa laammidoogaappe nuuni ay tamaarana danddayiyoo?

¹³ Saara ba xeelaa yuushsha qoppanaadan woradaa xomoosiyaagee O maaddiis. A hagaadan gaasu: “Taani ammanettada haggaaziyo gishshawu, gubaaˈiyan loytta zaariyo gishshawunne taassi deˈiya Geeshsha Maxaafaa eraa gishshawu I tana galatiis. Yaatidi nu eray gujji gujji biyo wode, nuuni kaseegaappe aaruwan nuna ziqqi oottiyaageetanne maariyaageeta gidana koshshiyoogaa, qassi nuuni oottana danddayenna issi issibay deˈiyoogaa akeekana koshshiyoogaa I qonccissiis.” Woradaa xomoosiyaagee yootidobaa Saara siyaasu. A hagaadan gaasu: “Kehanne siiqiyaaro gidana koshshiyoogaa taani akeekaas.” Hegaappe denddidaagan, A ba ishanttanne michchontta kaseegaappe dumma ogiyan xeelliyoogaa doommaasu. A hagaadan gaasu: “Eti Yihoowawu alˈˈo gidanaadan ayba eeshshati maaddiyaakko taani akeekanawu malaas.” Nuuni shin? Nu tamaaridobaa gaasuwan haratuppe aadhdhiyaabadan mule qoppana koshshenna! Kumetta saˈan deˈiya ‘nu  ishanttu’ maabaraa nu mintti siiqikko, asa asappe shaakkiyaageeta gidennan agganawu naagettoos.—1 PHe. 2:17.

14. Ibraawe 13:16y yootiyoogaadan, nuuni harata imatuwaa mokkiyo wode, Yihoowawu aybi siyettii?

¹⁴ Imattaa mokkiyoogaa Yihooway xoqqu ootti xeellees. (Ibraawe 13:16 nabbaba.) Nuuni maadoy koshshiyoogeeta maaddiyoogan hegaadan oottiyo wode, I hegaa nu goynuwaa baggadan xeellees. (Yaaq. 1:27; 2:14-17) Hegaa gishshawu, nuuni ‘imattaa mokkanaadan’ Geeshsha Maxaafay nuna minttettees. (Roo. 12:13) Nuuni imattaa mokkiyo wode, harata wozanappe siiqiyoogaanne etawu lagge gidiyoogaa bessoos. Nuuni nuussi deˈiyaabaa haratuura uyikko, miikko, woy wodiyaa etaara aattikko, qassi etassi koshshiyaabaa siiquwan kunttikko Yihooway ufayttees. (1 PHe. 4:8-10) Gidoppe attin, imattaa mokkiyoogee nuuyyo deexxanaadan oottana danddayiya xubbiyaabati deˈana danddayoosona.

15-16. (a) Imattaa mokkanawu amaridaageeti mammottiyo gaasoy ayba gidana danddayii? (b) Ediita imattaa mokkanawu mammottiyoogaa waata aggadee?

¹⁵ Nuuni imattaa mokkanawu mammottanaadan oottana danddayiya daro gaasoti deˈoosona. Ediito giyo amˈˈiyo gakkidabaa qoppa. A Yihoowa Markka gidanaappe kase, hara asaara darotoo gayttanawu koyukku. Ediita baagaappe aaruwan harati imattaa mokkana koshshees gaada qoppaasu.

¹⁶ Ediita Yihoowa Markka gida simmada, ba qofaa laammaasu. Imattaa mokkanawu A issi issibaa oottaasu. A hagaadan gaasu: “Nu SHiiquwaa Addaraashay oorattay keexettiyo wode, he oosuwan maaddanawu yiya issi azinaabaanne machcheebaa issi cimay tawu yootiis, qassi taani eta naaˈˈu saaminttawu ayssana danddayiyaakkonne I tana oychchiis. Yihooway Siraafita biittaa amˈˈiyo waati anjjidaakko taani hassayaas.” (1 Kaw. 17:12-16) Ediita he azinaanne machchiyo ba son ayssanawu maayettaasu. A anjjettadee? Ediita hagaadan gaasu: “Eti tanaara naaˈˈu saamintta xalla gidennan naaˈˈu agina  takkidosona. He wodiyan, nuuni issoy issuwaara mata lagge gidida.” Ediita gubaaˈiyan deˈiyaageetuura mata lagge gidiyoogankka anjjettaasu. Haˈˈi A aqinye, qassi iira haggaaziyaageeti I soo yin issippe wodiyaa aattiyoogan ufayttawusu. A hagaadan gaasu: “Immiyoogee taani ufayttanaadan oottees! Qassi, taani keehi daro anjjota demmaas.”—Ibr. 13:1, 2.

17. Lukinne A keettaayiyaa ay akeekidonaa?

¹⁷ Nuuni imattaa mokkiyaageeta gidikkonne, giigissana danddayiyoobi deˈii? Leemisuwawu, Lukinne A keettaayiyaa imattaa mokkoosona. Eti bantta soo asaa, bantta dabbota, mata laggeta, qassi woradaa xomoosiyaagaanne A keettaayyiyo bantta son shobbiyo meezee etawu deˈees. SHin, Luki hagaadan giis: “Nunaara keehi meezetiyaagetu xallaa shoobbiyoogaa nuuni akeekida.” Lukinne A keettaayiyaa imattaa mokkiyoogaa xeelliyaagan kaseegaappe laammidobay aybee?

18. Lukinne A keettaayiyaa imattaa mokkiyoogaa xeelliyaagan kaseegaappe laammidobay aybee?

¹⁸ Lukinne A keettaayiyaa Yesuusi, “Intte inttena siiqiyaageetu xalaalaa siiqikko, intteyyo ai woitoi de7ii?” yaagidoogaa wotti dentti qoppi simmidi bantta xeelaa laammidosona. (Maa. 5:45-47) Eti ubbawu keha gidida Yihoowa milatana koshshiyoogaa akeekidosona. Hegaa gishshawu, eti kase shoobbi erenna ishanttanne michchontta shoobbanawu halchchidosona. Luki hagaadan giis: “Issippe wodiyaa aattiyoogan nuuni ubbay keehi ufayttida. Ubbaykka minettida.”

19. Nuuni Yesuusa kaalliyaageeta gidiyoogaa waati bessanee, qassi neeni ay oottanawu murttadii?

¹⁹ Nuuni issoy issuwaara minttidi siiqettiyoogee sarotettaa medhdhiyaageeta, asa asappe shaakkennaageetanne imattaa mokkiyaageeta gidanaadan waati maaddana danddayiyaakko xannaˈida. Nuuni iita qofaa aggana, qassi nu ishanttanne michchontta minttidi wozanappe siiqana bessees. Yaatikko, nuuni ufayttana, qassi Yesuusa kaalliyaageeta gidiyoogaa bessana.—Yoh. 13:17, 35.