1-2. Yoˇhaˬ 4:35, 36 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

 Yeˬsuˇ Gaˬliˬlehˇ˗ahˇ le ngeh, yaw nyoeˇ nyoeˇ˗ehˇ jaˆ˗eu lawˬ loeˇ deh yaˇ˗ahˇ neh iˇ tsahˆ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 4:3-6) Deh yaˇ heu naˇ oeˬ siˬ ehˇ gʼaˬ ni maˬ gʼeh˗euˬ kʼoeˇ˗aˬ maˬ yehˬ nya gaˇ, Yeˬsuˇ ‘yaw muiˬ paˬ˗ehˇ haw sheˇ, cehˇ myah laˇ˗awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ˗euˬ meh’ lehˇ ehˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ teu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Yoˇhaˬ 4:35, 36-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

² Haw ngeh Yeˬsuˇ cehˇ yehˬ gaˇ maˬ ngeuˇ˗eu tsawˇ haˬ laˆ uiˬ gaˇ ehˇ mawꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu jeˬ hu pyeuꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ myah myah naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ teu gʼaˬ jiˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ Yeˬsuˇ “cehˇ myah laˇ˗awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ ngeh, teu ngeh zaˬ miˬ zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ neh Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ˗euˬ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ deuˬ, Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ siˬ nya mawꞈ˗eu miˇ neh Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ oe luꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 4:9, 39-42) Jaˇliꞈ dawˬ tsuiꞈ puiˇ kʼawˬ˗eu paˇ dmˬ tiˬ dmˬ˗ahˇ “Tsawˇ haˬ teu deuˬ siˬ nya dui dui mawꞈ˗eu teu naˇ . . . yehˬ deˇ laˇ˗euˬ cehˇ yaˇ˗ahˇ duˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

3. Nawˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ noeˬ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu nga?

³ Nawˇ tawˇ neh, nawˬ neh guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya? Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yehˬ deˇ laˇ˗euˬ cehˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ ma loˇ? Nawˇ toˆ˗ehˇ noeˬ naˇ, heu smˇ jeˬ˗ahˇ mˇ˗eu meh. (1) Nawˇ tsaꞈ gaˬ tehˇ tehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, yehˬ yamˬ tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗awˇ, aˇ yamˬ maˬ bi cawˆ˗iˇ nya˗eu miˇ neh meh. (2) Nawˇ tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, Jaˇliꞈ˗ahˇ “cehˇ laˆ luiˆ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ nawˇ jiˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 9:3) (3) Nawˇ nawˬ neh kʼaˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh, nawˇ ngehˬ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ ni laˆ paˇ˗awˇ ngehˬ˗eu meh.

4. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁴ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ tiˬ gʼaˬ na, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ zaˬ lahˇ maˬ pyeuꞈ laˇ nya lehˇ noeˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ naˇ pyeuꞈ laˇ nya meh  lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ aˬ dui˗euˬ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ ya noeˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ (1) Pawˇluˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ luꞈ˗eu deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? (2) Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? (3) Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? lehˇ ja sawˇ ma.

5. Pawˇluˆ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ siˬ nya˗eu nga?

⁵ Pawˇluˆ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ Teˇsaˬloˇni meuˬ˗ahˇ “jawˇ nah smˬ nah keuˆ ni, aˬ yawꞈ maꞈ [Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ] nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗euˬ meh.” (Gʼaˬkʼehˇ 17:1, 2) Pawˇluˆ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ tsaꞈ gaˬ ngeh, aˬ yawꞈ jiˇ Yuˇdaˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, guˆ gaˇ maˬ duˇ˗a. (Gʼaˬkʼehˇ 26:4, 5) Pawˇluˆ Yuˇdaˇ tsawˇ haˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ peuˬ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 3:4, 5.

6. Aˬteˬ lehˆ˗ahˇ Pawˇluˆ neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ deuˬ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?

⁶ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ baˬ da neh Teˇsaˬloˇni meuˬ hawˇ˗eu Beˬliˇ meuˬ˗ahˇ neh ya iˇ doˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Aˬteˬ meuˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh kʼawꞈ, yaw beh loꞈ˗ehˇ “Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ nehˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ ja uˇ˗eu” meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:17) Ehˇ kʼawꞈ, Pawˇluˆ lehˆ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh˗aˬ, teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ dui dui˗eu meh. Pawˇluˆ tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ “gaˇ kawˆ yaw shuiꞈ” mehˬ nya lehˇ noeˬ˗eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ˗ahˇ ‘Nawˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ nga maꞈ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ gaˬ haw˗aˬ siˬ’ lehˇ ehˇ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 17:18-20.

7. Gʼaˬkʼehˇ 17:22, 23-ahˇ haw ngeh, Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ paˇ˗euˬ nga?

⁷ Gʼaˬkʼehˇ 17:22, 23-ahˇ gui. Pawˇluˆ Aˬteˬ meuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ tsaꞈ gaˬ˗aˬ. Pawˇluˆ yawˬ ha˗ahˇ ‘Aˬteˬ lehˆ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ jah˗eu nga?’ lehˇ naˇ haˬ˗euˬ paˬ. Aˬ yawꞈ jawˬ law jawˇ lawˇ haw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ haw˗awˇ, teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ Jaˇliꞈ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu tsahˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ poˆ˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu tiˬ gʼaˬ “Pawˇluˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, Gaˬliˇ tsawˇ haˬ deuˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu Ka li zaˬ deuˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu ‘maˇ maˇ ni gʼeh˗eu’ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ ni, maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ Aˬteˬ meuˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ, ngaˇ ehˇ  luꞈ˗eu Miˬyehˇ heu gʼaˬ naˇ, naw maꞈ siˬ nya luꞈ˗eu Miˬyehˇ gʼaˬ˗ahˇ ehˇ˗eu ma lehˇ siˬ leˇ ni leh jeh˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ laˆ paˇ˗awˇ, Aˬteˬ meuˬ zaˬ˗ahˇ ngaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ heu naˇ, naw maꞈ leh jeh˗awˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu “maˬ siˬ nya˗eu Miˬyehˇ” teu gʼaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Jaˇliꞈ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ, Ka li zaˬ maˬ pyeuꞈ laˇ nya˗a lehˇ maˬ noeˬ˗a. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yehˬ deˇ laˇ˗euˬ cehˇ yaˇ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗awˇ, guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ laˆ paˇ˗eu meh.

8. (a) Aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ zahˇ tawˬ luꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (b) Tiˬ gʼaˬ na ngaˇ zahˇ baw dzeuˇ maˬ lehˇ ehˇ naˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de?

⁸ Aˬ dui jiˇ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ ya haw doˆ nya˗eu meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ jah˗eu nga lehˇ biˬ siˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ haw. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ maꞈ iˇ kahˇ maˬ ngeuˇ naˇ lawˬ liˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ lehꞈ myahˬ dawˆ tsoꞈ taˬ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ, aˬ yawꞈ dm˗eu jeˬ, ngehˬ˗eu jeˬ, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗euˬ zahˇ˗ahˇ tawˬ luꞈ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ ngaˇ laˬ? lehˇ ya haw˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui maˬ naˇ haˬ˗euˬ gaˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗euˬ zahˇ tawˬ luꞈ˗eu lehˇ ehˇ nehˬ laꞈ nya˗eu meh. Dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Paˬ˗luˇtuˬlaˬ teu loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ ngeh “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ ngaˇ loꞈ˗ehˇ bi jah˗eu lehˇ ka tiˇ laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ, ngaˇ laˇ˗euˬ heu naˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ . . . gaˇ kawˆ ja sawˇ mawꞈ˗eu miˇ neh le” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.

9. Zahˇ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ tuˆ tehˬ ziꞈ taˬ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ gaˇ kawˆ ja cawˬ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁹ Aˬ dui zahˇ˗ahˇ tuˆ tehˬ ziꞈ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ gaˇ kawˆ ja cawˬ nya˗eu nga? Noeˬ˗eu tiˬ gaˇ duˇ leˇ˗eu tsahˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nya˗awˇ, Yeˬsuˇ naˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ Ka kʼoꞈ le˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah nya˗eu uˬ taꞈ, nymˬ˗mˇ naˇ doeˇ dui dui˗eu saˇ ka pyeuꞈ˗awˇ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ bi laˆ cawˆ meh lehˇ jah˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ jah˗eu jeˬ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ ja sawˇ.

10. Aˬ dui leh jeh˗awˇ aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

¹⁰ Aˬ dui ya noeˬ taˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zahˇ kʼaˇ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ˗eu gʼaˬ aˬ jeˬ˗euˬ zahˇ tawˬ luꞈ˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ, maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ jah˗eu nga lehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya haw˗eu meh. Awˇsa te li ya˗ahˇ jawˇ˗eu dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu Daˬbiˇ, “Nymˬ˗mˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ miˇ tsaˬ tsawˇ gahˇ hawˇ˗eu zahˇ laˆ keuˬ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˬbeˇniˬ˗yaˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Doˬnaˇtaˬ ehˇ˗eu, “Nga maꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu tiˬ gʼaˬ na zahˇ baw ma lehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ, ja gahˇ leꞈ ngeh˗aˬ, maˇ diˇ naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ maˬ jah nya lehˇ ja doˆ laꞈ˗eu meh.” Aˬjeˬtiˇnaˬ˗ahˇ jawˇ˗eu miˇshaˬnaˬliˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ, smˇ gʼaˬ tiˬ poeˬ miˬ yehˇ˗ahˇ jah ma lehˇ ehˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na, maˇ diˇ naˇ, Aˬda, Zaˬ, Muiˬ˗eu Shawˇ˗eu Yaw sahˇ aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ jah gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ, “Ngaˇ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zahˇ kʼaˇ mehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ  jah˗a lehˇ noeˬ taˬ˗eu ma. Teu naˇ, ngaˬ˗ahˇ noeˬ˗eu jeˬ duˇ leˇ˗eu tsahˇ poˆ˗eu awˬ dzehˬ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ˗eu gʼaˬ, maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ jah˗eu nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui jiˇ ‘tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ gʼaˇ duˬ yawˬ jeˬ na luꞈ geuꞈ doe’˗eu Pawˇluˆ˗ahˇ duˇ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 9:19-23.

11. Gʼaˬkʼehˇ 14:14-17-ahˇ haw ngeh, Pawˇluˆ Luˇdaˬlaˇ meuˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ nui ma ahˇ leˇ˗eu jeˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ nga?

¹¹ Gʼaˬkʼehˇ 14:14-17-ahˇ gui. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ˗eu deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ laˆ paˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Pawˇluˆ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ˗ahˇ ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ siˬ nya˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu Luˇdaˬlaˇ meuˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ˗eu jeˬ˗ehˇ ngehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ dzaˬ la gʼo cehˇ laˆ luiˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ yaw awˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw leˇ˗eu dawˬ hawˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ˗euˬ meh.

12. Aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Aˬ dui ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ paˇ nya˗eu nga?

¹² Tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu nga lehˇ haw˗awˇ, aˬ dui˗euˬ ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ ya laˆ paˇ. Aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Uˬ soe ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui ya haw doˆ nya˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ yaˇ kmˇ mˇ luꞈ˗eu, sahˬ boꞈ gui luꞈ˗eu, lawˬ liˬ laˆ saˆ luꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ mˇ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Tsaˬ leˇ naˇ aˬ yawꞈ mˇ luꞈ˗eu gaˇ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, ngehˬ dahˬ beh nya meh. (Yoˇhaˬ 4:7) Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ moeˬ tsoeˬ dm taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu, aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Guˬsaꞈ˗taˆgʼoˬ ehˇ˗eu, “Ngaˇ 19 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ja cawˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ˗euˬ pehˇ kʼahˬ˗ahˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu dawˬ caˇ caˇ zaˬ˗euˬ aˇ baˇ ahˇ˗eu meh. Teu miˇ neh ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ja cawˬ ngeh, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh dawˬ caˇ caˇ zaˬ heu gʼaˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu gaˇ kawˆ ehˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu poˆ ya ja cawˬ˗euˬ teu baˬ da neh, aˬ yawꞈ ngaˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ, aˇ nah naˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh.”

13. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ Jaˇliꞈ dzaw˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya ngehˬ˗eu nga?

 ¹³ Tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ nui ma ahˇ leˇ ni maˬ ehˇ, Jaˇliꞈ dzaw˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ˗eu nga lehˇ mawˇ leˇ ni maˬ ehˇ, dzaw nehˬ. (Yoˇhaˬ 4:13-15) Pawˇpiꞈ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ, nui ma ahˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Pawˇpiꞈ teu gʼaˬ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ uˇ leˇ ngeh, kaˇ pyawˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ sahˬ boꞈ nui gahˇ paw dzaw goˇ taˬ˗euˬ aˇ baˇ ciˬ ceuˬ taˬ˗euˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, Pawˇpiꞈ nga maꞈ jiˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ mehˬ bawˬ jahˇ˗eu heu neh, zaˬ siˬ nui gahˇ bi kʼawˬ nehˬ luꞈ ma lehˇ kʼaˆ kʼaˆ ni ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ Jaˇliꞈ dzaw mawꞈ laˇ˗awˇ, yawˬ nah yawˬ˗ahˇ naˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ oe˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ, tiˬ nah mehˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ oe˗awˇ, teu gaˇ neh tiˬ kʼoꞈ naˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ gʼa kʼoꞈ iˇ˗eu teu gʼaˬ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?’ lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh.

14. Aˬ dui dzaw zaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁴ Dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ ngeh, aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˇ lehˬ hmˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ neh dehꞈ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ nui ma ahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ. Lehˬ hmˬ ngeh, dzaw zaˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ bi siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ aˬ geu deuˆ, biˬdiˬoˬ hawˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ aˬ geu hmˬ zmˬ paˬ nga lehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Dzaw zaˬ nui ma aˇ dzehˬ˗ehˇ ahˇ˗eu aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ ni aˬ jeˬ lehˇ ngehˬ paˬ nga?’ lehˇ naˇ haˬ. (Dawˬdaˬ 16:23) Poˇlaˬ Ehˬbeˇniˬ˗yaˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu meh. Dzaw zaˬ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Ngaˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ jah” lehˇ dawˇ coe ni ehˇ˗eu meh. Poˇlaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ jah ni maˬ ka tiˇ˗aˬ. Poˇlaˬ “Aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ Miˬyehˇ˗ahˇ jeˬ hu ya bi siˬ nya nga lehˇ noeˬ˗eu meh.” Teu ngeh neh naˇ, Poˇlaˬ Jaˇliꞈ kʼaˇ dzaw nehˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ, nui gahˇ, baoˬ, heu deuˬ˗ahˇ kʼaˆ kʼaˆ ni ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dzaw zaˬ teu gʼaˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jah laˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ naˇ aˬ yawꞈ leh jeh dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.

15. Gʼaˬkʼehˇ 17:16-18-ahˇ haw ngeh, Pawˇluˆ˗ahˇ nui ma maˬ bi saˇ˗eu aˬ jeˬ nga? Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Aˬteˬ meuˬ zaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ maˬ naˬ leˇ˗eu nga?

¹⁵ Gʼaˬkʼehˇ 17:16-18-ahˇ gui. Pawˇluˆ Aˬteˬ meuˬ zaˬ deuˬ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗awˇ, dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ˗ahˇ jah kʼawꞈ, nui ma maˬ jiˇ laˇ˗aˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ˗ahˇ haw teˬ kʼawꞈ, Pawˇluˆ maˬ naˬ leˇ ni tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ, Pawˇluˆ jiˇ ni ‘aˬ yawꞈ [Miˬyehˇ]˗ahˇ ja doeˇ˗awˇ, kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ˗awˇ, yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ ehˇ’˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ gaˇ neh Ka li zaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 1:13) Yeˬsuˇ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Pawˇluˆ jiˇ Aˬteˬ meuˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ˗euˬ maˬ lehˬ iˇ˗aˬ.—Gʼaˬkʼehˇ 9:13-15; 17:34.

16-17. Aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ kʼawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹⁶ Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ, gʼawˬ mya jeˬ lehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ nehˬ ngeh, aˇ muˇ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, yaw haiˬ yaw doeˇ mˇ haw˗euˬ, maˬ ngeuˇ naˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ haw˗euˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ “Naw maꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ paˆ na deuˬ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ dehꞈ dzeuˇ yaꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, naw maꞈ˗ahˇ iˬ baˇ tsiˬ shawˇ nehˬ gʼaˬ˗euˬ meh” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 6:9-11) Nawˇ toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗awˇ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ noeˬ ma loˇ?

¹⁷ Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Awˇsa te li˗ya miˇ kʼahˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu  Yuˇkiˬnaˬ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ maˬ kaˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ nya ngaˇ lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Tiˬ nah aˬ yawꞈ jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ sahˬ tsawˆ taˬ˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Yuˇkiˬnaˬ ehˇ˗eu, “Dahˬ beh ngeh ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ paˬ maˬ siˬ ngaˇ lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh˗aˬ, aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ nui ma ahˇ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh sahˬ tsawˆ taˬ˗euˬ teu kʼawꞈ, Ja ceuˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ pyeuꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma.” Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ, bawˬ dzaˬ gaˇ jiˇ laˇ˗eu meh. b

18. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh daˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga?

¹⁸ Yeˬsuˇ cehˇ myah laˇ˗awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ˗euˬ meh lehˇ ehˇ ngeh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu nga laˬ? Maˬ. Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ tehꞈ meh lehˇ ehˇ taˬ dzeuˇ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 12:37, 38) Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw mawˇ nya˗awˇ, gʼawˬ mya gʼaˬ aˬ yawꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗a lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 9:4) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ jah˗eu myaˆ gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ nui ma ahˇ kʼawꞈ, leh jeh˗awˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui tsaꞈ gaˬ duˬ heu tsahˇ, heu gʼaˬ nui ma maˬ ahˇ nga lehˇ daˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ ya noeˬ˗eu meh. Buˬkiˇnaˬ Paˇsoˬ˗ahˇ miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ˗eu Maˇ˗kuiˬ ehˇ˗eu, “Ngaˬ neh huiˬ laˇ ngaˇ lehˇ noeˬ˗euˬ gʼaˬ naˇ, maˬ dzaw ni naˬ leˇ˗awˇ, maˬ huiˬ laˇ nga lehˇ noeˬ˗euˬ gʼaˬ naˇ, paˇ huiˬ paˇ mahˇ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, ngaˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi sheuˬ gʼeh naˇ, muiˬ dzehˬ ngaˇ˗a lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.”

19. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁹ Naˬ dawˬ˗ehˇ haw ngeh, aˬ dui˗euˬ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ yehˬ deˇ laˇ˗euˬ cehˇ˗ahˇ duˇ˗eu tsawˇ haˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ neh zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. Aˬ yawꞈ cehˇ myah laˇ˗awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ laˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ nya gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ baw˗eu “pyuˇ shuiˇ” lehˇ haw˗eu meh. (Haˬgaiˇ 2:7) Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ noeˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh ya dehꞈ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu, nui ma ahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni leh jeh˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ cawˬ lehˇ maˬ noeˬ ni, aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ noeˬ˗eu meh.