1, 2. Kʼaʼut tawiʼ naq kixye li Jesús li aatin li natawmank saʼ Juan 4:35, 36?

NAQ yook chi xik Galilea, li Jesús kinumeʼk saʼ naabʼal li awimq, maare saʼ li sebʼaad li tojaʼ yook chi koklaak li ru (Juan 4:3-6). Toj kaahibʼ po chik ma nawulak xqʼehil li qʼolok. Ut li Jesús naxye rehebʼ li xtzolom jun li naʼlebʼ li inkʼaʼ tana nekeʼxtaw ru: «Taqsihomaq leerilobʼaal ut ilomaq li awimq; ak xqʼanoʼk, ak us chik xqʼolbʼal» (taayaabʼasi Juan 4:35, 36). Chirix kʼaru tawiʼ yook chi aatinak?

² Chanchan tawiʼ naq li Jesús yook chi aatinak chirix li xsikʼbʼalebʼ li kristiʼaan ut moko chirix ta jun li qʼolok. Qakʼoxlaq li tojaʼ kikʼulmank. Usta ebʼ laj Judiiy inkʼaʼ sa nekeʼril ebʼ laj Samaria, li Jesús kixpuktesi li esil re jun li ixq aj Samaria, ut li ixq aweʼ kixkʼe xchʼool chi rabʼinkil. Relik chi yaal, naq li Jesús naxye naq «xqʼanoʼk, ak us chik xqʼolbʼal» li awimq, jun chʼuut aj Samaria li kiseeraqʼik wiʼ li ixq chirix li Jesús, nekeʼchalk rikʼin li Jesús re xnawbʼal ru chiʼus (Juan 4:9, 39-42). Jun li hu li naxtzʼil rix li Santil Hu naxye li kikʼulmank chirixebʼ laj Samaria: «Saʼ xkʼabʼaʼ naq xeʼxkʼulubʼa chi anchalebʼ xchʼool li xkʼutum li Jesús [...] xeʼxkʼutbʼesi naq chanchanebʼ li awimq ak xqʼanoʼk ut us chik xqʼolbʼal».

3. Kʼaʼut naq tchaabʼiloʼq ru li qakʼanjel chirix li puktesink wi naqilebʼ li poyanam joʼ kirilebʼ chaq li Jesús?

³ Ut laaʼo, chanru naqilebʼ li poyanam li naqapuktesi rehebʼ li chaabʼil esil? Ma naqakʼoxla naq chanchanebʼ li awimq li ak xqʼanoʼk ut us chik xqʼolbʼal? Wi joʼkan nokoonaʼlebʼak, tqabʼaanu oxibʼ li naʼlebʼ. Xbʼeen, qʼaxal tqakʼe qachʼool chi puktesink. Saʼ xkʼabʼaʼ naq moko junelik ta t-uxmaq li qʼolok aweʼ, miqasach li qahoonal. Xkabʼ, tsahoʼq saʼ qachʼool naq tqakʼe qaqʼe chi tzʼaqonk saʼ li kʼanjel aʼin. Li Santil Hu naxye naq ebʼ li poyanam nekeʼsahoʼk saʼ xchʼool «saʼ xqʼehil li qʼolok» (Is. 9:3). Ut rox, tqakʼoxla naq saʼ  junaq kutan teʼoq choʼq xtzolom li Kriist, joʼkan naq tqasikʼ junaq li naʼlebʼ teʼraj rabʼinkil.

4. Kʼaru tqatzol chirix li apóstol Pablo saʼ li tzolom aweʼ?

⁴ Li Jesús moko kixkʼoxla ta naq ebʼ laj Samaria maajunwa teʼwanq choʼq xtzolom, joʼ xeʼxkʼoxla raj ebʼ li nekeʼtaqenk re. Kixkʼoxla bʼan naq saʼ junaq kutan teʼoq choʼq xtzolom. Tento naq joʼkan ajwiʼ tqakʼoxla chirixebʼ li kristiʼaan li wankebʼ saʼ li qateep. Li apóstol Pablo kixkanabʼ qe jun chaqʼal ru eetalil chirix aʼin. Saʼ li tzolom aweʼ tqatzʼil rix oxibʼ li naʼlebʼ li tooruuq xtzolbʼal rikʼin. Xbʼeen, naxnaw chaq bʼayaq chirix li nekeʼxpaabʼ ebʼ li kristiʼaan li naxpuktesi rehebʼ li chaabʼil esil. Xkabʼ, naxtaw chaq ru li nekeʼwulak chiru rabʼinkil. Ut rox, naxkʼoxla chaq naq saʼ junaq kutan teʼoq choʼq xtzolom li Kriist.

5. Kʼaʼut naq laj Pablo kiruuk xtawbʼal ruhebʼ li kixpuktesi wiʼ li chaabʼil esil saʼebʼ li sinagoga?

⁵ Li apóstol Pablo rajlal kipuktesink saʼebʼ li sinagoga rehebʼ laj Judiiy. Jun eetalil, saʼ li sinagoga re Tesalónica, kiʼaatinak rikʼinebʼ laj Judiiy «ut chiru oxibʼ sábado kikanaak chi xtzʼilinkil rix li paabʼaal rikʼinebʼ: naxchap li kʼaru naxye li Santil Hu» (Hech. 17:1, 2). Chʼolchʼo naq sa kirekʼa ribʼ saʼebʼ li sinagoga, xbʼaan naq xkʼiik chaq joʼ aj Judiiy (Hech. 26:4, 5). Kixtaw ruhebʼ laj Judiiy joʼkan naq inkʼaʼ kixuwak chi xpuktesinkil li chaabʼil esil rehebʼ (Filip. 3:4, 5).

6. Kʼaru xjalanil li nekeʼabʼink chaq re laj Pablo saʼebʼ li sinagoga chiruhebʼ li wankebʼ chaq saʼ li kʼayil re Atenas?

⁶ Naq ebʼ li xikʼ nekeʼilok re laj Pablo xeʼranilasi Tesalónica ut moqon chik Berea, aʼan kixchap xbʼe Atenas. Naq wank chik saʼ li tenamit Atenas kiʼok wiʼ chik «chi xtzʼilinkil rix li paabʼaal rikʼinebʼ laj Judiiy ut ebʼ laj Griego li nekeʼxiwank re li Yos» (Hech. 17:17). Abʼanan, naq kipuktesink saʼebʼ li kʼayil, kixtaw ebʼ li kristiʼaan li jalan jalanq xnaʼlebʼebʼ. Saʼ xyanq, wankebʼ chaq aj nawonel xninqal ru kʼaʼuxl ut jalanebʼ chik kristiʼaan li maawaʼebʼ aj Judiiy, ut li naxpuktesi laj Pablo «akʼ naʼlebʼ» choʼq rehebʼ. Keʼxye re: «Nakatqabʼi chi xyeebʼal akʼ naʼlebʼ» (Hech. 17:18-20).

7. Joʼ naxye Hechos 17:22, 23, chanru kixsikʼ laj Pablo jun li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil ebʼ li kristiʼaan naq kipuktesink?

⁷ (Taayaabʼasi Hechos 17:22, 23). Li apóstol Pablo moko kixpuktesi ta li chaabʼil esil rehebʼ laj Atenas joʼ kixbʼaanu rikʼinebʼ laj judiiy saʼebʼ li sinagoga. Maare kixkʼoxla rix kʼaru tzʼaqal nekeʼxpaabʼ li wankebʼ Atenas. Kixkʼe reetal chiʼus li wank saʼ li xsutam ut kiril li kʼaynaqebʼ chi xbʼaanunkil saʼebʼ li xpaabʼal. Moqon chik, kixsikʼ jun li naʼlebʼ chirix li xpaabʼalebʼ li naxchap ribʼ rikʼin li naxye saʼ li Santil Hu. Jun li winq li naxtzʼil rix li Santil Hu naxchʼolobʼ chirix laj Pablo: «Saʼ xkʼabʼaʼ naq aʼan chaq aj judiiy ut naxtaqe li Kriist, naxkʼe reetal naq ebʼ laj Griego inkʼaʼ nekeʼxloqʼoni ru “li tzʼaqal” Yos li nekeʼxloqʼoni ru ebʼ laj Judiiy ut ebʼ  li nekeʼtaqenk re li Kriist, ut naxyal xkʼutbʼal chiruhebʼ [...] naq li Yos li naxloqʼoni ru moko inkʼaʼ nawbʼil ru xbʼaanebʼ laj Atenas». Joʼkan naq li apóstol Pablo kixsikʼ jun li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil naq kipuktesink. Kixye rehebʼ li wankebʼ Atenas naq li esil li naxpuktesi nachalk rikʼin «li Yos li inkʼaʼ nawbʼil ru» li nekeʼxyal xloqʼoninkil ru ebʼ aʼan. Usta li maawaʼebʼ aj judiiy inkʼaʼ nekeʼxnaw chaq li naxye li Santil Hu, li apóstol Pablo maajunwa kixkʼoxla naq inkʼaʼ teʼoq choʼq xtzolom li Jesús. Kirilebʼ bʼan joʼ li awimq li ak xqʼanoʼk ut us chik xqʼolbʼal ut kixsikʼ jun li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil re xpuktesinkil li chaabʼil esil rehebʼ.

8. a) Kʼaru naru nokooxtenqʼa chi xnawbʼal li nekeʼxpaabʼ li kristiʼaan saʼ li qateep? b) Chan raj ru tooruuq xchaqʼbʼenkil junaq li kristiʼaan wi tixye qe naq wank xpaabʼal?

⁸ Joʼ laj Pablo, qʼes qʼesaq qu chi rilbʼal li wank saʼ li qasutam. Qakʼehaq reetal chixjunil li kʼaʼaq re ru li tixkʼut chiqu kʼaru nekeʼxpaabʼ ebʼ li kristiʼaan saʼ li qateep. Ma wank junaq li xsahobʼ ru li rochoch malaj li xbʼelebʼaal chʼiichʼ? Ma naxkʼut chiqu kʼaru li xpaabʼal joʼ chanru naxtiqibʼ ut naxyiibʼ ribʼ, li xkʼabʼaʼ ut chanru naʼaatinak? Malaj ak xye chik qe kʼaru li xpaabʼal. Naq naxkʼul aʼin jun li qechpaabʼanel ixq aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink li naxbʼaanu 130 hoor, naxye: «Inkʼaʼ yookin aawulaʼaninkil re naq taajal laapaabʼal. Kaʼajwiʼ nawaj aatinak aawikʼin chirix...».

9. Kʼaru tawiʼ li naʼlebʼ li naqapaabʼ laaʼo ut naxpaabʼ ajwiʼ junaq li kristiʼaan li wank xpaabʼal?

⁹ Chirix kʼaru raj tooruuq chi aatinak rikʼin junaq li kristiʼaan li wank xpaabʼal? Qayalaq xsikʼbʼal junaq li naʼlebʼ li naqapaabʼ laaʼo ut naxpaabʼ ajwiʼ aʼan. Maare jun ajwiʼ li Yos naxloqʼoni ru, naxpaabʼ naq li Jesús aʼan laj Kolol re chixjunilebʼ li kristiʼaan malaj naxpaabʼ naq li maaʼusilal li wank anaqwan chi seebʼ t-osoʼq. Qoksihaq li naʼlebʼ li naqapaabʼ laaʼo ut naxpaabʼ ajwiʼ aʼan re naq twulaq chiru rabʼinkil li naxye li Santil Hu.

10. Kʼaru tento tqayal xbʼaanunkil, ut kʼaʼut?

¹⁰ Jultikaq qe naq junaq li kristiʼaan maare inkʼaʼ naxpaabʼ chixjunil li naxkʼut li xpaabʼal. Joʼkan bʼiʼ, naq tqanaw kʼaru li xpaabʼal, qayalaq xnawbʼal kʼaru tzʼaqal naxpaabʼ. Laj David jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink li naxbʼaanu 130 hoor ut nachalk Australia, naxye: «Saʼebʼ li qakutan naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼxjunaji ru li xpaabʼalebʼ rikʼin li xkʼaʼuxl li winq». Li xDonalta jun li qechpaabʼanel li nachalk Albania, naxye: «Wank sut nokooʼaatinak rikʼinebʼ li poyanam li nekeʼxye naq wank xpaabʼalebʼ, abʼan moqon nekeʼxye naq moko nekeʼxpaabʼ ta naq wank li Yos». Jun li hermaan li napuktesink saʼ jalan chik tenamit ut nachalk Argentina naxchʼolobʼ naq ebʼ li nekeʼxye naq nekeʼxpaabʼ li yos oxibʼ chiribʼil, relik chi yaal naq inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ naq li Yuwaʼbʼej, li Kʼajolbʼej ut li santil musiqʼej junebʼ ajwiʼ chi Yos. Ut naxye ajwiʼ: «Qʼaxal nakʼanjelak  aweʼ re xnawbʼal kʼaru li naʼlebʼ li naqapaabʼ laaʼo ut naxpaabʼ ajwiʼ junaq li kristiʼaan». Joʼkan utan, qayalaq xnawbʼal kʼaru tzʼaqal nekeʼxpaabʼ ebʼ li kristiʼaan. Chi joʼkan, tqabʼaanu li kixye laj Pablo: «Xinkʼe wibʼ chisaʼ chixjunil» (1 Cor. 9:19-23).

11. Joʼ naxchʼolobʼ saʼ Hechos 14:14-17, chanru kipuktesink laj Pablo re naq ebʼ laj Listra teʼwulaq chiru rabʼinkil?

¹¹ (Taayaabʼasi Hechos 14:14-17). Laj Pablo kixkʼe reetal li nekeʼwulak chiru ebʼ li kristiʼaan ut kixsikʼ jun li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil. Jun eetalil, ebʼ li kʼiila kristiʼaan li kixpuktesi rehebʼ li chaabʼil esil aran Listra, jun miin ajwiʼ malaj maakʼaʼ nekeʼxnaw chirix li Santil Hu. Joʼkan naq laj Pablo kiʼaatinak chirix li naʼlebʼ li nawbʼil ru xbʼaanebʼ, joʼ naq yoʼon li ru naxkʼe li awimq ut naq nekeʼxtaw rusilal li xyuʼamebʼ. Kiroksi li aatin ut li eetalil li moko chʼaʼaj ta xtawbʼal ru.

12. Kʼaru tqabʼaanu re xnawbʼal kʼaru nawulak chiru junaq li poyanam ut xsikʼbʼal junaq li naʼlebʼ li traj rabʼinkil?

¹² Qayalaq xnawbʼal kʼaru nawulak chiruhebʼ li kristiʼaan saʼ li qateep ut qasikʼaq junaq li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil. Chanru tooruuq xnawbʼal kʼaru nawulak chiru junaq li kristiʼaan naq yooqo chi nachʼok rikʼin malaj rikʼin li rochoch? Joʼ ak xqaye, qʼes qʼesaq qu chi rilbʼal li wank saʼ li qasutam. Maare yook raqʼinkil li xkʼal, yook rabʼinkil li raay, yook xyiibʼankil li xmoot malaj yook xbʼaanunkil jalan chik kʼanjel. Wi naru, kʼaʼut naq inkʼaʼ nokooʼok chi aatinak rikʼin chirix li yook xbʼaanunkil? (Juan 4:7). Ut joʼ chanru naxtiqibʼ ribʼ junaq li kristiʼaan naru naxkʼut bʼar li xtenamit, kʼaru li xkʼanjel malaj chirix anihebʼ li nekeʼbʼatzʼunk peloot naʼokenk. Laj Gustavo jun li qechpaabʼanel naxye: «Xintikibʼ aatinak rikʼin jun li chʼajom li wank 19 chihabʼ re ut chiru li xplayeer wank xjalam u jun aj bʼichanel li jwal nawno ru yalaq bʼar. Xinpatzʼ re chirix li xplayeer ut kixye we kʼaʼut naq nawulak chiru laj bʼichanel. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin kixkʼulubʼa xtzolbʼal li Santil Hu, ut li chʼajom aweʼ anaqwan aʼan jun chik li qechpaabʼanel».

13. Chanru tooruuq xyeechiʼinkil li tzolok chirix li Santil Hu re naq teʼwulaq chiru ebʼ li kristiʼaan?

¹³ Naq tqayeechiʼi xtzolbʼal junaq li kristiʼaan chirix li Santil Hu, qasikʼaq chanru tqabʼaanu  re naq twulaq chiru. Qachʼolobʼaq chiru kʼaru rusilal tixkʼam chaq saʼ li xyuʼam (Juan 4:13-15). Jun eetalil, naq li xHester jun li hermaan kixpuktesi li chaabʼil esil re jun li ixq, aʼan kiroksi saʼ rochoch xbʼaan naq kiwulak chiru li kirabʼi. Naq li hermaan kiril chiru li tzʼak li xkarton bʼarwiʼ naxye naq li ixq aweʼ aj kʼutunel choʼq rehebʼ li kokʼal, li hermaan kixye naq laaʼo nokookʼutuk ajwiʼ naq naqatzolebʼ li kristiʼaan chirix li Santil Hu ut saʼebʼ li qachʼutam. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, li ixq kixkʼulubʼa xtzolbʼal li Santil Hu, ut wulajaq chik xwulak saʼ li chʼutam ut chirix chik aʼan kiwulak saʼ li nimla chʼutam re jun kutan. Chiru jun chihabʼ tzʼaqal kikubʼeek xhaʼ. Qakʼoxlaq: Kʼaru nekeʼwulak chiru rabʼinkil ebʼ li poyanam li nawulaʼanihebʼ wiʼ chik? Ma nawulak chiruhebʼ chanru ninchʼolobʼ kʼaru naʼokenk saʼ li tzolok chirix li Santil Hu?

14. Chanru tooruuq xsikʼbʼal junaq li naʼlebʼ li teʼraj rabʼinkil li qatzolom?

¹⁴ Wi yooko xtzolbʼal junaq li kristiʼaan chirix li Santil Hu, qakawresihaq qibʼ chiʼus naq tookʼutuq, qakʼehaq saʼ qu li xwanjik ut li nawulak chiru li qatzolom. Qakʼoxlaq rix ebʼ li xraqal li Santil Hu li tqayaabʼasi, ebʼ li bʼideo li tqakʼut chiru ut ebʼ li eetalil li tqoksi re xchʼolobʼankil li naxye li Santil Hu. Qakʼoxlaq kʼaru twulaq chiru ut chanru twulaq saʼ xchʼool li naʼlebʼ aʼin (Prov. 16:23). Saʼ li tenamit Albania, jun li ixq li yook chaq xtzolbʼal li Santil Hu rikʼin li xFlora jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, kixye: «Moko naru ta ninpaabʼ naq teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq». Li xFlora inkʼaʼ kixmin ru li ixq chi xpaabʼankil li naʼlebʼ aweʼ. Aʼan naxye: «Xinkʼe reetal naq xbʼeenwa tixnaw ru li Yos li nayeechiʼink re li wakliik wiʼ chik chi yoʼyo». Chalen li kutan aʼan, jar wa naxtzol li ixq, li xFlora kixkʼe xchʼool chi aatinak chirix li xrahom, li xchoxahil naʼlebʼ ut li xwankil li Jehobʼa. Saʼ xnumikebʼ li kutan, li ixq kixpaabʼ chi anchal xchʼool li naʼlebʼ aweʼ. Anaqwan nakʼanjelak chiru li Jehobʼa chi sa saʼ xchʼool.

15. Joʼ naxye Hechos 17:16-18, kʼaru li nekeʼxpaabʼ chaq ebʼ laj Atenas li kichʼiʼchʼiʼink re laj Pablo, abʼan kʼaʼut naq maajunwa kixkʼoxla naq inkʼaʼ teʼoq choʼq xtzolom li Kriist?

¹⁵ (Taayaabʼasi Hechos 17:16-18). Yaal naq ebʼ laj Atenas nekeʼxloqʼoni chaq li pechʼbʼil yos, nekeʼxyuʼami chaq li muxuk ibʼ ut nekeʼxpaabʼ chaq li xnaʼlebʼ li winq. Abʼan laj Pablo maajunwa kixkʼoxla naq inkʼaʼ teʼoq choʼq xtzolom li Kriist chi moko kixkanabʼ naq tchʼinaaq xchʼool saʼ xkʼabʼaʼ naq kihobʼeʼk xbʼaanebʼ. Aʼan ajwiʼ kiʼok choʼq xtzolom li Kriist usta kiwank chaq joʼ «aj majewanel [...] aj rahobʼtesinel ut aj hobʼonel» (1 Tim. 1:13). Joʼ naq li Jesús kixkʼoxla naq saʼ junaq kutan laj Pablo t-oq choʼq xtzolom, joʼkan ajwiʼ kixbʼaanu laj Pablo rikʼinebʼ laj Atenas. Ut jwal us naq kinaʼlebʼak chi joʼkaʼan (Hech. 9:13-15; 17:34).

16, 17. Kʼaru li eetalil nakʼutbʼesink re, naq yalaq ani naru naʼok choʼq xtzolom li Kriist?

¹⁶ Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, jalan jalanq chi poyanam xeʼok choʼq xtzolom li Kriist. Naq laj Pablo kixtzʼiibʼa rehebʼ laj paabʼanel li wankebʼ chaq saʼ li tenamit Corinto, kixye naq wiibʼ oxibʼ rehebʼ xeʼwank chaq joʼ aj elqʼ ut xeʼxyuʼami chaq li tzʼiʼbʼeetalil naʼlebʼ. Chirix chik aʼan, kixye: «Abʼanan xexchʼajobʼresiik» (1 Cor. 6:9-11). Ma xqakʼoxla raj naq saʼ junaq kutan teʼxjal xnaʼlebʼ ebʼ li poyanam aʼin?

¹⁷ Saʼebʼ li qakutan, naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼxjal li naʼajmank saʼ li xyuʼamebʼ re wank choʼq xtzolom li Kriist. Jun eetalil, li xYukina jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink li naxbʼaanu 130 hoor ut nachalk Australia kiril chi kutankil naq yalaq ani naru naxkʼulubʼa li naxye li Santil Hu. Saʼ jun kutan, naq wank saʼ jun li kʼayibʼaal kiril naq jun li tuqʼixq nujenaq li xtibʼel chi eetalil ut pujpu li xtʼikr. Li xYukina naxjultika: «Xwiibʼank inchʼool chi aatinak rikʼin. Abʼan, naq xwaatina, xinkʼe reetal naq qʼaxal nawulak peʼ chiru li naxye li Santil Hu joʼkan naq saʼ xyanq li eetalil  li wank chiru xtibʼel tzʼiibʼanbʼil ajwiʼ wiibʼ oxibʼ li xraqal li Salmo». Li tuqʼixq kiʼok chi xtzolbʼal li Santil Hu ut kiʼok chi wulak saʼebʼ li chʼutam. *

18. Kʼaʼut naq moko us ta naq tooraqoq aatin saʼ xbʼeenebʼ li kristiʼaan?

¹⁸ Ma kiraj xyeebʼal li Jesús naq naroybʼeni naq li xkʼihalil li poyanam teʼoq choʼq xtzolom naq kixye naq li awimq ak xqʼanoʼk ut us chik xqʼolbʼal? Inkʼaʼ, moko joʼkan ta. Li Santil Hu ak xyehom chaq naq moko kʼihebʼ ta teʼpaabʼanq re li Jesús (Juan 12:37, 38). Ut li Jesús kiruuk xnawbʼal kʼaru wank saʼ xchʼoolebʼ li poyanam (Mat. 9:4). Usta joʼkan, kipuktesink chi anchal xchʼool rikʼin chixjunilebʼ li kristiʼaan, abʼan kixkʼe tzʼaqal xchʼool chirixebʼ li keʼpaabʼank re. Abʼanan, laaʼo inkʼaʼ nokooruuk xnawbʼal li wank saʼ xchʼoolebʼ li poyanam, joʼkan naq mooraqok aatin saʼ xbʼeen junaq li kristiʼaan malaj junaq li teep. Qakʼoxlaq bʼan naq saʼ junaq kutan teʼoq choʼq xtzolom li Kriist. Laj Marc jun li hermaan li napuktesink saʼ jalan chik tenamit ut nachalk Burkina Faso naxchʼolobʼ li naʼlebʼ aweʼ chi joʼkaʼin: «Li ninkʼoxla naq teʼkʼiiq saʼ li xpaabʼal rajlal sut aʼanebʼ li nekeʼxkanabʼ tzolok. Abʼan li ninkʼoxla naq tikto teʼxkanabʼ tzolok saʼ junpaat nekeʼkʼiik saʼebʼ li xpaabʼal. Xintzol naq jwal us xkanabʼankil naq li xsantil musiqʼej li Jehobʼa tbʼeresinq qe».

19. Kʼaru tento tqakʼoxla chirixebʼ li kristiʼaan li wankebʼ saʼ li qateep?

¹⁹ Maare li tqakʼoxla saʼ junpaat aʼan naq wiibʼ oxibʼ ajwiʼ li kristiʼaan saʼ li qateep chanchanebʼ li awimq ak xqʼanoʼk ut us chik xqʼolbʼal. Abʼan qajultikaq li kixye li Jesús rehebʼ li xtzolom. Naq ak xqʼanoʼk chik li awimq, malaj, us chik xqʼolbʼal. Ebʼ li kristiʼaan naru nekeʼxjal li xnaʼlebʼebʼ ut teʼoq choʼq xtzolom li Kriist. Chiru li Jehobʼa chanchanebʼ li bʼihomal malaj oxloqʼebʼ chiru (Ageo 2:7). Wi naqilebʼ li kristiʼaan joʼ chanru nekeʼxbʼaanu li Jehobʼa ut li Jesús, tqayal xtawbʼal ru li xwanjikebʼ ut li nekeʼwulak chiru rabʼinkil. Ut inkʼaʼ tqakʼoxla naq maajunwa teʼoq choʼq xtzolom li Kriist, tqakʼoxla bʼan naq saʼ junaq kutan teʼwanq choʼq qechpaabʼanel.