1-2. Kansi Yesu etanthauza cinji pecilaŵila mau opezeka pa Yohane 4:35, 36?

YESU penzoyenda m’madela osiyanasiyana, eona mbeu ya balere yamene yangoyamba kukula. (Yoh. 4:3-6) Mbeu iyi yenzotola miyezi 4 kuti ipye. Yesu elaŵila cinthu ciyakine camene cenzomvwika cacilwendo, elaŵila kuti: “Nyamulani menso yanu kuti muone, m’minda mwatuŵa kale ndipo mufunika kuwezhya.” (Ŵelengani Yohane 4:35, 36.) Kansi etanthauza cinji?

² Yesu enzotanthauza kusonkhanisha ŵanthu osati balere. Ganizilani zecitika, nangu kuti Ayuda enzokatizhyana lini na Asamariya, Yesu elalikila mwanakazi Wacisamariya ndipo emvwishila. Yesu penzolaŵila za minda yamene “mufunika kuwezhya,” gulu ya Asamariya yamene yecimvwa zokhuza Yesu kufumila kuli munakazi, yewela kuti imvwe zinyinji. (Yoh. 4:9, 39-42) Munthu muyakine ethilapo ndemanga pa nkhani iyi kuti: “Cidwi cecionesha ŵanthu kuwela kwa Yesu kuti amvwishile, ceonesha kuti enze monga ni balere wenzofunika kuwezhya.”

3. Ngati muona ŵanthu monga ni mwenzoŵaonela Yesu, kansi ulaliki wanu ungankhale na zofumapo zotyani?

³ Tyani ponena za ŵanthu ŵatulalikila uthenga uweme? Ko muŵaona kuti ali monga ni balere yamene yufunika kuwezhya? Ngati n’tetyo, vinthu vitatu ivi vingayavye: Coyamba, mukolalikila mwacangu. Nthawi yowezhya ni itontho, tetyo mufunika lini kuononga nthawi. Caciŵili, munkhale okondwela kuona ŵanthu omvwishila uthenga uweme. Baibo yulaŵila kuti: “Ŵanthu osangalala panthawi yowezhya.” (Yes. 9:3) Cacitatu, mukoona munthu aliyense kuti angacinje nonkhala wophunzila wa  Yesu. Tetyo mukoseŵenzesha njila zamene zingakulishe cidwi cao.

4. Kansi tiphunzile cinji kwa mtumwi Paulo m’nkhani ino?

⁴ Yesu enzeve sankho na Asamariya monga ni ophunzila ŵake. Koma enzoŵaona monga ŵanthu ŵakuti angacinje nonkhala ophunzila. Nase tufunika kuona ŵanthu a m’gawo yasu kuti angacinje nonkhala ophunzila a Khristu. Mtumwi Paulo eonesha cisanzo ciweme catufunika kutolelako. Kansi n’cinji catingaphunzile kuli yove? Mu nkhani ino, tiphunzile (1) mweciziŵila vinthu veenzokhulupilila ŵanthu ŵeenzolalikila, (2) mweciziŵila vinthu veenzocita navo cidwi ŵanthu, na (3) mweenzoŵaonela kuti angacinje nonkhala ophunzila a Yesu.

5. Ndaŵa yanji Paulo enzokwanisha kuŵamvwisha ŵanthu m’sunagoge?

⁵ Kanyinji-kanyinji Paulo enzolalikila m’masunagoge ya Ayuda. Mwacisanzo, “kwa masondo atatu elaŵizhyana nao [Ayuda] mfundo za m’Malemba” m’sunagoge ku Tesalonika. (Mac. 17:1, 2) N’zoonekelatu kuti Paulo enzozimvwa kunkhala womasuka m’sunagoge cifukwa elelewa monga m’Yuda. (Mac. 26:4, 5) Paulo enzolaŵizhyana na Ayuda, ndipo izi zecitisha kuti akoŵalalikila mwacidalilo.​—Afil. 3:4, 5.

6. Kansi ŵanthu ŵecipeza Paulo pa malo amalonda ku Atene osiyana tyani na ŵecilalikila m’sunagoge?

⁶ Pavuli pakuti Paulo wakakamizhyika na ŵanthu enzomunzunza kuti acoke ku Tesalonika na ku Bereya, eluta ku Atene. “Tetyo eyamba soti kulaŵizhyana na Ayuda na ŵanthu ayakine enzolambila Mulungu m’sunagoge.” (Mac. 17:17) Paulo peenzolalikila pa malo amalonda, epeza ŵanthu osiyana na ŵala ŵecilalikila poyamba. Ayakine mwa omvwishila ŵake enze ŵanthu ophunzila za filosofi koma soti ŵanthu a mitundu iyakine. Ŵanthu amene aŵa enzoona kuti Paulo enzolalikila ‘uthenga wacilwendo.’ Elaŵila kuti: ‘vaufotokoza ni vinthu vacilwendo m’matu mwasu.’​—Mac. 17:18-20.

7. Molingana na Machitidwe 17:22, 23, ndaŵa yanji Paulo eseŵenzesha njila iyakine polalikila uthenga uweme?

⁷ Ŵelengani Machitidwe 17:22, 23. Paulo polalikila ŵanthu a mitundu iyakine ku Atene, aliyoseŵenzeshe njila yeciseŵenzesha polaŵila na Ayuda m’sunagoge. Paulo eganizila vinthu vakukhulupilila ŵanthu a ku Atene. Mosamala eona vinthu venze pamalo amene ao, ndipo ezindikila miyambo ya cipembezo cao. Eŵauzhya soti mfundo za m’Malemba zakuti angazivomelezhye. Munthu muyakine ethilapo ndemanga kuti: “Monga Mkhristu Waciyuda, Paulo ezindikila kuti  Agiriki ayakine olambila lini Mulungu wacendi wakulambila Akhristu Aciyuda, koma eyesayesa kuŵayavya kuti Mulungu wakulalikila ni wacendi, koma wosaziŵika kwa Atene.” Tetyo Paulo enze wofunishisha kucinja ulaliki wake. Euzhya Atene kuti uthenga wake wefumila kwa “Mulungu Wosaziŵika,” wamene ankhala oyesayesa kuti amulambile. Nangu kuti ŵanthu a mitundu iyakine enzoziŵa lini malemba, Paulo aliyoganizilepo zakuti angankhale lini Akhristu. M’malo mwake eŵaona monga mbeu zamene zenzofunika kuwezhya, tetyo eseŵenzesha njila iyakine polalikila uthenga uweme.

8. (a) N’cinji cingakuyavyeni kuziŵa zakukhulupilila ŵanthu a m’gawo yanu? (b) Kansi mungayankhe tyani ngati munthu muyakine walaŵila kuti ali na cipembezo cake?

⁸ Monga Paulo, mukonkhala chelu. Mukoona vinthu vamene vingakuyavyeni kuziŵa vakukhulupilila ŵanthu a m’gawo yanu. Ko osamalila tyani ng’anda yao olo motoka yao? Kansi zina yao, kuzikongolesha na kalaŵilidwe kao koonesha kuti ali m’cipembezo cotyani? Payakine angakuuzhyeni mwacindunji kuti ali na cipembezo cao. Mpainiya muyakine wa zina yakuti Flutura eyankha kuti, “Nufuna lini kukukakamizhyani kuti mukhulupilile zanukhulupilila, koma nufuna kulaŵizhyana namwe nkhani yakuti . . . ”

9. Kansi mungalaŵizhyane nkhani zotyani na munthu wamene ali na cipembezo cake?

⁹ Kansi mungalaŵizhyane nkhani zotyani na munthu wamene ali na cipembezo cake? Yesayesani kulaŵizhyana naye nkhani yakukhulupilila. Payakine naye okhulupilila kuti pali Mulungu m’mozi, ozindikila Yesu monga Mpulumusi koma soti okhulupilila kuti tunkhala m’nthawi yovuta yati isile lombapano. Poseŵenzesha vinthu vakuti naye ovikhulupilila, muuzhyeni uthenga wa m’Baibo m’njila yamene ingamufwike pamtima.

10. Kansi tufunika kuyesayesa kucita cinji, ndipo ndaŵa yanji?

¹⁰ Tufunika kukumbukila kuti nthawi ziyakine ŵanthu angakhulupilile lini vonse vakuphunzila ku cipembezo cao. Tetyo tikaziŵa cipembezo ca munthu watulalikila, tufunika kuyesayesa kuziŵa zakukhulupilila. Mkwasu David wamene ni mpainiya wapadela ku Australia elaŵila kuti, “Ŵanthu anyinji oyavizhya filosofi na vikhulupililo va cipembezo.” Kalongosi Donalta wa ku Albania elaŵila kuti, “Ŵanthu ŵatulalikila, olaŵila kuti ali na cipembezo, koma pavuli pake olaŵila kuti okhulupilila lini Mulungu.” Mkwasu wamene ni m’mishonale ku Argentina eona kuti ŵanthu ayakine olaŵila kuti okhulupilila Utatu, koma m’cenecene okhulupilila lini kuti Atata, Mwana na mzimu utuŵa ni Mulungu m’mozi. Epitilizhya kuti, “Nikaziŵa kuti munthu wanulaŵila  naye okhulupilila lini zakuphunzila ku cipembezo cake, cunkhala cosavuta kumuyavya.” Tetyo mukoyesayesa kuziŵa zakukhulupilila ŵanthu. Monga Paulo, mungakwanishe “kunkhala vinthu vonse ku ŵanthu osiyanasiyana.”​—1 Akor. 9:19-23.

11. Molingana na Machitidwe 14:14-17, kansi Paulo eseŵenzesha njila yotyani polalikila ŵanthu a ku Lusitala?

¹¹ Ŵelengani Machitidwe 14:14-17. Paulo eona vinthu venzokonda omvwishila ŵake, pavuli pake ecinja ulaliki. Mwacisanzo, gulu yeenzolalikila ku Lusitala yenzoziŵako patontho malemba olo yenzoyaziŵa lini. Tetyo Paulo elaŵizhyana nao vinthu vaangakwanishe kumvwisha. Elaŵila za votwala na cifuno cosangalala na moyo. Eseŵenzesha mau na visanzo vosavuta kumvwisha.

12. Kansi mungaziŵe tyani vinthu vakukonda munthu nocinja ulaliki wanu?

¹² Mukoseŵenzesha luso yozindikila kuti muziŵe cidwi ca ŵanthu a m’gawo yanu nocinja ulaliki wanu. Kansi mungaziŵe tyani vinthu vakukonda munthu ngati mwafwika pa ng’anda pake? Mukonkhala chelu. Payakine mwam’peza kuti olima dimba, oŵelenga buku, okonza motoka, olo ocita nchito ziyakine. Ngati mpoyenela, mungayambe makambilano poseŵenzesha vinthu vakucita. (Yoh. 4:7) Vovwala vawavwala munthu vingatiuzhye zinyinji zokhuza munthu wamene uyo, vingaoneshe calo kwakufumila, nchito yakuseŵenza na zosangalasa zakukonda. Mkwasu Gustavo elaŵila kuti, “Neyambisha makambilano na mlumbwana wa vyaka 19, wamene pa covwala cake penzoonesha woimba wochuka ngako. Nemukonsha zokhuza woimba wamene uyo, ndipo eniuzhya cifukwa cake enzom’konda. Makambilano aya yecitisha kuti niyambe kuphunzila naye Baibo. Lomba ni Mboni ya Yehova.”

13. Kansi mungayambishe tyani phunzilo ya Baibo m’njila yokata mtima?

¹³ Ngati mwapangana zakuti mukophunzila Baibo na munthu muyakine, m’komufwika pamtima nomuonesha mwamene phunzilo  ingamuyavyile. (Yoh. 4:13-15) Mwacisanzo, munakazi muyakine wamene enze na cidwi euzhya kalongosi Poppy kuti aloŵe m’ng’anda. Peciloŵa eona setifiketi pa cipupa yoonesha kuti munakazi uyu enze Pulofesa wamene ecita maphunzilo, elaŵila kuti nase tuphunzisa ŵanthu kupitila m’phunzilo ya Baibo na misonkhano. Munakazi wamene uyu evomelezhya kuphunzila Baibo ndipo siku yokonkhapo epezeka pa misonkhano, pavuli pake eciyopezeka soti pa msonkhano wadela. Ndipo pavuli pa caka cimozi ebatizika. Mungazikonshe kuti: ‘Kansi ŵanthu ŵanulalikila ocita cidwi na zinthu zotyani? Kansi ningafotokoze tyani mwayucitikila phunzilo ya Baibo m’njila yakuti omvwishila ankhale na cidwi?’

14. Kansi mungacinje tyani kaphunzisidwe kuli wophunzila aliyense?

¹⁴ Mukayamba kuphunzila Baibo na munthu, mukokonzekela phunzilo iliyonse. Mukoganizila soti banja yake, maphunzilo, mavuto yakukumana nayo na vinthu vakukonda. Pamukonzekela, mukoganizila malemba yakuti mukaŵelenge, mavidyo yati mukaoneshe na visanzo vati mukaseŵenzeshe pofotokoza cendi ca m’Baibo. Mungazikonshe kuti, ‘N’cinji makamaka cingamucitishe cidwi nomufwika pamtima wophunzila?’ (Miy. 16:23) Munakazi muyakine ku Albania wamene enzophunzila na kalongosi Flora elaŵila kuti, “Ningavomelezhye lini ciphunziso ca ciukililo.” Kalongosi Flora aliyokakamizhye munakazi uyu kuti avomelezhye ciphunziso camene ici nthawi yamene iyo. Coyamba, elaŵila kuti, “Neganizila kuti akaliyokhulupilila nkhani ya ciukililo, enzofunika kuziŵa Mulungu elonjeza za ciukililo.” Kufumila panthawi yamene iyo, pa phunzilo iliyonse nenzogogomezela minkhalidwe ya Yehova monga cikondi, nzelu na mphamvu. Pavuli pake eyamba kukhulupilila za ciukililo. Lomba ni Mboni yacangu.

15. Molingana na Machitidwe 17:16-18, ni minkhalidwe yotyani yeenze nayo ŵanthu a ku Atene yamene yemukhuza mtumwi Paulo, ndaŵa yanji Paulo aliyotaye mtima pa ŵanthu a ku Atene?

¹⁵ Ŵelengani Machitidwe 17:16-18. Mtumwi Paulo eŵalezela mtima ŵanthu aku Atene nangu kuti enzolambila mafano, enzocita ciwelewele nokonkha mafilosofi ayakine acikunja. Aliyolole soti mau ŵao onyoza kumufokesha. Ezindikila kuti nangu naye akaliyonkhala Mkhristu enze munthu “wonyoza Mulungu, wonzunza ŵanthu koma soti wacipongwe.” (1 Tim. 1:13.) Cifukwa cakuti Yesu eona kuti Paulo angacinje, naye Paulo eona kuti ŵanthu a ku Atene angakwanishe kucinja. Tetyo cidalilo cake pa Akhristu amene aŵa ciliyelute patyala.​—Mac. 9:13-15; 17:34.

16-17. N’cinji cuonesha kuti ŵanthu a minkhalidwe yosiyanasiyana angankhale ophunzila a Khristu? Fotokozani cisanzo.

¹⁶ M’vyaka 100 voyambilila ŵanthu a minkhalidwe yosiyanasiyana enkhala ophunzila a Yesu. Paulo pecilembela Akhristu Acigiliki okhala mu mzinda wa Korinto, elaŵila kuti Akhristu ayakine akaliyonkhala Akhristu enze na minkhalidwe iipa. Eyangizhyila kuti, “ayakine mwenze teti.” (1 Akor. 6:9-11) Kansi namwe muona kuti ŵanthu oteti angacinje nonkhala ophunzila?

¹⁷ Masiku ŵano ŵanthu ni okonzeka kucinja kuti ankhale ophunzila a Yesu. Mwacisanzo ku Australia mpainiya wapadela Yukina ezindikila kuti ŵanthu a mitundu yonse angamvwishile ku uthenga uweme. Panthawi peenze pa ofesi eona msimbi muyakine wamene enze na matatu, koma soti enzovwala vovwala vikulu-vikulu ngako. Elaŵila kuti: “Poyamba nemunyalanyaza, koma neyamba kulaŵizhyana naye. Pavuli pake nezindikila kuti enzofuna kumvwishila uthenga wa m’Baibo. Ayakine  mwa matatu yecizilemba yenze mavesi ya buku ya Masalimo. “ Msimbi ula evomela kuphunzila Baibo noyamba kusonkhana. *

18. Ndaŵa yanji tufunika lini kuweluzilatu ŵanthu ayakine?

¹⁸ Kansi Yesu pecilaŵila kuti munda wapya kale ndipo ufunika kuwezhya, enzotanthauza kuti ŵanthu anyinji ankhale okonkha ŵake? Yai. Baibo yelosela kuti ni atontho ŵati akamukhulupilile. (Yoh. 12:37, 38) Yesu enzokwanisha kuziŵa zili mu mtima wa munthu. (Mat. 9:4) Olo n’tetyo enzosakila ŵanthu atontho amene ao ndipo enzolalikila mwacangu. Kansi nase tufunika kukata nchito yamane iyi m’njila yotyani? Tufunika kusilizhya mzimu woweluzilatu ŵanthu a m’gawo yasu, m’malo mwake, tikoona kuti ŵanthu angacinje. Mkwasu Marc m’mishonale ku Burkina Faso elaŵila kuti, “ Ŵanthu ŵanuganizila kuti angapite pasogolo okondoleka kuphunzila. Koma ŵanthu ŵanuganiza kuti omvwisha ulesi ndipo phunzilo ilute lini patali niye okwanisha kupita pasogolo. Tetyo, naphunzila kuti nufunika kulola mzimu wa Mulungu kuti ukonisogolela.”

19. Kansi ŵanthu a m’gawo yasu tufunika kuŵaona tyani?

¹⁹ Nthawi ziyakine zingaoneke kuti m’gawo yasu muliye ŵanthu amene ali monga ni tiligu wamene wapya kale ndipo ufunikila kuwezhya. Ngati n’tetyo tufunikila kukumbukila zecilaŵila Yesu kuli ophunzila ŵake kuti mbeu zapya kale tufunikila kuwezhya. Ŵanthu angacinje nonkhala ophunzila a Yesu. Yehova oona kuti m’magawo mwasu muli ŵanthu amene angacinje nonkhala ophunzila a Yesu ndipo angankhale zinthu “zamtengo wapatali.” (Hag. 2:7) Ngati tuona ŵanthu monga ni mwakuŵaonela Yehova na Yesu, tingaŵaziwe bwino noziŵa soti zakukonda. Tikoŵaona moyenela kuti angacinje nonkhala akwasu na azilongosi.