Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 15

Kodi Wanthu wa mu Gawo Lanu Mumbawawona Tani?

Kodi Wanthu wa mu Gawo Lanu Mumbawawona Tani?

‘Nyang’anisani m’mindamu, imo mwacena kale ndipo mun’funika kubvunidwa.’—JUWAU 4:35.

NYIMBO 64 Kuphata Basa la Kubvuna Mwakukondwa

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1-2. Kodi Jezu akhafuna kulewanyi na mafala ya pa Juwau 4:35, 36?

POMWE Jezu akhali pa ulendo, adapita na m’minda yomwe ikhana mbeu, ndipo bzikuwoneka kuti mbeuzo zikhanati kukhwima. (Juwau 4:3-6) Ndipo ikhadasala minyezi minai kuti mindayo ibvunidwe. Tenepo, Jezu adalewa mafala yakunesa kubvesesa, iye adati: ‘Nyang’anisani m’mindamu, imo mwacena kale ndipo mun’funika kubvunidwa.’ (Werengani Juwau 4:35, 36. *) Kodi iye akhafuna kulewanyi na mafalaya?

2 Bzikuwoneka kuti Jezu akhalewa lini bza kubvuna caiko, koma akhalewa bza kutsonkhanisa wanthu. Kumbukirani bzomwe bzikhadacitika akanati kulewa mafalaya. Napo kuti Adjuda akhabverana lini na Asamariya, Jezu adapalizira mkazi omwe akhali Msamariya ndipo mkaziyo adamutetekera! Pomwe Jezu adalewa kuti minda ‘[yacena] kale ndipo in’funika kubvunidwa,’ Asamariya azinji omwe akhadabva bza Jezu na mkazi ule, adayenda kuna Jezuyo kuti akapfunze bzizinji. (Juwau 4:9, 39-42) Pakufotokoza bza cakucitikaci, bukhu linango limbati: “Nyongo yomwe wanthu wale adacita kuti akagumane na Jezu na kubvesera mafala yace . . . bzidalatiza kuti iwo akhali ninga minda yomwe ikhafunikira kubvunidwa.”

Kodi tin’funika kucita ciyani tikawone kuti minda yathu ‘ikufunikira kubvunidwa’? (Onani ndime 3)

3. Kodi n’ciyani cin’dzacitika mukambawona wanthu omwe mumbawapalizira ninga minda yomwe in’funikira kubvunidwa?

3 Kodi wanthu omwe mumbawapalizira m’gawo lanu mumbawawona tani? Kodi mumbawawona ninga minda yomwe in’funikira kubvunidwa? Penu bziri tenepo, pana bzinthu bzitatu bzomwe bzin’citika. Cinthu cakuyamba, imwepo mun’palizira mwakamfulumize. Thangwe nthawe yakubvuna yasala pang’ono kumala, ndipo mun’funika lini kuiluza. Cinthu caciwiri, mun’dzakomedwa thangwe ra kuwona wanthuwo akufunisisa kubva bzipsa bzabwino. Bibliya limbati: ‘Wanthu ambakondwa pa nthawe yakubvuna.’ (Zaiya 9:3) Ndipo cinthu cacitatu, mun’dzawona munthu ali-wentse kuti ngwakuthemera kukhala nyakupfunza wa Jezu, ndipo mun’dzaphatisa basa upalizi bwakubverana na momwe munthuyo aliri.

4. Kodi mu nkhani ino tin’pfunza ciyani na bzomwe mpostolo Paulo adacita?

4 Ateweri winango wa Jezu akhakumbuka kuti Asamariya angadakhala lini anyakupfunza wa Jezu, koma Jezuyo akhakumbuka lini tenepo. M’mbuto mwace, iye akhawona Asamariyawo kuti angakhale anyakupfunza wace. Tenepo, ifepanombo tin’funika kumbawona wanthu wa m’gawo lathu kuti angakhale anyakupfunza wa Jezu. Mpostolo Paulo ni ciratizo cabwino kuna ifepano. Kodi n’ciyani comwe tingapfunze na bzomwe iye adacita? Mu nkhani ino, tin’pfunza bzinthu bzitatu bzomwe Paulo adacita: (1) momwe adadziwira bzinthu bzinango bzomwe wanthu omwe akhawapalizira akhakhulupira, (2) nyongo yomwe adacita kuti adziwe bzomwe wanthuwo akhafunisisa, ndipo (3) kuwawona kuti angakhale anyakupfunza wa Jezu.

BZOMWE WANTHU OMWE PAULO AKHAWAPALIZIRA AKHAKHULUPIRA

5. Thangwe ranyi Paulo bzikhamunesa lini kupalizira wanthu pa nyumba yakunamatira?

5 Kawiri-kawiri, Paulo akhapalizira m’nyumba zomwe Adjuda akhanamatira. Mwa ciratizo, pomwe Paulo akhali pa nyumba yakunamatira ku Tesalonika, iye ‘adamala ntsiku zitatu za Malinkhuma akuceza na [Adjuda] mwakuphatisa basa Bzinembo.’ (Mabasa 17:1, 2) Bzikuwoneka kuti Paulo bzikhamunesa lini kupalizira pa nyumba yakunamatira, thangwe iye akhadaleredwa ninga Mdjuda. (Mabasa 26:4, 5) Paulo akhawadziwa bwino Adjuda, ndipopa akhawapalizira mwakutsudzuka.—Wafiripo 3:4, 5.

6. Kodi wanthu omwe Paulo adawapalizira ku bazali la ku Atena, akhadasiyana tani na omwe adawapalizira ku nyumba yakunamatira?

6 Pomwe Paulo adathawa omwe akhamutsutsa ku Tesalonika na wa ku Bereya, iye adayenda ku Atena. Kumweko, ‘adayamba kuceza mu nyumba yakunamatira na Adjuda pabodzi na wanthu winango omwe akhanamata Mulungu.’ (Mabasa 17:17) Koma pomwe Paulo adayenda kukapalizira m’bazali, iye adagumana na wanthu wakusiyana-siyana. Winango mwa wanthuwo akhali wale omwe akhakhulupira nzeru za wanthu ndipo winango akhali lini Adjuda. Iwo akhawona kuti bzomwe Paulo akhapfunzisa bzikhali ‘bzacirendo.’ Tenepo iwo adamuuza kuti: ‘Bzomwe iwepo ukulewabzi, ifepano tikubzibvesesa lini.’—Mabasa 17:18-20.

7. Mwakubverana na Mabasa 17:22, 23, kodi Paulo akhacita tani kuti apalizire wanthu wakusiyana-siyana?

7 Werengani Mabasa 17:22, 23. * Paulo alibe kupalizira wanthu omwe akhali lini Adjuda ku Atena ninga momwe adapalizirira Adjuda m’nyumba yakunamatira. Pinango Paulo adayamba kubzibvunza kuti: ‘Kodi wanthu wa ku Atena ambakhulupira ciyani?’ Cakuyamba iye adanyang’anisisa bzinthu bzomwe bzikhali mu mzindamo, ndipo adawona miyambo yomwe wanthuwo akhanayo pa kunamata. Patsogolo pace, Paulo adafufudza nkhani yomwe ingadabverana na kunamata komwe wanthuwo akhacita na bzomwe cadidi ca m’Bzinembo cikhalewera. Munthu winango adalewa kuti: “Ninga Mkristau wa Cidjuda, Paulo akhadziwa kuti Agirego akhanamata lini Mulungu ‘wacadidi’ omwe Adjuda na Akristau akhamunamata. Napo bzikhali tenepo, iye adayezera kuwafotokozera kuti Mulungu omwe iye akhalewa akhali lini wakusaya kudziwika kwa iwo.” Paulo akhali wakukonzeka kucinja njira zomwe akhaziphatisa basa pakupalizira. Iye adauza wanthu wa ku Atena kuti mafala yomwe akhapalizira, yakhacokera kwa ‘Mulungu wakusaya kudziwika,’ omwe iwo akhamunamata. Napo kuti wanthu omwe akhali lini Adjuda akhadziwa lini Bzinembo, Paulo alibe kukumbuka kuti iwo angadakhala lini Akristau. M’mbuto mwace, iye adawawona ninga minda yomwe ikhafunikira kubvunidwa. Bzimwebzi bzidacitisa Pauloyo kucinja njira zomwe akhaziphatisa basa pakupalizira mwakubverana na momwe wanthuwo akhaliri.

Ninga Paulo, mukafika pamui pa munthu, mbawonani momwe paliri, mbacinjani upalizi bwanu ndipo mbawonani wa wanthu m’gawo lanu kuti angakhale anyakupfunza wa Kristu (Onani ndime 8, 12, 18) *

8. (a) Kodi mungacite tani kuti mudziwe bzomwe wanthu wa m’gawo lanu ambakhulupira? (b) Kodi mungatawire tani munthu omwe akuuzani kuti ambapemphera kale?

8 Ninga Paulo, mukafika pamui pa munthu, mbawonani momwe paliri. Bzimwebzi bzin’dzakuthandizani kudziwa bzomwe wanthu wa m’gawo lanu ambakhulupira. Mwa ciratizo, kodi m’nyumba ayai m’kanderendere mwace muna bzinthu-thunzi bzakulatiza kuti iye ambapemphera? Kodi dzina lace, bzakubvala bzace na mafala yace, bzikulatiza gereja yomwe iye ambapemphera? Pinango iye angakubisireni lini kuti ambapemphera kale. Kodi n’ciyani comwe mungacite? Mpainiya wakupambulika winango wakucemeredwa Flutura, akagumana na wanthu ninga amwewa, ambawatawira kuti: “Inepano ndiribe kubwera pano kuti ndidzakungingimizeni kuti mubvume bzomwe inepano nimbakhulupira, koma ndabwera kuti ndidzaceze namwe nkhani iyi . . . ”

9. Kodi ni nkhani ziponi zomwe mungaceze na munthu omwe ambapemphera kale?

9 Kodi ni nkhani ziponi zomwe mungaceze na munthu omwe ambapemphera kale? Cezani nayeni nkhani yomwe imwepo na iye mumbakhulupira. Pinango iye ambakhulupira kuti Mulungu ni m’bodzi, ambakhulupirambo kuti Jezu ni Mpulumusi wathu ayai pinango ambakhulupira kuti tikukhala mu ntsiku zakunesa ndipo mwakusaya kucedwa mabvutoya yan’mala. Mwakuphatisa basa bzomwe imwepo na munthuyo mumbakhulupira, mulatizeni bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhaniyo mu njira yomwe ingamutokonye.

10. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kumbacita, ndipo thangwe ranyi?

10 Dziwani kuti wanthu ambakhulupira lini bzinthu bzentse bzomwe gereja yawo imbapfunzisa. Tenepo, mukadziwa gereja ya munthu omwe mukuceza naye, yezerani kudziwa bzomwe iye ambakhulupira. David, omwe ni mpainiya wakupambulika ku Austrália, adalewa kuti: “Ntsiku zino wanthu azinji ambasanganiza bzomwe ambapfunzisidwa ku gereja kwawo na nzeru za wanthu.” Donalta, mpfumakazi ya ku Albânia, idati: “Wanthu winango omwe timbawapalizira ambalewa kuti timbapemphera kale, tsono na kupita kwa nthawe, iwo ambadzalewa kuti ambakhulupira lini Mulungu.” Ndipo ku Argentina misiyonario winango ambawona kuti wanthu omwe ambalewa kuti ambakhulupira Utatu, ayai mirungu mitatu yakuphatana, ambakhulupira lini kuti Baba, Mwana na mzimu wakucena ni Mulungu m’bodzi. Iye adalewa kuti: “Ndikazindikira kuti munthu omwe ndikuceza naye ambakhulupira lini bzinthu bzentse bzomwe ambapfunzisidwa ku gereja kwace, bzimbakhala bzakusaya kunesa kuceza naye nkhani yomwe inepano na iye timbakhulupira.” Tenepo, mbayezerani kudziwa bzomwe wanthu omwe mumbawapalizira ambakhulupira. Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzakhala ‘bzinthu bzentse kwa wanthu wa mtundu uli-wentse,’ ninga momwe Paulo adacitira.—1 Wakolinto 9:19-23.

BZOMWE WANTHU AMBAFUNA

11. Mwakubverana na Mabasa 14:15, 17, kodi n’ciyani comwe Paulo adacita kuti akwanise kupalizira wanthu wa ku Listra?

11 Werengani Mabasa 14:15, 17. * Paulo akhazindikira bzomwe wanthu omwe akhawapalizira akhafuna. Tenepo iye akhawapalizira mwakubverana na momwe iwo akhaliri. Mwa ciratizo, wanthu wa ku Listra akhadziwa pang’ono ayai akhadziwa lini na pang’onopo Bzinembo. Tenepo, Paulo adalewalewa nawo mwakuphatisa basa njira yomwe idathandiza wanthuwo kubvesesa bzomwe iye akhalewa. Iye adalewa bza nkhani ya kubvuna na bzomwe iwo angadacita kuti akhale na moyo wabwino. Paulo adaphatisa basa mafala na bziratizo bzakusaya kunesa bzomwe bzidathandiza wanthuwo kubvesesa kamangu.

12. Kodi mungadziwe tani bzomwe munthu omwe mukufuna kumupalizira ambafuna ndipo mungacinje tani upalizi bwanu?

12 Mbayezerani kuzindikira bzomwe wanthu wa m’gawo lanu ambafuna ndipo mbacinjani upalizi bwanu. Kodi mungadziwe tani bzomwe munthu omwe mukufuna kumupalizira ambafuna? Mukafika pamui pace, mbawonani momwe paliri ayai bzomwe iye akucita. Mwa ciratizo, pinango mungamugumane ali m’dimba, akuwerenga bukhu, akukonza kanderendere ayai akucita bzinthu bzinango. Bzikakwanisika, phatisani basa bzomwe iye akucitabzo kuti muyambise maceza. (Juwau 4:7) Napo bzakubvala bza munthu, bzingalatize dziko lomwe adabadwira, basa lomwe ambacita na thimu la masenzeka yomwe iye ambafunisisa. M’bale winango wakucemeredwa Gustavo, adalewa kuti: “Ndidayamba kuceza na tswaka la magole 19 yakubadwa, tswakalo likhadabvala kamiza yomwe ikhana cithunzi-thunzi ca muimbi wakubvekera kwene-kwene. Inepano ndidamubvunza bza kamizayo, tsono iye adandiuza kuti akhafuna kwene-kwene muimbiyo. Macezayo yadacitisa kuti tswakalo lifune kupfunza Bibliya, ndipo tsapano ni Mboni ya Yahova.”

13. Kodi mungayambise tani pfunziro la Bibliya mu njira yomwe ingatokonye munthu?

13 Mukafuna kuyambisa pfunziro la Bibliya na munthu, yambisani mu njira yomwe ingamutokonye. Ndipo mulatizeni phindu lomwe iye an’dzaligumana na pfunzirolo. (Juwau 4:13-15) Mwa ciratizo, mpfumakazi yakucemeredwa Poppy idapalizira mkazi winango pamui pace, ndipo mkaziyo adamuuza kuti apite m’nyumba mwace. Pomwe adapita m’nyumbamo, Poppy adawona tsamba lomwe likhali pa parede ndipo iro likhalatiza kuti mkaziyo akhali mpfunzisi ndipo akhadamaliza mapfunziro ya padzulu. Pomwe mpfumakaziyo idawona bzimwebzi, idalewa kuti ifepano timbapfunzisambo wanthu mwakuphatisa basa pfunziro la Bibliya na mitsonkhano. Mkaziyo adabvuma pfunzirolo, mangwana yace adadzayenda ku mitsonkhano ya gwere, ndipo mwakusaya kucedwa adayenda ku mtsonkhano wa dera. Ndipo pakupita gole libodzi iye adadzabatizidwa. Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi maulendo yangu yakubwereza yambafuna nkhani ziponi? Kodi ningayambise tani pfunziro la Bibliya mu njira yomwe ingawatokonye?’

14. Kodi mungacite tani kuti mumbadziwe mapfunziro yanu ali-wentse payekha?

14 Mukakhazikisa pfunziro la Bibliya, mbakonzekerani bwino pfunziro liri-lentse lomwe munkacitisa. Pakukonzekerapo, mbakumbukirani bza banja la pfunzirolo, mapfunziro yomwe adacita, bzomwe ambadziwa na bzomwe ambafunisisa. Ndipo mukakhala mukukonzekera, onani mavesi yomwe munkayawerenga, mavidiyo yomwe munkayawonesa na bziratizo bzomwe munkabziphatisa basa kuti mukafotokoze cadidi ca m’Bibliya. Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi n’ciyani comwe pfunziro langu linkakomedwa naco? Ndipo ni nkhani iponi yomwe inkamutokonya?’ (Mimwani 16:23) Ku Albânia, mpainiya wakucemeredwa Flora akhana pfunziro lace, tsono pfunzirolo likhamuuza na mtima wentse kuti: “Bzomwe imwepo mumbapfunzisa bzakuti wanthu wakufa an’dzalamusidwa inepano nimbabzikhulupira lini.” Flora alibe kungingimiza mkaziyo kuti akhulupire basi bza cipfunzisoco. Flora adati: “Ndidawona kuti cakuyamba, mkaziyo akhafunika kudziwa bza Mulungu omwe ambalewa kuti an’dzalamusa wanthu wakufa.” Tenepo pa pfunziro liri-lentse Flora akhafotokozera mkaziyo bza lufoyi, nzeru na mphanvu zomwe Yahova anazo. Na kupita kwa nthawe, pfunzirolo lidayamba kumbakhulupira kuti wanthu wakufa an’dzalamusidwadi, ndipo tikulewa pano iye ni Mboni ya Yahova yakukhulupirika.

MBAWONANI WANTHU OMWE MUMBAWAPALIZIRA KUTI ANGAKHALE ANYAKUPFUNZA WA KRISTU

15. Mwakubverana na Mabasa 17:16-18, kodi ni bzinthu bziponi bzakuipa bzomwe wanthu wa ku Atena akhacita, ndipo thangwe ranyi Paulo alibe kuleka kuwapalizira?

15 Werengani Mabasa 17:16-18. * Wanthu wa mu mzinda wa ku Atena akhambanamata bzifanikiso, akhacita upombo ndipo akhakhulupira kwene-kwene nzeru za wanthu. Koma Paulo alibe kuleka kuwapalizira napo kuti iwo akhamutukwana. Thangwe ranyi iye adacita bzimwebzo? Thangwe adakumbukira kuti napo iyembo ‘[akhanyoza] Mulungu na kuzunza atumiki wace’ pomwe akhanati kukhala Mkristau. (1 Timotio 1:13) Ninga momwe Jezu adawonera kuti Paulo angadakhala nyakupfunza wace, Paulo adawonambo kuti wanthu wa ku Atena angadakhala anyakupfunza wa Jezu. Bzomwe Pauloyo adacita bzidakhala bza phindu.—Mabasa 9:13-15; 17:34.

16-17. Kodi n’ciyani cikulatiza kuti wanthu wa mtundu uli-wentse angakhale anyakupfunza wa Jezu? Fotokozani ciratizo.

16 M’magole dzana yakutoma, wanthu wa mtundu uli-wentse adakhala anyakupfunza wa Jezu. Pomwe Paulo adanembera tsamba Akristau omwe akhakhala mu mzinda wa Girego ku Kolinto, iye adalewa kuti Akristau winango wa m’gwerelo, pomwe akhanati kukhala Akristau akhali akapondo ayai akhacita bzinthu bzinango bzakuipa. Iye adalewa pomwe kuti: ‘Winango wa imwepo mukhacita bzimwebzi. Tsono mudasambisidwa, mucicenesedwa.’ (1 Wakolinto 6:9-11) Wanthu wa mu mzinda wa Kolinto adacinja acikhala anyakupfunza wa Kristu. Bzingadakhala kuti imwepo mukhalipombo mu mzindamo, kodi mungadawona kuti wanthuwo adathemera kukhaladi anyakupfunza?

17 Wanthu azinji ntsiku zino, akucinja makhalidwe yawo kuti akhale anyakupfunza wa Jezu. Mwa ciratizo, ku Austrália, mpainiya wakupambulika wakucemeredwa Yukina adawona kuti wanthu wa mtundu wa uli-wentse angabvume kupfunza bzomwe Bibliya limbalewa. Ntsiku inango pomwe Yukina akhali pa mbuto yakugulisira malonda, adawona mtsikana omwe akhadanemba-nemba thupi lace ndipo akhadabvala bzakubvala bzikulu-bzikulu. Yukina adati: “Ndidamala nthawe ndikumunyang’anisisa ndicimbakumbukira kuti: ‘Kodi umweyu ndilewelewe naye ayai ndimusiye?’ Tenepo ndidawona kuti bzikhali bwino kuceza naye. Pakucezapo, ndidazindikira kuti iye ambafuna kwene-kwene Bibliya, mpaka bzinthu bzinango bzomwe akhadanemba pa thupi lace yakhali mafala ya m’bukhu la Psalymo!” Tenepo mtsikanayo adayamba kupfunza Bibliya na kumbayenda ku mitsonkhano. *

18. Thangwe ranyi tin’funika lini kumbayeruza wanthu?

18 Pakuti kuna Jezu, minda ikhadacena kale ndipo ikhafunikira kubvunidwa, kodi bzimwebzi bzikufuna kulewa kuti iye akhakumbuka kuti wanthu azinji angadakhala ateweri wace? Ne na pang’onopo. Bzinembo bzikhadalewa kale kuti ni wanthu wakucepa omwe angadamukhulupira. (Juwau 12:37, 38) Jezu akhakwanisa kuwona bzomwe bzikhali mu mtima mwa wanthu. (Mateu 9:4) Napo bzikhali tenepo, iye akhalinga wanthu omwe angadamukhulupira ndipo akhapalizira wentse na nyongo. Penu Jezu omwe akhakwanisa kuwona bza mu mtima mwa wanthu, koma alibe kuwayeruza, tsono tani ifepano omwe tingakwanise lini kucita bzimwebzi? M’mbuto mwakuyeruza gawo ayai munthu omwe mukumupalizira, mbawonani kuti wanthuwo angakhale anyakupfunza wa Jezu. Marc, misiyonario wa ku Burkina Fasso adalewa kuti: “Wale omwe nimbakumbukira kuti aniyenda patsogolo ambadzaima kupfunza Bibliya. Koma wale omwe nimbawona kuti aniyenda lini patsogolo ni omwe ambapitiriza kupfunza. Tenepo, ndidazindikira kuti bzimbakhala bwino kubvuma kuti mzimu wa Yahova umbatitsogolere.”

19. Kodi tin’funika kumbawawona tani wanthu wa m’gawo lathu?

19 Pakuyamba kupalizira, mungawone ninga kuti wanthu azinji wa m’gawo lanu ni minda yomwe ikufunikira lini kubvunidwa. Koma kumbukirani bzomwe Jezu adauza anyakupfunza wace. Iye adalewa kuti, minda yacena kale ayai ikufunikira kubvunidwa. Mafalaya yakulatiza kuti wanthu angacinje acikhala anyakupfunza wa Kristu. Yahova ambakhulupira kuti wanthu wa m’gawo lathu angakhale anyakupfunza wa Kristu ayai kukhala ninga ‘bzinthu bzakufunika.’ (Hagai 2:7) Tenepo tikambawona wanthu wa m’gawo lathu ninga momwe Yahova na Jezu ambawawonera, tin’dzakwanisa kudziwa momwe moyo wawo uliri na bzomwe iwo ambafuna. Ndipo tin’dzawawona lini ninga wanthu wacirendo, koma ninga omwe angakhale abale na mpfumakazi zathu.

NYIMBO 57 Kupalizira Wanthu wa Mtundu Uli-wense

^ ndi. 5 Kodi momwe timbawonera wanthu wa m’gawo lathu bzimbatokonya tani njira yomwe timbapalizirira na kupfunzisira? Nkhani ino inilatiza momwe Jezu na mpostolo Paulo akhacitira bzinthu na wanthu omwe akhawapalizira. Tiniwonambo momwe tingawatewezerere mwa kumbakumbukira wanthu omwe timbawapalizira pa bzinthu bzomwe iwo ambakhulupira, ambafunisisa na momwe angakhalire anyakupfunza wa Jezu.

^ ndi. 1 Juwau 4:35 Kodi imwepo mumbalewa lini kuti kwasala minyezi minai kuti tiyambe kubvuna? Tsono ndikuti: Nyang’anisani m’mindamu, imo mwacena kale ndipo mun’funika kubvunidwa. Ndipo tsapanopa 36 wakubvuna akutambira kale malipo ndipo akutsonkhanisa bzisapo ku moyo wakusaya kumala, kuti nyakubzala mbeu na nyakubvuna wentse apfatsire pabodzi.

^ ndi. 7 Mabasa 17:22 Tsono Paulo adaima pakati pa bwalo la Arewopago acilewa kuti: “Imwe amuna wa ku Atena, ndawona kuti pa bzinthu bzentse imwepo mumbagopa kwene-kwene mirungu kuposa momwe winango ambacitira. 23 Mwa ciratizo, pomwe ndikhapita na kunyang’anisisa bzifanikiso bzomwe mumbanamata, ndawona mphatso yomwe idanemba kuti: ‘Kwa Mulungu Wakusaya Kudziwika.’ Tsono inepano ndikupalizira bza Mulungu wakusaya kudziwika omwe mukumunamatayo.

^ ndi. 11 Mabasa 14:15 Amunamwe, n’thangwe ranyi mukucita bzimwebzi? Ifembo ndife wanthu ninga imwepo ndipo timbagumanambo na bzakutepesa ninga bzanubzi. Ndipo tikupalizira bzipsa bzabwino kwa imwepo kuti musiye bzinthu bzapezi-pezibzi nakuti mulinge Mulungu wa moyo, omwe adalenga kudzulu na dziko la pantsi, nyanza pabodzi na bzentse bzomwe bziri m’mwemo. 17 Napo iye alibe kusiya kubzicitira umboni mwa kucita bzabwino, mwa kukupasani nvula kucokera kudzulu na nyengo yakubvuna bzinthu bzizinji, adakupasani cakudya cizinji ndipo adadzaza mu mtima mwanu na cikondweso.

^ ndi. 15 Mabasa 17:16 Pomwe akhawadikhirira ku Atena, Paulo adawawidwa kwene-kwene pomwe adawona kuti mzindayo ukhadadzala na bzifanikiso. 17 Tenepo pomwe iye akhali mu nyumba yakunamatira, adayamba kuceza na Adjuda pabodzi na wanthu winango omwe akhanamata Mulungu. Ndipo ntsiku na ntsiku, iye akhaceza na wanthu omwe akhagumana nawo pa bazali. 18 Tsono winango omwe akhathemba nzeru za wanthu, ninga Apikuleu na Asitoki adayamba kugegedzana naye, ndipo winango akhalewa kuti: “Kodi nyakubwebwetayu akufuna kulewanyi?” Winango akhalewambo kuti: “Iye akuwoneka ninga mpalizi wa mirungu yakusaya kudziwika.” Iwo akhalewa bzentsenebzi thangwe rakuti Paulo akhapalizira bzipsa bzabwino bza Jezu na nkhani ya kulamusidwa kwa anyakufa.

^ ndi. 17 Nkhani zakuti Baibulo Limasintha Anthuzina bziratizo bzakusiyana-siyana bza wanthu omwe adacinja moyo wawo. Nkhani zimwezi zikhagumanika mu Nsanza ya Mulindiri mpaka 2017, koma tsapano zikugumanika pa jw.org. Pitani pa ZOKHUDZA IFEYO > ZOCHITIKA PA MOYO WA A MBONI ZA YEHOVA.

^ ndi. 61 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Pakupalizira nyumba na nyumba, banja likuwona (1) nyumba yakusamaliridwa bwino, ndipo ina maluwa, (2) nyumba yomwe imbakhalidwa na banja lomwe lini wana ang’ono; (3) nyumba yomwe imbasamaliridwa lini mkati na kunja kubodzi; ndipo (4) nyumba yomwe imbakhalidwa na wanthu wakupemphera. Kodi ni nyumba iponi yomwe imwepo mungagumane munthu omwe angathemere kukhala nyakupfunza wa Jezu?