Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 15

Omonaa bantu ba mu teritware eenu naminyi?

Omonaa bantu ba mu teritware eenu naminyi?

“Ebwesheyi meeso eenu na talayi mabala: mwanda abapu mpaa na kumonga bwa kuwumbula.”​—YO. 4:35, Kilombeeno kipya 2014.

LOONO 64 Tuwumbuleeyi na muloo wi bungi

KYABAKWILA MWANKA *

1-2. Nkinyi kibaadi Yesu akyebe kwakula pabambile mayi e mu Yowano 4:35, 36?

PABAADI Yesu ende nyendo, baadi akidila mu mafuba, pangi pabaadi bikunwanga tabyabandile kukula. (Yo. 4:3-6) Bino bikunwanga bibaadi na kya kukita myeshi pangi inanka bwa’shi bebyumbule. Kadi, Yesu bakwile kintu kampanda kibaadi akipushika bu kipya, bambile’shi: “Ebwesheyi meeso eenu na talayi mabala: mwanda abapu mpaa na kumonga bwa kuwumbula.” (Badika Yowano 4:35, 36.) Baadi akyebe kwamba kinyi?

2 Abimweka’shi Yesu baadi akwila bantu bekale bu byumbulwanga bya mu kifwanyi. Tala kibaadi kikitshikye. Sunga’shi bena Yuuda tababaadi abepushena na bena Samadiya, Yesu baadi mukalambukishe mwana mukashi mwina Samadiya​—yawa mwana mukashi nkumutemesha! Na dingi, nsaa ibaadi esamba pabitale mabala abapu “kumonga bwa kuwumbula,” kibumbu kya bena Samadiya kibapushiishe nkumo ya Yesu kwi yawa mwana mukashi, kibaadi mwishinda, akifiki bwa kupusha malongyesha a Yesu. (Yo. 4:9, 39-42) Ungi muntu ataluula myanda ya mu Bible mmwakule pabitale uno mwanda’shi: “Kipaso kibaadi bantu bafikye bukidibukidi mu kuteemesha Yesu . . . akilesha’shi abaadi nka bu byumbulwanga bipwe kukoma.”

Nkinyi akitungu’shi tukite su tubamono’shi mafuba eetu abaapu ‘kumonga bwa kuwumbula’? (Tala kikoso 3)

3. Su wekala omono bantu bu bibaadi Yesu ebamono, okekala bu mulungudi ebuwa naminyi?

3 We na mweneno kinyi pabitale bantu bolungula mukandu wibuwa? Okwete kwibamona bu mabala abapu kumonga bwa kuwumbula? Su mbyabya, okitshi ino myanda isatu: Wa kumpala, olungula mukandu wibuwa kushi kunyengakana. Kipungo kya kuumbula nkiipi; tabitungu tushimishe nsaa. Kya kabidi, wekala na muloo nsaa yomono byabatambula mukandu wibuwa kwi bantu. Bible amba’shi bantu “Abasepêlâ’nka bu by’abasepêlâ pa byumbulwa.” (Yesh. 9:2, EEM) Na kya kasatu, wekala omono muntu ooso bu akekala mulongi a Yesu, yaya nsaa, okimbi bya kubanga mwisambo na myanda ayimukumu kwishimba.

4. Nkinyi kyatulongo pabitale Mpoolo mutumiibwa mu uno mwisambo?

4 Yesu tabaadi anangushena bu bibaadi abinangushena balongi baye’shi, bena Samadiya tambalombene kufika bu balongi ba Yesu. Kadi, baadi ebamono bu bantu abakekala balongi baye. Atwe namu abitungu tumone bantu ba mu teritware etu bu abakekala bu balongi ba Kidishitu. Mpoolo mutumiibwa mwitulekyele kileshesho kyatudya kulonda. Nkinyi kyatudi balombene kulongyela kwadi? Mu uno mwisambo, atutaluula mushindo ubaadi (1) auku myanda kampanda pabitale nkumiino ya bantu babaadi alambukisha, (2) bibaadi atundula myanda ayibakumu ku mashimba na (3) bibaadi ebamono bu bantu abakekala balongi ba Yesu.

BE NA NKUMIINO KINYI?

5. Bwakinyi Mpoolo baadi na mushindo wa kupusha bantu abaadi mu kitumbwilo kalolo?

5 Mpoolo baadi akamba kulambukisha mu bitumbwilo bya bena Yunda. Bu kileshesho, mu kitumbwilo kya mu Tesalonika, ‘munda mwa sabato isatu baadi atentekyesha na [beena Yuuda] muyiile bifundwe.’ (Bik. 17:1, 2, Kilombeeno kipya 2014) Mpoolo baadi pangi epusha kalolo mu kitumbwilo. Mwanda mmukule na bipikwa bya beena Yuuda. (Bik. 26:4, 5) Mpoolo baadi mwina Yuuda, byabya, baadi na mushindo wa kwibalambukisha n’eshimba dinyingye.​—Fid. 3:4, 5.

6. Bantu ba mu Ateene abaadi belekene na babaadi Mpoolo mulambukishe mu kitumbwilo naminyi?

6 Kunyima kw’abo kubinga Mpoolo mu Tesalonika na mu Beree kwi beshikwanyi, bafikile mu Ateene. Kwakwa dingi, “baadi atentekyesha na beena-Yuuda na bantu babaadi abalangwila Efile Mukulu.” (Bik. 17:17) Anka, pa baadi mu kisalwe, baadi esamba na bantu ba ungi mushindo. Mu baaba bantu mubaadi ba sha binangu [ba filosofe] na bantu ba bingi bisamba abaadi abamono mukandu wa Mpoolo bu “bulambukishi bupya.” Abaadi abamwamba’shi: “Okwete kwitulungula myanda ibungi yenyi.”​—Bik. 17:18-20, EEM.

7. Muyile Bikitshino 17:22, 23, mbikunyi bibaadi Mpoolo ashintuula mishindo ya kubanga mwisambo?

7 Badika Bikitshino 17:22, 23. Mushindo ubaadi Mpoolo mulambukishe bantu ba bingi bisamba mu Ateene, ubaadi wilekene na ubaadi esamba na bena Yunda mu kitumbwilo. Baadi pangi mwiyipushe’shi ‘bano bantu ba mu Ateene be na nkumiino kinyi?’ Baadi abekyela kalolo bintu bimwifunyishe na kutundula bipikwa bya mu bipwilo byabo. Akupu, baadi asangula myanda yabadi bakumiine ipusheene na bya binyibinyi bya mu Bifundwe bwa kwibalambukisha. Ungi muntu ataluula myanda ya mu Bible amba’shi: “Bu bibaadi mwina Kidishitu mwina Yunda, bamwene’shi ba mpangano ba mu Greke tababaadi abalangwila ‘Efile Mukulu’ a binyibinyi a bena Yunda na bena Kidishitu nya, kadi baadi etatshisha bwa kulesha’shi, Efile Mukulu abaadi akwila, ta mmwenyi ku matwi a bena Ateene nya.” Byabya Mpoolo baadi ashintuula mishindo ya kubanga mwisambo. Baadi alungula bena Ateene’shi mukandu waye aufiki kwi “Efile shyaawukiibwa” yawa ababaadi abatompo kulangwila. Sunga’shi bantu ba ingi miilo tababaadi abauku Bifundwe, Mpoolo tabaadi mubofule kwishimba nya. Kadi, baadi ebamono bu mabala abapu kumonga bwa kuwumbula, na baadi ashintuula mishindo ya kubanga mwisambo bwa kwibalungula mukandu wibuwa.

Ambula kilesheesho kya mpolo, pa kwikala obekyeela, oshintuula miisambo yoobe, na kwikala na mweneno ebuwa bwa bantu (Tala kikoso 8, 12 na 18) *

8. (a) Mbikunyi byodya kutundula nkumiino ya bantu ba mu teritware oobe? (b) Su muntu akulungula’shi e na kyaye kipwilo we kumwaluula naminyi?

8 Nka bu Mpoolo, ikala obekyela. Tala bitundwilo abikulesha nkumiino ya bantu ba mu teritware oobe. Sha nshibo mulengyeshe nshibo sunga motoka waye na bintu kinyi? Eshina, nfwadilo, ntshibisho a nyene sunga ngakwilo aaye abilesha bi kipwilo kyaye su? Pangi bakulungula’ye nabene’shi e na kyaye kipwilo. Su alungula mbala-mashinda a nsaa yoso abetamina bu Flutura byabya, amwaluula’shi, “ntshimufikye mu nkakulungula bwashi okatukye mu kipwilo kyobe nya, kadi nafiki bwa’shi twisambe pabitale uno mwanda . . . ”

9. Nkumiino kinyi yodi nayo yodi mulombene kupeta kwi muntu alangwilaa?

9 Myanda kinyi yodi mulombene kwisamba na muntu alangwilaa? Tompa kupeta mwanda wadi mukumiine wipushene na Bifundwe. Mulombene kwikala alangwila penda Efile Mukulu umune, akumiina’shi Yesu nyi mupashi a bantu, na’shi twi mu mafuku e bubi aakyebe kufudiila binobino. Ku bukwashi bwa yaya myanda yanudi bakumiine boso, we kumulungula mukandu wa mu Bible mu kipaso akisankisha yawa muntu.

10. Nkinyi akitungu’shi tutompe kukita, na bwakinyi?

10 Lamiina’shi bantu tabakumiinaa nka myanda yoso yabebalongyesha mu kipwilo kyabo nya. Byabya, kunyima kwa kuuka kipwilo kya muntu, kimba bya kuuka myanda yadi mukumiine. David, mbala-mashinda a nsaa yoso a mu Australie amba’shi: “Lelo uno bantu bebungi bakwete kusanga binangu bya bantu na nkumiino ya mu bipwilo.” Donalta, a mu Albanie, amba’shi: “Bantu batufumankanaa nabo abambaa’shi be na kyabo kipwilo, kadi kunyima abamba dingi’shi tabakumiinaa’shi Efile Mukulu e kwanka.” Na ungi misionere a mu Argentine amba’shi, bangi bantu abambaa’shi mbakumiine dilongyesha dya’shi Efile Mukulu e mu bantu basatu, kadi tabakumiina’shi Yaaya, Mwana, na kikudi ki selele nyi Efile Mukulu umune nya. Amba’shi: “Kuuka byabya akukukwasha bwa nudya kwipusheena na muntu.” Byabya, kimba bya kuuka myanda yabadi bakumiine kwi bantu. Paapa, nka bu Mpoolo we mulombene ‘kwiyikasha kwi bantu boso’nka bu byabadi.’​—1 Kod. 9:19-23.

MMYANDA KINYI AYIBASANKISHAA?

11. Muyile Bikitshino 14:14-17, mbikunyi bibaadi Mpoolo mulambukishe mukandu waye kwi bantu ba mu Listre mu kipaso akibasankisha?

11 Badika Bikitshino 14:14-17. Mpoolo baadi atundula akisankisha bantu abamutemesha na kushintuula mishindo ya kubanga mwisambo. Bu kileshesho, kisaka kya bantu kibaadi mwisambe nakyo mu Listre takibaadi akiuku bifundwe nya. Mpoolo baadi mwisambe nabo mu mushindo wabadya kupusha. Badi mwakwile byumbulwanga na bya kwikala na muloo. Baadi mwakule myanda na kutusha bileshesho bibaabadi abeuku kalolo kwi bantu abaadi abamuteemesha.

12. Mbikunyi byodya kutundula akisankishaa muntu bwa kushintuula mushindo oobe wa kubanga mwisambo?

12 Ikala na kapatupatu bwa kutundula akisankisha bantu ba mu teritware na kushintula mushindo wa kubanga mwisambo. Nsaa yofiki kwi muntu sunga yotwele mu lupango lwaye, we kutundula myanda ayimusankisha naminyi? Ikala na kabekyeleshi. Pangi kwete ku lumbula mu lupango, abadika mukanda, alumbula nkinga, sunga’shi kwete kukita ungi mudimo. Byabya byakitshi, bi nkukwasha bwa kubanga naye mwisambo. (Yo. 4:7) Sunga bilamba byadi mufwale, bi nkulesha kyadi​—pangi abilesha eumbo dyaye, mudimo wakitaa, sunga kisaka kya maasha kyadi mufule. Gustavo amba’shi: “Nadi mubangye mwisambo na nsogwalume a bipwa 19 baadi mufwale mupila usole muntu ayimbaa mwende nkumo. Naadi mu mwipushe pabitale wawa mupila, aye nkundungula kibaadi mwiufwadile. Ku bukwashi bwa wawa mwisambo, babangile kulonga Bible, na binobino taadi Temwe a Yehowa.”

13. Mbikunyi byodya kulonga Bible na muntu mu kipaso akimusankisha?

13 Nsaa y’olongo Bible na muntu, kita bya’shi malongyesha amusankishe; na omuleshe bilombene kumukwasha kulonga kwa Bible. (Yo. 4:13-15) Bu Kileshesho, ungi mwana mukashi baadi musankile bya binyibinyi, baadi mwitamine ungi mukwetu mukashi abetaminaa bu Poppy mwaye mu nshibo. Pabaadi Poppy mumone certificat a bulongyeshi a yawa mwana mukashi mulamikye ku kimano, Poppy baadi mushimikye kasele pa kumulesha’shi atwe namu atulongyeshaa bantu ku bukwashi bwa Bible na mu bisangilo. Yawa mwana mukashi baadi mukumiine kulonga Bible, aye nkutwela mu bisangilo efuku dibalondele, na akupu aye nkutwela mu kikongene kya kifunda mafuku abalondele. Kunyima kwa kipwa kimune, baadi mubatshishibwe. Eyipushe’shi: ‘Mmyanda kinyi ayisankishaa bantu bangalukiila mu kutala? Mushindo wampatulwilaa bantu pabitale programe etu a kulonga Bible, awibapaa malaka a kukumiina kumulonga su?’

14. Mbikunyi byodya kulonga Bible na mulongi oobe muyile nkalo yaye?

14 Su bobanga kulonga Bible na bantu, ikala welumbuula kumpala kwa kulonga na munte oso, na wekale muukye nkalo ya mulongi oso. Nsaa ywelumbuula, uuka bifundwe byodya kubadika, video oodi mulombene kumulesha, na bileshesho byodya kufubisha bwa kumupatulwila bya binyibinyi bya mu Bible. Eyipushe’shi: ‘Nkinyi kilombene kusankisha na kukuma eshimba dya uno mulongi a Bible?’ (Nki. 16:23) Mu Albanie, ungi mwana mukashi ababaadi abalongyesha Bible kwi mbala-mashinda abetaminaa bu Flora, bambile’shi: “Ntshi bya kukumiina dilongyesha ditale lusangukilo.” Flora tabaadi mumutakule pa bukopo bwadya kukumiina nya. Amba’shi: “Kumbangilo naadi mumone’shi abitungu abande kuuka Efile Mukulu mulee lusangukilo.” Nyi bwakinyi, efuku dyoso dibaabadi abalongo, Flora baadi ashimika kasele pa kifulo, binangu na bukome bya Yehowa. Kunyima, mulongi aye a Bible baadi mukumiine dilongyesha ditale lusangukilo. Binobino, taadi Temwe a Yehowa sha kisumi.

EBAMONE BU BANTU ABAKEKALA BALONGI BA KIDISHITU

15. Muyile Bikitshino 17:16-18, mmwikelo kinyi ubaadi nao bena Ateene a kala ubaadi aukalakasha Mpoolo, kadi bwakinyi baadi mutungunukye na kwibalambukisha?

15 Badika Bikitshino 17:16-18. Mpoolo tabaadi mulekye kulambukisha bena Ateene, sunga mbibaabadi baushe kibundji kyabo na lulangwilo lwa ma nkishi, myanda ibutete, na malongyesha a ba mpangano; dingi sunga mbibaabadi abamukaa, baadi nka ebalambukisha. Mpoolo nabene baadi mufikye mwina Kidishitu, sunga mbibaadi ‘asabuula [Efile Mukulu] kumpala, abingabinga na akayisheena.’ (1 Tim. 1:13) Nka bu bibaadi Yesu amumono bu muntu akekala mulongi aye, Mpoolo namu baadi amono bena Ateene bu bantu abakekala balongi ba Yesu. Lukulupilo lwaye talubaadi lwa bisumanga nya.​—Bik. 9:13-15; 17:34.

16-17. Nkinyi akilesha’shi bantu ba mishindo yoso be kufika bu balongi ba Kidishitu? Tuusha kileshesho.

16 Mu siekele a kumpala, bantu ba mishindo yoso abafikile balongi ba Kidishitu. Nsaa ibaadi Mpoolo mutumine bena Kidishitu ba mu Greke abaadi mu Kodinda mukanda, bambile’shi, kumpala, bangi bena kakongye abaadi ba ntomboshi sunga’shi abaadi na nshalelo ebubi bukile. Akupu balombeshe’shi: “Byaya nyi bibaadi bangi baa kwanudi. Anka, mbenusuule.” (1 Kod. 6:9-11) Bomono’shi baba bantu abaadi bashintulukye na kufika balongi ba Kidishitu su?

17 Lelo uno, bantu bebungi bakwete kushintuula nshalelo abo bwa kufika balongi ba Yesu. Bu kileshesho, mu Australie ungi mbala-mashinda a myeshi yoso abetamina bu Yukina baadi mumone’shi bantu ba mishindo yoso mbalombene kukumiina mukandu wa mu Bible. Pabaadi mufikye dingi efuku ku biro bya bantu abafubaa mu myanda ya mashibo, baadi mumone ungi mwana mukashi baadi mwisole ma tatuwaje pa mbidi na shibaadi mufwale kalolo. Amba’shi: “Kumpala, naadi mubande kwialashena, kadi kunyima, ami nkubanga kwisamba naye. Namwene’shi myanda ya mu Bible ayimusankishaa mwanda ku ma tatuwaje aaye badi mufunde ma verse a mu mukanda wa Misambo!” Yawa mwana mukashi babangile kulonga Bible na kutwela mu bisangilo. *

18. Bwakinyi tabitungu tutshibile bantu kiimu?

18 Yesu bakwile’shi mabala abapu kumonga bwa kuwumbula mwanda, baadi akulupila’shi bantu bebungi abamulondo su? Nya. Bifundwe bibaadi bipwe kwakula’shi, bantu bapeela nyi abakekala na lukumiino mwadi. (Yo. 12:37, 38) Yesu baadi na ngobesha ya kuuka bi mwishimba dya muntu. (Mat. 9:4) Sunga’shi baadi mutuule binangu kwi baaba bapeela abaadi na kya ku mukumiina, Yesu baadi alungula mukandu wibuwa kwi bantu boso. Atwe namu abitungu tukite nka byabya, bu byatushi na ngobesha ya kumona bi mwishimba dya muntu, tabitungu tutshibile bantu ba mu teritware eetu kiimu! Kadi, abitungu twibamone bu bantu abakekala bu balongi ba Yesu. Marc, ungi misionere a mu Burkina Faso, baadi mwakule’shi: “Bantu bamono’shi bakwete kwenda kumpala, bakwete kwimika kulonga Bible. Kadi baaba bamono’shi tabende kumpala, bakwete kutungunuka na kulonga kalolo. Byabya, mbindongyeshe’shi, abitungu tutadiile kikudi kya Yehowa bwashi kitukunkushe.”

19. Mushindo kinyi autungu’shi tumone bantu ba mu teritware etu?

19 Obe kyabanga kulungula mu teritware, we kumona bantu be mwanka bu bashekele bu byumbulwanga bipwe kukoma. Kadi, tentekyesha kibaadi Yesu mulungule balongi baye. Mabala abapu kumonga bwa kuwumbula, nkwamba’shi, bintu bibapu kukoma bwa kuumbula. Bantu mbalombene kushintuluka na kufika bu balongi ba Kidishitu. Yehowa amonaa baaba bantu bu “bintu bineme.” (Ag. 2:7, EEM) Su atumono bantu mu mushindo awibamono Yehowa na Yesu, atukimbi bya kwiuka kalolo kabila k’abo na akibasankishaa. Ta twibamono bu benyi nya, kadi bu bantu abakekala bakwetu bena Kidishitu.

LOONO 57 Tulungule bantu ba bipaso byooso

^ par. 5 Kipaso kyatumonaa bantu ba mu teritware eetu ki na bukitshishi kinyi ku mudimo wetu wa bulungudi? Mu uno mwisambo, atukyebe kutaluula bibaadi mweneno a Yesu na Mpoolo mutumibwa pabitale bantu ba mu ma teritware aabo, na byatudi balombene kwibambula pa kunemeka nkumiino, kuuka nkalo na ngobesha ya bantu ba mu teritware eetu.

^ par. 17 Mu miisambo ayamba’shi “Bible kwete kushintuula bantu” mwi bileshesho bibungi abilesha’shi bantu mbalombene kushintuluka. Ino miisambo ibaadi ayituuku mu Kitenta kya Mulami mpaa na mu 2017. Binobino, ikwete kutungunuka na kutuuka mu jw.org®. Mu jw twela pa mbalo ifunde’shi TWI BANTU KINYI > MYANDA IMONE BANTU.

^ par. 57 BI MU BIFWATULO: Ba mulume na mukashi be mu bulungudi bwa ku nshibo na nshibo, abamono (1) nshibo ilegyeshe kalolo na bilongo; (2) nshibo ishale mulume na mukashi na mwana aabo; (3) nshibo ipalakane bintu munda na pasha; na (4) nshibo ya bantu abalangwilaa. Mmwikunyi modi mulombene kupeta muntu a kekala mulongi a Kidishitu?