Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 15

Xú kaʼnii eʼyáá náa “nijuiʼdu” rá.

Xú kaʼnii eʼyáá náa “nijuiʼdu” rá.

“Guxuxíi̱ idala ga̱jma̱a̱ gu̱ya̱a̱, nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu” (JUAN 4:35).

AJMÚÚ 64 Gurajxi̱i̱ ga̱jma̱a̱ gagi rí nijuiʼdu

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1, 2. Náá numuu rí Jesús niʼthí ajngáa dí na̱ʼkha̱ náa Juan 4:35, 36 rá.

ÍNDO̱ Jesús xtáa ranújngoo náa xkua̱ rí nijuiʼdu cebada mbáa ikhú kaʼnííʼ xóó maxaʼ (Juan 4:3-6). Ndayóoʼ mbá a̱jkhu̱ igu̱nʼ mu magixi̱i̱ cebada rí nijuiʼdu. Ikhú Jesús niʼthúún xa̱bi̱i̱ mbá rí ikhiin niʼniún tsiánguá: “Guxuxíi̱ idala ga̱jma̱a̱ gu̱ya̱a̱, nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu” (atraxnuu Juan 4:35, 36). * Ndiéjunʼ nindoo gáʼthi xá.

2 Nakujmaa rí Jesús xtáa raʼthí ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ bi̱ mudxawíín ajngáa rí ikhaa niʼtáráʼa. Gundxa̱ʼwa̱míjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu dí nirígá. Judíos tsémbáxu̱u̱n gajmiún samaritanos, mú Jesús niʼtároʼoo mbáa a̱ʼgu̱ samaritana ga̱jma̱a̱ ikhaa nidxawun májánʼ. Ikhú má rí Jesús xtáa raʼthí “nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu”, ikhú mbá nguéjmiin xa̱bu̱ samaritanos bi̱ a̱ʼgu̱ niʼthún ga̱jma̱a̱ numuu Jesús, naguwáʼ mu mbuyáá itháán ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa (Juan 4:9, 39-42). Bi̱ najmañún nithi ga̱jma̱a̱ numuu relato rígi̱: ‹Rí xóo nini xa̱bu̱ bugi̱ [...] nisngajmá rí ninindxu̱ún xóo mbá rí nijuiʼdu dí nixtáa má maxtágímbóo›.

Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni á mu nduʼyáá rí náa mbaaʼ rí nuʼtáraʼa nixtáa “maxtagímbóo rí nijuiʼdu” rá. (Atayáá kutriga̱ 3).

3. Á mu nduʼñún xa̱bu̱ xóo má ndiʼñún Jesús ndiéjunʼ dí gárígá rá.

3 Ikháanʼlu rá. Xú kaʼnii eʼñúún xa̱bu̱ bi̱ nutárúʼún rá. Lá nduʼyáá rí ni̱ndxu̱ún xóo mbá rí nijuiʼdu rí nixtáa má maxtágímbóo ráʼ. Á mu nduʼñún xa̱bu̱ xúʼko̱ kaʼnii, ajtsú enii dí maʼngo̱o̱ marigá. Timbá, mbuʼyáá rí ndayóoʼ muʼtáraʼa nacha̱. Xó má índo̱ naxtágímbóo mbá rí najuiʼdu, rígá káaʼ nguáthá mbiʼi mu maxtiejuíín, xúʼko̱ má rí muʼtáraʼa ma̱ngaa. Rí maʼni a̱jma̱, ma̱ʼdxu̱lúʼ índo̱ guʼyáá rí xa̱bu̱ nudxawíín ajngáa rí na̱jkua̱ kuʼyúlú. Náa Biblia naʼthí: ‹Xa̱bu̱ nadxún índo̱ nugimbóo rí nijuiʼdu› (Is. 9:3). Rí maʼni ajtsú, mbuʼñún xa̱bu̱ rí ni̱ndxu̱ún nuxíi̱nʼ discípulos, ikha jngó ndayóoʼ muʼthúún xa̱bu̱ rí nanigu̱u̱nʼ mudxawíín.

4. Ndiéjunʼ rí gajmañulú ga̱jma̱a̱ numuu apóstol Pablo náa artículo rígi̱ rá.

4 Jesús na̱nguá nindxaʼwámínaʼ rí samaritanos nda̱a̱ numún, maski má xa̱bi̱i̱ mbáa xúʼko̱ nindxa̱ʼwa̱míjna̱. Rí niʼni ni̱ndxu̱u̱ rí ndiʼñún samaritanos xóo nuxi̱i̱nʼ discípulos, xúʼko̱ kaʼnii mangáanʼ gíʼmaa mbuʼñún xa̱bu̱ náa na̱jkua̱ gúʼtaraʼa, ma̱ngaa apóstol Pablo nigíʼ mbá májánʼ xkri̱da rí xóo muʼni. Náa artículo rígi̱, mbuʼyáá ajtsú enii rí gándoo majmañulúʼ rí xóo niʼni ikhaa. Timbá, rí nininuuʼ ndiéjunʼ rí ninimbu̱u̱n xa̱bu̱ bi̱ niʼtárúʼún. Rí maʼni a̱jma̱, nikro̱ʼo̱o̱ ndiéjunʼ rí ninigu̱u̱nʼ mudxawíín. Ga̱jma̱a̱ rí maʼni ajtsú, ndiʼñúún xa̱bu̱ xóo nuxi̱i̱nʼ discípulos ndrígóo Jesús.

NDIÉJUNʼ RÍ NAKUMU̱ÚN XA̱BU̱ RÁ.

5. Náá numuu rí Pablo nikro̱ʼo̱o̱ kaʼñún bi̱ nidxawíín índo̱ niʼtáráʼa náa sinagoga rá.

5 Pablo niʼtáráʼa náa sinagogas ndrígu̱ún judíos. Mbá xkri̱da, náa Tesalónica, mbá “ajtsú sábados niʼtámíjná gajmíi̱n ga̱jma̱a̱ numuu Escrituras” (Hech. 17:1, 2). Ikhaa támiñuu maʼtáraʼa náa sinagoga numuu rí ndija̱a̱ xóo mbáa judío (Hech. 26:4, 5). Ikhaa nikro̱ʼo̱o̱ májánʼ xóo ni̱ndxu̱ún judíos ikha jngó tamíñúun maʼtárúʼún (Filip. 3:4, 5).

6. Xú káʼniún xa̱bu̱ bi̱ niʼtárúʼún Pablo náa sinagoga ga̱jma̱a̱ náa xuáá ndrígóo Atenas rá.

6 Índo̱ xa̱bu̱ bi̱ tsíñún gúyáá Pablo nixkháá náa Tesalónica ikhú nijkha náa Berea mu xúʼko̱ má niguma ikhí ma̱ngaa ikha jngó nijkha náa Atenas, índo̱ nixtáa ikhí nigíʼdu̱u̱ “niʼtámíjná gajmíi̱n judíos náa sinagoga ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkuíí Dios” (Hech. 17:17). Mú, índo̱ niʼtáráʼa náa xuáá, ikhí niʼtárúʼún filósofos ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá ni̱ndxu̱ún judíos bi̱ nimbá miʼtsú tudxawíín ajngáa rí naʼtáraʼa Pablo, ikha nitháán: “Xtaa raratá rí ikháanʼxu tséniʼnúuʼ” (Hech. 17:18-20).

7. Xó má naʼthí náa Hechos 17:22, 23, xú kaʼnii niʼni Pablo mu maʼtáraʼa rá.

7 (Atraxnuu Hechos 17:22, 23). * Pablo mixtiʼku xóo nitárúʼún xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá ni̱ndxu̱ún judíos náa xuáá ndrígóo Atenas ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ núthu niʼtárúʼún judíos náa sinagoga. Mbáa ikhaa ginii naraximínáʼ ndiéjunʼ rí nunimbúún xa̱bu̱ Atenas ga̱jma̱a̱ ndíʼyoo májánʼ ndiéjunʼ rígá náa kúwá ma̱ngaa xú kaʼnii costumbre ndrígu̱ún. Nda̱wa̱á ndiyáʼ mbá rí ikhiin nunimbu̱u̱n mu majmuu maʼthúún rí gajkhun dí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Mbáa bi̱ naʼthí xóo nirígá rí naʼthí náa Biblia, naʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Pablo: “Numuu rí ikhaa nindxu̱u̱ mbáa judío ga̱jma̱a̱ mbáa cristiano, ndaʼyoo rí dios bi̱ nduyamajkuíí griegos bugi̱, raʼkháa Dios ndrígu̱ún judíos ni má cristianos, ikha jngó naʼniminaʼ maʼthúún [...] rí Dios bi̱ ikhaa naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu nindxu̱u̱ mbáa Dios bi̱ xa̱bu̱ Atenas nakumu̱ún má rí xtáa”. Xó má eʼyáá rí apóstol Pablo ndiyáʼ xú kaʼnii maʼtáraʼa. Niʼthúún xa̱bu̱ Atenas rí ajngáa rí ikhaa naʼtáraʼa na̱ʼkha̱ náa “Mbáa Dios bi̱ Tséjmaʼniiʼ” bi̱ ikhiin nunimíjna̱ mbuyamajkuíí. Maski má xa̱bu̱ bugi̱ na̱nguá eniʼnuu rí naʼthí náa Biblia, mú Pablo na̱nguá ndiʼñún rí na̱nguá guaʼdáá numún. Ikhaa ndiʼñún xóo mbá rí nijuiʼdu rí nixtáa má maxtágímbóo ga̱jma̱a̱ ndiyáʼ xóo ma̱ndoo maʼtárúʼún ajngáa rí májánʼ.

Guʼyaridáá xkri̱da ndrígóo apóstol Pablo ga̱jma̱a̱ guʼyáá xóo kúwá xa̱bu̱, guʼyáʼ rí muʼthúún ga̱jma̱a̱ guʼñún xa̱bu̱ xóo nuxi̱i̱n discípulos. (Atayáá kutriga̱ 8, 12 ga̱jma̱a̱ 18). *

8. a) Ndiéjunʼ rí ma̱ndoo muʼni mu mbuʼyáá ndiéjunʼ rí nunimbu̱ún xa̱bu̱ náa nuʼtáraʼa rá. b) Dí gándoo guriʼñáá mbáa xa̱bu̱ á mu naʼtúlú rí gíʼdoo má religión ndrígóo rá.

8 Xó má Pablo, guyexi májánʼ. Guʼyáá májánʼ ndiéjunʼ rí nakumu̱ún ga̱jma̱a̱ rí nunimbu̱ún xa̱bu̱ náa nuʼtáraʼa. Ma̱ndoo mbuʼyáá á mu rígá dí tima náa guʼwún, xóo mbiʼñún, xóo nugíʼ xtíñún o asndu xóo ajngáa rí najmún rí nasngájma ndiéjunʼ rí nunimbu̱ún o mbáa asndu muthulú rí guáʼdáá má mbá religión. Á mu xúʼko̱ nuthulúʼ ma̱ndoo muʼthá xóo eʼthí mbáa precursora especial, ikhaa naʼthí: “Na̱nguá e̱ʼkhá gáyáaʼ mu mariʼkhu̱u̱ religión ndrígáaʼ. I̱ndó nandoʼ muʼtámíjná ga̱jma̱a̱ numuu...”.

9. Xú kaʼnii ku̱ma̱ rí kuaʼdálúʼ ma̱ndoo mambríguíi ga̱jma̱a̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ gíʼdoo má mbá religión rá.

9 Ndiéjunʼ rí ma̱ndoo muʼthán mbáa xa̱bu̱ bi̱ gíʼdoo má religión ndrígóo rá. Guʼyáá májánʼ xóo muʼthán xa̱bu̱. Mbáa ikhaa ndaʼyamajkuu mbáwíi Dios, ndaʼyoo má rí Jesús nikháñu ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ mbáa naku̱mu̱u̱ má rí xúgíʼ dí xkawiʼ dí rígá náa numbaaʼ xúgi̱, maʼga̱nú mambáa. Gajmulú ku̱ma̱ rígi̱ mu ma̱ndoo muʼthán mbáa xa̱bu̱ rí naʼthí náa Biblia mú xúʼko̱ ma̱ndoo maʼdxawuun.

10. Ndiéjunʼ rí gáʼyóoʼ muʼni ga̱jma̱a̱ náá numuu rá.

10 Gíʼmaa mbuʼyáá rí xa̱bu̱ nguáná tsénimbu̱ún xúgíʼ rí nusngáa náa religión ndrígu̱ún. Ikha jngó, índo̱ guʼyáá xú kaʼnii religión ejkha̱ mbáa xa̱bu̱, guʼnimi̱jna̱ mbuʼyáá ndiéjunʼ esngáa ikhí. Mbáa precursor especial bi̱ xtáa náa Australia bi̱ mbiʼyuu David naʼthí: “Mbiʼi xúgi̱ mbaʼa religión nunda̱wa̱a̱ʼ rí nusngáa ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ ndrígu̱ún xa̱bu̱”. Mbáa ndxájulú bi̱ xtáa Albania bi̱ mbiʼyuu Donalta naʼthí: “Nguáná nutamijná gajmiúxu̱ xa̱bu̱ bi̱ nuthi rí guáʼdáá má religión ndrígu̱ún mú nda̱wa̱á nuthi rí tsékumu̱ún kuyáá Dios”. Ga̱jma̱a̱ mbáa misionero bi̱ xtáa náa Argentina naʼthí rí tikhun xa̱bu̱ bi̱ nuthi rí nakumu̱ún náa trinidad mú rí phú gajkhun tsékumu̱ún rí Tátá, Ada̱ ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu nindxu̱u̱ mbáwíi Dios. Ikhaa naʼthí xóó: “Rí matayaa rígi̱ tséʼni mingíjyúuʼ maratha̱a̱n xa̱bu̱”. Ikha jngó gúʼni míjna̱ mbuʼyáá ndiéjunʼ rí phú nakumu̱ún xa̱bu̱. Ikhú manindxu̱lúʼ xó má rí niʼthí Pablo “Ninindxu̱ʼ xóo kaʼniún xúgíinʼ xa̱bu̱” (1 Cor. 9:19-23).

NDIÉJUNʼ RÍ NANIGU̱U̱Nʼ MUDXAWÍÍN XÁ.

11. Xó má naʼthí náa Hechos 14:14-17, xú kaʼnii Pablo niʼtáruʼun xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa Listra mu manigu̱u̱nʼ mudxawíín rá.

11 (Atraxnuu Hechos 14:14-17). * Pablo ndiʼyoo ndiéjunʼ rí xa̱bu̱ nanigu̱u̱nʼ mudxawíín ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ rí naʼthúún. Mbá xkri̱da, xa̱bu̱ bi̱ niʼtáruʼun náa Listra mbáa na̱nguá eyáá wéñuʼ dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia. Ikha jngó Pablo nijmuu ajngáa rí ra̱mingíjyúuʼ mikru̱ʼu̱u̱n ga̱jma̱a̱ xkri̱da rí ikhiin nuniʼnuuʼ má, xóo rí najma̱a̱ rí nudu ma̱ngaa rí ma̱ndoo maraxtaa gagi.

12. Ndiéjunʼ guʼni mu mbuʼyáá ndiéjunʼ rí nanigu̱u̱nʼ mudxawíín xa̱bu̱ mu xúʼko̱ mbuʼyáá rí muʼthúún rá.

12 Guʼnimi̱jna̱ mbuʼyáá rí nanigu̱u̱nʼ xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa nutaraʼa ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ gúʼyáʼ rí muʼthúún. Xú kaʼnii gúʼyáá ndiéjunʼ rí nanigu̱u̱ʼ maʼdxaun mbáa xa̱bu̱ índo̱ najkua muʼguanú náa goʼwóo rá. Guʼyáá májánʼ dí xtáa raʼni, mbáa xtáá rañajunʼ náa xaxtuu, naʼdxun radio o iwáʼ rí xtáa raʼni. Á mu nandoo, gugíʼdi̱i̱ muʼthán ga̱jma̱a̱ rí xtáa raʼni (Juan 4:7). Asndu xóo eʼgíʼ xtíñuu mbáa xa̱bu̱ ma̱ndoo mbuʼyáá xú káʼnii nindxu̱u̱, náa e̱ʼkha̱, xú kaʼnii ñajunʼ rí gíʼdoo ga̱jma̱a̱ gitsíin rí nanigu̱u̱ʼ. Mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Gustavo naʼthí: “Nigíʼdu̱u̱ nitamínáʼ gajmuʼ mbáa dxámá bi̱ kagíʼ mbá kutúun rí ka̱maa mbáa xa̱bu̱ bi̱ naʼni ajmúú bi̱ nijmaʼniiʼ wéñuʼ. Niraxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ numuu kutiúun rí kagíʼ, ikhú niʼthúnʼ náá numuu rí nanigu̱u̱ʼ. Rí nitamíjná gajmuʼ niʼni rí asndu nindoo maʼnigajma̱a̱ Biblia, rí xúgi̱ ikhaa nindxu̱u̱ ndxájulú”.

13. Xú kaʼnii gándoo muʼni mu mbáa manigu̱u̱ʼ maʼnigajmaa Biblia rá.

13 Índo̱ nuʼtháán mbáa rí muʼsngáá ga̱jma̱a̱ Biblia guʼni rí manigu̱ʼ maʼnigajmaa. Gúʼthán xú kaʼnii gámbáyúu má ikhaa á mu naʼnigajmaa̱ (Juan 4:13-15). Mbá xkri̱da, mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nisngájma rí nanigu̱u̱ʼ maʼdxaun rí naʼthí náa Biblia, niʼthúun mbáa ndxájulú rí mato̱ʼo̱o̱ náa goʼwóo. Índo̱ ndxájulú bugi̱ ndiʼyoo mbá diploma ndrígóo a̱ʼgu̱ bugi̱ rí nindxu̱u̱ mbáa maestra, ikhú niʼthúu̱n rí mangáanʼ nusngáa ga̱jma̱a̱ Biblia ma̱ngaa najuiʼsngúlú náa guʼwá nagimbáanʼ. A̱ʼgu̱ bugi̱ nigruigú maʼni gájma̱a̱ Biblia, imbo̱ʼ mbiʼi nijkha reunión ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nijkha mbá asamblea ndrígóo circuito. Índo̱ nijngoo mbá tsiguʼ nijngúun iyááʼ. Guraximíjna̱: “Ndiéjunʼ rí nanigu̱u̱nʼ mudxawíín xa̱bu̱ bi̱ na̱jkhá rañu̱u̱ rá. Xú kaʼnii gáthu̱u̱n mu manigu̱u̱nʼ muʼnigajmaa Biblia xá.”

14. Xú káʼnii gíʼmaa muʼni gajmiúlú mámbáa bi̱ nuʼsngáá rá.

14 Á mu nigíʼdi̱i̱ má nuʼsngáá mbáa xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ Biblia, gíʼmaa muʼniratamijná májánʼ rí muʼnigajmaa gajmiúlú, ga̱jma̱a̱ guʼyáá xú kaʼnii xtáa ma̱ngaa rí nanigu̱u̱ʼ maʼdxaun. Gudxa̱ʼwa̱míjna̱ náa texto rí muraxnuu ga̱jma̱a̱ videos rí musngajmáá ma̱ngaa xkri̱da rí majmuluʼ mú muʼthán rí naʼthí náa Biblia. Guraximíjná ndiéjunʼ dí itháan manigu̱u̱ʼ maʼdxaun rí asndu maʼgánú náa a̱jkiu̱u̱n (Prov. 16:23). Mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ xtáa náa Albania niʼnigájmaa ga̱jma̱a̱ mbáa precursora bi̱ mbiʼyuu Flora, a̱ʼgu̱ bugi̱ niʼthí: “Tsénimbo̱ʼ rí xa̱bu̱ magabiín”. Flora na̱nguá nitsudaa mu maʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, ikhaa naʼthí: “Ndi̱yo̱o̱ rí a̱ʼgu̱ bugi̱ ginii ndayóoʼ maniniiʼ Dios bi̱ nakudaminaʼ rí maʼnigabi̱ín xa̱bu̱”. Asndu nákha ikhú mambáa rí nunigajmaa, Flora naʼthí itháan ga̱jma̱a̱ numuu ngajua, ku̱ma̱, ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo Jeobá. Nda̱wa̱á a̱ʼgu̱ bugi̱ ni̱jkha̱nú niʼnimbo̱o̱ ku̱ma̱ rígi̱. Rí xúgi̱ naʼni ñajuunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ gagi.

GUʼÑÚN XÓO NUXI̱I̱Nʼ DISCÍPULOS

15. Xó má naʼthí náa Hechos 17:16-18, ndiéjunʼ rí tánigu̱u̱ʼ Pablo rí nuni xa̱bu̱ Atenas ga̱jma̱a̱ náá numuu rí táʼñún dí raguáʼdáá numún xá.

15 (Atraxnuu Hechos 17:16-18). * Gajkhun má rí xa̱bu̱ bi̱ nikúwá náa Atenas ndiyamajkhún mbaʼin dios, nuni aʼkhá ga̱jma̱a̱ nunimbu̱ún náa ku̱ma̱ ndrígu̱ún xa̱bu̱. Mú Pablo na̱nguá ndiñún dí raguáʼdáá numún ni má na̱nguá nikaguabaaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí nitha wéñiʼ. Ikhaa ma̱ngaa ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ cristiano “maski ajndu nákha ginii nitha wéñúúnʼ eʼwíinʼ, nixkúún ga̱jma̱a̱ ninindxu̱ʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá nigiʼdoo gamajkhuu” (1 Tim. 1:13). Xó má Jesús ndiʼyoo Pablo rí maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ xúʼko̱ má Pablo ndiʼñún xa̱bu̱ Atenas. Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ má nirígá (Hech. 9:13-15; 17:34).

16, 17. Xú kaʼnii xkri̱da esngájma rí xúgíinʼ enii xa̱bu̱ ma̱ndoo maguánu mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Cristo rá.

16 Nákha siglo timbá, xúgíinʼ enii xa̱bu̱ niguánu ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jesús. Índo̱ Pablo niʼnirámáʼ náa inún cristianos bi̱ nikúwíin náa xuajen Corinto, niʼthí rí tikhun dí ikhiin ninindxu̱ún xa̱bu̱ ramíjíi̱nʼ ga̱jma̱a̱ nikúwá runi aʼkhá gajmiún gu̱ʼu̱. Mú nda̱wa̱á niʼthí rí: ‹Niguma kaʼwiín› (1 Cor. 6:9-11). Á mu ikháanʼ, lá mundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí xa̱bu̱ buʼko̱ maʼngu̱u̱n muriʼkhumijná ga̱jma̱a̱ mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jesús ráʼ.

17 Mbiʼi xúgi̱, mbaʼin xa̱bu̱ nandún muriʼkhumijná mu mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jesús. Mbá xkri̱da, mbáa precursora especial bi̱ xtáa náa Australia bi̱ mbiʼyuu Yukina ndiʼyoo rí asndu tsáa xa̱bíi ma̱ndoo magruigú maʼnigájmaa Biblia. Mbóo mbiʼi, náa naxtango̱jo̱o̱ ndiʼyoo mbáa dxáʼgú bi̱ kagu̱ mbaʼa tatuaje ga̱jma̱a̱ kagíʼ mbá xtíin tséguíi. Yukina naʼthí: “Nini a̱jma̱ a̱jkiu̱nʼ rí mathu̱u̱n wáxá buʼko̱. Mú índo̱ ni̱thu̱u̱n, ndi̱yo̱o̱ rí nanigu̱u̱ʼ majmañuu rí naʼthí náa Biblia rí asndu tatuaje ndrígóo nindxu̱u̱ tikhu rí nigájnuu náa Salmos”. Ndxáʼgú bugi̱ nigíʼdu̱u̱ niʼnigájmaa Biblia ga̱jma̱a̱ nigíʼdu̱u̱ nijkha reunión. *

18. Náá numuu rí xáʼyóoʼ muraʼwíin xa̱bu̱ rá.

18 Lá índo̱ niʼthí Jesús rí nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu nindoo gáʼthi rí nigíʼthu̱u̱n rí mbaʼin xa̱bu̱ magún kidxuu ráʼ. Na̱nguá. Náa Biblia má niʼtáriyaʼ rí nguéjmiin xa̱bu̱ guguaʼdáá fe náa ikhaa (Juan 12:37, 38). Jesús niʼngo̱o̱ ndiʼyoo ndiéjunʼ rí gíwáʼ náa a̱jkiu̱u̱n mbáa xa̱bu̱ (Mat. 9:4). Maski ajndu xúʼko̱, ikhaa niʼtáruʼun xúgíinʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n, mu nisngúún itháan bi̱ nikumu̱ún kuyáá ikhaa. Ikháán tséʼngulú mbuʼyáá rí gíwáʼ náa a̱jkiu̱u̱n mbáa xa̱bu̱, ikha jngó guʼni míjna muʼtárúʼún xúgíʼ xa̱bu̱, guʼñún xa̱bu̱ xóo nuxi̱i̱nʼ discípulos. Mbáa misioinero bi̱ xtáa náa Burkina Faso bi̱ mbiʼyuu Marc naʼthí: “Xa̱bu̱ bi̱ ikhúúnʼ naku̱mu̱ʼ rí mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá iwáá ikhiin nuniña̱a̱ʼ runigajmaa, mú bi̱ nakujmaa rí xánindxu̱ún asndu iwáá ikhiin niguánu ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá. Rígi̱ niʼsngóʼ rí itháán májánʼ muniʼñáʼ náa ñawúunʼ Jeobá”.

19. Xú kaʼnii gíʼmaa mbuʼñún xa̱bu̱ bi̱ nuʼtáruʼun rá.

19 Mbáa nduʼyáá rí náa nuʼtáraʼa raʼkháa xúgíinʼ xa̱bu̱ ni̱ndxu̱ún xóo rí nijuiʼdu, rí nixtáa má maxtágímbóo. Mú, garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱. Rí nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu. Xa̱bu̱ ma̱ndoo muriʼkhumijná mu mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Cristo. Numuu rí Jeobá ndaʼyoo rí ‹guaʼdáá numún› (Ageo 2:7). Á mu nduʼñún xa̱bu̱ xóo Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús ndaʼñún, rúʼko̱ gáʼni rí makru̱ʼu̱lú kuʼñúún ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá ndiéjunʼ rí nanigu̱u̱nʼ mudxawíín ma̱ngaa mbuʼñún xóo nuxi̱i̱nʼ a̱ngiu̱lú.

AJMÚÚ 57 Nuʼtáruʼun xúgínʼ xa̱bu̱

^ párr. 5 Dí xóo e̱ndxa̱ʼwa̱míjna̱ ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa xuajen rí nutaráʼa, rúʼko̱ gambáyulú mu manigulúʼ mu’táruʼun. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá xú kaʼnii Jesús ga̱jma̱a̱ Pablo ndiñúún xa̱bu̱ bi̱ ninigu̱u̱nʼ mudxawíín rí nitaraʼa. Ma̱ngaa mbuʼyáá xú kaʼnii gándoo guʼyaridáá rí xóo ikhiin nini índo̱ ndiyáá rí enimbúún xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ rí nandún mudxawíín ma̱ngaa rí ndiñún xóo bi̱ mani̱ndxu̱ún nuxi̱i̱nʼ discípulos.

^ párr. 1 Juan 4:35, 36: “Lá na̱nguá e̱ta̱la̱ ikháanʼ rí ndayóoʼ imbá a̱jkhu̱ igu̱nʼ mu maxtagimbóo rí nijuiʼdu ráʼ. Mú gudxawíínla rí nathala: Guxuxíi̱ idala ga̱jma̱a̱ gu̱ya̱a̱, nixtáa má maxtágímbóo rí nijuiʼdu. Bi̱ nigímbóo xtáa ragumanumáá ga̱jma̱a̱ naguxi̱i̱ rí ma̱ndoo maxtáa kámuu mbiʼi. Mu xúʼko̱, bi̱ naʼdu ga̱jma̱a̱ bi̱ naguxi̱i̱ ma̱ndoo makuwá tsímáá mbá kambáxu̱u̱n.”

^ párr. 7 Hechos 17:22, 23: “Ikhú Pablo niwi̱ji̱ náa tapu̱ún xa̱bu̱ xuajen ga̱jma̱a̱ niʼthí: Xa̱bekha bi̱ kuwa náa Atenas, nda̱yo̱o̱ rí ikháanʼla náa xúgíʼ dí rígá nunimbala jma̱a̱ namiñala ku̱ñu̱u̱n eʼwíínʼ dios. Numuu rí índo̱ ni̱jkhá ranújngo’, ndi̱yo̱o̱ rí najmala mu mu̱xna̱ ga̱jma̱a̱ gamajkhu rí mitsúʼkháan, ma̱ngaa asndu nixkamaa mbá altar náa naʼthí: ‹Mbáa Dios bi̱ Tséjmaʼniiʼ›. Xtáá ratala ga̱jma̱a̱ numuu bi̱ ikháanʼla nuxna̱a̱ gamajkhu mú tséninúwiinʼla.”

^ párr. 11 Hechos 14:14-17: “Índo̱ apóstol Pablo ga̱jma̱a̱ Bernabé ndiyáá, ikhú nixkuʼturiyaʼ xtíñún ga̱jma̱a̱ nitu̱ʼu̱u̱n ragáñún náa majñúnʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xígu nithi: ‹Xa̱bu̱ guanáanʼ, náá numuu rí nu̱ni̱ rígi̱ rá. Mangáanʼ ni̱ndxu̱xu̱ʼ xa̱bu̱ numbaaʼ xó má ikháanʼla. Kuwáanʼxu rutala ajngáa rí májánʼ mu muniʼñáʼ dí ragíʼdoo numuu ga̱jma̱a̱ magutangáanʼ náa Dios bi̱ ndaʼya, bi̱ niʼni mekhu, ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ lamáa ma̱ngaa xúgíʼ dí rígá ikhí. Náa xúgínʼ xa̱bu̱ bi̱ nikuwa nákha wajyúúʼ ikhaa niniñuuʼ rí xúgíʼ xuajen mba̱ʼu̱ magún náa kambu̱ún, maski asndu ikhaa, tániñuuʼ rasngájma rí nindxu̱u̱ májáanʼ, naʼni maxnúu ruʼwa asndu náa mekhuíí ga̱jma̱a̱ naʼni marigá wéñuʼ xndúu ixi̱, nuphiʼtsu asndu náa nagiʼmún ga̱jma̱a̱ gagi›.”

^ párr. 15 Hechos 17:16-18: “Dí xúgi̱, índo̱ Pablo xtáa ragíʼthu̱u̱n náa Atenas, niʼni gíná a̱jkiu̱u̱n índo̱ ndiʼyoo dí náa xuajen kajtíin xándú. Ikhaa niʼtámíjná gajmíi̱n judíos náa sinagoga ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkuíí Dios, ga̱jma̱a̱ xúgíʼ mbiʼi náa xuáá naʼtámíjná gajmíi̱n bi̱ xóó kuwa ikhí. Mú tikhun filósofo ndrigúún epicúreos ga̱jma̱a̱ estoicos nigiʼdu̱u̱n gajmiún ikhaa. Tikhun nuraxi: “Ndiéjunʼ eyoo gáʼthi bi̱ mbá naʼthí bugi̱ rá.” Eʼwíinʼ nuthi: “Nakujmaa rí nindxu̱u̱ mbáa bi̱ naʼtaraʼa ga̱jma̱a̱ numún dios bi̱ kúwá i̱mba̱ níʼkhá”. Nithi rígi̱ numuu rí ikhaa niʼtáráʼa ajngá rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jesús ma̱ngaa dí nigabi̱i̱.”

^ párr. 17 Náa artículos rí naʼthí “La Biblia les cambió la vida”, mataxkamaa itháan xkri̱da xú kaʼnii mbáa xa̱bu̱ maʼngo̱o̱ mariʼkuminaʼ. Niniñuuʼ ragájnuu serie rígi̱ náa iwáá Bi̱ Nayejngoo tsiguʼ 2017. Rí xúgi̱ nagájnuu náa jw.org®. Ayuʼ náa SOBRE NOSOTROS > EXPERIENCIAS.

^ párr. 61 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Xa̱bu̱ gajmii nagún rutaraʼa ga̱jma̱a̱ nduyáá 1) mbá guʼwá rí kixtiewa̱a̱n ga̱jma̱a̱ rígá ri̱ʼi̱; 2) mbá guʼwá náa kúwá e̱ji̱n; 3) mbá guʼwá rí mitsaga, ga̱jma̱a̱ 4) mbá guʼwá náa kúwá xa̱bu̱ bi̱ nagún náa mbá religión. Xú kaʼnii guʼwá rí ma̱ndoo mataxkamaa mbáa xa̱bu̱ bi̱ manigu̱u̱ʼ maʼnigajmaa Biblia rá.