1-2. I yini lexi nga vaka xi endle leswaku Yesu a vula marito lama nga eka Yohane 4:35, 36?

 HAKANYINGI, Yesu a hundza hi le masin’wini ya maxalana lama ha riki matsongo loko a teka maendzo. (Yoh. 4:3-6) Maxalana wolawo, a ma ta va ma lunghekele ku tshoveriwa endzhaku ka tin’hweti ta kwalomu ka mune. Yesu u vule marito man’wana lama tlakuseke swivutiso swo tala, u te: “Tlakusani mahlo ya n’wina mi languta masimu, ma basile leswaku ma tshoveriwa.” (Hlaya Yohane. 4:35, 36.) A vula yini hi marito lawa?

² Yesu a a vulavula hi ntshovelo wo fanekisela, ku nga ku hlengeleta vanhu. Xiya leswi a swa ha ku endleka. Hambileswi Vayuda ni Vasamariya a va nga tovelani munyu, Yesu a ha ku chumayela wansati wa Musamariya naswona wansati yoloye u n’wi yingiserile! Loko Yesu a ri karhi a vulavula hi masimu lama lunghekeleke ku “tshoveriwa,” ntlawa wa Vasamariya lava tweke hi ta Yesu eka wansati luyani, a va ri endleleni yo ya dyondza swo tala eka Yesu. (Yoh. 4:9, 39-42) Muhlamuseri un’wana wa Bibele u ri: “Ndlela leyi vanhu a va swi hisekela ha yona . . . yi kombisa leswaku a va fana ni maxalana lama lunghekeleke ku tshoveriwa.”

3. Ku teka vanhu hilaha Yesu a a va teka hakona swi ta ku pfuna njhani leswaku u va muchumayeri lonene?

³ U va teka njhani vanhu lava u va chumayelaka mahungu lamanene? Xana u va teka tanihi maxalana lama lunghekeleke ku tshoveriwa? Loko swi ri tano, u ta endla swilo leswi landzelaka: Xo sungula, u ta teka ntirho wo chumayela wu ri wa xihatla. Nkarhi wa tshovela wu komile, u nga yimayimi. Xa vumbirhi, u ta tsaka loko vanhu lava u va chumayelaka va amukela mahungu lamanene. Bibele yi ri: ‘Vanhu va tsaka hi nkarhi wa ntshovelo.’ (Esa. 9:3) Xa vunharhu, u ta teka munhu un’wana ni un’wana tanihi loyi a nga vaka mudyondzisiwa kutani u ta sungula bulo na yena hi swilo leswi a swi rhandzaka.

4. Hi ta dyondza yini hi muapostola Pawulo eka nhlokomhaka leyi?

 ⁴ Yesu a nga va tsan’wanga Vasamariya hilaha valandzeri vakwe va endleke hakona. Ku ri na sweswo, a a va teka tanihi lava nga vaka vadyondzisiwa vakwe. Na hina hi fanele hi teka vanhu va le nsin’wini ya ka hina tanihi lava nga vaka vadyondzisiwa va Kreste. Muapostola Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene emhakeni leyi. Hi nga dyondza yini eka yena? Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa ndlela leyi (1) a ti tiveke ha yona tidyondzo leti vanhu lava a va chumayela a va pfumela eka tona, (2) A swi tiveke ha yona leswi a va swi rhandza, (3) a va voneke ha yona leswaku va nga va vadyondzisiwa va Yesu.

5. I yini lexi endleke leswaku vayingiseri va Pawulo lava a va ri esinagogeni va twisisa leswi a a swi vula?

⁵ Hakanyingi, Pawulo a a chumayela emasinagogeni ya Vayuda. Hi xikombiso, esinagogeni ya le Tesalonika, u hete “tisavata tinharhu a kanerisana [ni Vayuda] hi Matsalwa.” (Mint. 17:1, 2) Pawulo a a titwa a ntshunxekile loko a ri esinagogeni. Phela a a ri Muyuda. (Mint. 26:4, 5) Leswi Vayuda lava Pawulo a va chumayela a va twisisa leswi a swi vula, swi endle leswaku a va chumayela a ntshunxekile.—Filp. 3:4, 5.

6. Vanhu lava a va kumeka endhawini ya vuxaviselo ya le Atena, a va hambana njhani ni vanhu lava Pawulo a a va chumayela esinagogeni?

⁶ Loko Pawulo a baleka vaxanisi eTesalonika ni le Beriya, u ye eAtena. U tlhele “a sungula ku kanerisana esinagogeni ni Vayuda ni vanhu van’wana lava a va gandzela Xikwembu.” (Mint. 17:17) Kambe vanhu lava Pawulo a va chumayela endhawini ya vuxaviselo, a va hambanile ni lava a va chumayela esinagogeni. Exikarhi ka vayingiseri vakwe, a ku ri ni vativi va filosofi ni vanhu Vamatiko, lava a va teka rungula ra Pawulo tanihi “dyondzo leyi leyintshwa.” Va n’wi byele leswi: “U vula swilo leswi nga tolovelekangiki etindleveni ta hina.”—Mint. 17:18-20.

7. Hi ku ya hi Mintirho 17:22, 23, Pawulo u xi antswise njhani xingheniso xakwe?

⁷ Hlaya Mintirho 17:22, 23. Ndlela leyi Pawulo a yi tirhiseke loko a chumayela vanhu Vamatiko eAtena, a yi hambanile ni leyi a yi tirhiseke loko a chumayela Vayuda esinagogeni. Swi nga endleka Pawulo a tivutisile, ‘Xana vanhu lava va le Atena va pfumela eka yini?’ U xiyisise ndhawu leyi a va tshama eka yona kutani u vone mikhuva ya vukhongeri bya vona. Endzhaku, u kambisise tidyondzo leti va pfumelaka eka tona leti fambisanaka ni leswi Matsalwa ma swi vulaka. Mukambisisi un’wana wa Bibele u ri: “Leswi a ri Mukreste loyi a nga  Muyuda, u xiye leswaku vahedeni va Magriki, a va nga gandzeli Xikwembu xa ‘ntiyiso’ lexi a xi gandzeriwa hi Vayuda ni Vakreste kambe u ringete ku va komba leswaku Xikwembu lexi a vulavulaka hi xona xa hanya naswona Vaatena va xi tiva.” Pawulo a a tiyimiserile ku cinca ndlela leyi a chumayela ha yona. U byele Vaatena leswaku rungula leri a ri twarisaka ri huma eka “Xikwembu Lexi Nga Tiviwiki,” lexi va ringetaka ku xi gandzela. Hambileswi vanhu Vamatiko a va nga ma tivi Matsalwa, Pawulo a nga va helelanga mbilu. Ematshan’weni ya sweswo, a va teka tanihi maxalana lama lunghekeleke ku tshoveriwa kutani u cince xingheniso xakwe hikwalaho ka mahungu lamanene.

8. (a) U nga titiva njhani tidyondzo ta vukhongeri leti vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina va pfumelaka eka tona? (b) Loko un’wana a vula leswaku u ni vukhongeri byakwe, u nga n’wi hlamula njhani?

⁸ Vana ni vuxiyaxiya ku fana na Pawulo. Xiyisisa swilo leswi nga ku pfunaka u tiva tidyondzo leti vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina va pfumelaka eka tona. Xana n’wini wa muti u ri khavise njhani kaya rakwe kumbe movha wakwe? Vito rakwe, ndlela leyi a ambalaka ni ku tisasekisa ha yona kumbe ndlela leyi a vulavulaka ha yona yi kombisa leswaku u le ka vukhongeri byo karhi? Kumbexana u ku byele hi ku kongoma leswaku u ni vukhongeri byakwe. Loko Flutura loyi a nga phayona ro hlawuleka a langutana ni xiyimo xo fana ni lexi, u hlamula a ku: “A ndzi telanga ku ta ku sindzisa u pfumela tidyondzo leti ndzi pfumelaka eka tona kambe ndzi tsakela leswaku hi burisana hi mhaka leyi . . . ”

9. Hi tihi timhaka leti u nga pfumelelanaka ha tona ni munhu loyi a nghenaka kereke leti u nga ti tirhisaka?

⁹ Hi tihi timhaka leti u nga bulaka ha tona ni munhu loyi a nghenaka kereke? Vulavula hi swilo leswi mi nga ta pfumelelana eka swona. Swi nga endleka a gandzela Xikwembu xin’we, a teka Yesu tanihi Muponisi wa vanhu kumbe a pfumela leswaku hi hanya enkarhini wo biha lowu nga ta herisiwa ku nga ri khale. Loko ku ri ni mhaka yo karhi leyi mi pfumelelanaka eka yona, hi vutlhari n’wi chumayela hi ndlela leyi nga ta endla leswaku a sala a tsakile.

10. Hi fanele hi ringeta ku endla yini naswona hikwalaho ka yini?

¹⁰ Tsundzuka leswaku vanhu swi nga endleka va nga pfumeli tidyondzo hinkwato leti va dyondzisiwaka tona evukhongerini bya vona. Hambiloko se u swi vona leswaku munhu yoloye u nghena kereke yihi, kumisisa leswi a pfumelaka eka swona. David loyi a nga phayona ro hlawuleka wa le Australia, u ri: “Vanhu vo tala sweswi va hlanganisa filosofi ni tidyondzo ta vukhongeri bya vona.” Donalta wa le Albania u ri: “Van’wana lava hi hlanganaka na vona va vula leswaku va nghena kereke kambe hi ku famba ka nkarhi va vula leswaku a va pfumeli eka Xikwembu.” Makwerhu un’wana loyi a nga  murhumiwa eArgentina u vula leswaku van’wana va ri va pfumela eka dyondzo ya Vunharhu Bya Tilo kambe a va pfumeli leswaku Tatana ni N’wana ni moya lowo kwetsima i Xikwembu xin’we. U ri: “Ku tiva sweswo swi endla swi ndzi olovela ku kuma mhaka leyi hi nga pfumelelanaka ha yona ni munhu yoloye.” Hikwalaho, lavisisa tidyondzo leti vanhu va pfumelaka eka tona. Loko u endla tano, u ta va “swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo,” ku fana na Pawulo.—1 Kor. 9:19-23.

11. Hi ku ya hi Mintirho 14:14-17, Pawulo u va chumayele njhani vanhu va le Listra hi ndlela leyi kokaka rinoko?

¹¹ Hlaya Mintirho 14:14-17. Pawulo u xiye swilo leswi vayingiseri vakwe va swi rhandzaka kutani a cinca xingheniso xakwe. Hi xikombiso, vanhu lava a a va chumayela eListra a va nga ma tivi Matsalwa. Hikwalaho, Pawulo u vulavule na vona hi swilo leswi va swi tivaka. U vulavule hi ntshovelo wa mihandzu ni ndlela yo tiphina hi vutomi. U tirhise marito ni swikombiso leswi vayingiseri vakwe a va ta swi twisisa hi ku olova.

12. U nga swi tiva njhani swilo leswi munhu a swi rhandzaka kutani u cinca xingheniso xa wena?

¹² Vana ni vuxiyaxiya leswaku u ta kota ku twisisa leswi vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina va swi rhandzaka kutani u cinca xingheniso xa wena. U nga swi tiva njhani swilo leswi munhu a swi rhandzaka loko u ya eka yena kumbe ekaya rakwe? Swi lava vuxiyaxiya. U nga n’wi kuma a ri enghadini, eku hlayeni ka buku, eku lunghiseni ka movha kumbe a ri karhi a endla mitirho yin’wana. Swi nga va swinene ku sungula bulo na yena hi swilo leswi a nga eku swi endleni. (Yoh. 4:7) Ni mpahla leyi a yi ambaleke yi nga vula swo karhi hi yena, yi nga kombisa tiko leri a humaka eka rona, ntirho lowu a wu endlaka kumbe xipano lexi a xi seketelaka. Gustavo u ri: “Ndzi sungule bulo ni jaha ra malembe ya 19, leri a ri ambale xikipa lexi nga ni xifaniso xa nqambhi leyi dumeke. Ndzi ri vutisile hi xifaniso xexo, ri ndzi byele xivangelo lexi endlaka ri rhandza nqambhi yoleyo. Bulo rero ri ndzi pfulele ndlela yo sungula dyondzo ya Bibele naswona sweswi hi vulavulaka jaha rero se i Mbhoni ya Yehovha.”

13. U nga kombela njhani hi ndlela leyinene ku dyondza ni munhu Bibele?

 ¹³ Loko u kombela ku dyondza ni munhu Bibele, kombela hi ndlela leyinene; n’wi kombe ndlela leyi dyondzo yi nga ta n’wi pfuna ha yona. (Yoh. 4:13-15) Hi xikombiso, wansati un’wana loyi a lava ku dyondza Bibele, u amukele makwerhu wa xisati loyi a vuriwaka Poppy ekaya rakwe. Loko Poppy a vona xitifiketi ekhumbini lexi kombisaka leswaku wansati yoloye a ri profesa eka vudyondzisi, u n’wi byele leswaku na hina hi dyondzisa vanhu Bibele naswona hi ni tinhlengeletano ta vandlha laha hi dyondzaka Bibele. Wansati yoloye u pfumele ku dyondzisiwa Bibele, hi xa mundzuku wa kona, u ye enhlengeletanweni ya vandlha naswona endzhaku ka sweswo u ye enhlengeletanweni ya muganga. Endzhaku ka lembe, u khuvuriwile. Tivutise: ‘Xana vanhu lava ndzi tlhelelaka eka vona va rhandza yini? Xana ndzi nga swi kota ku va hlamusela hi ndlela leyi kokaka rinoko ndlela leyi hi dyondzisaka vanhu Bibele ha yona?’

14. U nga yi cincacinca njhani ndlela leyi u dyondzisaka ha yona loko u dyondzisa xichudeni ha xin’we?

¹⁴ Loko u ri ni vanhu lava u dyondzaka na vona Bibele, ehleketa hi xichudeni ha xin’we loko u ri karhi u lunghiselela, leswi xi swi rhandzaka ni hi ndyangu lowu xi humaka eka wona. Loko u ri karhi u endla tano, ehleketisisa hi matsalwa lawa u nga ta ma hlaya, tivhidiyo leti u nga ta xi komba tona ni hi swifaniso leswi u nga ta swi tirhisa leswaku xi twisisa leswi u xi dyondzisaka swona. Tivutise, ‘I yini leswi nga ta tsakisa munhu loyi ndzi dyondzaka na yena ni ku n’wi fikelela mbilu?’ (Swiv. 16:23) Wansati un’wana wa le Albania loyi a a dyondza ni phayona leri vuriwaka Flora, u te: “A ndzi nge yi pfumeli nikatsongo dyondzo ya ku pfuka ka vafi.” Flora a nga n’wi sindzisanga. U ri: “Ndzi xiye leswaku u fanele a rhanga a tiva Xikwembu lexi hi tshembisaka hi ta ku pfuxiwa ka vafi.” Ku sukela kwalaho, Flora u kandziyise ndlela leyi Yehovha a hi rhandzaka ha yona, vutlhari ni matimba lawa a nga na wona. Hi ku famba ka nkarhi, xichudeni xakwe xi sungule ku va ni ripfumelo eka dyondzo ya ku pfuka ka vafi. Sweswi wansati yoloye i Mbhoni ya Yehovha.

15. Hi ku ya hi Mintirho 17:16-18, hi wahi mahanyelo ya le Grikiya wa khale lawa a ma karhata Pawulo kambe hikwalaho ka yini a nga va helelanga mbilu Vaatena?

¹⁵ Hlaya Mintirho 17:16-18. Pawulo a nga va helelanga mbilu Vaatena hambileswi edorobeni ra vona a ku tele swifaniso swa hava, vunghwavava ni filosofi ya vahedeni naswona a a va ri varhuketeri. Pawulo u ve Mukreste hambileswi khale a ri “musandzi ni muxanisi ni murhukani.” (1 Tim. 1:13) Yesu u vone Pawulo tanihi loyi a nga vaka mudyondzisiwa, Pawulo na yena a a teka Vaatena tanihi lava nga vaka vadyondzisiwa. Eku heteleleni Vaatena van’wana va ve vadyondzisiwa.—Mint. 9:13-15; 17:34.

16-17. Hi swi tiva njhani leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va nga va vadyondzisiwa va Kreste? Vula xikombiso.

¹⁶ Enkarhini wa vaapostola, vanhu va mixaka hinkwayo va ve vadyondzisiwa va Yesu. Loko Pawulo a tsalela Vakreste va le dorobeni ra Korinto, u vule leswaku van’wana evandlheni rero, khale a va ri swigevenga kumbe a va hanya vutomi bya vudlakuta. U tlhele a ku: “Hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona. Kambe mi hlantswiwile mi basa.” (1 Kor. 6:9-11) Xana wena a wu ta va u swi kotile ku xiya leswaku vanhu volavo va nga cinca kutani va va vadyondzisiwa?

¹⁷ Namuntlha, vo tala va swi lava ku cinca va va vadyondzisiwa va Yesu. Hi xikombiso, Yukina wa le Australia loyi a nga phayona, u xiye leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va nga amukela mahungu lamanene. Siku rin’wana loko a ri endhawini ya mabindzu, u hlangane ni nhwanyana un’wana loyi a ri ni tithathu naswona a ambale mpahla leyikulu eka yena. Yukina u  ri: “A ndzi kanakana ku vulavula na yena kambe eku heteleleni ndzi n’wi vulavurisile. Ndzi kume leswaku wa yi rhandza Bibele hikuva tin’wana ta tithathu takwe a ti tshahiwe eBibeleni ebukwini ya Tipisalema!” Wansati yoloye u sungule ku dyondza Bibele ni ku ta etinhlengeletanweni ta vandlha. *

18. Hikwalaho ka yini hi nga fanelanga hi avanyisa vanhu?

¹⁸ Xana Yesu a languta masimu tanihi lama lunghekeleke ku tshoveriwa hikwalaho ka leswi a ehleketa leswaku vanhu vo tala va ta n’wi landzela? Doo! Matsalwa ma vule ka ha ri emahlweni leswaku a hi vangani lava a va ta va ni ripfumelo eka yena. (Yoh. 12:37, 38) Yesu a ri ni vuswikoti byo tiva leswi nga etimbilwini ta vanhu. (Mat. 9:4) Hambileswi a lavisisa vanhu volavo va nga ri vangani lava a va ta n’wi yingisa kambe a a chivirikela ku chumayela vanhu hinkwavo. Hikwalaho, leswi hi nga swi kotiki ku tiva leswi nga etimbilwini ta vanhu, hi fanele hi papalata moya wa ku avanyisa vanhu! Ku ri na sweswo, languta vanhu tanihi lava nga vaka vadyondzisiwa. Marc, loyi a nga murhumiwa eBurkina Faso, u ri: “Vanhu lava a ndzi tibyela leswaku va ta amukela ntiyiso, hakanyingi hi vona lava a va tshika ku dyondza. Kambe lava a ndzi tibyela leswaku a va nge wu amukeli, hi vona lava a va wu amukela. Ndzi dyondze leswaku hi fanele hi tshika moya wa Yehovha wu hi kongomisa.”

19. Hi fanele hi va languta njhani vanhu va le nsin’wini ya ka hina?

¹⁹ U nga vona onge ensin’wini ya ka n’wina, a va talanga vanhu lava fanaka ni maxalana lama lunghekeleke ku tshoveriwa. Kambe tsundzuka leswi Yesu a swi byeleke vadyondzisiwa vakwe. Masimu ma basile, leswi vulaka leswaku ma lunghekele ku tshoveriwa. Vanhu va nga cinca kutani va va vadyondzisiwa va Kreste. Yehovha u teka vanhu volavo lava nga vaka vadyondzisiwa tanihi “swilo leswi navelekaka.” (Hag. 2:7) Loko hi languta vanhu hilaha Yehovha na Yesu va va langutaka hakona, hi ta tikarhatela ku tiva ndlela leyi va kuleke ha yona ni swilo leswi va swi rhandzaka. Hi ta va teka tanihi vanhu lava nga ta va vamakwerhu siku rin’wana.