1-2. Se a te pogai ne fai ei ne Iesu a pati kolā ne tusi i te Ioane 4:35, 36?

A IESU ne fano sāle i loto i fatoaga, maise ko fatoaga kalite kolā koi fo‵liki. (Ioa. 4:3-6) E toe fa fua masina kae oko ki te ‵tau e ‵kati ei te lakau tenei. Ne fai atu ne Iesu se mea telā e fou ki ana soko: “‵Kilo aka ki luga kae onoono atu ki fatoaga, me ko ‵kena eiloa i fuataga e ‵tau o ‵kati.” (Faitau te Ioane 4:35, 36.) Se a te mea ne fakauiga a ia ki ei?

² Ne fakasino atu a Iesu ki te ‵katiga o fuataga i se auala fakatusa telā ko te fakamaopoopomaiga o tino. Mafaufau ki te mea ne fatoa oti ne tupu. E tiga loa e se ti fai fakatasitasi sāle a mea a tino Iutaia mo tino Samalia, ne talai eiloa a Iesu ki se fafine Samalia—kae ne fakalogologo eiloa tou fafine! A te tonuga loa, i te taimi koi faipati ei a Iesu e uiga ki fatoaga kolā ‘ko ‵kena eiloa kae ko ‵tau o ‵kati,’ kae ko te vaitino o tino Samalia kolā ne ‵logo e uiga ki a Iesu mai te fafine tenā, ko olo atu i te lotou auala o fakalogo‵logo ki a ia. (Ioa. 4:9, 39-42) E fai mai se tusi e tasi e uiga ki te tala tenei: “A te lasi o te loto fia‵fia o tino . . . e fakaasi mai ei me e fai latou pelā me ne fuataga kolā ko ‵tau o ‵kati.”

3. Kafai e ‵pau tau kilokiloga mo Iesu ki tino, ka aoga pefea tau galuega talai ki a koe?

³ Kae pefea a tino kolā e talai atu ne koe ki ei te tala ‵lei? E mata, e kilo atu koe ki a latou e pelā me ne fuataga ko ‵tau o ‵kati? Kafai e penā loa, e tolu a mea e mafai o ‵tupu. Muamua la, ka talai koe mo te kilokiloga me ‵tau o fai fakavave te galuega. E isi se gataga ki te ‵tau e ‵kati ei fuataga; tela la e se ‵tau o fakamāumāu taimi tatou. Te lua, ka fiafia koe māfai e kilo atu ki tino e ‵saga mai ki te tala ‵lei. E fai mai te Tusi Tapu: ‘A  tino e fia‵fia i te taimi e tau ei a fuataga.’ (Isa. 9:3) Kae ko te tolu, ka kilo atu koe ki tino taki tokotasi me mafai o fai pelā me se soko, tela la e mafai o fakama‵fuli ne koe au fakamatalaga ki mea kolā e fia‵fia latou ki ei.

4. Ne a mea ka tauloto ne tatou mai te apositolo ko Paulo i te mataupu tenei?

⁴ Ne seki fakapuli atu i a Iesu a tino Samalia, e pelā mo te mea kāti ka fai ne ana soko. Kae ne kilo atu a ia ki a latou me ne tino e mafai o fai pelā me ne soko. E ‵tau foki o penā te ‵tou kilokiloga ki tino i ‵tou koga talai, me mafai o fai latou pelā me ne soko o Keliso. Ne tuku mai ne te apositolo ko Paulo se fakaakoakoga ‵lei mō tatou ke tau‵tali i ei. Ne a ‵tou mea e mafai o tauloto mai i a ia? I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki te auala ne (1) iloa ei ne ia a mea e tali‵tonu ki ei a tino ne talai a ia ki ei, (2) iloa ei ne ia a mea e fia‵fia latou ki ei, mo te (3) kilo a ia ki a latou pelā me ne tino e mafai o fai pelā me ne soko o Iesu.

5. Kaia ne malamalama ei a Paulo i ana tino fakalogo‵logo i loto i te sunako?

⁵ A Paulo ne talai sāle i sunako a te kau Iutaia. E pelā mo te sunako i Tesalonia, “i sapati e tolu ne fakasako‵sako a ia mo [tino Iutaia] ki mea mai Tusitusiga Tapu.” (Galu. 17:1, 2) Kāti ne ‵lei atu ki a Paulo ke talai i sunako. Ne puti aka a ia pelā me se tino Iutaia. (Galu. 26:4, 5) Ne malamalama a Paulo i tino i Iutaia, tela la, ne mafai o talai a ia ki a latou mo te loto talitonu.—Fili. 3:4, 5.

6. E ‵kese pefea a tino i te maketi i Atenai mo tino kolā ne talai a Paulo ki ei i te sunako?

⁶ I te otiga ne faimālō a Paulo ne tino fakasaua ke tiaki a Tesalonia mo Pelea, ne fanatu a ia ki Atenai. I konā foki “ne kamata o fakasako‵sako atu a ia i loto i te sunako mo tino Iutaia mo nisi tino kolā e tapuaki ki te Atua.” (Galu. 17:17) I te taimi ne talai a ia i te maketi, ne ‵kese foki ana tino fakalogo‵logo i ei. E aofia i a latou ko tino ‵poto mo nisi tino mai fenua fakaa‵tea kolā e ‵kilo atu ki te fekau a Paulo me se “akoakoga fou.” Ne fai atu latou ki a ia: “E ‵fou ki te motou faka‵logo a mea kolā e fai mai ne koe.”—Galu. 17:18-20.

7. E ‵tusa mo te Galuega 17:22, 23, ne fakamafulifuli pefea ne Paulo te auala ne faipati ei a ia?

⁷ Faitau te Galuega 17:22, 23. E ‵kese te auala ne folafola atu ne Paulo tena fekau ki tino mai Fenua Fakaa‵tea i Atenai mo te auala ne faipati atu a ia ki tino Iutaia i te sunako. Kāti ne fesili ifo a Paulo ki a ia eiloa, ‘Ne a mea e tali‵tonu ki ei a tino i Atenai?’ Ne kilokilo faka‵lei a ia ki mea i olotou tafa mo olotou tu fakalotu. Oti, ‵sala ei a Paulo ki vaega o te lotou talitonuga kolā e tai ‵pau mo muna‵tonu i te Tusi Tapu. “E pelā me se  Kelisiano Iutaia, ne iloa ne ia me i tino Eleni fapaupau e se tapuaki ki te Atua ‘tonu’ o tino Iutaia mo Kelisiano,” ko pati a se tino poto i mea tau Tusi Tapu, “kae ne taumafai a ia o folafola atu me i te Atua telā e folafola atu ne ia, e iloa faka‵lei ne tino Atenai.” Ne toka a Paulo o ‵fuli te auala e faipati ei a ia. Ne fai atu a ia ki te kau Atenai me ne aumai tena fekau mai te “Atua e se Iloa ne Matou” telā e taumafai latou o tapuaki ki ei. E tiga loa e se masani ‵lei a tino mai Fenua Fakaa‵tea ki te Tusi Tapu, ne seki ‵fiu a Paulo i a latou. Ne kilo a ia ki a latou e pelā me ne fuataga ko ma‵tua ‵lei kae ko ‵tau o ‵kati, kae ne fakamafuli ne ia te auala e faipati a ia ki a latou e uiga ki te tala ‵lei.

8. (a) E mafai pefea o iloa ne koe a talitonuga kese‵kese fakalotu o tino i tau koga talai? (e) Kafai e fai mai se tino me isi eiloa sena lotu, e mafai pefea o tali atu koe ki a ia?

⁸ E pelā mo Paulo, ke onoono faka‵lei tatou. Onoono ki mea e fakaasi mai ei a mea kolā e fia‵fia ki ei a tino i tau koga talai. Ne a vaegā teuteuga e fakaaoga ne tino i olotou fale io me ko mea fakateletele? E mata, e isi ne fakaasiga i tena igoa, ana gatu mo teuga, io me ko ana tugapati me se a tena lotu? Kāti ne fakaasi ‵tonu atu ne ia ki a koe me isi loa sena lotu. I te taimi ne fai atu ei penā se tino ki se paenia fakapito ko Flutura, ne tali atu tou fafine, “Ne seki vau au o faimālō atu oku talitonuga ki a koe, kae e fia sau‵tala au ki a koe e uiga ki te mataupu tenei . . . ”

9. Ne a talitonuga e mafai o lotoma‵lie fakatasi koulua ki ei mo se tino lotu?

⁹ Ne a mataupu e mafai o sau‵tala koe ki ei mo se tino lotu? ‵Sala ki mea kolā e lotoma‵lie fakatasi koulua ki ei. Kāti e tapuaki a ia ki te Atua fua e tokotasi, kāti e iloa ne ia i a Iesu ko te Fakaola o tino katoa, io me kāti e talitonu a ia me ko ola tatou i te taimi telā ko pili o fakaseai atu a amioga ma‵sei. E ‵tusa mo talitonuga konā e lotoma‵lie fakatasi koulua ki ei, ke folafola atu te fekau mai te Tusi Tapu i se auala telā ka fiafia ki ei te tino.

10. Se a te mea e ‵tau o taumafai tatou ke fai, kae kaia?

¹⁰ Ke masaua la me kāti e se ko mea katoa e akoako ne olotou lotu e tali‵tonu ki ei a tino. Tela la, kafai foki loa ko iloa ne koe te lotu a se tino, taumafai ke iloa ne koe me ne a mea e talitonu katoatoa a ia ki ei. “E tokouke a tino ko palu fakatasi ne latou a poto o tāgata mo olotou talitonuga fakalotu,” ko pati a David, se paenia fakapito i Ausetalia. Ne fai mai a Donalta, mai Albania, “A nisi tino kolā e fetaui matou e fai mai me isi ne olotou lotu, kae oti aka ko fai mai me i a latou e se tali‵tonu ki te Atua.” Kae ne iloa aka ne se misionale i Atinitina me i nisi tino e fai mai i a latou e tali‵tonu ki te Tolutasi, kae e se tali‵tonu latou me i te Tamana, te Tama, mo te agaga tapu se Atua  e tokotasi. “Kafai e iloa ne koe te mea tenā, ka faigofie ke iloa ne koe te mea e lotoma‵lie fakatasi koulua ki ei mo te tino,” ko ana pati. Tela la, taumafai o fai ke iloa ne koe a mea kolā e tali‵tonu katoatoa ki ei a tino. Kae pelā mo Paulo, ko mafai ei o fai ne koe “a mea katoa kolā e fai ne vaegā tino kese‵kese katoa.”—1 Koli. 9:19-23.

11. E pelā mo te mea ne fakamau i te Galuega 14:14-17, ne fakaoko atu pefea ne Paulo tena fekau i se auala telā e fia‵fia ki ei a tino kolā e ‵nofo i Lusa?

¹¹ Faitau te Galuega 14:14-17. Ne iloa ne Paulo a mea e fia‵fia ki ei a tino fakalogo‵logo, kae ne fakamafuli ne ia te auala ne faipati a ia ki a latou. E pelā mo te vaitino ne faipati a ia ki ei i Lusa, e se lasi io me e seai eiloa ne olotou mea e iloa e uiga ki te Tusi Tapu. Tenā ne faipati ei a Paulo i se auala telā e malamalama latou i ei. Ne faipati a ia e uiga ki fuataga kolā e ‵fua malosi mo te auala ke maua te fiafia i te olaga. Ne fakaaoga ne ia a pati mo fakaakoakoga kolā e faigofie o malamalama i ei ana tino fakalogo‵logo.

12. E mafai pefea o iloa ne koe a mea e fiafia ki ei se tino kae fakamafuli tau fakamatalaga ke fetaui mo te mea tenā?

¹² Ke fakaaoga tou atamai ke fai ei ke iloa ne koe a mea e fia‵fia ki ei a tino i tau koga talai kae fakafetaui tau mataupu mo latou. E iloa pefea ne koe a mea e fiafia ki ei se tino māfai ko fanatu koe ki a ia io me ma fetaui koulua i tena fale? Ke onoono faka‵lei. Kāti e galue a ia i tena fatoaga, e faitau se tusi, e faite se mea fakateletele, io me fai nisi mea aka. Kafai e ‵lei, kaia e se kamata ei tau lua sau‵talaga ki te mea tenā e fai ne ia? (Ioa. 4:7) Ke oko ki gatu o se tino e mafai o fakaasi mai i ei se mea e uiga ki a ia—kāti ko tena fenua, galuega, io me ko te tīmu tafao e fiafia a ia ki ei. “Ne kamata te mā sau‵talaga mo se tagata ko 19 ana tausaga telā e pei mai ki se gatu mo te ata o se tino lauiloa i te usuusu,” ko pati a Gustavo. “Ne fesili au e uiga ki te ata tenā kae ne fakamatala mai ne te tagata tenā te pogai e fiafia ei a ia ki te tino usuusu tenā. Ne iku atu te sau‵talaga tenā ki se akoga faka-te-Tusi Tapu, kae nei ko fai a ia mo fai se taina o tatou.”

13. E mafai pefea o ofo atu ne koe se akoga faka-te-Tusi Tapu i se auala gali?

 ¹³ Kafai e ofo atu koe ke fai se akoga faka-te-Tusi Tapu mo se tino, fai ke gali ki a ia tena akoga, fakaasi ki ei te aoga o te akoga ki a ia. (Ioa. 4:13-15) Ne ‵kami te tuagane ko Poppy ki loto i se fale o se fafine telā ne fakaasi mai tena fiafia. I te laveaga ne Poppy te pepa maluga o te fafine i luga i te ‵pui o tena fale e fakaasi mai ei i a ia se polofesa i mea tau akoga, ne faka‵mafa atu ne tou fafine me akoako foki ne tatou a tino e auala i te Tusi Tapu mo ‵tou fakatasiga. Ne talia ne te fafine ke fai tena akoga, kae ne fano ki te fakatasiga i te suā aso, kae kau foki ki se fono o te seketi fakamuli ifo. E tasi tausaga mai tua kae papatiso tou fafine. Fesili ifo ki a koe: ‘Ne a mea e fia‵fia ki ei a tino e toe asi au ki ei? E mata, e mafai o fakamatala ne au te ‵tou polokalame o akoga faka-te-Tusi Tapu i se auala telā e gali ki a latou?’

14. E mafai pefea o fakamafuli ne koe te faiga o se akoga faka-te-Tusi Tapu ke fetaui mo au tino a‵koga taki tokotasi?

¹⁴ Kafai ko oti ne kamata sau akoga faka-te-Tusi Tapu, ke fakatoka faka‵lei ki akoga takitasi, kae ke masaua te auala ne tupu aka ei te tino akoga mo mea e fiafia a ia ki ei. I te taimi e fakatoka ei koe, onoono ki tusi fai‵tau ka faitau ne koe, vitio ka pei ne koe, mo tala fakatusa ka fakaaoga ne koe ke fakamatala atu ki ei a muna‵tonu mai te Tusi Tapu. Fesili ifo ki a koe, ‘Ne a mea ka fiafia malosi ki ei taku tino akoga kolā ka ‵goto tonu ki tena loto?’ (Faata. 16:23) I Albania, ne fai ‵tonu mai se fafine telā ne fai tena akoga ne se paenia ko Flora, “E se mafai o talia ne au te akoakoga e uiga ki te toetuga.” Ne seki faimālō ne Flora ke talitonu tou fafine ki te mataupu tenā. Muna a Flora, “Muamua la, ne mafaufau au me ‵tau o fakamasani a ia mo te Atua telā ne folafola mai ne ia me isi se toetuga.” Mai te taimi tenā, ne faka‵mafa faeloa ne Flora, i akoga takitasi, a te alofa, te poto, mo te malosi o Ieova. Fakamuli ifo, ne talitonu katoatoa a ia ki te toetuga. Ko fai nei tou fafine mo fai se Molimau a Ieova loto finafinau.

15. E ‵tusa mo te Galuega 17:16-18, ne a faifaiga i Eleni i aso mua ne seki fiafia a Paulo ki ei, kae kaia ne seki ‵fiu ei a ia i tino Atenai?

¹⁵ Faitau te Galuega 17:16-18. Ne seki ‵fiu eiloa a Paulo i tino Atenai, faitalia me ‵fonu te lotou fakai i tino ifo ki tupua, fai amioga fakatauavaga sē ‵tau, mo akoakoga fapaupau; ne seki talia foki ne ia olotou pati sē ‵tau ke fakavāivāi ei a ia. Ne ‵fuli a Paulo mo fai se Kelisiano faitalia me ne fai muamua a ia pelā me se “tino ne muna masei, ne uiga fakasaua kae fia sili.” (1 Timo. 1:13) E pelā loa mo te talitonu o Iesu me e mafai eiloa o fai a Paulo pelā me se soko, ne talitonu foki a Paulo me e mafai foki o fai a tino Atenai e pelā me ne soko. Kae ne tonu eiloa tena loto talitonu tenā.—Galu. 9:13-15; 17:34.

16-17. Se a te mea e fakaasi mai me e mafai o fai a tino valevale mo fai ne soko o Keliso? Taku mai se fakaakoakoga.

¹⁶ I te senitenali muamua, a tino kolā ne fai mo soko o Iesu ne tino ne ‵tupu aka mai koga kese‵kese. I te taimi ne tusi atu ei a Paulo ki Kelisiano kolā ne ‵nofo i Kolinito, se fakai e tasi o Eleni, ne fai mai a ia me i nisi tino i te fakapotopotoga ne fai muamua pelā me ne tino solitulafono kae fai ne latou amioga fakatauavaga sē ‵tau. Kae ne toe fai mai a ia: “Ne fai eiloa penā a nisi tino i a koutou. Kae ko oti ne ‵fulu faka‵ma koutou.” (1 Koli. 6:9-11) E mata, ne mafai o kilo koe ki tino konā me e mafai o ‵fuli kae fai pelā me ne soko?

¹⁷ I aso nei, e loto fia‵fia a tino e tokouke o fai fakama‵fuliga e ‵tau o fai ke fai latou pelā me ne soko o Iesu. I Ausetalia, ne iloa ne Yukina se paenia fakapito, me e mafai o ‵saga mai a vaegā tino valevale ki te fekau i te Tusi Tapu. I se aso e tasi, ne lavea ne ia i se ofisa se tamafine e ‵fonu tena foitino i tatau kae  pei ki gatu kolā e sao‵sao ‵ki i a ia. “Muamua la, ne seki fia faipati au ki a ia,” ko pati a Yukina, “oti aka kamata ei au o faipati ki tou fafine. Ne iloa aka ne au me fiafia ‵ki a ia ki te Tusi Tapu kae ko nisi tatau o tou fafine ne tusi fai‵tau mai te tusi ko Salamo!” Ne kamata te akoga a te fafine tenā kae kau mai ki fakatasiga. *

18. Kaia e se ‵tau ei mo tatou o fakamasino a tino?

¹⁸ E mata, ne kilo atu a Iesu ki fuataga i te fatoaga me ko ma‵tua kae ko ‵tau o ‵kati me fakamoemoe a ia me i te tokoukega o tino ka tau‵tali atu i a ia? Ikai. Ne ‵valo mai te Tusi Tapu me ne nai tino fua ka fakatuanaki ki a ia. (Ioa. 12:37, 38) Kae ko Iesu e mafai o iloa ne ia a mea i loto o tino. (Mata. 9:4) Kae ne saga fua a ia ki nai tino kolā ne tali‵tonu, kae talai atu mo te loto finafinau ki tino katoa. Kae pefea la tatou kolā e se mafai o iloa ne tatou a loto o tino, se mea ‵lei ke mo a ma fakamasino ne tatou a ‵tou koga talai mo tino e talai tatou ki ei! Kae ke ‵kilo tatou ki tino me mafai o fai pelā me ne soko. Ne fai mai a Marc, se misionale i Burkina Faso: “A tino kolā e mafaufau au me ka ga‵solo ki mua ko latou eiloa kolā e taofi aka olotou akoga. Kae ko tino kolā e mafaufau au me ka se ga‵solo ki mua ko latou eiloa konā e ga‵solo vave ki mua. Tela la, ne tauloto ne au ke tuku a mea katoa ki te takitakiga a te agaga o Ieova.”

19. E ‵tau o pefea te ‵tou kilokiloga ki tino i ‵tou koga talai?

¹⁹ Muamua la, kāti e foliga mai me e se tokouke a tino i te koga talai e fai pelā me ne fuataga ko ma‵tua kolā ko ‵tau o ‵kati. Kae masaua a pati a Iesu ki ana soko. Ko ‵kena a fatoaga, ko tena uiga, ko ‵tau o ‵kati a fuataga. A tino e mafai o ‵fuli kae fai pelā me ne soko o Keliso. E kilo atu a Ieova ki tino kolā e mafai o fai pelā me ne soko, me ne “koloa tāua.” (Hakai 2:7) Kafai e ‵pau te ‵tou kilokiloga ki tino e pelā mo Ieova mo Iesu, ka fia iloa eiloa ne tatou a mea e uiga ki te auala ne ‵tupu aka ei latou mo mea e fia‵fia ki ei. Ka ‵kilo tatou ki a latou e pelā me ne taina mo tuagane i aso fakamuli, kae e se pelā me ne tino fakaa‵tea.