1. Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

 Nawˬ˗ahˇ aˬ cawˬ nawˬ˗euˬ jawˬ gʼehˇ˗ahˇ haw˗awˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ daˇ laˇ gaˇ ya leˇ miˇ˗a loˇ? Maˬ ya leˇ˗eu paˬ. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ loꞈ˗ehˇ haw˗awˇ maˬ daˇ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Saˬmeuˬlaˆ Yeˬshehˇ˗euˬ aˬ li˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ haw mawˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ Saˬmeuˬlaˆ˗ahˇ Yeˬshehˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ˗euˬ sahˬ paˬ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ geu gʼaˬ nga? Saˬmeuˬlaˆ aˇ doˆ doˆ saˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Eˇliˇbaˆ˗ahˇ mawˇ ngeh, “Heu gaˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi yawꞈ luꞈ˗eu heu gʼaˬ˗aˬ, aˬ diˇ aˬ maˇ aˬ yawꞈ neh tseˇ doˆ˗euˬ gʼaˬ ngeuˇ˗eu jeˬ nga” lehˇ ehˇ˗eu meh. Haw ngeh Eˇliˇbaˆ sahˬ paˬ˗euˬ aˇ gʼehˇ ahˇ˗eu meh. “Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ nehˬ˗eu, ‘Aˬ yawꞈ aˇ gahˬ aˇ goˇ muiˬ˗awˇ aˇ gʼehˇ muiˬ gaˇ taˬ haw. Aˬ yawꞈ˗ahˇ ngaˇ tseˇ doˆ˗euˬ maˬ ngeuˇ’” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ “Tsawˇ haˬ zaˬ˗aˬ, laꞈ nyiˇ aˇ gʼehˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, ngaˇ˗aˬ nui ma˗ahˇ haw˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 16:1, 6, 7.

2. Yoˇhaˬ 7:24-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ kʼoeˇ taˆ paw tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ aˬ jeˬ miˇ neh daˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

² Aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ cawˬ˗ahˇ kʼoeˇ taˆ paw tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ daˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 7:24-ahˇ gui.) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui myaˆ nuiˆ neh tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ siˬ duˬ nya˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, nya dui dui˗eu saˬ laˬ gʼoˬ kʼawꞈ, naˇ˗eu deuˬ˗ahˇ haw˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ gʼeh˗eu lehˇ maˬ ehˇ duˬ nya˗a. Yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ naˇ˗eu gʼaˬ aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ haw˗awˇ, nymˬ˗mˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh luꞈ˗eu, aˬ geu jeˬ lehˇ naˇ luꞈ˗eu, lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na saˬ laˬ gʼoˬ deuˬ naˇ˗eu gʼaˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ paw aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, ehˇsaꞈ˗le ya deh laˇ˗eu jiˇ jaˆ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ naˇ, naˇ gawˇ ehˇ bahˬ laˇ nya˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kʼoeˇ taˆ paw tehꞈ˗ehˇ haw naˇ, aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ  pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ duˬ nya˗a. Teu miˇ neh laꞈ kʼoeˇ paw naꞈ suiˇ ni ya haw ahˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ siˬ duˬ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh nya meh. Aˬ joˆ˗ehˇ leh jeh nya˗eu nga?

3. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

³ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh dehꞈ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh Yawˇnaˆ, Eˇliˇyaˆ, Haˬgaˬlaˇ, Lawˇtaˬ, heu deuˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ haw.

4. Aˬ dui Yawˇnaˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ muiˬ paw jeˬ˗ehˇ haw nya˗eu nga?

⁴ Aˬ dui Yawˇnaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ nui ma maˬ taˬ nya˗eu, saˇ jaˇ maˬ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ nga lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇnaˆ˗ahˇ Niˇnaˬbeˬ meuˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gaˇ kawˆ bi tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yawˇnaˆ ehˇ dawˬ leuˇ˗awˇ, ‘Yeˬhawˇbaˬ maˬ mawˇ gaˇ cehˆ byoˆ˗eu’ gʼaˇ duˬ, saˇ baoˬ dziˬ˗awˇ yawˬ paw yawˬ iˇ˗euˬ meh. (Yawˇnaˆ 1:1-3) Nawˇ law nmˇ˗aˬ, Yawˇnaˆ˗ahˇ paˇ zmˬ ma siˬ loˇ? Maˬ zmˬ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˇ heu hmˬ˗ahˇ bi mˇ daˆ leꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mawˇ˗euˬ meh.—Yawˇnaˆ 3:1, 2.

5. Aˬ dui Yawˇnaˆ 2:1, 2, 9 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yawˇnaˆ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

⁵ Yawˇnaˆ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. (Yawˇnaˆ 2:1, 2, 9-ahˇ gui.) Yawˇnaˆ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya poˆ shaˇ˗euˬ paˬ. Aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ gaˇ˗ahˇ cehˆ˗euˬ teu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu bi mawˇ laˇ˗eu meh. Yawˇnaˆ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ naˇ, taˬ aw˗eu, guiˬ lahˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu, tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ Yawˇnaˆ˗euˬ yaw lehˬ maˬ yuˇ gaˇ maˬ ehˇ, shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗awˇ bawˇlawˇpeh bi geuꞈ daˆ leꞈ gaˇ maˬ ehˇ, maˬ zahˬ leˇ.

6. Aˬ dui aˬ cawˬ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ baw˗eu nga?

⁶ Aˬ dui aˬ cawˬ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu gʼaˇ duˬ, ya taˬ aw˗awˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni ya gʼeh˗eu meh. Yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu yaw teˬ smˇ jeˬ jaˆ˗eu meh. Tiꞈ, toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mawˇ˗euˬ nehˬ˗ehˇ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ ngaˇ lehˇ kawˇ ma˗ehˇ maˬ bi sawˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nyiꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, aˬ dui gʼawˬ shaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ nya laˇ˗eu meh. Smˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ  nya laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui maˬ ya ngehˬ doˆ leꞈ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni yawˬ ha˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. (Dawˬdaˬ 20:5) Eˇshaˬ paw jawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ “Ngaˇ maˬ naˇ haˬ mi naˆ˗ehˇ ngehˬ˗euˬ miˇ neh tiˬ poˆ laˆ lehˬ haw˗euˬ ma. Ngaˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ, nawˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu ui cuiˆ beˬ paˇ jeˬ nya lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ, ngaˇ aˇ nah hawˇ˗eu mehˇ nmˇ teu gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ sahˬ boꞈ gui˗eu aˇ dzehˬ˗ehˇ shaˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Haw sheˇ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ “naˇ haˬ duˬ˗eu” heu aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga!—Dawˬdaˬ 18:13.

7. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh Eˇliˇyaˆ˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

⁷ Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gʼaˇ duˬ, yawˬ ha nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ngehˬ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh ya dehꞈ ya puˬ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ baˬ da neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ja doˆ laꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ Yeˬsaˬbeˬlaˇ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh cehˆ luꞈ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Eˇliˇyaˆ gʼawˬ mya nah byah laˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ngehˬ doˆ leꞈ˗euˬ meh. Mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗awˇ, gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, huiˬ˗eu gaˇ bi mˇ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:1-18) Teu gaˇ duˇ ni mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ngehˬ doˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya zmˬ˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. Teu miˇ neh, nui ma gʼaw mahˇ taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ nui ma taˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ ngehˬ mawꞈ laˇ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ ya naˇ haˬ nehˬ˗eu meh.

8. Aˇdahˬbeh˗eu 16:7-13-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Haˬgaˬlaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?

⁸ Saˬlehˇ˗euˬ zaˬ kʼaˆ Haˬgaˬlaˇ, Aˬbyaˬ˗euˬ miˬ zaˬ ya pyeuꞈ laˇ ngeh, maˬ ngeuˇ˗eu jeˬ˗ehˇ jahˇ˗eu meh. Haˬgaˬlaˇ zaˬ tsehˆ leˇ ngeh, zaˬ maˬ jawˇ le˗eu Saˬlehˇ˗ahˇ haw teˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu Haˬgaˬlaˇ ya cehˆ gaˇ keuˆ ni doeˇ laˇ taˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 16:4-6) Maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ myaˆ˗ahˇ naˇ, Haˬgaˬlaˇ nui ma yaw doeˇ miˇ neh, teu loꞈ˗ehˇ ya shaˬ˗eu zaˬ leˇ meh lehˇ haw nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ toˆ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ Haˬgaˬlaˇ jawˇ gaˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ bi oe˗awˇ, nui noeˬ bi laˆ paˇ nehˬ le˗awˇ, guiˬ lahˬ bi biꞈ le˗euˬ meh. Haˬgaˬlaˇ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ haw luꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˬ zahˇ˗ahˇ jiˇ mawˇ luꞈ ngaˇ lehˇ siˬ leˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Haˬgaˬlaˇ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ, “siˬ luꞈ mawˇ luꞈ˗eu Miˬyehˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 16:7-13-ahˇ gui.

9. Miˬyehˇ Haˬgaˬlaˇ˗ahˇ mˇ nehˬ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu nga?

⁹ Yeˬhawˇbaˬ Haˬgaˬlaˇ˗ahˇ aˬ jeˬ haw mawˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ Haˬgaˬlaˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗awˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:3) Haˬgaˬlaˇ naˇ Heˬbyehˇ tsawˇ haˬ˗euˬ iˇ kahˇ jawˇ˗eu Iˇjiˇtuˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ laꞈ nyiˇ paw˗euˬ tsawˇ haˬ nya lehˇ noeˬ leˇ nya ngaˇ laˬ? Aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu jawˇ duˬ jawˇ zaˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ ngaˇ loˇ? Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ Aˬbyaˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu miˬ zaˬ jiˇ maˬ ngeuˇ˗a. Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jiˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ, miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu jawˇ˗eu aˇ yamˬ tiˬ yamˬ jaˆ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ dahˬ beh ngeh neh Yeˬhawˇbaˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. (Maꞈtehˬ 19:4-6) Teu miˇ neh, gaˇ kawˆ teu baˬ da neh nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ mehˇ juiˇ juiˇ˗eu jeˬ, bye˗eu jeˬ, jaˆ˗eu heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ Haˬgaˬlaˇ Saˬlehˇ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu teu naˇ, maˬ tsaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Haˬgaˬlaˇ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh ya dehꞈ ya puˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗euˬ meh.

10. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ neh yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ ni leh jeh˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ mehˬ  bawˬ maˬ beh mi naˆ˗ehˇ maˬ ehˇ, jiˇ ngeh maˬ ehˇ, ngehˬ cawˬ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ, hawˬ kuˇ dzaˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ gʼoeˇ gaˇ duˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ shaꞈ dawˇ˗eu miˇ neh pyeuꞈ gaˇ ya mawˇ˗awˇ, smˇ muiˬ muiˬ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ ni nui ma keuˆ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ gaˇ ya mawˇ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ jeˬ nahˬ oe ga˗eu nymˇ jiˇ deuˬ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ na baˬ da neh pyeuꞈ gaˇ ya mawˇ tehꞈ˗a. (Yawˇbaˆ 6:29) Aˬ dui “aˬ cawˬ gaˇ kawˆ maˬ ja paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ keuˆ ni ja ja˗ehˇ” jawˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu yaw duˬ baw meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:13) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ cuiˆ na siˬ nya laˇ ni leh jeh˗eu jiˇ yaw muiˬ meh.

11. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˬ ha˗euˬ yawˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

¹¹ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ haw teˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ dehꞈ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Aˇtuˬ neh ya puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ, shaꞈ dawˇ˗awˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ ciˬ cuˇ ni yaw ceuˆ ceuˆ˗ehˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ gʼa iˇ˗euˬ meh. Aˇtuˬ ehˇ˗eu “Nga nyaꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗awˇ tiˬ kʼehˬ naˇ shiˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ dui dui kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ cu huiˬ˗euˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni nui jah paw jiˇ cu ziꞈ taˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ muiˬ gaˇ, nui ma ga ka˗eu naˇ gawˇ jiˇ paˇ naˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui jah ziꞈ dah ni jaˆ luꞈ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.” (Piˇliˇpiˆ 2:3) Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu heu gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ naˆ ni ya naˇ luꞈ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 3:7) Yawˬ ha˗euˬ yawˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ ni, yawˬ ha˗euˬ yawˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ nya dzehˬ˗eu meh.

12. Mehˇ nmˇ Yeˇpiˬ˗yeˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni leh jeh gaˇ neh aˬ jeˬ za˗euˬ nga?

¹² Aˬ dui aˬ dui maˬ ya leˇ˗eu mehˇ nmˇ teu gʼaˬ neh aˬ joˆ˗ehˇ ya dehꞈ laꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya siˬ ngeh, gʼawˬ shaˬ gaˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Eˇshaˬ paw jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Yeˇpiˬ˗yeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ teˇ saˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ kʼaˆ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu maˬ siˬ nya nga lehˇ noeˬ nya. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh˗aˬ, aˬ yawꞈ lehˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma ngaˬ shaˬ ahˬ gaˇ teˇ saˇ yaw kʼaˆ kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ ngehˬ˗ehˇ caw ba haw˗euˬ miˇ neh nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗awˇ, “Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni ya leh jeh nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu  meh. Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, ya leh jeh dui dui kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ nui ma jeˇ lo ni pah nehˬ˗awˬ lehˇ ehˇ˗eu Jaˇliꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ mˇ caw˗euˬ tehꞈ kʼawꞈ, nawˇ “tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ”˗ahˇ gaˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 2:3, 4; 2 Gawˇliˬtu 6:11-13.

13. Aˇdahˬbeh˗eu 19:15, 16-ahˇ haw ngeh, Lawˇtaˬ nyi naˬ nyi naˬ˗ehˇ jawˇ gaˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

¹³ Lawˇtaˬ shiˇ tehˬ naˇ tsaˇ keuˆ le taˬ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ mˇ caw ni nyi naˬ nyi naˬ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Teu ngeh mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ nyiˬ gʼaˬ Lawˇtaˬ jawˇ gaˇ oe˗awˇ, nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ sheuˬ˗awˇ Sawˇdoˬ meuˬ˗ahˇ neh cehˆ doˆ˗awˬ lehˇ ehˇ le˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? “Jawˇ duˬ heu tsahˇ˗ahˇ nga nyaꞈ laˆ cawˆ˗eu lehˇ gʼeh˗eu ma” lehˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ kʼoeˇ nyiˬ gʼaˬ ehˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 19:12, 13) Yawˬ nah yawˬ uˬ shawˬ keuˆ laˇ ngeh keuˆ ni, Lawˇtaˬ pehˬ nymˇ jiˇ iˇ kahˇ jawˇ luꞈ˗eu miˇ neh, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ dzaˇ˗i tiˬ poˆ paˇ ehˇ nehˬ kʼawꞈ, Lawˇtaˬ “nyi naˬ nyi naˬ˗ehˇ jawˇ˗eu” meh. Aˬ dui Lawˇtaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗eu, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu, tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nga lehˇ noeˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma maˬ jiˇ laˇ˗aˬ. “Sahˬ paˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu miˇ neh” mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ nyiˬ gʼaˬ neh aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ aˬ laꞈ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗awˇ meuˬ˗euˬ laˆ nyiˇ bi tsahˇ doˆ gʼeh˗euˬ meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 19:15, 16-ahˇ gui.

14. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh Lawˇtaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nga?

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu teu naˇ, gʼawˬ mya jeˬ baˬ da neh paˬ. Lawˇtaˬ maˬ iˇ doˆ˗eu teu naˇ meuˬ˗euˬ laꞈ nyiˇ paw jawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, nui jeˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, dawˬ peh jaˆ˗eu ju jaˬ ni gʼeh˗awˇ, juˇ dui dui˗eu duˬ kʼahˬ˗ahˇ sahˬ paˬ nyiˬ gʼaˬ ga ahˇ haw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ Lawˇtaˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 14:8-12) Lawˇtaˬ naˇ nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nymˇ jiˇ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ dui dui˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ smˇ muiˬ muiˬ dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, Sawˇdoˬ meuˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu myawˬ gahˬ hawˇ˗eu nui jeˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 13:5, 6) Ehˇ kʼawꞈ teu deuˬ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ taˆ lehˇ maˬ mˇ caw ni nyi naˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ oˇ dzeuˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ “tsawˇ muiˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu” lehˇ haw˗eu meh.—2 Beˬtuˆluˆ 2:7, 8.

15. Aˬ dui aˬ cawˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ daˇ ngeh to˗aˬ, aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

 ¹⁵ Aˬ dui aˬ cawˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ daˇ ngeh to˗aˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ leh jeh˗awˇ ya noeˬ keuˆ nehˬ meh. Yuˇloˬ paw jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Gʼoeˬloˇniˬkaꞈ jiˇ ni teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ gʼeh˗awˇ, yawˬ jawˇ na luꞈ nui ma maˬ muiˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ngehˬ cawˬ peuˬ nya. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ ‘ngaˇ aˬ yawꞈ pyeuꞈ law nmˇ˗aˬ, cawˬ tiˬ gʼaˬ jawˇ mawꞈ miˇ˗a’ lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Teu miˇ neh ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ nya lehˇ naˇ haˬ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ ma. Kʼoeˇ gaˇ neh taꞈ naˇ, aˬ yawꞈ ngaˬ nehˬ˗ehˇ nui ma pah˗awˇ ngehˬ cawˬ laˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ miˬ˗aˇ.”

16. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁶ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ siˬ duˬ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:11) Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ nawˇ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw nya ni maˬ ehˇ, gʼawˬ shaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya gaˬ˗eu lehˇ maˬ ehˇ, mehˬ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ, Ehˇjaˬlaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ˗iˬ maˬ dzoeˇ leˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Ehˇjaˬlaˬ ehˇ˗eu “Dahˬ beh ngeh ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaˬ keuˇ ni ehˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ maˬ paˇ cawˬ ma lehˇ noeˬ laˇ nya. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ ma.” Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗euˬ ngaˇ laˬ? Ehˇjaˬlaˬ “Nga nyaꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ, naˬ liˬ aˇ laꞈ aˇ laꞈ˗ahˇ neh ya ngehˬ cawˬ˗euˬ ma. Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ ehˇ gaˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ ma. Nymˬ˗mˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ ma” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ ya noeˬ tsehˆ taˬ˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui mehˇ nmˇ aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ tseˇ˗eu maˬ za˗a. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na yawˬ ha˗ahˇ laˆ shaˬ˗eu Yawˇnaˆ, Eˇliˇyaˆ, Haˬgaˬlaˇ, Lawˇtaˬ, heu deuˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, maˇ diˇ naˇ aˬ dui jiˇ ni tiˬ poˆ na yawˬ ha˗ahˇ laˆ shaˬ˗eu baw meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:8) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, miˇ kʼahˬ doe niˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ mehˬ bawˬ gm ni jahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh aˬ dui tiˬ gʼaˬ ngehˬ gaˇ tiˬ gʼaˬ naˇ haˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ siˬ nya laˇ ni leh jeh˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ luꞈ˗uˇ.