STODI AATIKL 16
Lisn, Laan, ahn Shoa Kompashan
“Noh joj nobadi bai how ting luk, bot joj fyaa-wan.”—JAN 7:24.
SANG 101 Werk Tugeda Eena Yooniti
WEH WI WAHN DISKOS? *
1. Weh komfertin chroot di Baibl teech wi bowt Jehoava?
YOO wuda laik if sombadi joj yu jos bikaaz a di kala a yu skin, di shayp a yu fays, er bikaaz a di saiz a yu badi? Moa dan laikli yu ansa da no. Ih reeli komfertin fi noa dat Jehoava noh joj wi bai di tingz weh adaz kud si. Fi egzampl, wen Samwel mi luk pahn Jesi son dehn, hihn neva si weh Jehoava mi si. Jehoava mi tel Samwel dat wan a Jesi son mi wahn bee king a Izrel. Bot wich wan ih mi wahn bee? Wen Samwel mi si Jesi oaldis son weh naym Elaiyab, hihn mi seh “Dis wan da mos di wan weh Jehoava waahn Ah anoint.” Elaiyab mi luk soh gud dat Ilaija mi tink Jehoava mi wahn pik hihn fi bee king. “Bot Jehoava seh tu Samwel: ‘Noh pay atenshan tu how ih luk ahn how taal ih taal, hihn da noh di wan weh Ah pik.’” Wat da di lesn? Jehoava gaahn aan ahn seh: “Man si weh deh rait fronta dehn aiy, bot Jehoava si weh deh eena di haat.”—1 Sam. 16:1, 6, 7.
2. Laik weh Jan 7:24 seh, wai wi noh fi joj sombadi jos bikaaz a di way dehn luk? Yooz di egzampl eena di paragraaf.
2 Bikaaz non a wi noh perfek, ih eezi fi mek wi joj peepl bikaaz a di way how dehn luk. (Reed Jan 7:24.) Bot wi ku onli laan wahn lee bit bowt sombadi jos bai weh wi ku si wen wi luk pan dehn. Fi egzampl, eevn wahn smaat dakta weh ga lata ekspeeryens di ten tu peepl kyaahn laan moch bowt sombadi jos bai weh dehn si wen dehn luk pan ahn. Di dakta haftu lisn gud fi noa wahn persn medikal hischri, how ih feel, er weh simtomz ih gat. Di dakta mait sen di persn fi goh du wahn eks-chray soh dat ih ku si di eensaid a di persn badi. If nat, di dakta ku en op di chreet di persn fi di rang kandishan. Jos laik da dakta, wi kyaahn andastan wi bradaz ahn sistaz jos bai weh wi si wen wi luk pahn dehn. Wi haftu chrai fi andastan weh kaina persn dehn. Wi kyaahn reed nobadi haat soh wi wahn neva andastan adaz az gud az how Jehoava andastan dehn. Bot wi need fi du wi bes fi fala Jehoava egzampl. How wi ku du dis?
3. How di egzampl dehn fahn di Baibl ku help wi fi bee moa laik Jehoava?
3 How Jehoava chreet peepl weh wership ahn? Hihn lisn tu dehn. Hihn andastan how ahn wai dehn ak di way dehn ak. Ahn Hihn shoa kompashan tu dehn. Az wi diskos how Jehoava mi du dehnya tingz fi Joana, Ilaija, Haygar, ahn Lat, wi wahn si how wi ku bee moa laik Jehoava eena di way how wi chreet wi bradaz ahn sistaz.
LISN GUD
4. Wai ih wuda bee eezi fi mek wi tink bad bowt Joana?
4 Sayka weh wi noh noa evriting bowt Joana sichuwayshan, ih eezi fi mek wi tink dat Jehoava kudn pen pan ahn, an dat hihn neva laayal. Hihn mi geh wahn klayr koman fahn Jehoava fi mek ih goh preech wahn mesij a jojment da Niniveh. Bot insteda obay Jehoava, Joana ron weh eena wahn ship weh mi-di chravl fi goh di ada dairekshan, “faar fahn Jehoava.” (Jonah 1:1-3) If da-mi yoo, yoo wuda mi gi Joana wahn nada chaans fi obay Jehoava? Moa dan laikli yu neva mi wahn du dat. Bot stil, Jehoava mi tink dat Joana mi dizerv wahn nada chaans.—Jonah 3:1, 2.
5. Weh yu laan bowt Joana fahn weh hihn mi seh da Jonah 2:1, 2, 9?
5 Joana mi shoa di kaina persn hihn eena weh hihn mi seh wen ih mi pray. (Reed Jonah 2:1, 2, 9.) * Joana maita mi pray tu Jehoava wahn lat. Bot wan a dehn pryaa, di wan weh hihn mi seh eena di fish beli, help wi fi andastan dat hihn da neva jos sombadi weh ron weh fahn ih asainment. Weh hihn mi seh shoa dat hihn mi hombl, tankful, ahn wilin fi obay Jehoava. Soh ih noh sopraiz wi dat Jehoava neva foakos pahn Joana mistayk. Insted Jehoava mi ansa Joana pryaa, an ih mi mek Joana kantinyu fi bee ih prafit!
If wi ga aal di faks, wi ku ga kompashan fi adaz (Paragraaf 6) *
6. Wai ih impoatant fi mek wi lisn gud?
6 Fi mek wi lisn gud tu adaz, wi need fi bee hombl ahn wi need fi ga payshens. Wi ga chree gud reezn wai ih gud fi bee hombl ahn ga payshens. Fers, wi noh wahn bee kwik fi tink bad bowt sombadi. Sekant, wi wahn ku laan bowt how wi brada er sista feel ahn wai dehn du sertn tingz, ahn dat wahn help wi fi shoa kompashan tu dehn. Ahn terd, wen wi alow di brada er sista fi taak bowt how dehn feel, wi mait eevn help dehn fi mek dehn laan sohnting bowt dehnself. Sohntaihn wahn persn mait noh eevn andastan ih oan feelinz til ih taak bowt it tu sombadi els. (Prov. 20:5) Wahn elda fahn Asia seh: “Wan taim Ah mi taak bifoa Ah mi hyaa aal di faks bowt wahn sichuwayshan. Ah mi tel wahn sista mek ih chrai giv beta koment da meetin. Aftawodz Ah mi geh fi fain owt dat shee kudn reed gud ahn shee mi-di chrai haad fi koment.” Ih reeli impoatant fi mek wahn elda “hyaa di faks” bifoa ih kongsl sombadi!—Prov. 18:13.
7. Weh wi laan fahn di way how Jehoava mi chreet Ilaija?
7 Som a wi bradaz ahn sistaz fain it haad fi taak tu adaz bowt how dehn feel, maybi bikaaz a tingz weh mi hapm tu dehn eena di paas, dehn kolcha, er bikaaz a dehn persnaliti. How wi ku mek it eeziya fi mek dehn ku tel wi how dehn reeli feel? Tink bowt di way how Jehoava mi deel wid Ilaija wen hihn mi ron weh fahn Jezibel. Da mi til sohn dayz afta, Ilaija mi aybl fi tel ih hevnli faada egzakli how ih mi-di feel. Jehoava mi lisn gud tu weh Ilaija mi seh. Den ih mi inkorij Ilaija ahn giv ahn wahn impoatant jab fi du. (1 Ki. 19:1-18) Ih mait tek sohn taim fi mek wi bradaz ahn sistaz chros wi inof fi tel wi how dehn feel. Bot if wi ga payshens laik Jehoava, wi wahn mek it eeziya fi mek dehn ku feel komfatabl fi tel wi how dehn reeli feel. Wen dehn redi fi tel wi how dehn feel, wi haftu lisn gud.
GEH FI NOA YU BRADAZ AHN SISTAZ GUD
8. Akaadn tu Genesis 16:7-13, how Jehoava mi help Haygar?
8 Haygar, da-mi Sayra mayd, an Haygar mi staat tu ga wahn bad atichood afta wen shee mi kohn fi bee Aybraham waif. Wen Haygar mi geh pregnant shee mi staat tu disrispek Sayra bikaaz ih neva ga no pikni. Dis sichuwayshan mi geh soh bad dat Sayra mi jraiv Haygar weh. (Gen. 16:4-6) Sayka weh wi noh perfek, wi mait tink dat Haygar mi jos wikid ahn shee mi dizerv fi geh ponish. Bot Jehoava neva feel dis way bowt Haygar. Ih sen wan a ih aynjel tu ahn. Wen di aynjel fain Haygar, hihn mi help ahn fi ajos fi shee atichood ahn hihn mi bles ahn. Haygar mi riyalaiz dat Jehoava mi-di wach oava ahn, an dat hihn mi noa egzakli weh shee mi-di goh chroo. Shee mi soh hapi fi noa dat Jehoava mi-di pay atenshan tu ahn. Ahn dat da wai shee mi kaal Jehoava “wahn Gaad weh si evriting, . . . di wan weh si mee.”—Reed Genesis 16:7-13 *
9. Wai Jehoava mi help Haygar?
9 Weh Jehoava mi noatis bowt Haygar? Hihn mi noa evriting bowt ahn, an weh shee mi gaahn chroo. (Prov. 15:3) Haygar da-mi wahn Eejipshan weh mi-di liv eena wahn hows wid Heebroo peepl. Yu tink shee mi feel laik ih neva mi bizniz deh? Yu tink shee mi mis ih famili an ih konchri? Pahn di ada han, shee da neva Aybraham onli waif. Fi wahn wail, sohn faytful man yoostu ga moa dan wan waif, bot dat da neva paat a Jehoava perpos. (Mach. 19:4-6) Da noh no sopraiz dat da sichuwayshan mi kaaz wahn lata prablemz, laik jelosi ahn haychrid eena di famili. Jehoava neva ekskyooz how Haygar mi disrispek Sayra, bot hihn mi andastan Haygar sichuwayshan ahn how shee mi feel. Sayka dat, Jehoava mi chreet Haygar wid kompashan.
Geh fi noa yu bradaz ahn sistaz gud (Paragraaf 10-12) *
10. How wi ku get fi noa wi bradaz ahn sistaz beta?
10 Wi ku fala Jehoava egzampl ahn chrai fi andastan wi bradaz ahn sistaz. Get fi noa yu bradaz ahn sistaz beta. How yu ku du dis? Yu ku chrai taak tu dehn bifoa an afta di meetinz, werk wid dehn eena feel servis, an if yu kud, invait dehn oava fi eet wid yu. Wen yu du dis yu wahn sopraiz fi fain owt dat sombadi weh luk laik dehn noh frenli akchwali shai. Yu mait sopraiz fi fain owt dat wahn brada er sista weh yoo mi tink lov moni, laik shayr wid ada peepl. Yu mait sopraiz fi fain owt dat wahn famili weh aalwayz reech layt da meetin di deel wid persikyooshan. (Job 6:29) Wi noh waahn “faas eena ada peepl bizniz.” (1 Tim. 5:13) Bot ih gud fi laan sohnting bowt wi bradaz ahn sistaz ahn dehn ekspeeryens eena laif. Dis ku help wi fi andastan dehn beta.
11. Wai ih impoatant fi mek eldaz noa dehn bradaz ahn sistaz gud?
11 Eldaz reeli need fi noa bowt weh di hapm wid di bradaz ahn sistaz eena di kangrigayshan. Kansida di egzampl a wahn brada weh naym Artur, hoo da-mi wahn serkit oavaseeya. Hihn ahn wahn nada elda gaahn vizit wahn sista weh mi shai ahn weh mi kip tu ihself. Artur seh, “Wi fain owt ih hozban mi ded lee bit afta dehn mi geh marid. Eevn doa fi shee laif noh eezi, ih rayz too daata weh spirichwali schrang. Bot now shee di geh blain, an ih di sofa wid dipreshan. Eevn wid aala dat di hapm, fi shee lov fi Jehoava an ih fayt eena ahn stay schrang. Wi mi riyalaiz dat wi ga wahn lat fi laan fahn dis sista gud egzampl.” (Fil. 2:3) Dis serkit oavaseeya mi-di fala Jehoava egzampl. Jehoava noa fi hihn faytful servants ahn di payn weh dehn di goh chroo. (Ex. 3:7) Eldaz weh noa dehn sheep gud deh eena wahn beta pozishan fi help dehn.
12. How wahn sista weh naym Yip Yee mi benifit wen ih mi geh fi noa wahn sista eena ih kangrigayshan?
12 Wen yu get fi noa wahn brada er sista, yu mait staat tu andastan how dehn feel ahn noh onli si dehn az sombadi weh get pan yu nervz. Kansida wahn egzampl. Yip Yee wahn sista fahn Asia seh, “Wahn sista eena mai kangrigayshan mi reeli lowd wen ih taak, an Ai mi feel laik shee noh ga no manaz ataal. Bot wen Ah mi werk wid ahn eena servis, Ah laan dat ih yoostu help ih payrents sel da wahn fish maakit. Shee mi haftu taak reeli lowd fi kech peepl atenshan. Ah aalso laan dat fi mek Ah ku andastan mi bradaz ahn sistaz gud, Ah need fi geh fi noa dehn beta.” Ih tek wahn lata werk fi geh fi noa yu bradaz ahn sistaz beta. Bot wen yu fala di kongsl fahn di Baibl fi oapm op yu haat waid, yu di fala Jehoava egzampl fi lov “aal peepl.”—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.
SHOA KOMPASHAN
13. Laik weh Genesis 19:15, 16 seh, weh di aynjel dehn mi du wen Lat mi-di tek ih sweet taim, ahn wai?
13 Wahn seeryos sichuwayshan mi kom op eena Lat laif ahn Jehoava mi tel ahn weh fi du, bot Lat mi sloa fi lisn. Too aynjel mi vizit Lat ahn tel ahn fi mek ih kehr ih famili fahn owta Sadam. Wai dehn mi du dis? Dehn mi tel ahn: “Wi wahn dischrai dis plays.” (Gen. 19:12, 13) Di neks maanin, Lat an ih famili mi stil deh hoam, soh di aynjel mi waan Lat an ih famili agen. Bot Lat “mi kip di tek ih sweet taim.” Wee mait tink dat Lat neva kay bowt weh Jehoava mi tel ahn fi du er dat ih neva lisn. Bot Jehoava neva giv op pan ahn. “Jehoava mi shoa kompashan tu ahn,” soh di aynjel dehn grab di famili bai dehn han ahn kehr dehn owta di siti.—Reed Genesis 19:15, 16. *
14. Wai Jehoava maita mi shoa kompashan tu Lat?
14 Jehoava maita mi shoa kompashan tu Lat fi wahn lata reezn. Maybi da bikaaz a weh Lat mi frayd fi di peepl weh liv owtsaida di siti wai hihn mi-di tek lang fi lef ih hows. Dehn mi ga ada daynja tu. Moa dan laikli Lat mi noa bowt di too king dehn weh mi jrap eena wahn pit a taar da wahn vali kloas bai. (Gen. 14:8-12) Az wahn hozban ahn pa, Lat mosi mi-di wori bowt ih famili. Pahn tap a dat, Lat mi ga lata moni soh ih moa dan laikli mi oan wahn nais hows eena Sadam. (Gen. 13:5, 6) Af koars, non a dis da-mi gud reezn fi mek Lat noh lisn tu Jehoava rait away. Bot, Jehoava neva foakos pahn Lat mistayk, insted ih kansida ahn fi bee wahn raichos man.—2 Peet. 2:7, 8.
Wi wahn geh fi andastan how fi ga kompashan fi adaz wen wi lisn gud (Paragraaf 15-16) *
15. Insteda kritisaiz di tingz weh wahn persn du, weh wi shuda du?
15 Insteda kritisaiz di tingz weh adaz du, wi fi chrai wi bes fi andastan how dehn feel. Wahn sista fahn Europe weh naym Veronica, mi chrai fi du dis. Shee seh, “Dehn ga dis wan sista weh luk laik ih aalwayz deh eena wahn bad mood, shee mi kip tu ihself ahn neva heng rong nobadi. Sohntaim Ah mi eevn frayd fi goh taak tu ahn. Bot Ah tink tu miself, ‘If da mi mee, Ai wuda need wahn fren.’ Soh Ah mi disaid fi aks ahn how ih di feel, ahn shee mi tel mi! Now Ah andastan ahn wahn lat moa.”
16. Wai wi shuda pray fi mek wi ku ga kompashan fi adaz?
16 Di onli persn weh andastan wi kompleetli da Jehoava. (Prov. 15:11) Soh wi shuda aks Jehoava fi help fi mek wi ku si adaz di way how hihn si dehn, ahn fi mek wi andastan how fi shoa kompashan tu dehn. Pryaa mi help wahn sista weh naym Anzhela fi mek shee shoa kompashan tu adaz. Wahn sista eena ih kangrigayshan mi haad fi get lang wid. Anzhela seh: “Ih wuda mi bee reeli eezi fi kritisaiz evriting weh di sista di du ahn jos stay owta ih way. Bot den Ah aks Jehoava fi help soh dat Ah kuda mi andastan dis sista.” Yu tink Jehoava mi ansa Anzhela pryaa? Shee seh: “Wi mi gaahn owt eena servis, an aftawodz wi mi taak fi wahn lang wail. Ah mi lisn tu ahn, an Ah mi geh fi andastan ahn. Now Ah lov dis sista wahn lat an Ah don mek op mi main fi help ahn.”
17. Weh wi shuda mek op wi main fi du?
17 Yu kyaahn pik wich brada er sista dizerv yu kompashan. Aala dehn fays prablemz jos laik Joana, Ilaija, Haygar ahn Lat. Sohntaim, dehn kaaz di prablem fi dehnself. Bot fi bee aanis, aala wi don du dat som taim eena wi laif. Soh ih noh sopraiz wi dat Jehoava aks wi fi shoa kompashan tu wan anada. (1 Peet. 3:8) Wen wi lisn tu Jehoava, wi schrentn wi wandaful famili weh mek op a peepl fahn aal oava di werl. Soh mek wi mek op wi main fi lisn, laan, ahn shoa kompashan tu wi bradaz ahn sistaz.
SANG 87 Wi Meetin Dehn Inkorij Wi
^ párr. 5 Bikaaz a weh wi imperfek, ih eezi fi mek wi joj peepl ahn wai dehn du sertn tingz. Bot Jehoava da noh laik dat, hihn “si weh deh eena di haat.” (1 Sam. 16:7) Eena dis aatikl wi wahn diskos how Jehoava mi chreet Joana, Ilaija, Haygar ahn Lat eena wahn lovin way. An ih wahn aalso help wi fi fala Jehoava egzampl eena di way how wi chreet wi bradaz ahn sistaz.
^ párr. 5 Jonah 2:1, 2, 9: “Den Joana mi pray tu ih Gaad Jehoava fahn eena di fish beli, an ih seh: ‘Eena aala mi chroblz Ah kaal owt tu Jehoava an ih ansa mi. Fahn deep dong eena di grayv Ah krai owt fi help. Yu mi hyaa mi vais. Bot az fi mee, wid mi oan vais Ah wahn giv tanks tu yoo an Ah wahn sakrifais tu yoo. Weh Ah pramis, Ah wahn pay. Salvayshan kohn fahn Jehoava.”
^ párr. 8 Genesis 16:7-13: “Afta dat Jehoava aynjel fain ahn bai wahn wel eena di wildanes pahn di way tu Shur, ahn hihn tel ahn: “Haygar, Sayra servant, weh yu kohn fram ahn wehpaat yu gwehn?” Ahn shee ansa ahn seh: “Ah di ron weh fahn mi oana, Sayra.” Jehoava aynjel tel ahn seh: “Goh bak da yu oana ahn hombl yuself anda fi shee han.” Den Jehoava aynjel seh: “Ah wahn mek shoar yu ga soh moch chiljren dat yu wahn kyaahn eevn konk dehn.” Afta dat Jehoava aynjel tel ahn: “Rait now yu pregnant ahn yu wahn ga wahn son ahn yu fi naym ahn Ishmayel bikaaz Jehoava don hyaa yu komplayn. Hihn wahn bee laik wahn wail dongki. Ih han wahn deh gens evribadi ahn evribadi han wahn deh gens ahn, an ih noh wahn get lang wid non a ih breda dehn.” Den shee mi kaal pahn Jehoava weh mi-di taak tu ahn, an seh: “Yoo da wahn Gaad weh si evriting, di Wan weh si mee. Now Ai akchwali si di wan di wan weh si mee!
^ párr. 13 Genesis 19:15, 16: “Az day lait mi-di kom op, di aynjel dehn mi staat tu hori Lat, ahn tel ahn seh, “Get op! Yoo ahn yu waif ahn yu too daata weh deh ya wid yu, soh dat yu noh wahn geh dischrai wen di siti geh dischrai bikaaz a sin a di peel weh liv deh!” Wen ih mi kip di tek ih sweet taim, Jehoava mi shoa kompashan tu ahn soh di aynjel dehn grab hihn, ih waif, ahn dehn too daata ahn kehr dehn owta di siti ahn lef dehn deh.”
^ párr. 55 DI PICHA DEHN: Wahn oalda brada beks bikaaz wahn yonga brada reech layt da meetin, bot layta ih fain owt dat di lee brada mi deh eena wahn kaar aksident.
^ párr. 57 DI PICHA DEHN: Eevn doa di groop oavaseeya mi tink dat di sista neva frenli at fers, hihn mi geh fi fain owt dat shee mi jos shai ahn ih neva komfatabl rong peepl weh shee neva noa gud.
^ párr. 59 DI PICHA DEHN: Wen wahn sista mi fers meet wahn nada sista da di Kingdom Haal shee mi tink dat di ada sista mi jos mizarabl ahn noh kay bowt nobadi, bot wen ih staat tu kip kompni wid ahn, ih riyalaiz dat ih mi rang.
