Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 16

Panjika, Nyingika, Solola Keke

Panjika, Nyingika, Solola Keke

“Kanda nukapatula nikulita ni meso jenu, alioze patulenu ni upatwilo wa ululi.”​—YOA. 7:24.

MWASO 101 Tulinungenu ni Kuzachila Hamuwika

CHIKUMA CHILEMU *

1. Umwenemwene uka Mbimbiliya yakutulongesa hakutwala kuli Yehova?

SHINA muzanga hanga akwenu akunyongene yuma yipi ha mukunda wa chikowa, chifwa hanji chizundamo che? Kwamba pundu, ka. Chili kuyuka chinene kunyingika ngwo, Yehova keshi kulinga chocho! Iye kakumona yuma yize atu keshi kumona. Chakutalilaho, muze Samuele amwene ana ja Yese, kakamwene yize Yehova amwene. Yehova kalwezele Samuele ngwenyi, umwe mwana wa Yese mapwa mwanangana wa Izalele. Mwana muka? Muze Samuele amwene Eliape, mwana mutangu wa Yese, yamba ngwenyi: ‘Pundu, yoze mawayisa kuli Yehova mwenau.’ Eliape kapwile ni chifwa cha mwanangana. “Alioze Yehova yamba kuli Samuele ngwenyi, Kanda utala ku meso jenyi, hanji ku chizundamo chenyi, mumu hinalitunaye.” Yika yino yinatulongesa? Yehova yanunga ni kwamba ngwenyi: ‘Atu kakutala ku kusoloka cha haze, alioze [Yami] nakutala ku mbunge.’​—1 Samue. 16:1, 6, 7.

2. Kulita ni Yoano 7:24, mumu liaka kutwatambile kunyongena akwetu yuma kulita ni chifwa cho? Hana chilweza.

2 Ha mukunda wa uhenge wetu, twakupwa ni chako cha kunyongena atu yuma kulita ni chifwa cho. (Tanga Yoano 7:24.) Alioze kutuchi kuhasa kunyingika kanawa mutu kulita ni yize twakumona. Chakutalilaho, achinyonga hali umwe mbuki yoze wakulinga kanawa mulimo wenyi. Shina mahasa kunyingika kanawa yize mweji ali nayo ha kumutala wika? Ka. Chitangu katamba kupanjika kanawa mweji hanga amulweze yikola yize akwivwa, hanji kumupima, mba ahase kunyingika musongo uze alinawo. Nyi mbuki kalingile chocho, mahasa kuhana yitumbo yize kuyalitele kuli mweji. Ni yetu kutuchi kuhasa kunyingika kanawa mandumbu jetu kulita ni chize akusoloka. Twatamba kunyingika kanawa chize apwa. Kwamba pundu, kutushi kuhasa kumona yize yili mu mbunge ya atu, kashika, kutuchi kuhasa kunyingika kanawa akwetu ngwe chize Yehova anaanyingika. Alioze, mutuhasa kusa tachi hanga twimbulule Yehova. Kuchi mutuhasa kuchilinga?

3. Kuchi sango jili ha mutwe uno mujitukwasa kwimbulula Yehova?

3 Kuchi Yehova akumona tuvumbi twenyi? Iye kakwapanjika. Kananyingika chize ayo apwa ni yize akupalika ku mwono wo. Nawa kakwevwila keke. Tutalenu chize Yehova alingile yino hali Yona, Eliya, Hekare ni Lote. Sango jino mujisolola chize mutuhasa kwimbulula Yehova ha kutwama ni mandumbu jetu.

PANJIKA KANAWA

4. Kulita ni manyonga jetu, mumu liaka mutuhasa kumona ngwe Yona kalingile yuma yipi?

4 Kulita ni manyonga jetu, te mutuhasa kumona Yona ngwe mutu yoze kutwatambile kujikijila, hanji yoze keshi kushishika. Yehova kamutumine ku Ninive hanga ambulule sango ja upatwilo. Alioze, Yona yehuka, yaya kweka hanga ‘achine kumeso ja Yehova.’ (Yona 1:1-3) Nyi yena mwe watumine Yona, shina te mumutuma nawa cheka? Kota ka. Alioze, che Yehova alingile.—Yona 3:1, 2.

5. Yika mukanda wa Yona 2:1, 2, 9, unatulongesa hakutwala kuli profeta Yona?

5 Yona kasolwele utu wenyi muze alembele. (Tanga Yona 2:1, 2, 9.) Yona kapwile ni kulemba chinji kuli Yehova. Alioze, kulemba chize alembele mu jimo lia yishi, chinasolola ngwo, kakapwile wika mutu yoze wachinyine mulimo wenyi. Tunambe chocho, mumu maliji alembele kanasolola ngwo, kapwile mutu wakulikehesa, mukwa-kusakwilila, yoze te wakwononokena chinji Yehova. Yehova kakatalile ha uhenge wa Yona. Alioze, yakumbulula yilemba yenyi, yanunga ni kumuzachisa mu mulimo wa uprofeta!

Nyi twanyingika kanawa yize akwetu akupalika, mutuhasa kutwama no kanawa (Tala paragrafu 6) *

6. Mumu liaka twamba kusa tachi hanga tupanjike kanawa?

6 Twatamba kupwa yihumikiji ni kulikesa, mba tupanjike kanawa akwetu. Twatamba kusa tachi hanga tuchilinge mumu lia yitela yitatu. Chitangu, muchitukwasa hanga twehuke kunyongena akwetu yuma yize kuyalitele. Chamuchaali, muchitukwasa kunyingika chize mandumbu jetu akwivwa ni mumu liaka akusolola yimwe yitanga. Chamuchitatu, muchitukwasa tumone chize mutuhasa kukwasa umwe ndumbu hanga alinyingike kanawa. Ha mashimbu amwe, mutu kakuhasa kunyingika yize anevu muze mayihanjika. (Yishi. 20:5) Umwe mukulwana wa mu chikungulwila ku Ásia, yamba ngwenyi: “Nalingile upi ha kulianga kuhanjika chakuhona kupanjika chitangu ndumbu yoze ngunakwase. Tangwa limwe, nambile kuli umwe ndumbu wa pwo ngwami, watamba kuhana makumbululo alita ha kukunguluka. Alioze, yingunyingika ngwami, ndumbu wacho kumana kanyingikine kutanga kanawa, te kakusa tachi jinji mba ahane kumbululo.” Yino yinasolola ngwo, chili chilemu kuli makulwana kulianga kupanjika, shimbu kanda achihana chiyulo!​—Yishi. 18:13.

7. Yika twalilongesa ha chize Yehova akwashile Eliya?

7 Mandumbu amwe keshi kuhasa kuhanjika yize akwivwa. Kota chino chakulingiwa mumu lia chize aalelele, munyachi wo, kuze akolelele hanji che kupwa cho lume. Yika mutuhasa kulinga mba twakwase hanga ahase kuhanjika ni yetu? Ewuluka chize Yehova akwashile Eliya muze achinyine Jezebele. Kwapalikile matangwa anji mba Eliya alweze kuli Tato wa mu malilu yuma yeswe yize anevu. Yehova yamupanjika kanawa. Yamukolweza ni kumwaha umwe mulimo ulemu hanga alinge. (1 Mia. 19:1-18) Chizechene nawa, mukuhasa kupalika mashimbu anji, mba umwe ndumbu ahase kutulweza yize anevu. Muze matulweza, mba mutunyingika yize anevu. Nyi twapwa yihumikiji ngwe Yehova, mandumbu jetu mahasa kutujikijila. Muze anatulweze yize anevu, twatamba kwapanjika kanawa.

NYINGIKA KANAWA MANDUMBU JE

8. Kulita ni Uputukilo 16:7-13, kuchi Yehova akwashile Hekare?

8 Muze Serai ahanyine kavumbi kenyi Hekare kuli Apalama hanga apwe mukwo-pwo, Hekare yaputuka kusolola yitanga yipi. Muze Hekare amichine, yaputuka kulelesa Serai, yoze wapwile mumba. Serai neye yaputuka kuhungumiona Hekare. Muze yuma yapihile chinji, Hekare yachina. (Uputu. 16:4-6) Kulita ni nyonga lietu, te mutuhasa kwamba ngwetu, Hekare katamba kumona lamba liacho mumu kapwile pwo mupi. Alioze, Yehova kamwene muli Hekare yuma yize yetu kutushi kuhasa kumona. Yatuma umwe mungelo kuli Hekare. Muze mungelo amuwanyine, yamukwasa kwalumuna yitanga yenyi ni kumuwahisa. Hekare yanyingika ngwenyi, Yehova kanamufungu, nawa kananyingika yize anapalika. Kashika amuvulukile ngwenyi, “yena uli Zambi wa kumona, . . . yoze wakungumona.”​—Tanga Uputukilo 16:7-13.

9. Mumu liaka Yehova asolwele keke kuli Hekare?

9 Yika Yehova amwene kuli Hekare? Yehova te kananyingika kanawa mwono wa Hekare chize ku mashimbu akunyima. (Yishi. 15:3) Hekare, kapwile ka-Engitu yoze watwamine mukachi ka usoko wa A-Hepreu. Shina kapwile ni kwivwa usona wa asoko jenyi? Shina te kakushinginyeka kumaho? Chikwo nawa, kapwile mu ulo wa luhali. Kushakulu, malunga amwe ashishika kapwile ni kumbata mapwo anji. Alioze, Yehova kakatangile lunga hanga apwe ni mapwo anji. (Mateu 19:4-6) Kashika twakumona mapwo waze ahalika malivwila ukwa ni kulitulikila toto. Yehova kakazangile chize Hekare ahonene vumbi kuli Serai. Alioze, Yehova yamusolwela keke, mumu te kananyingika chize Hekare anevu ni yize anapalika ku mwono wenyi.

Nyingika kanawa mandumbu je (Tala maparagrafu 10-12) *

10. Kuchi mutuhasa kunyingika kanawa mandumbu jetu?

10 Mutuhasa kwimbulula Yehova ha kunyingika kanawa mandumbu jetu. Sako tachi hanga unyingike kanawa mandumbu je. Hanjika no ku uputukilo ni kusongo lia kukunguluka, tuhuka no mu munda; nyi muchilita, muhasa kwasanyika ku zuwo lie hanga nulie hamuwika. Nyi mulinga chino, mukomoka ha kunyingika ngwo, ndumbu yoze wakumona ngwe keshi kuhanjika, kumana kakwivwa sonyi ja kuhanjika, ndumbu yoze wakumona ngwe, kakuzanga chinji upite, kumana kakuzumbula ngeji, hanji usoko uze wakulalwoka ku kukunguluka, kumana kakupalika mu yihungumiona. (Yombi 6:29) Kwamba pundu, kutwatambile kulinjisa mu “yuma yize kuyatele,” hanji yuma yambala. (1 Timo. 5:13) Alioze, chili chipema kunyingika ko yimwe ku mwono wa mandumbu jetu ni yuma yize akupalika.

11. Mumu liaka makulwana atamba kunyingika kanawa mandumbu?

11 Makulwana a mu chikungulwila, e ali ni chiteli chinene cha kunyingika kanawa mandumbu waze ali mu chikungulwila. Tutalenu chilweza cha Artur, yoze wapwile kalayi wa mbonge. Iye ni umwe mukulwana mukwo, yaya ni kumeneka umwe ndumbu wa pwo yoze te keshi kuhanjika chinji. Artur yamba ngwenyi: “Ndumbu wacho yatulweza ngwenyi, mukwo-lunga kafwile ha mashimbu waze ene alimbachile. Chipwe ngwe kapalikile mu kapinda wacho, nihindu yasa tachi hanga alele ana jenyi aali a mapwo mu umwenemwene, nawa eswe aali kakuwayila Yehova. Yatulweza nawa ngwenyi, kapwile ni kupinda ni meso ni kuhonga mu mbunge. Chipwe chocho, yanunga ni ufulielo wenyi ni kuzanga Yehova. Yitunyingika ngwetu, mutuhasa kulilongesa yuma yinji ha chilweza cha ndumbu yono.” (Fwili. 2:3) Kalayi yono kembulwile chilweza cha Yehova. Yehova kananyingika mapanga jenyi ni yize akupalika. (Kutuhu. 3:7) Nyi makulwana a mu chikungulwila manyingika kanawa mandumbu, mahasa kwakwasa ha yize anafupu.

12. Mumu liaka chapwile chipema kuli ndumbu Yipe Yee, kunyingika kanawa umwe ndumbu wa mu chikungulwila cho?

12 Hanji wakunyonga ngwo, umwe ndumbu wa mu chikungulwila kakupinjisa chinji akwo. Alioze nyi mumunyingika kanawa, muhasa kumona ngwo hi chize ko apwa. Tala chilweza cha umwe ndumbu wa pwo avuluka ngwo Yipe Yee, wa ku Ásia, iye yamba ngwenyi: “Umwe ndumbu wa pwo wa mu chikungulwila chetu, kapwile ni chako cha kukalumioka muze anahanjika. Yami te nakunyonga ngwami, keshi vumbi. Alioze, muze natuhukile nenyi mu munda, yangulweza ngwenyi, te kakukwasa yisemi jenyi kulanjisa yishi ha chitanda. Iye te kakukololoka mba ahase kulanjisa.” Yipe Yee, yamba nawa ngwenyi: “Yingulilongesa ngwami, nyi ngunazange kunyingika kanawa mandumbu jami, natamba kutwama no.” Kwamba pundu, twatamba kusa tachi, mba tuchilinge. Alioze nyi mutukaula chiyulo cha mu Mbimbiliya, cha ‘kwazulula mbunge jetu,’ mutuhasa kwimbulula Yehova, yoze wakuzanga “atu eswe.”—1 Timo. 2:3, 4; 2 Kori. 6:11-13.

SOLOLA KEKE

13. Kulita ni Uputukilo 19:15, 16, yika angelo alingile muze Lote alalukile, nawa mumu liaka?

13 Muze Lote apwile ha mashimbu akalu, yashimbula kukaula usongwelo wa Yehova. Angelo aali yaya ni kumeneka Lote, yamulweza hanga atuhuke ni usoko wenyi mu limbo lia Sondome. Mumu liaka? Ayo yamba ngwo: “Mutwonwona limbo lino.” (Uputu. 19:12, 13) Alioze, muze hikwacha, Lote ni usoko wenyi nihindu te achili mu zuwo. Angelo yatoweza Lote cheka. Hindu Lote ‘yalaluka.’ Kulita ni manyonga jetu, mutuhasa kumona ngwe Lote kalengulwila utowezo, nawa keshi kwononoka. Alioze, Yehova kakahongela kumukwasa. ‘Yehova yamuvwila keke yinji,’ kashika angelo aakwachile ku moko hanga aatwale haze lia limbo.—Tanga Uputukilo 19:15, 16.

14. Mumu liaka Yehova evwilile Lote keke?

14 Yehova kapwile ni yitela yinji ya kuvwila Lote keke. Kota Lote kapwile ni kuvwila woma wa atu waze apwile haze lia limbo, kashika alalukile kutuhuka mu zuwo. Kwapwile nawa ponde yikwo. Kota Lote kevwile sango ja mianangana aali waze aholokele mu mena a malowa hakamwihi ni limbo. (Uputu. 14:8-12) Chikwo nawa, Lote kapwile chisemi, kota kapwile ni kulipikala hali usoko wenyi. Kapwile pichi, kota zuwo lipema apwile nalio mu Sondome. (Uputu. 13:5, 6) Kwamba pundu, yino yeswe te kuyatambile kukwika Lote ahone kukaula usongwelo wa Yehova kawashi-washi. Alioze, Yehova yalihulikila ha yitanga yipema ya Lote, kashika amumwene ngwo kali “mukwa ululi.”​—2 Petu. 2:7, 8.

Nyi twapanjika kanawa akwetu, mutuhasa kunyingika chize mutwasolwela keke (Tala maparagrafu 15-16) *

15. Yika twatamba kulinga hanga tuhone kunyongena akwetu yuma yipi?

15 Kanda tupwa ni manyonga api hali akwetu, alioze, twatamba kwanyingika kanawa. Yino ye alingile umwe ndumbu wa ku Europa avuluka ngwo, Veronica. Iye yamba ngwenyi: “Umwe ndumbu wa pwo kapwile ni kusoloka ngwe kakupihilila mashimbu eswe. Te kakwehuka akwo. Ha mashimbu amwe, twapwile ni kwivwa woma wa kumumeneka. Alioze, yingunyonga ngwami: ‘Nyi yami, kachi te mungufupa umwe sepa.’ Kashika, yingukaka ku mbunge yinguya ni kumuhula chize anevu. Hazehene, yaputuka kungulweza chize akwivwa! Haliapwila munguhasa kwamba ngwami, ngunanyingika kanawa ndumbwami.”

16. Nyi tunazange kunyingika kanawa akwetu, mumu liaka twatamba kulemba?

16 Yehova mwe unatunyingika kanawa kuhiana atu eswe. (Yishi. 15:11) Kashika, eta kuli Yehova hanga akukwase umone akwenu ngwe chize iye akwamona. Eta ukwaso kuli iye hanga unyingike chize muhasa kwasolwela keke. Kulemba chakwashile umwe ndumbu avuluka ngwo Angela kunyingika kanawa mandumbu. Mu chikungulwila cho, mwapwile umwe ndumbu wa pwo yoze te keshi kulivwa nenyi. Ndumbu Angela yamba ngwenyi: “Te muchipwa chashi kuputuka kuhanjika yuma yipi hali ndumbu wacho ni kumwehuka. Alioze, yingulemba kuli Yehova ni kumwita hanga angukwase kunyingika kanawa ndumbwami.” Shina kulinga chino chakwashile ndumbu Angela? Iye kananungu ni kwamba ngwenyi: “Yituya chimuwika mu munda, nawa yituhanjika mashimbu anji. Yingumupanjika ni keke yeswe. Haliapwila, nakuzanga chinji ndumbu yono, nawa nakuwahilila ha kumukwasa.”

17. Yika twatamba kununga ni kulinga?

17 Kuwatambile kusakula ndumbu yoze muvwila keke. Ha mashimbu amwe, mutu mahasa kupinda ni lamba lize alinehena mwene, ngwe chize chalingiwile kuli Yona, Eliya, Hekare ni Lote. Alioze, twatamba kulikehesa mba tutayize ngwo, ha mashimbu amwe twakulinehena yetu ene lamba. Kashika Yehova anatwite hanga tupwe ni kusolwela akwetu keke. (1 Petu. 3:8) Kwononokena Yehova, chakukwasa hanga tununge ni kulinunga ni mandumbu jetu a hashi heswe, chipwe ngwe tuli atu alisa. Kashika, muze tunatwama ni mandumbu jetu, tusenu tachi hanga twapanjike, twanyingike kanawa ni kwevwila keke.

MWASO 87 Tweyenu! Nuhwime

^ kax. 5 Ha mukunda wa uhenge wetu, twakupwa ni chako cha kunyongena akwetu yuma yize kuyalitele. Alioze, “Yehova kakutala ku mbunge.” (1 Samue. 16:7) Mutwe uno, muusolola chize Yehova asolwele zango ha kukwasa Yona, Eliya, Hekare ni Lote. Mutumona nawa chize mutuhasa kwimbulula Yehova ha kutwama ni mandumbu jetu.

^ kax. 52 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Umwe ndumbu kanevu uli muze anamono umwe ndumbu mukweze walaluka ha kukunguluka. Alioze, muze kukunguluka hichahwa, yanyingika ngwo, ndumbu wacho kalaluka mumu mashinyi jenyi kaapupanga.

^ kax. 54 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Umwe kalayi wa chizavu kanamono umwe ndumbu wa pwo ngwe kananenganyana, kali ukawenyi. Alioze, mba yanyingika ngwenyi, ndumbu yono keshi kuhanjika chinji, kakwivwa sonyi muze ali hakamwihi ni ndumbu yoze kanyingikene kanawa.

^ kax. 56 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Mandumbu aali a mapwo kaliwana chisuho chitangu mu Zuwo lia Wanangana. Ku uputukilo, ndumbu umwe kananyongo ngwe mukwo kakuvutwoka ni akwo. Alioze, muze hamunyingika kanawa, yalumuna nyonga lienyi hakutwala kuli iye.