Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

MILONGI YA 16

Kayela o Phangu ya Jihova mu Kudibhana ni Jiphange

Kayela o Phangu ya Jihova mu Kudibhana ni Jiphange

“Kana ku batula jinga maka kala ki mwa fika, inda mu batula mu kidi.”—NZWÁ 7:24.

MWIMBU 101 Tu Kale Kumoxi

ITWANDADILONGA *

1. O Bibidya ilondekesa kidi kyahi kyalungu ni Jihova ki tu swinisa?

KYEBHI ki weji divuwa se athu a kufundisa bhu kaxi ka kikonda kyê, ukexilu wa pholo yê mba kitala kyê? Nange ki weji ki wabhela. Kima kyambote kwijiya kwila, Jihova ka tu fundisa bhu kaxi ka ima imoneka ngó kukanga, imona akwetu! Mu kifika, kyoso Samwele kyayi mu tala o ana a Jese mwene ka tale o ima ya talele Jihova. Jihova wambele kwa Samwele kuma sayi mona a Jese weji kituka Sobha mu Izalayele. Maji wexile nanyi? Kyoso kya tale o mona wadyanga wa Jese, Eliyaba, Samwele wambe: “Kidi mwene, o muthu wa Jihova a solo ku mu unda ni maji, mwe’nyú kyá.” Eliyaba wexile ni pholo ni kitala kya sobha. “Jihova-phe u ambela Samuwele, wixi: ‘Kana kutala o pholo yê, mba o kitala kyê kyalebha, mukonda eme nga mu ditunu.’” Ihi i tu dilonga? Jihova wa suluka: “mbata o muthu u tala kidifwa kya kanga, Jihova-phe u tala ku muxima.”—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Kala kilondekesa o divulu dya Nzwá 7:24 mukonda dyahi ki twa tokala kufundisa o athu bhu kaxi ka ima imoneka kukanga? Bhana kifika.

2 Kuma tu akwa ituxi etwenyoso twala ni kifwa kya kufundisa akwetu bhu kaxi ka ima imoneka kukanga. (Tanga Nzwá 7:24.) Maji ki tu tena kwijiiya ima yavulu yalungu ni muthu bhu kaxi ka ima itumona ngó ni mesu. Mu kifika, katé mwene o dotolo wala kya ni uhete wavulu katena kwijiiya ima yavulu yalungu ni uhaxi mu kutala ngó o muthu. Se mwene wa mesena kwijiya yalungu ni uhaxi wa muthu wa tokala kwivwa ni mwanyu woso phala kwijiya o mawuhaxi okulu ni kyebhi kya mu divwa kindala. O dotolo katé mwene u tena kutumina o muthu ku katula o raio X phala kutonginina o mukutu moxi. Se ka kibhange mwene u tena kubhana milongo ki ya tokala ku muthu. Kyene kimoxi we, ki twanda tena kutendela o jiphange jetu mu kutala ngó o ima imoneka kukanga. Twa tokala kusota kwijiya kyambote o idifwa ya athu. Mu kidi ki tu tena kwijiya yala ku muxima. Kyenyiki-phe nuka twanda tena kutendela kyambote akwetu kala kya tendela Jihova. Maji tu tena kubhanga yoso i tu tena phala kukayela o phangu ya Jihova. Kyebhi?

3. Kyebhi bhu kaxi ka misoso ya Bibidya o milongi yiyi yanda tu kwatekesa kukayela o phangu ya Jihova?

3 Kyebhi Jihova kya talatala o abheziyê? Mwene wa ivwa. Mwene u tendela ima ya ibhita nayu ni yoso ifunyisa o ibhangelu yâ. Mwene wa londekesa henda. Kyoso ki twandaya ni kudilonga kyebhi Jihova kya talatala Jona, Elija, Hangale ni Lote, twa tokala kumona we kyebhi ki tu tena kukayela o phangu ya Jihova kyoso ki tu di bhana ni jiphange jetu.

IVWA NI MWANYU WOSO

4. Mukonda dyahi tweji tena kukala ni kixinganeku kyayibha kyalungu ni Jona?

4 Kuma ki twejiya yoso ya bhitele ku mwenyu wa Jona, tweji tena kuxinganeka kwila mwene kexile muthu wa kudyelela, wa kambe ufiyele. Jihova wa mu tumine kutula njimbu ya kunfundisa ku mbanza ya Ninive. Maji mu veji dya kubelesela, Jona wa kwata baluku ya muya ku mbandu yengi mu ‘kulenga Jihova.’ (Jona 1:1-3) O kwila weji tena dingi kubhana o kikalakalu kiki kwa Jona phala kukikumbidila? Nange kana. Maji Jihova wa sange kima kya mu bhangesa ku mu bhana dingi kikalakalu kiki.—Jona 3:1, 2.

5. Ihi i wa dilongo yalungu ni Jona mu izwelu i tu sanga mu divulu dya Jona 2:1, 2, 9?

5 Jona wa londekesa muthu we wa kidi kifwa o ukexilu we bhu kaxi ka musambu wê. (Tanga Jona 2:1, 2, 9.) Se phata Jona wa sambele kwa Jihova mu veji javulu. O musambu wa bhange mu mala dya mbiji u tu kwatekesa kutendela kwila mwene kexile ngó diyala dya kulenga ikalakalu. Mu izwelu yê, mwene walondekesa kwila wexile muthu wa lenduka, mukwa kusakidila, wala polondo phala kubelesela Jihova. Mu kyenyiki ki tu diwane mu kumona kwila Jihova ka lungu o mesu ku itondalu ya Jona. Mu veji dya kiki, mwene wa tambwijila o musambu wê, yu wa suluka ni ku mu bhana dingi kikalakalu kya polofeta!

Se tu sota kwijiya yoso ya bhiti, twanda tena kwivwa o ndolo ya akwetu (Tala o kaxi 6) *

6. Mukonda dyahi kima kyambote kubhanga nguzu phala kwivwa akwetu?

6 Phala kwívwa kyambote akwetu, twa bhingi kulenduka ni kukala ni mwanyu. Kima kyambote kubhanga nguzu phala tu tene kukumbidila o jipondo jitatu jiji. Kyadyanga, ku tu langa kufundisa akwetu ni lusolo. Kayadi, tu tena kwijiya kyebhi o jiphange jetu kya mu divwa ni ima ibhita ku mwenyu wâ, o kwijiya o ima yiyi kyanda ku tu kwatekesa kwa londekesa dingi henda. Katatu, kyoso ki twehela o jiphange jetu kuzwela kate ene atena kudilonga ima yalungu ni ene. Sayi ithangana o muthu u tendela ngó kyambote kyebhi kya mu divwa kyoso kya ki tangela ku muthu wengi. (Jisa. 20:5) Sayi kafunga wa xikina o kidi kiki mu kuzwela: “Sayi kizuwa nga zwela se kwivwa yoso yexile mu bhita. Eme nga tangela kwa phange ya muhatu kwila wa bhingile kubandekesa o uhete we wa kutambwijila mu yônge. Mu ku bhita kithangana nga mono kwila mbe mwene kejidile kutanga kyambote wexile mu bhanga nguzu yavulu phala kubhana kitambwijilu mu yônge.” Se phata kima kyambote o tufunga “kwividila” yoso yabhiti ande dya kubhana kayula mba ndunge.—Jisa. 18:13.

7. Ihi i wa dilongo mu ukexilu wa Jihova wa talatala Elija?

7 Sayi jiphange jetu, kya abhonza kuzwela kyebhi kya mu divwa, mukonda dya ima ya abhiti m’ukulu, ni ukexilu wâ. Kyebhi ki tu tena ku akwatekesa kujikula o mixima yâ? Lembalala kyebhi Jihova kya talatala Elija, kyoso kya lengele Jezabele. Kwa bhitile izuwa yavulu, kyene kyuwa Elija kya zwela kwa Tat’ê ya dyulu, kyebhi kyexile mu divwa. Jihova wa mwívu ni mwanyu woso. Mukusuluka, mwene wa swinisa Elija, wa mu bhana kikalakalu kya katunda phala kubhanga. (1 Jis. 19:1-18) Phala jiphange kuzwela n’etu sé hele, kubhinga kithangana. Maji, twanda tena ngó kutendelela ni kidi kyoso, kyebhi kya divwa, se azwela n’etu sé hele. Se tu kayela o phangu ya Jihova, mu kulondekesa mwanyu, o jiphange jetu janda tu dyelela. Kyenyiki-phe, kyoso kya kala polondolo phala ku tu tangela o ixinganeku yâ, twa tokala kwa ivwa ni mwanyu woso.

SOTA KWIJIYA KYAMBOTE O JIPHANGE JÊ

8. Kala kilondekesa Dimatekenu 16:7-13, kyebhi Jihova kya kwatekesa Hangale?

8 O kahatu ka Sala, Hangale, wa londekesa wôwa, kyoso kya mu bhana kala muhatu, kwa Mbalamu. Kyoso kya mono kwila, wemita, Hangale wa mateka kusebulula Sala, mukonda Sala kexile ni mona. Sala ni Hangale kexile mu dibhana dingi kyambote. Kyenyiki, Hangale wa bhingile kulenga. (Dim. 16:4-6) Kuma tu akwa ituxi, tu tena kuxinganeka kwila, Hangale wexile muhatu wayibha, wa dizangelekele, wa tokalele mwene ku mu kaxtikala. Maji Jihova wa mu tale mu ukexilu wengi, yu wa tumikisa o anju yê kwa Hangale. Kyoso o anju ki ya sange Hangale, ya mu kwatekesa kulungulula o ixinganeku yê, yu wa mu besowala. Hangale wa tendela kwila, mbe Jihova wexile ku mu tala, wejidile yoso yexile mu bhita nê. Kiki kya mu bhangesa kuzwela kwa Jihova: “Eye u Nzambi wene mu kumona.”—Tanga Dimatekenu 16:7-13.

9. Mukonda dyahi Nzambi wa talatala Hangale mu ukexilu yú?

9 Ihi ya mono Jihova kwa Hangale? Mwene wejidile yoso ya bhitile ku mwenyu wa Hangale ni kukolokota kwé. (Jisa. 15:3) Hangale wexile mukwa Ijitu, wa tungile mu dibhata dya Jihebelewu. O kwila mwene wa kexile mu divwa kwila, kubhata dya Mbalamu ka mwandalele dingi? O kwila wexile ni ngunzu ya jindandu jê ni ixi yê mwa mu vwalela? Ki mwene ngó wexile muhatu wa Mbalamu. Sayi kithangana, m’ukulu, o mayala a fiyele kexile ngó ni muhatu umoxi. Maji ki kyene kya mesenene Jihova kudimatekenu. (Mat. 19:4-6) Kyenyiki, tu tena kutendela se mukonda dyahi o kusakana hongo, kwexile mu bhekela difuba ni kudizemba ku mwiji. Jihova wejidile kuma, Hangale ka tokalele kusebhulula Sala. Maji mwene wa mu talatala ni kilendu, mukonda wejidile o ibhidi yexile mu bhita ni Hangale, ni kyebhi kyexile mu divwa.

Sota kwijiya kyambote o jiphange jé (Tala o kaxi 10-12) *

10. Kyebhi ki tu tena kwijiya kyambote o jiphange jetu?

10 Tu tena kukayela o phangu ya Jihova, mu kubhanga yoso phala kuditendela mudyetu. Bhanga yoso phala kwijiya kyambote o jiphange jê. Zwela nawu ande dya kumateka ni kudisukilu dya yônge; kalakala nawu mu ukunji; se kibhana, exanawu kubhata dyê phala kudya kama. Mu kubhanga kiki, utena kudiwana. Mu kifika, utena kumona kwila: o phange wedile kala ka wabhela kuzwela ni athu, mu kidi mukwa jisonyi ngó; o phange u wexile mu xinganeka kwila, wa wabhela kyavulu o jimbote, mbé mu kidi mukwa kuzalela; mba-phe o mwiji wene mu laleka o kubhixila mu yônge, mbe wa mu kolokota mu ibhidi. (Jobe 6:29) Mu kidi, twa tokala kudilanga phala ki tu di ‘te mu maka akwetu.’ (1 Tim. 5:13) Maji, kima kyambote kwijiya o jiphange jetu, ni musoso wa mwenyu wâ. Kubhanga kiki, kwanda ku tu kwatekesa ku atendela.

11. Mukonda dyahi kima kyambote o tufunga kwijiya kyambote o jimbudi?

11 Kotelele o tufunga, a tokala kwijiya kyambote o jimbudi ja mu langa. Tala o phangu ya phange Artur, wexile mu sidivila kala kafunga ka ilunga. Mwene ni kafunga kamukwá, a ile mu kunda phange ya muhatu, wedile kala mukwa jisonyi. Phange Artur wambe: “Tweza mu kwijiya kwila, kyoso kya kazala, kwa bhitile tu mivu mwadi wê wafu. Sumbala ni ibhidi yiyi, mwene wa longo o twana twê tuyadi twa ahatu, kuzola Jihova. Akituka jiselevende ja fiyele ja Jihova. Maji lelu, mwene ka mu mona dingi kyambote, wa toloka o muxima. Né kiki, o henda yé kwa Jihova ni kixikanu kyê, kya kolo kyavulu. Twa mono kwila, tu tena kudilonga ima yavulu ni musoso wa phange’yetu yu.” (Fil. 2:3) O kafunga ka ilunga kaka, wa kayela o phangu ya Jihova. Jihova wejiya o jimbudi jê ni ndolo ya mu bhita nayu. (Mak. 3:7) O tufunga mu kwejiya kyambote o jiphange mu kilunga, anda tena dingi ku akwatekesa kyambote.

12. Kyebhi phange Yip Yee kya katula mbote mu kwijiya kyambote o jiphange mu kilunga?

12 Kyoso ki wijiya phange, u wene mu mona kala wateme kyavulu, eye nange wanda mu kwatela dingi henda. Tala ngó o kifika kiki. Phange ya muhatu, a mwixana Yip Yee, ku Aziya, wambe: “Sayi phange ya muhatu mu kilunga kyami, mu kuzwela udikola kyavulu. Nga xinganeka kwila, mwene wala ni kifwa kyabolo. Maji kyoso ki nga kalakala nê mu sidivisu ya kuboka, mu kudizwelesa, nga tonginina kwila, wene mu kwatekesa o jitata jê kusumbisa mbiji mu kitanda. Mwene wene mu dikola phala kwixana yó eza mu sumba.” Phange Yip Yee wambe dingi: “Nga mono kwila, phala kutendela kyambote o jiphange jami, nga bhingi kwa ejiya kyambote.” Kubhinga nguzu phala kwijiya kyambote o jiphange jetu. Né kiki, se u kayela o kitendelesu kya Bibidya, anga ujikula o muxima wê, wanda kayela o phangu ya Jihova ya kuzola o “athu oso.”—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kol. 6:11-13.

LONDEKESA HENDA

13. Kala kilondekesa o divulu dya Dimatekenu 19:15, 16, ihi ya bhange o jiyanju kyoso Lote kya lalekele ni mukonda dyahi?

13 Mu kithangana kya bhonzele ku mwenyu wê, Lote wa lalekele kubelesela o itendelesu ya Jihova. Anju jiyadi akundile Lote amwambela phala kwambata o mwiji wê kukanga dya mbanza ya Sodoma. Mukonda dyahi? Ene ambe: “Kididi kyenyiki etu twanda ku ki bhwikisa.” (Dim. 19:12, 13) Usuku wabhiti, kwaki, maji Lote ni mwiji wê akexile hanji kubhata. Kyenyiki-phe o jiyanju ja dimuna dingi Lote. Maji mwene walaleka “hanji.” Etu nange tweji xinganeka kwila Lote kexile mu suwa o ima ya mu tangela Jihova phala kubhanga, wexile muthu wa bhukumuka. Maji Jihova wa suluka mu kubhanga yoso phala ku mu bhulula. “Kuma Jihova wa a kwatela henda,” o jiyanju a kwata mu lukwaku lwa mwiji wê yâ ambata kukanga dya mbanza.—Tanga Dimatekenu 19:15, 16.

14. Mukonda dyahi Jihova wa kwatela henda kwa Lote?

14 Kwexile ima yavulu ya bhangesa Jihova ku kwatela henda kwa Lote. Nange Lote waleka kuxisa o dibhata dyê mukonda wexile ni wôma wa athu exile kukanga dya mbanza. Kwexile kilwezu kyengi. Nange Lote wejidile kyambote o jisobha jiyadi ja bwile mu makungu azukamene, kumbandu ya honga. (Dim. 14:8-12) Lote wexile munumi, wexile we tata. Kyenyiki watandanganyele ni mwiji wê. Phala kubandekesa ku dingi Lote wexile mvwama, kyenyiki nange wexile ni inzo ya fwama ku Sodoma. (Dim. 13:5, 6) Mu kidi o ima yoso yiyi, ki yeji kala kima kyeji bhangesa Lote kulaleka kubelesela Jihova ni lusolo. Maji Jihova ka di kwatenena mu itondalu yê, maji wa mu tumbula kala muthu “wayuka.”—2 Phe. 2:7, 8.

Se twivwa akwetu, twanda tendela kyebhi ki twa tokala ku alondekesa o henda (Tala o kaxi 15-16) *

15. Mu veji dya kufundisa o ibhangelu ya muthu, ihi i tu tena kubhanga?

15 Mu veji dya kufundisa o ibhangelu ya athu, eye u tena kubhanga yoso i u tena phala kutendela kyambote kyebhi kya mu divwa. Phange Velonika ku Europa, wa soto kubhanga kiki. Mwene wambe: “Sayi phange wedile kala wexile ni kifwa kyabolo. Mwene wexile ku di kexidila ku akwa. Sayi kithangana eme ngexile ni wôma wa ku mu zukama. Maji nga xinganeka, ‘Se eme ngexile bhu kididi kyé ngeji bhindamena dikamba.’ Kyenyiki nga solo kwijiya kyebhi mwene kyexile mu divwa. Mwene wa mateka kujikula o muxima wé! Kindala nga mwijiya dingi kyambote.”

16. Mukonda dyahi twa tokala kubhinga kikwatekesu bhu kaxi ka musambu phala kukala ni kifwa kya kwivwa o ndolo ya akwetu?

16 O muthu wa twijiya dingi kyambote, Jihova ngó. (Jisa. 15:11) Kyenyiki bhinga kikwatekesu kwa Jihova n’a ku kwatekesa kumona akwenu kala mwène ni kutendela kyebhi ki u tena kulondekesa henda kwa akwenu. O musambu wa kwatekesa phange a mu ixana Anzhela kukala muthu wivwa o ndolo ya akwa. Sayi phange mu kilunga kwa mu bhonzele ku mu zukama. Anzhela waxikina kwila: “Kiki kyeji bhangesa ku mu fundisa ni kukamba ku mu zukama. Maji nga bhingi kikwatekesu kwa Jihova phala ku ngi kwatekesa kutendela kyambote, o phange mwenyu.” O kwila Jihova wa tambwijila o musambu wa Anzhela? Mwene wa suluka: “Twa boko kumoxi mu ukunji twa bhange ola javulu mu kuzwela. Nga mwivu ni henda yoso. Kindala nga mu zolo kyavulu, ngala polondo phala ku mu kwatekesa.”

17. Ihi i twa tokala kusota o kubhanga?

17 Eye ki wa tokala kusola se phange yebhi i wanda londekesa o henda yê. Enyoso adibhana ni ibhidi kala ka dibhanene Jona, Elija, Hangala ni Lote. Mu mawukexilu avulu, ene mwene adibhekela o ibhidi ya mu dibhana nayu. Mu kidi, etwenyoso twene mu bhanga ima i tu bhekela ibhidi. Kyenyiki-phe Jihova u tu bhinga phala ni tu dilondekese henda mudyetu. (1 Phe. 3:8) Se tu belesela Jihova o mwiji wetu ku mundu woso wanda kala ni muxima umoxi. Kyenyiki-phe, tu bhange yoso phala kwivwa, kutendela ni kulondekesa henda ku jiphange jetu.

MWIMBU 87 O Yônge i tu Swinisa

^ kax. 5 Kuma tu kwa ituxi mu veji javulu tu fundisa ni lusolo o athu ni ibhangelu yâ. Maji ku mbandu yengi, Jihova “u tala ku muxima.” (1 Sam. 16:7) Mu milongi yiyi twanda zwela kyebhi mwene kya talatala ni henda yoso Jona, Elija, Hangale ni Lote. Yene yanda ku tu kwatekesa kukayela o phangu ya Jihova mu ukexilu wa kudibhana ni jiphange jetu.

^ kax. 52 KILOMBOLWELU KYA JIFOTO: Phange mwadyakime, wa mu tala o phange ya mukwá, munzangala, wa laleka kubhixila mu kyônge. Maji mu kusuluka, umona kwila, mwene wa laleka kubhixila mu kyônge mukonda wa bhiti mu kilwezu kya dikalu.

^ kax. 54 KILOMBOLWELU KYA JIFOTO: Sumbala kudimatekenu o kafunga ka kibuka kya sidivisu ya kuboka, wa xinganeka kwila, o phange ya muhatu wa wabhela kudikexidila, ku disukilu wa tendela kwila, mwene mukwa jisonyi ngó, ka divu kyambote bhu kaxi ka athu.

^ kax. 56 KILOMBOLWELU KYA JIFOTO: Kyoso o phange ya muhatu kya xisa kithangana phala kukala ni phange ya mukwá, mwene utendela kwila, mbe mwene muthu wa sanguluka, u suwa akwá. Ki kyene kya xinganeka mu veji yadyanga ya dimono nê mu Kididi kya Ubhezelu.