Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 16

Hulikirira, Minya, n’Erikwira Abandi b’Obulighe

Hulikirira, Minya, n’Erikwira Abandi b’Obulighe

Simutswere [“erikwamana n’emisosere y’eyihya,” NW] nikwa mutswere eritswera lithunganene.”​—YN. 7:24.

OLHWIMBO 101 Erikolha Omwa Bughuma

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni kwenene yahi eyikahumulikanaya eyihambire oku Yehova eyiri omwa Biblia?

WANGANANZA abandu ibakuthunga kw’amalengekania malebe erikwamana n’erangyi yawu, ngoku wusosire okwa busu, kutse ekithuthi kyawu? Obundi, siwanganza. Kikahumulikanaya eriminya ngoku Yehova syalitswera erikwamana n’ebya bandu bakalhangira! Ng’eky’erileberyako, Samweli abere akasamalira baghalha ba Yese, mwathalhangira ekya Yehova alhangira. Yehova abya iniabiribwira Samweli athi omughuma w’okwa baghalha ba Yese akendibya mwami we Israeli. Aliwe owahi? Samweli abere akalhangira mughalha wa Yese omukulhu, ya Eliabu, mwabugha athi: “Kwenene omuhakabibwa w’Omwami Mukulhu ali embere siwe.” Eliabu abya asosire eribya mwami. “Nikwa Omwami Mukulhu mwabwira Samweli athi, Siwusamalire obubuya bwiwe, kutse obuuli bw’olhubu aliririmo, kusangwa nabirimughana.” Thuk’ighaki? Yehova mw’ongerako athi: “Omundu akalhangira erisosa ly’eyihya, nikwa Omwami Mukulhu akasamalira omo muthima.”​—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Ngoku kiri omu Yoane 7:24, busana naki sithutholere thukatswera omundu erikwamana n’emisosere yiwe? Iha eky’erileberyako.

2 Ithwe ng’abandu abathahikene, thuwithe omubere w’eritswera abandi erikwamana n’emisosere yabu. (Soma Yoane 7:24.) Aliwe ni bike ebya thukaminya okwa mundu omw’ithamusamalira. Ng’eky’erileberyako, nibya na dokita oyuwithe amenge kandi oyuwasi bingyi akaminya bike omw’ithasamalira buyira omulhwere. Atholere iniahulikirira ndeke amanza eriminya ebihambire okwa byabirilyambya omulhwere, eriyowa liwe, n’ehiminyikalho hyosi-hyosi hy’obulhwere. Dokita angana bugha athi omulhwere aghende alhabibawe omwa kyuma erikolerya ebiri omwakathi k’omubiri. Bithe bithya, dokita iniangana thambira obulhwere obuthebo. Nethu, sithwanga minya ndeke balikyethu omw’ithasamalira emisosere yabu y’eyihya. Thutholere ithwabaminya ndeke​—ithwaminya omundu w’omwakathi. Ni kwenene, sithwanga minya ebiri omwa muthima, neryo sithwanga yitheghererya abandi nga Yehova kw’akabayitheghereraya. Aliwe thwangana lengaho erigherererya Yehova. Thuthi?

3. Eby’erileberyako eby’abandu b’omwa Biblia ebikanibweko omo mwatsi ono bikendi thuwathikya bithi erigherererya Yehova?

3 Yehova akakolongana athi n’abaramya biwe? Akabahulikirira. Akaminya n’eriyitheghererya emibere eyabalimu n’ebikabahambako. Kandi akabakwira obulighe. Thukakania ngoku Yehova akanganaya ebyosi ebi oku Yona, Eliya, Hagari, na Loti, thulebaye ngoku thwanga gherererya Yehova thukakolongana n’abalikyethu.

HULIKIRIRA NDEKE

4. Busana naki thwangana thunga oku Yona kw’amalengekania awathatholere?

4 Busana n’erithendi minya ebyosi ebihambire oku Yona, ithwangana bugha thuthi syabya muyisiwa kandi syabya muthaleghulha. Yehova iyuwene-wene mwamuthuma eriyathulha omwatsi w’eritswera e Ninawe. Aliwe omwakanya k’erighenda, Yona mwasamba omo bwathu obukaya ehandi, “erihighukalha omo meso w’Omwami Mukulhu.” (Yona 1:1-3) Wangana bughire wuthi Yona athasyakolha omubiiri oyo? Obundi eyihi. Aliwe, Yehova iyo mwalhangira Yona iniatholere iniathasyathumwa.​—Yona 3:1, 2.

5. Ebinywe bya Yona ebiri omu Yona 2:1, 2, 9 bikakweghesayaki oku Yona?

5 Yona mwakangania nga ni mundu oyuli athi omwa musabe wiwe. (Soma Yona 2:1, 2, 9.) Omusabe oyo​—ahathe erithika-thika ni mughuma w’okwa misabe mingyi eyo Yona asaba​—owakathuwathikaya erithendi mulhangira buyira ng’oyuwathibitha akasagha omubiiri. Ebinywe biwe bikakanganaya ngoku abya mundu oyuyikehirye, oyukasima, kandi oyuwanzire eriowa Yehova. Thukalhangira ngoku Yehova mwakyurukya ameso ekya Yona akolha, amasubirya erisaba lya Yona, n’erilholha embere erimukolesya ng’omuminyereri!

Thwamaminya okwenene kw’omwatsi, ithwangana tsomana abandi (Lebaya enungu 6) *

6. Busana naki thutholere ithwahulikirira ndeke?

6 Erithoka erihulikirira ndeke abandi, thutholere ithwayikehya n’erighumisirizya. Eki kitholere busana n’esyonzumwa isathu. Ey’erimbere, isithwendi anguha eribya n’amalengekania awathatholere okwa bandu. Eyakabiri, thwangana lengaho eriminya eriyowa n’ebilhubirirwa bya mulikyethu, neryo ekyo ikyaleka ithwamukwira obulighe. Eyakasathu, thwangana wathikya omundu eriyiminya. Hakanayira ikyathukalira eriyitheghererya eriyowa lyethu erihika aho thukendi bughira ngoku thukayowa. (Emi. 20:5) Omusyakulhu omwa Asia akabugha athi: “Kiro kighuma munanabugha isindi naminya okwenene kw’omwatsi. Munabwira mwali wethu indi atholere in’uwania erisubirya liwe. Enyuma waho, munaminya ngoku kikamukalira erisoma kandi ngoku akahiraho akaghalha kanene erisubirya.” Kwesi ni kikulhu obuli musyakulhu eritsuka eriminya okwenene kw’omwatsi imwahabulha!​—Emi. 18:13.

7. Thuk’ighaki okwa mibere Yehova akolonganiramu na Eliya?

7 Abandi balikyethu kikabakalira erikania okw’iyowa lyabu busana n’emibere eya bakuliramu, ekalikya, kutse emibere yabu. Thwanga kolhaki nuku kibolhobere erithubwira ebiri okwa muthima? Wibuke emibere eyo Yehova akolonganiramu na Eliya akasagha Yezebeli. Muhalhaba biro binene Eliya erisalha abwira Thatha wiwe w’elhubulha eriyowa liwe. Yehova mwamuhulikirira ndeke. Neryo mwahumulikania Eliya, amamuha n’omubiiri mukulhu. (1 Bam. 19:1-18) Kyangana thwalha buthuku balikyethu eriyowa buholho erikania nethu, aliwe bamayowa buholho erikania nethu imuthukendi thoka eriminya eriyowa lyabu. Thwamagherererya erighumisirizya lya Yehova, ibakendi thubwira eriyowa lyabu. Neryo bakathubwira eriyowa lyabu ambi ithwahulikirira ndeke.

MINYA BALIKYETHU

8. Ngoku kiri omwa Enzuko 16:7-13, Yehova mwawathikya athi Hagari?

8 Hagari, omukobe wa Sarai, abere abiribya mukali wa Abramu, mwakolha eby’obukiru. Hagari mwabya mukule neryo amatsuka eripona Sarai, oyuthabya awithe omwana. Emibere muyongera erikalha kutsibu kyamaleka Sarai iniathibitha oku Hagari. (Enz. 16:4-6) Busana n’obuthahikana bwethu, ithwangana bugha thuthi ekyo ky’anabya atholere kundi abya mw’emiyiheko. Aliwe Yehova ku athabya alhangire athya Hagari. Mwamuthumako omumalaika. Omumalaika abere akamuhikako, mwamuwathikya erihindulha amalengekania wiwe kandi amamutsumulha. Hagari mwaminya ngoku Yehova alhue inianamulholire kandi ku analhangire emibere eyo alimu. Mukyaleka iniabugha athi “wuli Nyamuhanga oyukalhangira, . . . oyukanyilholhako.”​—Soma Enzuko 16:7-13.

9. Ni byahi ebya Nyamuhanga alengekanayako akawathikya Hagari?

9 Ni kyahi ekya Yehova alhangira omu Hagari? Abya inianasi ekera yiwe n’ebyosi ebyo abirilhabamo. (Emi. 15:3) Hagari abya Munya Misiri oyuwabya ikere omw’eka y’Abaebrania. Mbwino ihakanayira iniayowa ng’oyuthanzibirwe? Mbwino iniakanakwa embwera busana n’eribya haali okw’eka yabu kutse ekihugho kyabu? Abya is’iyo mukali musa wa Abrahamu. Kera, abandi balhume abathaleghulha banabya bawithe bakali bangyi. Aliwe ekyo siky’ekyabya kighendererwa kya Yehova. (Mt. 19:4-6) Neryo sikiriswekaya, emibere ng’eyi eribya imuyaletha erihale n’eriponangana omw’eka. Yehova abya inianasi ngoku Hagari mwakolha nabi erithendisikya Sarai, aliwe mwalengekania okwa mibere eyalhuiremo n’eyo alimu.

Minya ndeke balikyethu (Lebaya enungu 10-12) *

10. Thwanga minya thuthi ndeke balikyethu?

10 Thwangana gherererya Yehova omw’ilengaho eriyitheghererya balikyethu. Minya ndeke balikyethu. Kaniranaya nabu emihindano yithe yatsuka kandi yikahwa, kolha nabu omw’ithulira, kandi kyamathokekana, bakokaye okw’irya. Wamakolha ekyo, ikyangana kuwathikya eriminya mwali wethu mulebe oyukabya nga syaliyihira okwa bandi ngoku ni w’esisoni, mughalha wethu oyo wulhue wukalengekanaya wuthi mbwino anzire ebindu ngoku ni mukokya, kutse eka eyikabera erikerererwa okwa mihindano ngoku yinemughumira erihakanisibwa. (Yobu 6:29) Nomwabine, sithutholere ‘thukayihira omo myatsi y’abandi.’ (1 Tim. 5:13) Aliwe, ni kibuya eriminya balikyethu n’ebya babirilhabamo nuku kithuwathikaye eribayitheghererya.

11. Busana naki ni kikulhu abasyakulhu eriminya ndeke esyombuli?

11 Kutsibu-tsibu, abasyakulhu batholere ibaminya ebihambire okwa balikyethu abali omwa butheya bwabu. Thalebya eky’erileberyako kya mughalha wethu ya Artur oyuwabya akakolha ng’omulebererya w’omuthimbo. Iyo n’owundi musyakulhu mubabungira mwali wethu oyukabya nga ni w’esisoni kandi mukuthu. Artur akabugha athi: “Muthwaminya mwira wiwe ku mwaholha imubamathaghunza myaka mike omwa butheke. Omwa bitsibu byosi ebyo, mwakulya abaana b’obukali babiri bamabya b’obunyakirimu. Ameso wiwe nawu abya inialimukwa, kandi abya iniabirisisira kw’obwongo. Nomwabine, inianzire kutsibu Yehova kandi iniawithe n’erikirirya erighumire. Muthwalhangira ini bingyi ebya thwang’ighira okwa ky’erileberyako kibuya kya mwali wethu oyu.” (Fil. 2:3) Omulebererya w’omuthimbo oyu abya iniakagherereraya Yehova. Yehova anasi esyombuli siwe n’obulhumi obo sikalhabamo. (Eri. 3:7) Abasyakulhu abasi ndeke esyombuli babangana thoka erisiwathikya.

12. Mwali wethu Yip Yee mwaghasirwa athi eriminya ndeke mwali wethu omwa kithunga?

12 Wamaminya ebihambire oku mulikyenyu oyukakolha ebya wukayowa ibikakuhithanaya, ikyangana kuwathikya eriyihira omwa kisuku kiwe. Eky’erileberyako kya kino. Yip Yee ow’omwa Asia akabugha athi: “Mwali wethu omwa kithunga iniawithe omulenge muuli. Iningayowa nga syawithe ngeso. Aliwe nabere ingakolha nayu omw’ithulira, munaminya ngoku kera abya akawathikya ababuthi biwe erighulya esiswe omo kathali. Abya akabugha omwa mulenge muuli eribirikira abaghuli.” Yip Yee ak’ongerako athi: “Munaminya ngoku eriyitheghererya balikyethu, ngatholere ingaminya emibere eyo balhuiremo.” Kikayithagha akaghalha eriminya ndeke balikyethu. Aliwe, wamaghendera okw’ihabulha lye Biblia ery’erikangya ebiri omwa muthima wawu, iwukendibya iwukagherereraya Yehova, oyuwanzire “abandu bosi.”​—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.

KWIRA ABANDI B’OBULIGHE

13. Ngoku kiri omwa Enzuko 19:15, 16, abamalaika mubakolhaki Loti akayithimbya-thimbya, kandi busana naki?

13 Omughulhu Loti abya omwa mibere eyikalire kutsibu, mwathakolha omwa bya lhuba erighendera okwa busondoli bwa Yehova. Abamalaika babiri mubabungira Loti n’erimubwira bathi iyo n’eka yiwe balhue e Sodomo. Busana naki? Mubabugha bathi: “Thukendiherya kuno.” (Enz. 19:12, 13) Engyakya, Loti n’eka yiwe babya ibakine eka. Neryo abamalaika kandi mubabwira Loti bathi alhue omo muyi. Aliwe “mwayithimbya-thimbya.” Ithwangana bugha thuthi Loti syabya atsomene, thuthi nibya isyaliowa. Aliwe, Yehova mwathamulhuhirirako. Kundi “Omwami Mukulhu mwamughanyira, [“mwamukwira obulighe,” NW]” abamalaika mubabahamba okwa byalha n’eribahulhukya omwa muyi.​—Soma Enzuko 19:15, 16.

14. Ni kyahi ekyangabya iky’ekyaleka Yehova iniakwira Loti y’obulighe?

14 Ni bingyi ebyangabya ibyaleka Yehova iniakwira Loti y’obulighe. Loti angabya imwasagha erilhua omwa muyi busana n’erisagha abali eyihya sy’omuyi. Habya ihane n’ebindi bitsibu. Loti angabya iniabya inianasi okwa bami babiri abathoghera omwa byuna ebirimo ekoroto omwa musya owabya hakuhi. (Enz. 14:8-12) Iyo ng’omulhume w’amaka, angabya imwahangya-hangya busana n’eka yiwe. N’ekindi, Loti abya mugaga, neryo angabya iniabya inianawithe enyumba eyuwene e Sodomo. (Enz. 13:5, 6) Nomwabine, ebyosi ebi sibyanga lekire Loti akathendiowa Yehova. Aliwe, Yehova mwakyurukya ameso ebisobyo bya Loti, amamulhangira ‘ng’omundu oyuthunganene.’​—2 Pet. 2:7, 8.

Thwamahulikirira abandi, ithwangana minya ku thwanga bakwira obulighe (Lebaya enungu 15-16) *

15. Omwakanya k’eritswera omundu, thutholere ithwakolhaki?

15 Omwakanya k’eritswera omundu busana n’ebyo akakolha, lengaho eriyitheghererya eriyowa liwe. Veronica, mwali wethu omwa Yuropu, mwalengaho erikolha ekyo. Akabugha athi: “Mwali wethu mughuma iniakabya nga syawithe obuholho, iniakayisolholha okwa bandi. Ihakanayira ingasagha erikania nayu. Aliwe, munalengekania indi, ‘Ngalhue omwa mibere eyo alimu, iningendi yithagha omunywani.’ Neryo munathwamu erimubulya ng’akayowa athi. Neryo mwambwira ebikamulyambaya! Neryo lino ngamuyitheghereraya kutsibu.”

16. Busana naki thutholere ithwasaba Yehova athuwathikaye eribya n’omubere w’erikwira abandi b’obulighe?

16 Yehova musa yuwanga thuyitheghererya ndeke. (Emi. 15:11) Neryo musabe akuwathikaye wuthoke erilhangira abandi ngoku akabalhangira n’eriminya ku wanga bakwira obulighe. Erisaba mulyawathikya mwali wethu Anzhela eryongera eribya oyukatsomana abandi. Mwali wethu omwa kithunga ekyo Anzhela abyamu abya isyakikolongana ndeke n’abandi. Anzhela akabugha athi: “Kyabya kyolho eriwa omwa kithegho ky’eritsweba mwali wethu n’erimuyihighulhako. Aliwe, munasaba Yehova anyiwathikaye ngayitheghereraye mwali wethu oyo.” Yehova mwanasubirya omusabe wa Anzhela? Akongerako athi: “Munaghenda nayu omw’ithulira n’enyuma waho thwamakania ahabw’esyosaha. Munamuhulikirira omw’itsomana. Lino ngamwanzire kutsibu, kandi nabirithwamu erimuwathikya.”

17. Thutholere ithwathwamu erikolhaki?

17 Siwanga sombolha oyo wutholere erikwira obulighe n’oyowuthatholere eribukwira. Abosi bakabana ebitsibu nga Yona, Eliya, Hagari, na Loti. Ihakanayira ibayilethera ebitsibu. Omo kwenene, ithwe bosi hakanayira ithwakolha ekyo. Neryo ni ky’amenge, Yehova erithubwira athi thutholere ithwalhumirirwa abandi. (1 Pet. 3:8) Thwamaghendera okw’ihabulha lya Yehova, thukongera obughuma bw’erihiika lyethu ly’embaghane ery’ekihugho kyosi. Neryo, thukakolongana n’abandi, ambi ithwathwamu eribahulikirira, eribaminya, n’eribakwira obulighe.

OLHWIMBO 87 Mwase! Mulhuhukibawe

^ enu. 5 Kundi sithuhikene, thuwithe omubere w’erianguha erithunga okwa bandu kw’amalengekania malebe. Aliwe, Yehova iyo “akasamalira omo muthima.” (1 Sam. 16:7) Omwatsi ono akendi kania ngoku Yehova awathikaya Yona, Eliya, Hagari, na Loti. Kandi akendi thuwathikya erigherererya emibere ya Yehova thukakolongana n’abalikyethu.

^ enu. 52 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu oyukulire akayiponera mughalha wethu omulere akakerererwa okwa mihindano aliwe enyuma waho akaminya ngoku alyakerererawa busana n’ekitsibu ekiryahika okwa matoka yiwe.

^ enu. 54 ERISOBORERA EBISASANI: Nomwakine indi erimbere omulebererya w’egurupu y’erithulira mwalengekania athi mwali wethu syali yihira okwa bandi, enyuma waho mwaminya ngoku mwali wethu awithe esisoni kandi ku syali yowa buholho ahali abo athasi ndeke.

^ enu. 56 ERISOBORERA EBISASANI: Mwali wethu abere ahiraho akaghalha eriminya ndeke owundi mwali wethu, mwaminya ngoku mwali wethu oyo si mundu oyukasiba inianasulumene kandi oyutheyihira okwa bandi ngoku alengekanaya akamubana omurundi w’erimbere okwa Kingdom Hall.