Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 16

Yitiyililenuña, Yilukenuña niKuyimwekeshela Wushona

Yitiyililenuña, Yilukenuña niKuyimwekeshela Wushona

Lekenu kusompesha kwesekeja nachinakumwekanayi muntu, ilaña sompeshenuña mwaloña.”YOW. 7:24.

KAMINA 101 Kuzatila Hamu Mukunuñañana

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1. Wunsahwinyi wekala muBayibolu watukundejaña kutalisha hadi Yehova?

KOMANA munateli kuzañalala neyi antu akunkulula kwesekeja nekowa denu, mmwekenu yenu hela chidi mujimba wenu? Inehi. Twakundejewaña hakwiluka netu Yehova hakunkululaña kwesekeja nachamonañawu antuku. Chakutalilahu, Samweli chayimweniyi anyana kaJesi, dichayimweniyi Yehova wanyi. Yehova wamulejeli Samweli nindi mwana wumu hakachi kanyana kaJesi wakekala mwanta wawaIsarela. Hanu dinu mwananyi? Samweli chamweniyi mwana kaJesi wamukulumpi Eliyabi, wahosheli nindi: “Wambala waYehova wawayishewa nashiki dehi kumesu indi.” Eliyabi wamwekeneña neyi mwanta. “Yehova hakumwila Samweli nindi, Bayi wumutala chekalayi kumesu hela chatalukayuku; [namukaani] kwami.” Yumanyi yitukudizilaku? Yehova watwalekelihu nindi: “Muloña antu atalaña kumesu hakwila Yehova watalaña [mumuchima].”—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Neyi chinamwekeshiwu haYowanu 7:24, muloñadi chitwatela kubulila kukunkulula kwesekeja nachinakumwekanayi muntu? Hanenu chakutalilahu.

2 Chineli twawanina wanyi, twavula kukunkulula kwesekeja nachinakumwekanayi muntu. (Tañenu Yowanu 7:24.) Ilaña twelukaña hohu yuma yantesha hadi muntu kwesekeja nachitunakumona. Chakutalilahu, ndotolu wadiza nawa wakuluka yitembi hanateli kwiluka yuma yayivulu hadi muyeji neyi yamutala hohu kumesuku. Ilaña neyi nakukeña kwiluka yuma yayivulu hadi muyeji, watela kumwihula nikutiyilila nakanañachima chinakutiyayi neyi nakulumbulula. Ndotolu nateli nikuzatisha ikina dakopañawu nachi mukachi kamujimba kulonda amoni kukala kudi namuyeji. Neyi nehi, ndotolu nateli kuhana yitumbu yabula kutelela. Munjila yoyimu, tunateli kwiluka wanyi chekalawu amanakwetu hela ahela neyi tukumina dakushinshika chinakumwekanawu. Twatela kuzata nañovu kulonda twiluki chekalawu, dikwila nawu wuntu wamukachi. Hela chochu, twamonaña wanyi yuma yekala mumuchima wamuntu, dichi hitunateli kuyimona neyi chayimonañayi Yehovaku. Ilaña twatela kuzata nañovu kulonda tumwimbujoli Yehova. Munjilanyi?

3. Yakutalilahu yamuBayibolu yitukuhanjekahu muchinu chibaaba yikutukwasha ñahi kumwimbujola Yehova?

3 Yehova welaña ñahi nawakwakudifukula indi? Wayitiyililaña. Washinshikaña hachisemwa chawu nikukala kukwetiwu. Nawa wayitiyilaña wushona. Chitukuhanjekaña cheliliyi Yehova naYona, Elija, Haga niLoti, tukushinshika chitunateli kumwimbujola Yehova nichitwatela kwila nawamanakwetu niahela.

TIYILILENUÑA NAKANAÑACHIMA

4. Muloñadi chitunateli kutoñojokela netu Yona hashinshikaku?

4 Muloña wakubula kuwanina, tunateli kukunkulula netu Yona hadiña muntu wakushindamenaku hela netu wabula kushinshika. Yehova wamulejeli kuya kuNineve nakushimuna nsañu yawunsompeshi. Chatela yovwahili, Yona wakandamini watu nakuya kwacheñi kulonda “afumi kudi Yehova.” (Yona 1:1-3) Neyi mwadiña enu, komana mwadi kumwila cheñi nenu yazati mudimu watemukiliyi? Hadaha himwadi kumwinkaku. Ilaña Yehova wamwinkeli cheñi kukooleka.—Yona 3:1, 2.

5. Yumanyi yimwadizilaña kumazu aYona asonekawu ha Yona 2:1, 2, 9?

5 Yona wamwekesheli chekalayi mukulomba kwalombeliyi. (Tañenu Yona 2:1, 2, 9.) Chakadi nikujina, Yona walombeli mapampa kakavulu. Hakachi kaniku kulomba, kulomba kumu kwatukwashaña kwiluka netu wadiña nayilwilu yayiwahi chatela twiluki hohu netu watemukili mudimu wamwinkeliwu. Mazu indi amwekeshaña nawu wadiña muntu wadizoza, wasakililaña nawa wafwilileña kumwovwahila Yehova. Dimuloña waweni Yehova chabuliliyi kushinshika hayiluwa yaYona, ilaña wakwili kulomba kwindi nawa watwalekelihu kumuzatisha neyi kaprofwetu.

Neyi twiluka chidi yuma, tukwikala nawushona (Talenu paragilafu 6) *

6. Muloñadi chitwatela kutiyilila nakanañachima?

6 Hakwila nawu tuyitiyilileña antu nakanañachima, twatela kwikala adizoza nawa adiwunjika. Neyi twila mwenimu munateli kufuma yuma yisatu. Chatachi, tukukeheshaku kukunkulula mwaluwa kwesekeja nachinakumwekana antu. Chamuchiyedi, tukwilukaña chinakutiyawu amanakwetu, yilwilu yawu nawa chumichi chikutukwasha kuyitiyila wushona. Nawa chamuchisatu, tunateli kumukwasha muntu kwiluka chekalayi yomweni. Mpinji yikwawu twakañanyaña kwiluka chitunakutiya sampu tunahoshi hakukala kutukweti. (Yish. 20:5) Mukulumpi wumu muAsia wahosheli nindi: “Ifuku dimu naluwañesheli, nanyakeli kuhosha henohu kanda niluki chidi yuma. Nalejeli muhela nami watela kuwahishaku ñakwilu yindi hakupompa. Chafuminimu, nenjili nakwiluka nami wadiña welukisha wanyi kutaña nawa wazatileña nañovu hakwila nawu yakulihu hakupompa.” Dichi akulumpi henohu kanda afumbi muntu, atela kusambila ‘kutiyilila chiwahi’ chidi nsañu.—Yish. 18:13.

7. Yumanyi yimunadizili kudi Yehova cheliliyi naElija?

7 Amanakwetu niahela amakwawu chayikalilaña kuhosha chinakutiyawu muloña wankulilu yawu nichisemwa chawu. Tunateli kuyikwasha ñahi hakwila nawu ekali akasunuka kutuleja yuma yidi kumuchima wawu? Toñojokenuña Yehova chamukwashiliyi Elija mpinji yamutemukileñayi Yezebeli. Hahitili mafuku amavulu hakwila nawu Elija yamulejimu Tata yindi wamwiwulu chatiyileñayi. Yehova wamutiyilili nakanañachima. Nkumininaku, wamukolesheli Elija nawa wamwinkeli kuzata mudimu walema. (1 Anya. 19:1-18) Hanateli kuhita mpinji hakwila nawu amanakwetu niahela akasunuki kutuleja kukala kwawu, ilaña tunateli kwiluka kukala kwawu neyi atuleja. Neyi tumwimbujola Yehova kuhitila mukwikala adiwunjika anateli kutukasunukila. Dichi neyi anakutuleja chinakutiyawu, twatela kutiyilila nakanañachima.

YILUKENU CHIWAHI AMANAKWENU NIAHELA

8. Kwesekeja naKutachika 16:7-13, Yehova welili ñahi naHaga?

8 Haga ñamba yaSarayi welili mwawusupi chelili Sarayi yamuhani kudi Abarama nindi ekali ñodindi. Haga wemitili nawa chemitiliyi watachikili kudiwula nkaka yindi Sarayi wadiña nshinta. Yuma yatamini chikupu chakwila Sarayi wamuhañili Haga. (Kutach. 16:4-6) Chineli twawanina wanyi, tunateli kutoñojoka netu Haga wadiña watama nawa netu chamukabishiliwu chateleleli. Ilaña Yehova dichatoñojokeliyi wanyi. Wamutemesheleli kañelu kindi. Kañelu chamuwaniniyi Haga, wamulejeli kuhimpa yilwilu yindi nawa wamukiswilili. Haga welukili nindi Yehova wadiña nakumumona nawa welukili kukala kwindi kwejima. Watiyili kuwaha chakwila wamuteneni nindi: “Nzambi wamonaña, . . . yena wanmonaña.”—Tañenu Kutachika 16:7-13.

9. Yumanyi yamweniyi Nzambi mudi Haga?

9 Yumanyi yamweniyi Yehova mudi Haga? Welukili chadiña chihandilu chindi kunyima niyuma yejima yahitileñamu. (Yish. 15:3) Haga wadiña kaEjipitu washakamineña mwitala dawaHeberu. Komana mpinji yikwawu watoñojokeleña nindi hiñinza? Komana wadiña nakwanuka chisaka chindi niituña dawu? Wadiña ñoda Abarama wamuchiyedi. Mpinji yimu kunyima amayala ashinshika adiña nawambanda amavulu. Ilaña iyi hiyadiña nkeñelu yaNzambiku. (Mat. 19:4-6) Dichi, twahayamaña wanyi, muloña ntanjikilu yamuchidiwu yaleteleña mukawu. Yehova welukili nindi Haga waluwañesheli hakumudiwula Sarayi. Ilaña welukili chadiña chihandilu chaHaga, dichi wamutiyilili wushona.

Yilukenu chiwahi amanakwenu niahela (Talenu maparagilafu  10-12) *

10. Tunateli kuyiluka ñahi amanakwetu niahela chiwahi?

10 Twatela kumwimbujola Yehova kuhitila mukwiluka amanakwetu niahela. Yilukenu amanakwenu niahela chiwahi. Hanjekenuña nawu henohu kanda mutachiki kupompa nihanyima yakupompa, shimwinenuña nawu nawa neyi chinatwesheki yitambikenuña kulonda mudi nawu yakuda. Neyi mwila mwenimu, mukwiluka nenu nsonyi diyaleteshaña muhela kubula kudikunda nawakwawu. Nawa manakwetu imwamonaña nenu wukweti mali amavulu, hakweti maliku ilaña wekala hohu nachisambu. Hela chisaka chavula kulaba kukupompa chinakuumika ikañesha. (Yoba 6:29) Hela chochu, hitwatela kwikala “akwakudiñija munsañu [jawakwetuku].” (1 Tim. 5:13) Ilaña twatela kuyiluka amanakwetu niahela nikukala kunakumonawu muchihandilu chawu.

11. Muloñadi chichalemena akulumpi kwiluka chiwahi nyikoku?

11 Sweje-e akulumpi atela kuyiluka chikupu amanakwetu niahela. Talenu chakutalilahu chamanakwetu Artur wadiña nkoñi wañinza. Yena nimukwawu mukulumpi ayili nakuhempula muhela wamwekeneña neyi wudi nansonyi. Manakwetu Artur wahosheli nindi: “Twenjili nakwiluka netu hashimbwili wanyi kufuma hadisumbwiliwu, nfumwindi wafwili. Hela chakwila wahitileña mukukala, wayidizishili anyanindi ayedi awambanda kumukeña Yehova. Chayinu mpinji nakumona chiwahi wanyi nawa wudi nachineñi. Hela chochu, natwalekihu kumukeña Yehova nawa chikuhwelelu chindi chakola. Twelukili netu twatela kudizilaku yuma yayivulu kudi iwu muhela.” (Fwi. 2:3) Iwu nkoñi wañinza wadiña nakumwimbujola Yehova. Yehova weluka nyikoku yindi nikukala kwamonañawu. (Kwid. 3:7) Akulumpi eluka chiwahi nyikoku, chayipelelaña kuyikwasha.

12. Yumanyi yenjili nakwilukayi muhela Yip Yee hadi muhela wamuchipompelu chawu?

12 Neyi mwiluka nkulilu yamukwenu mukwaKristu wayitiyishaña kutama, mukutachika kumutiyila wushona. Shinshikenu chakutalilahu. Muhela Yip Yee washakamaña kuAsia wahosheli nindi. “Muhela wumu muchipompelu chetu wahosheleña nezu dahewulu. Natoñojokeleña nami wadiza wanyi. Ilaña chinazatili nindi mwiha, nenjili nakwiluka nami wadiña nakukwashaku anvwali jindi kulandisha inshi hachisankanu. Dichi wahosheleña hewulu kulonda yakokoli akwakulanda.” Muhela Yip Yee wabombelelihu nindi: “Nelukili nami hakwila niyiluki amanakwetu niahela chiwahi, natela kwiluka nkulilu yawu.” Mwatela kuzata nañovu hakwila muyiluki chiwahi amanakwenu niahela. Munjila yoyimu, neyi mulondela kufumba kwamuBayibolu kwakwikala akasunuka, mukumwimbujola Yehova wakeña “antu ejima.”—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.

YITIYILENUÑA WUSHONA

13. Kwesekeja naKutachika 19:15, 16, añelu elili ñahi chelili Loti yalabajali, nawa muloñadi?

13 Hampinji yasweja kulema muchihandilu chindi, Loti washintajalili kovwahila mwamulejeliwu kudi Yehova. Añelu ayedi enjili kudi Loti nakumuleja nawu yafumi muSodoma nachisaka chindi. Muloñadi? Ahosheli nawu: “Hitukuwujilumuna.” (Kutach. 19:12, 13) Chikwachili, Loti nachisaka chindi achidiñi mumusumba. Dichi añelu amusoñamishili cheñi. Ilaña Loti “chalabajalayi.” Tunateli kukunkulula netu Loti washiliku wanyi maana hela netu wadiña nakadiwu. Hela chochu, Yehova hamulekeliku. Dichi añelu enjili nakuyikwata kumakasa nichisaka chindi nakuyifumisha mumusumba “muloña Yehova wamutiyilili luwi.”—Tañenu Kutachika 19:15, 16.

14. Muloñadi Yehova chamutiyililiyi Loti luwi?

14 Yehova watela wamutiyilili Loti luwi muloña wayuma yimu. Hadaha Loti wadiña nakulabajala kufuma mumusumba muloña wadiña nakuchiina antu adiña hanji yamusumba. Mwadiña cheñi wubanji wukwawu. Chinamwekani neyi Loti welukili anyanta ayedi aholokeleli muchinekineki chadiña kwakwihi mwadiña manonokela. (Kutach. 14:8-12) Chineli wadiña nachisaka, Loti watela wadiña nakwakama muloña wachisaka chindi. Kubombelahu, Loti wadiña namaheta, hadaha wadiña netala dadiwahi muSodoma. (Kutach. 13:5, 6) Hela chochu, yuma yejimiyi hiyadi kumukañesha Loti kumwovwahila Yehovaku. Ilaña, Yehova hashili maana hayiluwa yaLotiku nawa wamumweni nindi ‘himuntu waloña.’—2 Pet. 2:7, 8.

Neyi tuyitiyililaña akwetu, tukwiluka chitunateli kumwekesha wushona (Talenu maparagilafu 15-16) *

15. Yumanyi yitwatela kwila chatela tukunkululeña kwesekeja nachidi yilwilu yamuntu?

15 Chatela mukunkululeña kwesekeja nayilwilu yamuntu, zatenuña nañovu kulonda mwiluki chinakutiyayi. Muhela Veronica wakuEurope dicheliliyi. Wahosheli nindi: “Muhela wumu wamwekeneña hohu kuhila mpinji yejima. Wahanjekeleña wanyi nawakwawu. Mpinji yikwawu nadiña nakutiya woma kuhanjeka nindi. Ilaña natoñojokeli nami, ‘Neyi yami natiyaña chinakutiyayi, nadi kukeña ibwambu.’ Dichi namwihwili chatiyileñayi. Nawa watachikili kunleja jadiña mumuchima windi. Ichi neluki yuma yayivulu hadi yena.”

16. Muloñadi chitwatela kumulombela Yehova kulonda yatukwashi kwikala nawushona?

16 Yehova diyi muntu watwiluka hohu chiwahi. (Yish. 15:11) Dichi mulombenuña kulonda yayikwasheña kumona akwenu neyi chayimonañayi nikwiluka chimwatela kuyitiyila wushona. Kulomba kwamukwashili muhela Anzhela kwikala nawushona. Muhela wumu muchipompelu chawu wadiña wakalisha. Muhela Anzhela wahosheli nindi: “Chadi kwikala chaswayi kukunkulula chadiña iwu muhela ‘nikuleka kuhanjeka nindi.’ Ilaña namulombeli Yehova kulonda yankwashi kumwiluka chiwahi iwu muhela.” Komana Yehova wakwili kulomba kwaAnzhela? Watwalekelihu nindi: “Twayili nakushimwina hamu nawa hanyima yachu twahanjekeli nankashi. Namutiyilili nawushona. Ichi namukeña nankashi nawa inakufwila kumukwasha.”

17. Yumanyi yitunakufwila kwila?

17 Himwatela kutonda manakwetu hela muhela imwatela kutiyila wushonaku. Ejima wawu amonaña kukala neyi kwamweniyi Yona, Elija, Haga niLoti. Kakavulu adiletelaña kukala awenawu. Chakadi nikuhita mumbadi, mpinji yimu wejima wetu twadiñijilihu mukukala. Dihanafumi Yehova kutuleja nindi tudakameneña wumu namukwawu. (1 Pet. 3:8) Neyi tumwovwahila Yehova, tukwikala anuñañana nawamanakwetu niahela mukaayi kejima. Dichi tufwileña kuyitiyilila, kuyiluka nikuyimwekeshela wushona amanakwetu niahela.

KAMINA 87 Twayenu Munooki

^ para. 5 Chineli twawanina wanyi, twekala nachaaku chakukunkulula kwesekeja nachekala antu niyilwilu yawu. Kwambukaku, “Yehova watalaña [mumuchima].” (1 Sam. 16:7) Achinu chibaaba chikushimuna cheliliyi Yehova naYona, Elija, Haga niLoti. Nawa chikutukwasha kumwimbujola Yehova chitunateli kwila nawamanakwetu niahela.

^ para. 52 KULUMBULULA MWEVULU: Manakwetu wakula dehi natiyi kutama chinalabiyi manakwetu wakansi hakupompa, ilaña nenzi nakwiluka nindi wadiña mumaposu.

^ para. 54 KULUMBULULA MWEVULU: Hela chakwila mukulumpi wezanvu damudimu wakushimwina hakusambila watoñojokeli nindi iwu muhela hakeña kudikunda nawakwawuku, ilaña neluki nindi wadiña nansonyi nawa wakasunukileña wanyi muloña wadiña nawantu abulili kwilukishayi.

^ para. 56 KULUMBULULA MWEVULU: Chineli muhela yamwiluki chiwahi mukwawu kuhitila mukuhanjeka nindi, nenzi nakwiluka nindi hakalisha neyi chadiña nakumutoñojokelayi hakusambila chadiwanawu Hetala daWantaku.