ARTIKULO DIˈIB YAˈËXPËJKP 16
Nˈokjaygyujkëm wiˈix nyayjyawëdë nmëguˈukˈäjtëm
“Kyaj ti xyˈëxˈyoˈoy xypyayoˈoytyët extëm kyëxëˈëky nikëjxy këbajky. Duˈunën xypyayoˈoytyët extëm tii tyëyˈäjtënëty” (JUAN 7:24, TNM).
ËY 101 Nˈokmëduˈunëm tuˈugyë Jyobaa
DIˈIB YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *
1. ¿Wiˈixë Jyobaa yajnimaytyaˈaky mä Biiblyë?
¿KËDII kyaj oy nnayjyäˈäwëm ko pën tëgatsy wyinmay mä ëtsäjtëm mët ko jeˈeyë tˈixy ja ngoloorˈäjtëm, wiˈix nˈixˈäjtëm o nuˈunën njeˈemtsyˈäjtëm? Pääty xyjyotkujkmoˈoyëm ko Jyobaa kyaj tˈixy wiˈix ngëxëˈkëm nikëjxy këbajky. Extëm nˈokpëjtakëm, ko Samuel tˈijxy ja myäängëtyë Jesé, kyaj duˈun tˈijxy extëmë netyë Jyobaa yˈixëdë. Dios të nety tˈanëëmë Samuel ko niduˈugë Jesé myäänk tyunäˈäny rey jam Israel. Per ¿pënë nety tunäämp? Ko Samuel tˈijxyë Eliab, ta jyënany: “Seguurë ko yëˈë tyäˈädë diˈibë Jyobaa të twinˈixy”. Eliab yajtukmëwinˈijxëbë nety parë tyunët rey. Perë Jyobaa, ta tˈanmääyë Samuel: “Këdii yëˈë xyˈijxë wiˈix yˈixëty ets nuˈunën kyëjxmëty, yëˈko kyajts yëˈë nyajtunäˈäny”. ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko “naxwinyëdë jäˈäy yëˈëyë yˈijxypy diˈib këxëˈkp wyinduuy; perë Jyobaa yëˈë yˈijxypyë korasoon” (1 Sam. 16:1, 6, 7).
2. Extëmë jyënaˈanyë Juan 7:24, ¿tiko kyaj yˈoyëty nwinmäˈäygyojëm tëgatsy mä ja nmëguˈukˈäjtëm ko jeˈeyë nˈijxëm nikëjxy këbajky? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.
2 Mët ko niˈamukë nbokyjyaˈayˈäjtëm, mbäät tëgatsy nwinmäˈäygyojëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm ko jeˈeyë nˈijxëm nikëjxy këbajky (käjpxë Juan 7:24, TNM). * Per kyaj mbäät yaˈixyˈaty yajxon tuˈugë jäˈäy, pën jeˈeyë duˈun nˈijxëm. Min nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Tuˈugë doktoor oy nuˈun tjanijawë ääy tsooy, kyaj mbäät tpudëkë ja jäˈäy diˈib yajtsoybyejtypy, pën jeˈeyë twinˈixy tjëjpˈixy. Parë mbäät tpudëkë, tsojkëp tmëdoowgukët yajxon wiˈix ja päˈämjäˈäy myëtmaytyaˈagyëty, wiˈix nyayjyawëty ets tijatyën jäjt këbajtëp. Ets mbäädë net ja doktoor tniˈanaˈamë parë yajjuudëdë ryadiografiyë ets yaˈixët wiˈix yaˈixy yajpääty jyodoty. Pën kyaj duˈun ttuny, mbäädë wiink tsooy dyaky. Nanduˈunën jyaty mët ëtsäjtëm, kyaj mbäät njaygyujkëm wiˈixën ja nmëguˈukˈäjtëm yaˈixy yajpääty ko jeˈeyë nˈijxëm wiˈix kyëxëˈky nikëjxy këbajky. Tsojkëbën nduˈunëmë mëjääw parë njaygyujkëm wiˈixën ja nmëguˈukˈäjtëm jyaˈayˈaty. Tëyˈäjtën ko ninäˈä mbäät ngajaygyujkëtyaˈayëm, pes kyaj nnijäˈäwëm ti japˈäjtp mä jyot kyorasoon, yëˈëyë Jyobaa diˈib nyijäˈäwëp. Per mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën. Min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nduˈunëm.
3. ¿Wiˈix xypyudëkëyäˈänëm yˈijxpajtënë Jonás, Elías, Agar etsë Lot diˈib nimaytyäˈägäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?
3 ¿Wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty mëdë naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëduunëp? Yëˈë myëdoowˈijtypy ets jyaygyujkëp wiˈix të jyukyˈattë ets wiˈix yaˈix yajpäättë ets pyaˈˈayoowdëp. Min nˈokˈijxëm wiˈix duˈun jyaˈayˈajty mëdë Jonás, Elías, Agar etsë Lot, ets wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën parë duˈun njäˈäyˈäjtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm.
NˈOKMËDOOWˈIJTËM YAJXON
4. ¿Tidaa mbäät xyyajwinmäˈäyëm tëgatsy mä Jonás?
4 Ko nmëdoˈowëm wiˈixë Jonás yajnimaytyaˈaky, mbäät nwinmäˈäyëm ko kyaj nety mbäät yajtukjotkujkˈaty ets ko kujuundak, per kyaj nnijäˈäwëtyaˈayëm wiˈixë nety yaˈixy yajpääty. Jyobaa të nety ttukˈaneˈemy parë nëjkx ttukˈawanë ja jäˈäyëty diˈib Nínive ko tukmiin tukëdakëdëbë ayoˈon. Perë Jonás kyaj myëdooy, yëˈë myäjts ja barkë diˈib nëjkxp wiinktsoo, myëjagamgakë Jyobaa (Jon. 1:1-3). Ëtsäjtëm, waˈanxyëp kyaj ojts nekynyasˈijxëm jatëgok etsë Jonás ttunët ti nety të yajtuknipëky. Perë Jyobaa kyaj duˈun wyinmääy (Jon. 3:1, 2).
5. Extëm jyënaˈanyë Jonás 2:1, 2, 9, ¿ti xytyukniˈˈijxëm mä wiˈix jyaˈayˈajty?
5 Extëmë Jonás nyuˈkxtaky äjkxjodoty, yëˈë xytyukˈijxëm wiˈixë nety jyaˈayˈaty (käjpxë Jonás 2:1, 2, 9). * Jonás kanäkˈok tmënuˈkxtakyë Jyobaa. Per extëm nyuˈkxtaky äjkxjodoty, xypyudëjkëm parë njaygyujkëm ko oyjyaˈayë nety ets parë kyaj jeˈeyë nwinmäˈäyëm ko kyugak ja tuunk. Jonás yujy tudaˈaky yˈijty, myëjjäˈäwë tijaty ets myëmëdowanë Jyobaa. Päätyë Jyobaa kyaj yëˈë tˈijxy mä Jonás tyëgooy, yˈatsoowëmbijt ko myënuˈkxtakë ets yajtuunˈadëts extëmë kyugajpxy.
Pën nˈixyˈäjtëm wanaty ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäädë net mas niˈigyë njaygyujkëm wiˈix nyayjyawëty. (Ixë parrafo 6) *.
6. ¿Tiko mbäät nduˈunëmë mëjääw parë yajxon nmëdoowgujkëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëty?
6 Parë yajxon nmëdoowgujkëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëty, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky ets nmaˈkxtujkëm. Taaˈäjtp tëgëk pëky tiko mbäät nduˈunëmë mëjääw. Myëduˈuk, yëˈko mbäät xypyudëjkëm parë kyaj tëgatsy nwinmäˈäygyojëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm. Myëmajtsk, yëˈko duˈun nnijawëyäˈänëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëty ets tiko duˈun tijaty ttuny. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nbaˈˈayoˈowëm. Ets myëdëgëëk, mbäät ndukˈijxëm parë tpëkëdë kuentë wiˈix jyaˈayˈaty. Näˈäty, kyaj njaygyujkëm yajxon tiko duˈun nnayjyäˈäwëm, jaanëm ko nimaytyakëm (Prov. 20:5). Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump mëjjäˈäy jap Asia, jyënaˈany: “Njamyejtsypyëts ko tëgok nyajpëtsëëmëtsë ääw ayuk, määnëmtsë nety yajxon ngaˈijxkuk ngajaygyukë wiˈix yaˈixy yajpääty ja nmëguˈukˈäjtëm. Pes nˈanmääyëts ko tsojkëp mas oy kyomentaratët mä reunyonk. Ok, tats nnijäˈäwë ko kyajtëm ttukjaty lyetrëkäjpxët ets ko mëk tsyiptakxëty parë kyomentaratët”. Extëm nˈijxëm, jëjpˈam etsë mëjjäˈäytyëjk tmëdoowˈittët ja jotmay mä tkakäjpxwijtënëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm (Prov. 18:13).
7. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm mä wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈajty mëdë Elías?
7 Näägë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëp tnimaytyäˈäktët wiˈix nyayjyawëdë mët ko wiˈixëm të yaak të pyattë, wiˈixëm ja kostumbrë tmëdattë ets wiˈixëm jyaˈayˈattë. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm parë dyaˈˈawäˈätstët ja jyot kyorasoon? Nˈokjamyajtsëm wiˈixë Jyobaa tpudëjkë Elías ko tkugeky ja reyna Jezabel. Kanäk xëëw nyajxy parë tyäˈädë kugajpxy ttukmëtmaytyakyë Tyeetyë tsäjpotmëdë wiˈixë nety nyayjyawëty. Etsë Jyobaa yˈijxkujk jyaygyujkë yajxon. Ok, ta tmëjääwmooy ets ttuknipëjky tuˈugë tuunk (1 Rey. 19:1-18). Mbäät nanduˈun jekyë tiempë nyaxy parë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm dyaˈˈawäˈätsëdë jyot kyorasoon ets xytyukmëtmaytyakëm wiˈix nyayjyawëty. Per pën maˈkxtujkëm extëmë Jyobaa, ta nëjkx xytyukmëtmaytyakëm wiˈix nyayjyawëdë. Ko duˈun ttundët, oy ko yajxon nˈijxkujk njaygyujkëm.
NˈOKˈIXYˈÄJTËMË NMËGUˈUKˈÄJTËM
8. Extëm jyënaˈanyë Génesis 16:9, 10, 11, 13 ¿wiˈixë Jyobaa tpudëjkë Agar?
8 Agar, ja tyuumbë Sarái, myëbëtsëëmë lyokë winmäˈäny ko Abrán ojts mëët pyëjknë. Pes ko ojts wyeˈemy uˈunkmëët, ta ojts tjäämˈijx tnääxˈijxnë Sarái diˈibë nety kyaj ti yˈuˈunk. ¿Ti net tyuunë Sarái? Axëëk ttuunyë Agar ets ta dyajkeky (Gén. 16:4-6). Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, waˈan nwinmäˈäyëm ko Agar mëj këjxmë nety jyaˈayˈaty ets ko nitëjkëp duˈun jyatët. Perë Jyobaa kyaj duˈun wyinmääy, pes tyuknigajx tuˈugë anklës diˈib pudëjkë parë dyajtëgatsëdë jyaˈayˈäjtën ets parë tˈanëëmët ko Dios yajmayëyanëp ja tyëëm yˈääts. Agar pyëjkë kuentë ko Jyobaa ijx tuunëbë nety ets ko nyijäˈäwëp wiˈix jyaty kyëbety. Pääty jyënany: “Dios mëdiˈibë winë yˈijxypyën tyuumybyën” (käjpxë Génesis 16:9, 10, 11, 13, MNM). *
9. ¿Ti diˈibë Jyobaa yˈijx mä Agar?
9 ¿Ti diˈibë Jyobaa yˈijx mä Agar? Nyijäˈäwëbë nety yajxon wiˈix të jyukyˈaty ets tijaty jotmay të tmënaxy të dyajnaxy (Prov. 15:3). Agar jamë nety kyugäjpnëty Egipto, per jamë nety tsyënääynyë mä tuˈugë familyë diˈib ebreo jäˈäy. ¿Waˈandaa näˈäty nyayjyäˈäwë jabyoˈkxyjyaˈayën? ¿Waˈandaa tnasˈayoˈowë ja fyamilyë ets ja nyax kyäjpn? Abrán nan tamë netyë wiinkpë kyudëjk. Tuk tiempë, näägë Dios mëduumbëty myëdäjttë kanäägë kyudëjk. Perë Jyobaa kyaj duˈun ttuknibëjtakë ko ojts dyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy (Mat. 19:4-6). Pääty ko tmëdäjttë kanäägë kyudëjk, pyattë amay jotmay ets tsiptuun tsipkäjpxtë. Jyobaa nyijäˈäwë ko Agar yajtëgooyë mayˈäjt wintsëˈkën mä Sarái, per jyaygyujkë wiˈixë nety nyayjyawëty ets wiˈix yaˈixy yajpääty.
Nˈokˈixyˈäjtëm yajxonë nmëguˈukˈäjtëm. (Ixë parrafo 10 axtë 12) *.
10. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë yajxon nˈixyˈäjtëmë nmëguˈukˈäjtëm?
10 Mbäät nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën ko nduˈunëmë mëjääw parë njaygyujkëm wiˈix nyayjyawëdë ja nmëguˈukˈäjtëm. Pääty, nˈokˈixyˈäjtëm yajxon. Nˈokmëtkäjpx nˈokmëtmaytyakëm mä kyatsondaˈakynyëmë reunyonk ets mä të kyëjxnë, nˈokkäjpxwäˈkxëm mëët, ets pën mbäät, nˈokwoˈowëm kaabyë. Ko duˈun nduˈunëm, waˈan nëjkx nbëjkëmë kuentë ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib nˈijxëm ko kyaj pën ttunyë kuentë, päätyën duˈun kyëxëˈky mët ko wyintsoytyuˈunëty, o ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib myëdäjtypy mayë meeny sentääbë, kyajtëm yëˈë tpaˈoˈktëy, niˈigyëdëm yˈoyjyaˈaytyaˈaky, o ko tuˈugë familyë diˈib xëmë ok jäjtp mä reunyonk, yajtukmëtsipˈäjtptëm mä jyëën tyëjk (Job 6:29). Tëyˈäjtën ko kyaj mbäät nduktëjk ndukwäˈkëm diˈib kyaj xypyatëm (1 Tim. 5:13). Per oy ko nˈixyˈäjtëm wanaty ja nmëguˈukˈäjtëm ets wiˈix të yaak të pyattë parë nnijäˈäwëm tiko duˈun jyaˈayˈattë.
11. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë mëjjäˈäytyëjk yajxon tˈixyˈattëdë myëguˈuktëjk?
11 Per diˈib mbäät mas niˈigyë tˈixyˈattë ja myëguˈuktëjk, yëˈë pënaty tuundëp mëjjäˈäy. Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Artur, diˈib tuump sirkuitë. Yëˈë mët tuˈugë mëjjäˈäy ojts tninëjkxtë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety yaˈijxp ko kyaj yˈaˈëw yˈagäjpxëty. Artur duˈun tnimaytyaˈaky: “Tats nnijäˈäwëdë ko ja myëmëjjäˈäy oˈk ets kyaj jeky kyasäädëˈäjttë. Per oy duˈun ja jotmay twinguwäˈkë, tyukniˈˈijxë ja nimajtskpë nyëëx parë ttsoktëdë Jyobaa. Nan kyaj nety oy yˈokˈijxnë ets yëˈë nety të pyaatyëty ja mëk moon mëk tujkën. Per mëkë nety ttsokyë Jyobaa ets mëk dyaˈity ja myëbëjkën. Tats nbëjktë kuentë ko jantsy oy ja ijxpajtën diˈib yajkypy ets ko mëjwiin kajaa diˈibëts mbäät xytyukniˈˈixëdë” (Filip. 2:3). Tyäˈädë sirkuitë tyuunë mëjääw parë ojts tpanëjkxë Jyobaa yˈijxpajtën, diˈib yajxon yˈixyˈajtypy pënaty mëduunëp ets wiˈix ja ayoˈon diˈib myënäjx yajnäjxtëp (Éx. 3:7). Pën ja mëjjäˈäytyëjkëty yˈixyˈäjttëp yajxon ja myëguˈuktëjk, mbäädë net mas oy tpudëkëdë.
12. ¿Wiˈix pyudëjkë Yip Yee ko tˈixyˈajty yajxon tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety mëët tuˈugyë tyuˈukmuky?
12 Ko nˈixyˈäjtëm mas niˈigyë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeˈeyë xyyaˈˈawandäˈägäˈänëm, mbäät xypyudëjkëm parë njaygyujkëm tiko duˈun jyaˈayˈaty. Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Yip Yee, tuˈugë toxytyëjk diˈib Dios mëduump ets tsyëënë Asia, tnimaytyaˈaky: “Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibëts mët tuˈugyë nˈyoˈoy reunyonk mëkë nety jyantsy yˈëy jyantsy kyajpxy. Nwinmääyëts ko pääty dyuˈunëty mët ko kyaj pën twingutsëˈëgë. Per kots ojts mëët nëjkxy ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, tats nnijäˈäwë ko japtëmë netyë tyääk tyeety tpudëkë määyoty parë tˈawan tˈayääxë äjkx, ets ko tsojkëbë nety mëk kyäjpxët parë jäˈäy nyiminëdët”. Yip Yee yˈakjënaˈany: “Nbëjkëtsë kuentë ko oy kots mas niˈigyë nˈixyˈatët ja nmëguˈukˈäjtëm parëts njaygyukët”. Extëm nˈijxëm, tsiptakp duˈun nduˈunëm. Per ko nbanëjkxëm ja käjpxwijën diˈib yajpatp mä Biiblyë mä jyënaˈany ets nyaˈˈawatsëm ja jot korasoon, yëˈë nety nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa, diˈib tsyojkypy “nidëgekyë” jäˈäy (1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13).
NˈOKˈYAˈIJXËMË PAˈˈAYOˈOWËN
13. Extëm jyënaˈanyë Génesis 19:15, 16, ¿ti tyuundë ja anklës ko Lot kyatsojkpëtsëëmy Sodoma, ets tiko?
13 Lot, kyaj tsojkˈam tmëmëdooyë Jyobaa mä netyë jyukyˈäjtën oˈkën jëjpˈam yajpääty. Nimajtskë anklës nyimiinëdë ets yˈanmääyëdë ko Sodoma käjpn kutëgoyäämp ets ko tsojkëp pyëtsëmët mëdë fyamilyë (Gén. 19:12, 13). Per ko xyëënytyaky, kyajnëmë nety ja Lot mëdë fyamilyë tsyoondë. Ta jatëgokë anklës yˈanmääyëdë ti nety tunan jatanëp, perë Lot kyaj tsyojktsoˈony. Waˈan nwinmäˈäyëm ko Lot kyaj tmëjpëjtaky ja ääw ayuk o ko kyaj myëdooy. Perë Jyobaa yajnitsoˈoganë, ets mët ko “pyaˈˈayoowë”, ta ja nimajtskpë anklës tkëˈëmëmäjtsëdë Lot mët ja fyamilyë ets ta twoowbëtsëëmdë (käjpxë Génesis 19:15, 16). *
14. ¿Tiko Jyobaa tpaˈˈayooyë Lot?
14 Taaˈäjtp kanäk pëky tiko Jyobaa tpaˈˈayooyë Lot. Waˈanë Lot kyaj tsyoonany mä ja tyëjk mët ko ttsëˈkë ja jäˈäyëty diˈibë nety tsënääytyëp Sodoma pëˈääy. Perë tyäˈädë kyaj yëˈëjëty, waˈanë Lot tnijäˈäwë ko nimajtskë rey jap kyënäjxtë jutoty mä ijtyë jäˈäy dyajpëtsëmdë kepyˈuˈpyky mä ja it lugäär diˈib yajpatp ajoyoty (Gén. 14:8-12). Waˈan nanduˈun jyotmaytyuunë ja kyudëjk ets ja nimajtskpë nyëëx. Ets nan mëkjäˈäyë nety, pääty, waˈan tmëdäjty jantsy oy jantsy tsuj ja jyëën tyëjk (Gén. 13:5, 6). Tukëˈëyë tyäˈädë kyajxyëp yëˈë ojts ttukkajpxy parë kyaj netyë tmëmëdowëdë Jyobaa. Perë Dios kyaj yëˈë ojts tˈixy mä tyëgooyë Lot, niˈigyë jyënany ko “jukyˈäjt tëyˈäjtën myëët” (2 Peed. 2:7, 8).
Pën nmëdoowˈijtëm wiˈix nyayjyawëty ja nmëguˈukˈäjtëm, ta nnijawëyäˈänëm wiˈix mbäät mas niˈigyë nbaˈˈayoˈowëm. (Ixë parrafo 15 etsë 16) *.
15. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj tëgatsy nwinmäˈäygyojëm mä tuˈugë jäˈäy?
15 Nˈoktuˈunëmë mëjääw parë njaygyujkëm wiˈix nnayjyawëty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj tëgatsy nwinmäˈäygyojëm ko nˈijxëm wiˈix tijaty ttuny. Verónica duˈun ttuuny, yëˈë jyënaˈany: “Tam ijty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xëmë këxëˈkp ko ajk tooyëp. Ets kyaj pën mëët oy nyayjyawëty. Näˈäty, ntsëˈkëbëts nmëgäjpxët. Per tats nwinmääy koxyëbëts ëjts duˈun nyajpääty, oyxyëbëts kots pën mëët nnaymyayëty. Tats ndukniwinmäˈäyë nyajtëwäˈäny wiˈix yaˈixy yajpääty, ets tats xytyukmëtmaytyaky wiˈixë nety nyayjyawëty. Tyam, mas niˈigyëtsë net njaygyujkë.
16. ¿Tiko mbäät nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë njaygyujkëm wiˈix yaˈixy yajpääty ja nmëguˈukˈäjtëm?
16 Jyobaa yëˈëyë diˈib mbäät yajxon tjaygyukë wiˈix nnayjyäˈäwëm (Prov. 15:11). Pääty, nˈokˈamdoˈowëm parë xypyudëjkëm ets nˈijxëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib yëˈë yˈijxypy ets parë nnijäˈäwëm wiˈix nyajnigëxëˈkëmë paˈˈayoˈowën. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë xyëwˈäjtypy Anzhela, yëˈë pudëjkë ko tmënuˈkxtakyë Jyobaa parë tjaygyujkë wiˈix nyayjyawëty ja myëguˈuk. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety tuˈugyë mëët yoˈoytyë reunyonk, tsipë nety pën myëwingonëdët. Anzhela jyënaˈany: “Kyajxyëbëts ojts xytsyiptakxëty nˈëëbäät ngäjpxpäädët ets kyajts ndunëdë kuentë. Per tats nˈanmääyë Jyobaa parëts xypyudëkët etsëts njaygyukët wiˈix nyayjyawëty”. ¿Wiˈixë Jyobaa ojts yˈatsoowëmbijtxëtyë nyuˈkxtakën? Yëˈë jyënaˈany: “Tëgok, tats ojts mëët nëjkxy ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë ets kots nyajkëxtë, oorëˈamëts mëët nˈakmaytyaky. Nbaˈˈayoowëts kots nmëdoowˈijty wiˈixëts xymyëtmaytyaky. Tyam, mas niˈigyëts ntsoky ets nbudëkëyaambyëts”.
17. ¿Ti net nduknibëjtakëm ndunäˈänëm?
17 Kyaj mbäät nwinˈijxëm pënën pat nitëjkëp nbaˈˈayoˈowëm ets pën kyaj. Niˈamukë nmëdäjtëmë amay jotmay, duˈun extëmë Jonás, Elías, Agar etsë Lot. Tam diˈib këˈëmë yˈëxtääytyë ja yˈamay jyotmay. Per ko nˈokwinmäˈäyëm, ëtsäjtëm nan të näˈä nˈëxtäˈäyëm këˈëmë amay jotmay. Ets päätyënë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm njaygyujkëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëdë (1 Peed. 3:8). Ko nmëmëdoˈowëm, ta niˈigyë nnayajtuˈugyëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajpattëp abëtsemy nyaxwinyëdë diˈib njäˈäwëm extëmë familyë ets diˈib wiˈixëm jäˈäyˈäjttëp. Pääty, nˈoktuˈunëmë mëjääw parë nmëdoowˈijtëm ja nmëguˈukˈäjtëm, njaygyujkëm ets nbaˈˈayoˈowëm.
ËY 87 Min ets myajjotkujkmoˈoyët
^ parr. 5 Kom pokyjyaˈayˈäjtëm, mbäät pojënë tijaty nwinmäˈäytyëˈëwëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm ets mä tijaty tyuundëp. Perë Jyobaa kyaj duˈun jyaˈayˈaty, pes “yëˈë yˈijxypyë korasoon” (1 Sam. 16:7). Mä tyäˈädë artikulo nnijawëyäˈänëm wiˈix tpudëjkë tsuj yajxonë Jonás, Elías, Agar etsë Lot. Nan xypyudëkëyäˈänëm parë nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën mä wiˈix mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm.
^ parr. 2 Juan 7:24, TNM: “Kyaj ti xyˈëxˈyoˈoy xypyayoˈoytyët extëm kyëxëˈëky nikëjxy këbajky. Duˈunën xypyayoˈoytyët extëm tii tyëyˈäjtënëty”.
^ parr. 5 Jonás 2:1, 2, 9: “Ta netë Jonás tmënuˈkxtakyë Jyobaa diˈib Diosˈäjtypy jap äjkxjodoty. 2 Ets jyënany: Kotsë nety jantsy jotmaymyëët nyajpääty, nmëgäjpxëtsë Jyobaa, ets yëˈë xyˈatsoowëmbijtëts. Mëkëts nˈamdooyë naybyudëkë jap jutoty. Ets mijts mmëdoowëtsë nˈääw nˈyoˈkn. 9 Per mëdëtsë nˈääw nˈayuk nyakäˈänyë dyoskujuyëm, nmoˈoyaˈany ja wintsëˈkën. Diˈibëts të nwandaˈaky, nguytyunaambyëts. Yëˈë nitsokën tsyoony mä Jyobaa”.
^ parr. 8 Génesis 16:9, 10, 11, 13, MNM: “Ta ojts ja Dios kyugäjpxpë yˈënëˈëmxëty: Wimbit ja tëgok mä të mtsoonyën mä yëˈë mwindäjën Sarai tyëjkën, ets mëmëdow, pënë tii mdukˈënaˈamëp. 10 Tyää ja Dios kyugäjpxpë ojts nenduˈun jyääkˈënëˈëmxëty: Ëjts nyajmayëjaamybyëts yëˈë mˈuˈunk mˈënäˈk, ets yëˈë mˈokˈuˈunk mˈokˈënäˈk, duˈun extëm käˈäp pën tmëtsyoowdäˈäjëtyën. 11 Mijts uˈunk määy mnigëjxmˈäjtypy, ko myinëty jyäˈtëty naaxwiiny jaˈa xyëëmoˈojëty Ismael, jaˈa ko Dios tëë tˈamdoowˈity yëˈë mjëˈëyën myaxën. 13 Yëˈë Agar yëˈë ënetyë Dios mëët të myëtyaˈaky, pääty ojts txëëwmoˈoy: Dios mëdiˈibë winë yˈijxypyën tyuumbyën, duˈun ënety nyeymyaˈay nyeytyäjxëty: Dios ëjts këˈëm të xytyimˈixy, e tyam jeˈeyëm njaakjuukyˈatyëts.”
^ parr. 13 Génesis 19:15, 16: “Jeˈeyë nety jyäjjëˈëkynyëm, ko ja anklësëty tjantsy yajjotëgooytyë Lot ets tˈanmääytyë: ¡Jotëgoy! ¡Woowbëtsëm ja mgudëjk ets ja nimajtskpë mnëëx, parë kyaj mˈoogët ko tyäˈädë nax käjpn yajtukumëdowëdë pyoky kyaytyey! 16 Per oyë Lot kyatsojktsoˈony, duˈunyëmë Jyobaa pyaˈˈayoowë ets päätyë tyäˈädë yetyëjkëty tkëˈëmëmäjtsëdë Lot, ja kyudëjk ets ja nimajtskpë nyëëx ets ta ojts twijtspëtsëmdë mä ja käjpn”.
^ parr. 56 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë kyaj oy tˈixy ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mas ënäˈk ok jyaˈty mä reunyonk. Ok, ta tnijawë ko päätytyëm duˈun jyaˈty mët ko të yˈayoˈonbääty mëdë kyarrë.
^ parr. 58 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Ja diˈibë jyuˈtypyë grupë, tim jawyiin duˈun wyinmay ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm kyaj pën ttunyë kuentë ets ko kyaj yˈagäjpx yˈamaytyäˈägëty, per ok, ta tpëkyë kuentë ko wintsoytyuˈundëm ets ko kyaj oy nyayjyawëty ko yajpääty mëdë jäˈäy diˈib kyaj yajxon tˈixyˈaty.
^ parr. 60 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tjuutyë tiempë parë mas niˈigyë tˈixyˈatäˈäny tuˈugë myëguˈuk, ta tpëkyë kuentë ko ajiiky amëguˈuk ets jantsy oyjyaˈay. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kyaj duˈun tyimwinmääy ko tˈixyˈajty mä reunyonk.
