Nkhani Yakupfunza 16
Tetekerani, Dziwani Ndipo Mbabverani Ntsisi Winango
‘Lekani kumbayeruza mwakuwona mawonekedwe yakunja, koma mbayeruzani mwa cirungamo.’—JUWAU 7:24.
NYIMBO 101 Kuphata Basa Pabodzi Mwakuphatana
BZOMWE TIN’PFUNZA *
1. Kodi Bibliya limbatitsangalaza tani na momwe Yahova ambatiwonera?
KODI imwepo mungakomedwe wanthu acikuyeruzani thangwe ra mawonekedwe ya thupi lanu, nkhope yanu, msinkhu wanu, ayai thangwe rakuti mudawonda ayai mudanenepa? Bzikuwonekeratu kuti ne mungakomedwe lini. Mpsakutsangalaza kudziwa kuti Yahova ambacita lini bzimwebzo. Iye ambawona bzomwe bziri mu mtima mwa munthu. Mwa ciratizo, pomwe Samuweri adanyang’anisa wana wa Djese, iye alibe kuwona bzomwe Yahova adawona. Yahova akhadauza Samuweri kuti m’bodzi mwa wana wa Djese angadadzakhala mambo wa Jirayeri. Kodi ni mwana uponi? Pomwe Samuweri adawona Eliyabi omwe akhali mwana mkulu wa Djese, iye adati: ‘Kulewa cadidi, umweyu ndiye nyakudzozedwa wa Yahova.’ Thangwe ra mawonekedwe ya Eliyabi, Samuweri adawona kuti iye akhathemera kukhala mambo. ‘Tsono Yahova adamuuza Samuweri kuti: “Leka kuona kudeka kwa nkhope yace, ayai kutalimpha kwa msinkhu wace, pakuti inepano umweyu ndikumufuna lini.”’ Kodi tikupfunza ciyani? Yahova adapitiriza kulewa kuti: ‘Wanthu ambanyang’anisa mawonekedwe, tsono Yahova ambanyang’anisa [bzomwe bziri mu] mtima.’—1 Samuweri 16:1, 6, 7.
2. Mwakubverana na Juwau 7:24, thangwe ranyi tin’funika lini kumbayeruza munthu na kundowona mawonekedwe yace? Fotokozani ciratizo.
2 Pakuti ndife wakuperewera, tentsenefe tina msambo wa kumbayeruza winango thangwe ra mawonekedwe yawo. (Werengani Juwau 7:24. *) Koma tingakwanise lini kumudziwa bwino-bwino munthu kokha na bzomwe timbawona na maso. Mwa ciratizo, kumbukirani bza dotolo omwe ana luso kwene-kwene ndipo ambalidziwa bwino basa lacero. Kodi iye angakwanise kudziwa kuti munthu akuduwala matenda yanyi kokha na kundomuwona na maso? Ne. Cakuyamba, dotoloyo an’funika kumubvunza mtendayo kuti amufotokozere momwe akubvera na kuwawa komwe akubva, ndipo pomwe mtendayo akufotokoza, dotoloyo an’funika kumutetekera bwino-bwino. Bzikafunika pinango dotoloyo angakumbire kuti mtendayo abvunikidwe kuti awone momwe m’thupi mwace muliri. Tsono dotoloyo akasaya kucita bzimwebzi, angapase mtendayo mankhwala yomwe yakubverana lini na matendayo. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano, tingakwanise lini kudziwa bwino-bwino abale na mpfumakazi zathu mwakundowona mawonekedwe yawo. Koma tin’funika kudziwa momwe buliri unthu bwawo. Ndipo pakuti tingakwanisembo lini kudziwa bzomwe bziri mu mtima mwa munthu, tenepo tingabvesese lini na pang’onopo momwe winango aliri ninga momwe Yahova ambacitira. Napo bziri tenepo, tingacite ciri-centse kuti timutewezere. Kodi tingacite tani?
3. Kodi momwe Yahova adacitira bzinthu na atumiki wace m’mbuyomu bzingatithandize tani?
3 Kodi Yahova ambacita tani bzinthu na atumiki wace? Iye ambawatetekera, ambabvesesa momwe bzinthu bziriri pa moyo wawo, ndipo ambawabvera ntsisi. Mbatiwoneni momwe iye adacitira bzimwebzi na Djona, Eliya, Hagari na Loti. Bzomwe Yahova adacitabzo bzin’tithandiza kuwona momwe tingamutewezerere pomwe tikucita bzinthu na abale na mpfumakazi zathu.
KHALANI MTETEKERI WABWINO
4. Thangwe ranyi tingakhale na makumbukidwe yakuphonyeka pakulewa bza Djona?
4 Pakuti timbadziwa lini bzinthu bzentse bzomwe bzidacitika na Djona, pinango tingakumbuke kuti iye akhali munthu wapezi-pezi na wakusaya kukhulupirika. Yahova adauza Djona kuti ayende ku mzinda wa Ninive kuti akadziwise wanthu bza kupfudziwa kwa mzindayo. Koma Djona alibe kubvera, ndipo adapakira xitima ya m’madzi yomwe ikhayenda ku mbuto inango yakusiyana na yomwe Yahova akhadamuuza. (Djona 1:1-3) Kodi mungadakhala ndimwepo, mungadamupasa pomwe Djona mpata waciwiri kuti akakwanirise bzomwe adauzidwabzo? Pinango mungadamupasa lini. Tsono Yahova adawona kuti Djona akhafunikira mpata winango.—Djona 3:1, 2.
5. Kodi tikupfunza ciyani na mafala ya Djona 2:1, 2, 9?
5 Pomwe Djona adapemba, adalatiza momwe unthu bwace bukhaliri. (Werengani Djona 2:1, 2, 9. *) Mwakusaya kupenukira, Djona akhapemba kwa Yahova nthawe zizinji. Ndipo ubodzi mwa mipembo yomwe iye adacita ni omwe adapemba pomwe akhali m’mimba mwa cintsomba. Mpemboyo umbatithandiza kudziwa momwe iye akhaliri sikuti kundombamukumbukira ninga munthu omwe adathawa utumiki bwace. Ndipo mafala yomwe adayafotokoza mu mpemboyo, yakulatiza kuti iye akhali wakubzecepesa, wakutenda na wakukonzeka kubvera Yahova. Yahova alibe kundokhala acinyang’anisisa kuphonya komwe Djona adacita. Koma adatawira mpembo wace ndipo adapitiriza kumuphatisa basa ninga mpolofeta.
Tikakhala na umboni bwakukwanira, tingabvesese bzomwe bzikucitika na winango (Onani ndime 6) *
6. Thangwe ranyi tin’funika kumbakhala mtetekeri wabwino?
6 Kuti tikhale mtetekeri wabwino, tin’funika kukhala wakubzicepesa na wakupirira. Pana mathangwe matatu yomwe tin’funika kucitira bzimwebzo. Thangwe lakuyamba, tin’dzacepesa mipata yomwe tingakhale nayo ya kumbathamangira kulewa kuipa munthu pomwe tiribe mathangwe yakubveseseka. Thangwe laciwiri, tin’dzabvesesa makumbukidwe ya abale wathu na mathangwe yomwe iwo ambacitira bzinthu bzinango. Ndipo thangwe lacitatu, tin’dzathandiza abale wathu kuti abzidziwe bwino. Nthawe zinango, munthu angabvesese lini bwino-bwino makumbukidwe yace, mpaka atalewa makumbukidweyo. (Mimwani 20:5) Mkulu winango wa gwere ku Ásia, adalewa kuti: “Ntsiku inango, ndidafulumiza kulewalewa ndikanati kubvesesa momwe bzinthu bzikhaliri. Ndidauza mpfumakazi ibodzi kuti ikhafunika kumbapereka mitawiro yakubveka bwino pa mitsonkhano. Koma na kupita kwa nthawe, ndidazindikira kuti mpfumakaziyo imbaneseka kuwerenga, ndipo kuti ipereke mitawiro imbacita nyongo ikulu kwene-kwene.” Bzimwebzi bzikulatiza kuti mkulu ali-wentse wa gwere, akanati kupereka malango an’funika kumbadziwa momwe m’bale ayai mpfumakazi iri-yentse aliri!—Mimwani 18:13.
7. Kodi mwapfunza ciyani na momwe Yahova adathandizira mpolofeta Eliya?
7 Abale winango bzimbawanesa kufotokoza makumbukidwe yawo. Pinango bzimwebzi bzimbacitika thangwe ra momwe adaleredwera, cikhalidwe cawo ayai thangwe ra cibadwa cawo. Kodi n’ciyani comwe tingacite kuti iwo ambakhale wakutsudzuka kutifotokozera bzomwe bziri mu mtima mwawo? Kumbukirani momwe Yahova adathandizira mpolofeta Eliya pomwe akhathawa Jezabeli. Padapita ntsiku zizinji kuti Eliya afotokozere Baba wace wakudzulu momwe iye akhabvera. Napo bzikhali tenepo, Yahova adamutetekera bwino-bwino. Pomwe adamala kumutetekera, Yahova adalimbisa Eliya ndipo adam’pasa basa lakufunika kwene-kwene kuti acite. (1 Wamambo 19:1-18) Mpsibodzi-bodzimbo, pangatenge nthawe kuti m’bale atikhulupire na mtima wentse acitsudzuka kutifotokozera bzomwe bziri mu mtima mwace. Koma akatifotokozera ni pomwe tingakwanise kudziwa makumbukidwe yace. Tenepo, tikatewezera kupirira kwa Yahova, abale wathuwo an’dzatikhulupiradi. Ndipo iwo akambatifotokozera makumbukidwe yawo, tin’funika kumbawatetekera bwino-bwino.
ADZIWENI BWINO ABALE NA MPFUMAKAZI ZANU
8. Mwakubverana na Ciyambo 16:7-10, kodi Yahova adathandiza tani Hagari?
8 Hagari, kapolo wa Sarai adacita bzinthu mwakusaya kukumbuka bwino pomwe adakhala mkazi wa Abalahamu. Pomwe Hagari adakhala na mimba, adayamba kunyoza Sarai thangwe ra kusaya kubereka. Tenepo Sarai adayamba kuzunza Hagari, ndipo pomwe bzinthu bzidafika pakuipa, Hagariyo adathawa pamui. (Ciyambo 16:4-6) Thangwe ra kuperewera, pinango tingakumbuke kuti Hagari akhali mkazi wakuipa ndipo akhathemera kutambira cirango. Koma Yahova alibe kumukumbukira tenepo. Tenepo, Yahovayo adatumiza anjo wace kuti akatsangalaze Hagari. Pomwe anjoyo adagumana na Hagari, adamuthandiza kucinja makumbukidwe yace ndipo adamusimba. Tsono pomwe Hagari adawona bzomwe anjoyo adamucitira, adazindikira kuti Yahova akhamusamalira ndipo akhadziwa bza bvuto lace. Ndipopa Hagari adalewa kuti: ‘Mulungu omwe mumbawona, . . . ndawonadi ule omwe ambandiwona.’—Werengani Ciyambo 16:7-10. *
9. Thangwe ranyi Yahova adadekera mtima Hagari?
9 Kodi n’ciyani comwe Yahova adawona kuna Hagari? Yahova akhadziwa momwe moyo wa Hagari ukhaliri na bzinthu bzomwe akhadapirira pa moyo wace. (Mimwani 15:3) Hagari akhali Mdjipito ndipo akhakhala na banja la Cihebereu. Kodi nthawe zinango iye akhabziwona ninga mulendo? Kodi iye akhana cisuwo na wanthu wa m’banja lace na dziko lomwe adabadwira? Kuthimizira bzimwebzi, ndiye lini yekha omwe akhali mkazi wa Abalahamu. Kale-kale, amuna winango wakukhulupirika akhana akazi azinji sikuti m’bodzi basi. Koma bzimwebzi ndibzo lini bzomwe Yahova akhafuna pakuyambirira. (Mateu 19:4-6) Ndipo timbadabwa lini tikawona mabanja ninga yamweya, yakucitirana ntsanje na kukoyerana cakumtima. Yahova akhadziwa kuti bzikhali bzakuphonyeka Hagari kusaya kulemekeza Sarai. Koma napo bzikhali tenepo, Yahova adadekera mtima Hagari thangwe akhabvesesa makumbukidwe ya Hagariyo na momwe bzinthu bzikhaliri pa moyo wace.
Adziweni bwino abale na mpfumakazi zanu (Onani ndime 10-12) *
10. Kodi tingawadziwe tani bwino abale na mpfumakazi zathu?
10 Tingatewezerembo Yahova mwa kumbabvesesa abale na mpfumakazi zathu. Yezerani kuwadziwa bwino abale na mpfumakazi zanu. Kodi mungawadziwe tani? Mbacezani nawo pomwe mitsonkhano ikanati kuyamba ayai pambuyo pace, mbapalizirani nawo pabodzi, ndipo bzikakwanisika acemereni kuti mukadye nawo pabodzi. Mukacita bzimwebzo, pinango mun’dzazindikira kuti mpfumakazi yomwe imbawoneka ninga yakutepa, njamanyazi; ndipo m’bale omwe mumbamuwona kuti ambafunisisa kwene-kwene kobiri, ambadziwa kutambira bwino alendo; ndipo banja lomwe nthawe zizinji limbacedwa kufika pa mitsonkhano, likugumana na mabvuto mazinji. (Djobi 6:29) Cadidi n’cakuti ifepano tin’funika lini ‘[kumbapitira] nkhani za wene.’ (1 Timotio 5:13) Napo bziri tenepo, bzimbakhala bwino kudziwa momwe moyo wa abale wathu uliri na mabvuto yomwe akugumana nayo. Tikacita bzimwebzi tin’dzawadziwa bwino abalewo.
11. Thangwe ranyi akulu wa gwere an’funika kudziwa bwino abale na mpfumakazi zawo?
11 Akulu wa gwere, an’funika kudziwa momwe uliri moyo wa abale na mpfumakazi zawo. Onani ciratizo ca Artur, omwe ni nyakunyang’anira dera. Iye pabodzi na mkulu winango wa gwere adayenda kukazungira mpfumakazi yomwe ikhawoneka ninga yamanyazi. Artur adati: “Pakuceza na mpfumakaziyo tidadziwa kuti mwamuna wace adafa patandopita magole mang’ono-ng’ono kucokera pomwe adalowolana. Napo kuti mpfumakaziyo ikhagumana na mabvuto, idakwanisa kupfunzisa cadidi wana wace awiri wacikazi ndipo wanawo akutumikira Yahova mwakukhulupirika. Tsapano mpfumakaziyo ikukwanisa lini kuwona bwino-bwino ndipo ina nthenda ya mtima. Napo bziri tenepo, mpfumakaziyo ikupitiriza kukhulupira na kufuna Yahova. Ifepano tidawona kuti pakhana bzinthu bzizinji bzomwe tingapfunze na ciratizo cabwino ca mpfumakaziyo.” (Wafiripo 2:3) Nyakunyang’anira derayo akhatewezera ciratizo ca Yahova. Yahova ambadziwa atumiki wace wakukhulupirika na mabvuto yomwe iwo ambagumana nayo. (Kufuluka 3:7) Akulu wa gwere akambadziwa bwino abale na mpfumakazi zawo, bzimbakhala bzakusaya kunesa kuti awathandize.
12. Thangwe ranyi tin’funika kumbadziwa bwino abale na mpfumakazi zathu? Fotokozani ciratizo.
12 Pinango m’gwere mwanu muna m’bale ayai mpfumakazi yomwe imbalewalewa mu njira yakuti winango ambakomedwa lini. Koma mukamudziwa bwino-bwino, mun’dzawona mathangwe yomwe iye ambacitira bzimwebzo. Onani ciratizo ca mpfumakazi yakucemeredwa Yip Yee, ya ku Ásia. Iyo idati: “Mpfumakazi ibodzi ya m’gwere mwangu ikhambalewalewa mwakukuwa kwene-kwene. Inepano ndikhakumbuka kuti mpfumakaziyo ikhalibe kuleredwa bwino na abereki wace. Tsono ntsiku inango pomwe ndidapalizira naye, adandiuza kuti akhathandiza abereki wace kugulisa ntsomba pa bazali. Ndipo kuti agulidwe ntsombazo, iye akhakuwa kwene-kwene kuti acemere anyakugulawo.” Yip Yee adalewa pomwe kuti: “Inepano ndidawona kuti ndidziwe bwino abale na mpfumakazi zangu, ndikhafunika kudziwa mathangwe yomwe iwo ambacitira bzinthu bzinango.” N’cadidi kuti mudziwe bwino abale na mpfumakazi zanu pambafunika nyongo. Koma mukateweza malango ya m’Bibliya, imwepo mun’dzatewezera Yahova, omwe ambafuna ‘wanthu wa mtundu uli-wentse.’—1 Timotio 2:3, 4; 2 Wakolinto 6:11-13.
MBABVERANI NTSISI WINANGO
13. Mwakubverana na Ciyambo 19:15, 16, kodi n’ciyani comwe anjo adacita pomwe adawona Loti akuzeza kucoka mu mzinda wa Sodoma, ndipo thangwe ranyi?
13 Pomwe Loti akhali pa nthawe yakunesa ya moyo wace, Yahova adamupasa malango, tsono iye adacedwa kuyateweza. Anjo awiri adazungira Loti ndipo adamuuza kuti acoke mu mzinda wa Sodoma pabodzi na banja lace. Thangwe ranyi? Anjowo adalewa kuti: ‘Tin’pfunza mbuto ino.’ (Ciyambo 19:12, 13) Mangwana yace kumacibese, Loti pabodzi na banja lace akhali pamui basi. Tsono anjo wale adamucenjeza pomwe, koma ‘iye akhazeza’ kucoka mu mzindamo. Pinango tingakumbuke kuti Loti akhalibe nabzo basa bzomwe Yahova adamuuza kuti acite, ayai akhali munthu wakusaya kubvera. Koma Yahova adapitiriza kumuthandiza kuti apulumuke. Tenepo, anjo wale adaphata boko la Loti na la wanthu wa m’banja lace acikawasiya kunja kwa mzinda ‘thangwe Yahova akhamubvera ntsisi.’—Werengani Ciyambo 19:15, 16. *
14. Thangwe ranyi Yahova adabvera ntsisi Loti?
14 Yahova akhana mathangwe mazinji yomwe yadamucitisa kubvera ntsisi Loti. Pinango Loti akhacita mantha na wanthu omwe akhali kunja kwa mzinda wa Sodoma, ndipopa alibe kucoka mwakamfulumiza pamui pace. Pakhana ngozi zinango. Pinango Loti akhadziwa bza wamambo awiri omwe akhadagwera m’micera yomwe ikhana phula m’cigwa comwe cikhali pafupi na mzindayo. (Ciyambo 14:8-12) Ninga msolo wa banja, Loti akhana thupo na banja lacero. Kuthimizira bzimwebzi, iye akhadadala ndipo akhana nyumba yakudeka kwene-kwene ku Sodoma. (Ciyambo 13:5, 6) N’cadidi kuti palibe ne cinthu cibodzi pa bzomwe bzafotokozedwabzi cingadacitisa Loti kuleka kubvera cenjezo la Yahova mwakamfulumize. Tsono Yahova alibe kundonyang’anisisa bza kuphonya kwa Loti, koma adamuwona ninga ‘munthu wakulungama.’—2 Pedru 2:7, 8.
Tikambatetekera winango akakhala akulewalewa, tin’dzagumana njira za momwe tingawalatizire ntsisi (Onani ndime 15-16) *
15. M’mbuto mwakumbayeruza munthu na bzomwe akucita, kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita?
15 M’mbuto mwakuyeruza munthu pa bzomwe akucita, yezerani kubvesesa momwe iye akubvera. Bzimwebzi ndibzo bzomwe mpfumakazi Veronica, ku Europa, idayezera kucita. Veronica adati: “Mpfumakazi inango ikhawoneka kuti ikhakhala yakusunama nthawe zentse. Ndipo nthawe zizinji ikhabzipambula icikhala payokha. Nthawe zinango ndikhacita mantha kuifenderera kuti ndiceze nayo. Koma ndidakumbukira kuti: ‘Bzingadakhala kuti mpfumakaziyi ndinepano, ningadafuna xamwali kuti anditsangalaze.’ Tenepo, ndidawona kuti bzikhali bwino kubvunza mpfumakaziyo kuti indifotokozere momwe ikhabvera. Ndipo ndidakomedwa kuwona mpfumakaziyo ikundifotokozera momwe ikhabvera. Tsapano nimbaibvesesa bwino mpfumakaziyo.”
16. Thangwe ranyi tin’funika kumbapemba kuti tiwadziwe bwino winango?
16 Munthu m’bodzi omwe ambatidziwa bwino-bwino ni Yahova yekha. (Mimwani 15:11) Ndipopa, mukumbireni kuti akuthandizeni kumbawona winango ninga momwe iye ambawawonera. Mukumbirenimbo kuti akuthandizeni kudziwa momwe mungalatizire ntsisi winango. Mpembo udathandiza mpfumakazi yakucemeredwa Angela kuwadziwa bwino abale. M’gwere mwace mukhana mpfumakazi inango yomwe akhabverana lini nayo. Angela adati: “Bzingadandinesa lini kumbalewa kuipa mpfumakaziyo na kuleka kuiseweza. Koma ndidakumbira Yahova mu mpembo kuti andithandize kubvesesa mpfumakaziyo.” Kodi Yahova adamutawira? Inde. Angela adalewa pomwe kuti: “Ine na mpfumakaziyo tidayenda pabodzi kukapalizira ndipo pomwe tidakotoka tidamala nthawe izinji tikuceza. Ndipo pomwe mpfumakaziyo ikhalewalewa ndikhaitetekera bwino-bwino. Tsapano nimbaifuna kwene-kwene ndipo nin’pitiriza kuithandiza.”
17. Kodi tatsimikiza kucita ciyani?
17 Imwepo mun’funika lini kucita kusankhula kuti ni m’bale uponi ayai mpfumakazi iponi yomwe mun’funika kuibvera ntsisi. Azinji wa iwo akugumana na mabvuto ninga ya Djona, Eliya, Hagari na Loti. Ndipo winango wa iwo mabvutoyo adacita kuyakolomola okha. Kulewa mwakusaya kubisa, tentsenefe nthawe zinango tidacita kale bzinthu bzinango bzakuphonyeka. Ndipopa Yahova akutikumbira kuti timbabverembo ntsisi winango. (1 Pedru 3:8) Tikambabvera Yahova, timbacitisa kuti ubale bwathu pa dziko lentse bupitirize kukhala bwakuphatana, napo ndife wanthu wakusiyana-siyana. Tenepo, mukambacita bzinthu na abale na mpfumakazi zanu, mbawatetekerani, adziweni bwino ndipo mbawabverani ntsisi.
NYIMBO 87 Bwerani Tidzalimbisane!
^ ndi. 5 Pakuti ndife wanthu wakuperewera, kawiri-kawiri timbayeruza winango thangwe ra mawonekedwe yawo ayai momwe iwo ambacitira bzinthu pomwe tikanati kubvesesa mathangwe yace. Koma Yahova ambawona bzomwe ‘bziri mu mtima.’ (1 Samuweri 16:7) Mu nkhani ino, tiniwona momwe Yahova adacitira bzinthu mwa lufoyi pomwe adathandiza Djona, Eliya, Hagari na Loti. Ndipo tiniwonambo momwe tingatewezerere Yahova pa kucita bzinthu na abale na mpfumakazi zathu.
^ ndi. 2 Juwau 7:24 “Lekani kumbayeruza mwakuwona mawonekedwe yakunja, koma mbayeruzani mwa cirungamo.”
^ ndi. 5 Djona 2:1 Pomwe akhali m’mimba mwa cintsombaco, Djona adapemba kwa Yahova Mulungu wace, 2 aciti: “Pomwe ndikhali pa mabvuto ndidacemera Yahova, ndipo iye adanditawira. Ndidakuwa kukumbira thandizo pomwe ndikhali m’thenje lakuzika, ndipo imwepo mudabva fala langu. 9 Koma ine nin’dzakutumbizani na kupereka ntsembe kwa imwe. Ndipo bzomwe ndidalewa nin’dzabziteweza. Cipulumuso cimbacokera kwa Yahova.”
^ ndi. 8 Ciyambo 16:7 Patsogolo pace, anjo wa Yahova adagumana Hagari n’dambo pafupi na mcera wa madzi pomwe Hagariyo akhali mu njira yakuyenda ku Suri. 8 Ndipo anjoyo adamubvunza kuti: “Hagari kapolo wa Sarai, kodi ukucokera kuponi ndipo ukuyenda kuponi?” Hagariyo adatawira kuti: “Ndikuthawa mbuya wangu Sarai.” 9 Tenepo anjo wa Yahovayo adamuuza kuti: “Bwerera kumui kwa mbuya wako Sarai ndipo ukabzicepese kwa iye.” 10 Anjo wa Yahovayo adalewa kuti: “Nin’dzawandisa mbumba yako, mwakuti in’dzalewengeka lini.”
^ ndi. 13 Ciyambo 19:15 Tsono pakufika madandakweca, anjo wale adangingimira Loti, aciti: “Kulumiza! Tenga mkazako na wana wako awiri wacikaziwa kuti muleke kupfudzidwira pabodzi na mzindayu thangwe ra kuphonya kwace!” 16 Pomwe iye akhazeza, alendowo adaphata boko lace, la mkazace na manja ya wana wace awiri wacikazi acikawasiya kunja kwa mzinda, thangwe Yahova akhamubvera ntsisi.
^ ndi. 56 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: M’bale wacikulire akukomedwa lini thangwe akuwona tswaka linango likufika pa mitsonkhano mwakucedwa. Koma pambuyo pa mitsonkhano m’bale wacikulireyo wabva kuti tswakalo lacedwa thangwe lacita cimaxo-maxo ca pa nsewu.
^ ndi. 58 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Nyakunyang’anira kagulu ka utumiki bwakumunda akuwona mpfumakazi ninga kuti idasunama. Koma na kupita kwa nthawe, nyakunyang’anirayo wadziwa kuti mpfumakaziyo njamanyazi ndipo imbabzibva lini bwino ikakhala pakati pa wanthu omwe alibe kuzolowerana nawo.
^ ndi. 60 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mpfumakazi inango yadziwana na mpfumakazi inzace mu Nyumba ya Umambo. Pakuyamba, mpfumakaziyo ikuwona kuti mwanzaceyo ngwakusaya kufikirika ndipo ambacezeka lini. Tsono mpfumakaziyo ikucinja momwe ikhawonera mwanzaceyo pomwe ikuceza naye.
