1. ¿Nunakunata Jehovä imanö rikanqantatan Bibliaqa yachatsikun?

MANAM gustamantsiktsu pillapis colornintsikrëkur y imanö kanqantsikrëkur parlamänataqa. Tsëmi kushikuntsik Jehovä Diosnintsik tsënö mana rikämanqantsikpita. Tsënö Jehovä kanqantaqa musyantsik, Jesëpa wamrankunata Samuelnö mana rikanqanchömi. Samueltam nirqan Jesëpa juk wamran Israelpa reynin kanampaq. Eliabta rikärirqa kënömi nirqan: “Pëtam Teyta Dios akrashqa kanqa rey kananpaq”. Tsënam Jehoväqa Samuelta kënö nirqan: “Shumaqllallan kanqan rëkur y jatun kanqan rëkur akranqäta ama yarpëtsu. Manam pëtatsu akrarqü”. Tsëta yachatsimarnintsikmi Jehovä kënö nin: “Noqaqa manam shumaqllallan kanqanpitatsu pitapis akrä, sinöqa alli shonquyuq kanqanpitam” (1 Sam. 16:1, 6, 7).

2. Juan 7:24 Bibliachö ninqannö, ¿imanirtan nunakuna imanö kayanqampita mana alli parlashwantsu?

² Jutsa ruraq karmi, pï mëpaqpis raslla mana allita parlarintsik (leyi Juan 7:24). Tsëtaqa yachakurishun juk doctor ruranqanchömi. Yachaq doctor karpis, manam nunakunata rikarninllaqa ima qeshyawan kayanqantapis musyanqatsu. Tsëta musyanampaqqa, puntataqa iman nananqanta y imanö këkanqantaran musyanan. Y ruripa imanö këkanqanta musyanampaqnam mäquinakunawan rikätsikunampaq nirinman. Tsënö mana ruraptinqa manam musyanqatsu ima qeshyawan kanqanta. Tsënö kaqllam wawqi panintsikkunata rikarllaqa musyashuntsu imanö sientikuyanqanta. Tsëmi kallpachakunantsik wawqi panikunata maslla reqinapaq. Noqantsikqa manam nunakunapa shonqunta rikantsiktsu, tsëmi Jehovänöqa  imanö sientikuyanqanta musyashuntsu. Tsënö karpis Jehovänö nunakunata rikänapaq kallpachakushun.

3. ¿Imanö kanapaqtan Bibliachö willakuykunaqa yanapamäshun?

³ Jehoväqa sirweqninkuna mañakuyanqanta wiyanmi, imanö winashqa kayanqantam cuentaman churan y ankupanmi. Yachakurishun Jonasta, Elïasta, Agarta y Lot-ta imanö yanapanqanta. Y Jehovänö kanapaqmi yachakurishun.

4. ¿Imanirtan Jonaspaqqa mana alli pensarishwan karqan?

⁴ Jonasta mana alli reqirninqa rasllam pensarishwan markäkoq o yärakoq mana kanqanta. Pëtaqa Nïnivi nacionchö nunakuna ushakäyänampaq kaqta willakoqmi Jehovä mandarqan. Peru Jonasqa barcuman lloqarkurmi juk markaman ëwakurqan (Jon. 1:1-3). Noqantsikqa mananam yapëqa Jonasman markäkushwantsu o yärakushwantsu karqan. Peru Jehoväqa manam noqantsiknötsu Jonaspaq pensarqan (Jon. 3:1, 2).

5. Jonas 2:1, 2, 9 Bibliachö ninqanqa, ¿imatatan Jonaspaq willakun?

⁵ Jonas imanö nuna kanqantaqa musyantsik jatun pescädupa pachampita Jehoväman mañakunqanchömi (leyi Jonas 2:1, 2, 9 *). Jonas mañakunqanchömi rikantsik, Jehoväman markäkoq o yärakoq nuna kanqanta. Imanö mañakunqanchömi rikantsik humildi, agradecikoq y wiyakoq kanqanta. Tsëchi Jehoväqa Jonaspa mañakuyninta wiyarnin Nïnivi markaman ëwanampaq permitirqan.

6. Wakinkunata shumaq wiyakushqaqa, ¿imanötan yanapakunqa?

⁶ Wakinkuna parlapämashqa shumaq wiyakunapaqqa humildi y pacienciayoqmi kanantsik. Juk, wiyakuyta yacharqa manam wakinkunapaq mana allita pensashuntsu. Ishkë, shumaq wiyakurmi musyashun wawqintsik o  panintsik imanö sientikuyanqanta. Tsënö rurarqa ankupäkoqmi kashun. Y kima, imanö sientikuyanqanta parlakayämuptinran yanaparita puëdishun (Prov. 20:5). Creikoqkunata rikaq wawqim tsënö kanqanta cuentakun: “Juk kutim shumaq mana wiyakushpa parlarqä. Tsë kutiqa reunionchö mas alli parlakamunampaqmi juk panita nirqä. Tsëpitanam musyarirqä leyita mana puëdikarpis reunionkunachö parlakunampaq kallpachakunqanta”. Creikoqkunata rikaq wawqikuna shumaq wiyakurqa, manam “parlëta manaraq ushaptin” pitapis parlapäyanmantsu (Prov. 18:13).

7. Elïasta Jehovä imanö yanapanqampitaqa, ¿imatatan yachakuntsik?

⁷ Wakin wawqi panikunaqa parlakuyta mantsakuyan, mëchö y imanö wätashqa kayanqanrëkurmi. ¿Imanötan yanaparishwan? Tsënö pasakuptinqa yanapamäshun, reyna Jezabelta mantsarnin Elïas ëwakuptin Jehovä yanapanqanmi. Elïasqa mantsakurmi rasllaqa Jehoväman mañakurqantsu. Tsënö kaptimpis Jehoväqa Elïas mañakunqanta wiyarirmi, cargunta shumaq cumplinampaq yanaparqan (1 Rey. 19:1-18). Tsënö kaqllam, wawqi panintsikkunapis tiempuwanraq imanö sientikuyanqampita cuentaramashwan. Tsëmi Jehovänö pacienciayoq kanantsik wawqi panintsikkuna imatapis cuentamanqantsikta wiyanapaq.

8. Genesis 16:7-13 Bibliachö ninqannö, ¿imanötan Jehoväqa Agarta yanaparqan?

⁸ Saraipa sirweqnin Agarqa, Abranpa warmin tikrarirmi mana pensashpa imatapis ruraq. Qeshyaq quedarirmi Sarai wamrayoq mana kanqampita, mana alli parlapar qallëkurqan. Tsënam, Sarai mana allipa trataptin Agarqa mana willakushpa ëwakurqan (Gen. 16:4-6). Jutsasapa karninmi noqantsikqa Agar ruranqanta mana allipa rikashwan karqan, peru Jehoväqa manam tsënötsu rikarqan. Agar imanö sientikunqanchö yanapanampaqmi Jehoväqa juk angelninta mandarqan. Tsënam Agarqa musyarirqan llapan pasanqankunata Jehovä rikashqa kanqanta. Tsëmi Agarqa kënö nirqan: “Rikämaqnï Diostam rikarqü” nir (leyi Genesis 16:7-13 *).

9. Agarta pasanqanchö, ¿imatatan Teyta Dios cuentaman churarqan?

⁹ Jehoväqa allim musyaq Agar imanö wätashqa y imakunapa pasashqa kanqanta (Prov. 15:3). Agarqa Egiptu nacionpitam karqan. Tsëchi hörataqa familianta y markanta llakeq. Y manam pëllatsu Abranpa warminqa karqan. Tsë witsanqa wakin Teyta Diosta sirweq nunakunaqa manam juk warmiyoqllatsu kayaq (Mat. 19:4-6). Peru Jehoväqa manam tsënö kanampaqtsu familiata  patsätsirqan. Tsënö kaptinmi juk nunapa ishkë o kima warminkuna kaptinqa chikinakuyaq. Tsëkuna pasaptimpis Jehoväqa manam allitanötsu rikarqan Agarwan Sarai chikinakuyanqanta.

10. ¿Imanötan wawqi panintsikkunata mas alli reqishun?

¹⁰ Wawqi panintsikkunata alli reqishun. Tsënö ruranapaqqa, Jehovä Diosnintsik wakinkunata rikanqannömi noqantsikpis rikänantsik. Tsëmi wawqi panintsikkunawan parlakunantsik reunionkuna ushariptin, Diospita yachatsikoq yarqurnin y wayintsikchö imallatapis mikurinapaq nirnin. Tsënö rurarqa juk panintsik imanir mana parlakunqanta, juk wawqi imallachöpis yanapakoq kanqanta y juk familia imanir reunionkunaman tardi chanqantam musyarinki (Job 6:29). Këqa manam jukpa kawëninman mëtikunapaqtsu nikan (1 Tim. 5:13). Tsënö kaptimpis wawqi panintsikkunata mas alli reqinqantsikqa, imanir jukläya kayanqanta musyanapaqmi yanapamäshun.

11. Creikoqkunata rikaq wawqikunaqa, ¿imanirtan wawqi panikunata alli reqiyänan?

¹¹ Creikoqkunata rikaq wawqikunaqa allim reqiyänan wawqi paninkunata. Tsëtaqa congregacionkunata watukaq wawqi Artüru pasanqampita yachakurishun. Pëqa parlakuyta mantsakoq juk pani watukaqmi juk wawqiwan ëwayarqan. Wawqi Artürum kënö willakun: “Tsë panipa qowanqa casakuriyanqampita ichik tiempullachöshi wanunaq. Tsëpa pasëkarpis ishkan warmi wamrankunatam Jehovä Diosta sirwiyänampaq yanaparqan. Kananqa manam nawin rikannatsu y qeshyapäkunmi. Tsënö kaptimpis, pëqa Jehovä Diostaqa kuyanmi. Tsë panipitaqa imëkatam yachakuyarqä” (Filip. 2:3). Jehovä Diosqa wawqi panikunata allim reqin, tsënöllam congregacionkunata watukaq wawqipis rurëta munarqan (Ex. 3:7). Tsënöllam creikoqkunata rikaq wawqikunapis wakinkunata alli reqirqa yanapariyanqa.

12. Juk pani nananta alli reqinqanqa, ¿imanötan yanaparqan?

¹² Mana allipa rikanqantsik wawqi panintsikkunata maslla reqirqa, imanir tsënö kayanqantam musyarishun. Tsënömi pasarqan Chïna nacionpita juk panita, pëmi nin: “Juk nanaqa wayi juntam parlëkoq. Tsëmi respetakuy mana  yachanqanta pensarqä. Peru pëwan yachatsikoq yarqurqa, imanir tsënö parlanqantam musyarirqä. Pëqa teytankunatash pescäduta rantikur yanapaq, tsëshi tsënöqa parlaq. Tsëran yachakurqä turi nanakunawan alli kayänäpaqqa pëkunata maslla reqinapaq kaqta”. Tsënö rurë fäcil mana kaptimpis, Bibliachö ninqankunata cäsukushqaqa Jehovänömi ‘tukïläya nunakunata’ kuyakuywan rikäshun (1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 6:11-13).

13. Genesis 19:15, 16 leyinqantsiknö, ¿imatatan angelkuna rurayarqan Lot-ta yanapayänampaq?

¹³ Ishkë angelkunam Lot-tawan familianta willayarqan Sodöma marka ushakätseq ëwashqa kayanqanta. Tsënö Jehovä musyëkätsiptimpis, Lotqa manam rastsu cäsukurqan (Gen. 19:12, 13). Qateqnin junaqqa Lotwan familianqa tsëllachöran këkäyarqan. Peru “Lot mana ras yarquptinnam” angelkunaqa ras yarquyänampaq yapë niyarqan. Tsëta rikarqa, ¿imatatan noqantsik pensashwan karqan? Mana cäsukoq kayanqantachi. Peru Jehoväqa ‘pëkunata ankuparqanmi’. Tsëta rikätsikurmi angelkunaqa makinkunapita tsarirkur Sodöma markapita jorquyarqan (leyi Genesis 19:15, 16 *).

14. ¿Imanirtan Jehoväqa Lot-ta ankuparqan?

¹⁴ Sodöma markapita yarquptin ima pasakunampaq kaqta mantsaptinmi, Jehoväqa Lot-ta ankuparqan. Pëqa wiyashqachi karqan ishkë reykuna yana mitunö qocharëkaq uchkuchö wanuyanqanta (Gen. 14:8-12). Warmimpaq, wamrankunapaq, wayimpaq y imëkanpaqchi pëqa yarpachakoq (Gen. 13:5, 6). Peru Lot raslla cäsukoq kanqantatsu manam rikätsikun. Tsënö kaptimpis  ‘alli kaqta ruraq nunatanömi’ Jehoväqa Lot-ta rikarqan (2 Pëd. 2:7, 8).

15. Wakinkunapaq mana allita pensanantsikpa rantin, ¿imatatan ruranantsik?

¹⁵ Wawqi panintsikkuna imatapis mana pensashpa rurayaptinqa, imanir tsënö kayanqanta musyanapaq kallpachakushun. Panintsik Verönicam tsënö ruranqanta kënö willakun: “Juk panim piñashqanö karnin piwampis juntakoqtsu. Tsëmi pëwan parlëta mantsaq kä. Tsënam pensarqä ‘tsë nananö karqa pillapis parlapäramänantachi munäman’ nir. Tsëmi imanö sientikunqanta tapurqä, tsëran pëqa ima pasanqankunata willaramarqan”.

16. ¿Imanirtan Jehoväta mañakushwan mas ankupäkoq kanapaq?

¹⁶ Jehovä Diosllam alliqa reqimantsik (Prov. 15:11). Tsëmi Jehoväta mañakunantsik, noqantsikpis pënö ankupäkoq kanapaq. Panintsik Angelatapis Jehoväman mañakunqanmi yanaparqan ankupäkoq kanampaq. Pani Angelam kënö willakun: “Juk nanawan parlakuy mana fäcil kaptinmi, Jehoväta mañakurqä imanir tsë nana tsënö kanqanta musyanäpaq”. Tsëpita pasakunqantam kënö willakun: “Diospita yachatsikuyanqä junaqmi pëwanqa parlakur täkuyarqä. Tsëpita patsëmi tsë nanawanqa kushishqana rikänakuyä”.

17. ¿Imata ruranapaqtan kallpachakunantsik?

¹⁷ Noqantsikqa manam ankupäkoq kanapaq akrakuyta puëdintsiktsu. Wawqi panikunaqa Jonasnö, Elïasnö, Agarnö y Lotnöpis manam kikinkunatsu ima mana allitapis ashiyashqa. Hörataqa kikintsikmi ima mana allimampis ishkirquntsik. Tsëchi Jehoväqa juknintsik juknintsik ankupänakunapaq nimantsik (1 Pëd. 3:8). Tsënö rurashqaqa llapan wawqi panintsikkunawanmi juknölla kushishqa kawakushun. Awmi, wakinkunata wiyanapaq, imanö winashqa kayanqanta cuentaman churanapaq y wawqi panintsikkunata ankupänapaq kallpachakushun.