Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 16

Gudxawún, ga̱kru̱ʼu̱lú ga̱jma̱a̱ gagáwi̱i̱n a̱jkiu̱lú kuʼñúún a̱ngiu̱lú

Gudxawún, ga̱kru̱ʼu̱lú ga̱jma̱a̱ gagáwi̱i̱n a̱jkiu̱lú kuʼñúún a̱ngiu̱lú

“Guniʼñánʼ rutha núma xóo kiexu̱u̱n xa̱bu̱. Gani̱ndxa̱la xa̱bu̱ májáanʼ índo̱ gúthala” (JUAN 7:24).

AJMÚÚ 101 Guʼni ñajuunʼ Dios mbá kambáxulú

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. Ndiéjunʼ eʼtúlúʼ náa Biblia ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá rí naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rá.

IKHÁANʼ tsénigulú rí xa̱bu̱ muthi dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ numuu xóo kaʼniánʼ. Mú naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rí Jeobá nánguá eʼñún bajníí xa̱bu̱. Mbá xkri̱da, índo̱ Jeobá niʼthúu̱n Samuel rí mbáa a̱ʼdióo Jesé mani̱ndxu̱u̱ rey náa Israel ikha jngó índo̱ ndiʼyoo Eliab bi̱ nindxu̱u̱ aʼdá giʼnii, Samuel nindxa̱ʼwáminaʼ “Bugi̱ nindxu̱u̱ bi̱ Jeobá niraʼwíí”. Numuu rí Eliab nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ xtiamaa mu mani̱ndxu̱u̱ rey. Mú Jeobá niʼthúu̱n Samuel: “Xáta̱ya̱a̱ xú káʼnii inuu ní xóo mba̱yi̱ʼ, numuu rí táraʼwíi ikhaa”. Gi̱i̱ ejmañuluʼ rí Jeobá mixtiʼkhu rí ndiʼyoo ki xóo Samuel. Mú Jeobá niʼthí xóó: “Numuu rí xa̱bu̱ i̱ndó ndaʼyoo rí inuu, mu Jeobá ndaʼyoo a̱jkiu̱u̱n” (1 Sam. 16:1, 6, 7).

2. Xó má eʼthí náa Juan 7:24 náa numuu rí xáʼyóoʼ muʼthá numáá mbáa ga̱jma̱a̱ xóo kiexu̱u̱ mbájnii rá. Arathá mbá xkri̱da.

2 Ga̱jma̱a̱ numuu rí ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, xúgiáanʼ naguʼunlu nuʼthá numáá mbáa ga̱jma̱a̱ xóo kiexu̱u̱ mbájnii (atraxnuu Juan 7:24). * Mú mbájnii xándoo guʼyáá xóo phú nindxu̱u̱ xa̱bu̱. Guʼgíʼ mbá xkri̱da, tséʼniuu á mu najmañuu wéñuʼ mbáa doctor, xáʼyóoʼ dí gíʼdoo bi̱ maʼni thanuu á mu i̱ndó nayexu̱u̱, Mú maʼngo̱o̱ mbaʼyoo dí gíʼdoo mbaʼyóoʼ maʼdxun rí gáʼthúu̱n. Mbáa asndu maʼthúu̱n maríyaaʼ mbá radiografía mú mbaʼyoo dí gíʼdoo. Á mú doctor tséʼni rígi̱, mbáa i̱mba̱ rí gáʼthúu̱n. Xúʼko̱ má kayuuʼ, xándoo mbuʼyáá xóo phú nindxu̱u̱ ndxájulú á mu i̱ndó nuyexi mbájnii. Ndayóoʼ muʼnimi̱jna̱ mbuʼyáá xóo phú xa̱bu̱ nindxu̱u̱. Maski má ikháanʼ xájmáʼ guʼyáá a̱jkiu̱u̱n xa̱bu̱ xóo má Jeobá. Mú ma̱ndoo muʼnimi̱jna̱ mbuʼyaridáá. Guʼyáá xú káʼnii gándoo muʼni.

3. Ndiéjunʼ gambáyulú rí naʼthí náa Biblia dí mbuʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

3 Jeobá naʼdxawuun rí nuthi xa̱bi̱i̱, ndaʼyoo xóo nikúwá nákha ginii ga̱jma̱a̱ xóo kuwa xúgi̱ ma̱ngaa nasngájma dí nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱nʼ kaʼñún. Guʼyáá xú káʼnii niʼni ga̱jma̱a̱ Jonás, Elías, Agar, Lot ma̱ngaa mbuʼyáá xóo gándoo guʼyaridáá xkri̱da ndrígóo índo̱ kuwaanʼ gajmiú a̱ngiu̱lú.

GUDXAWÍÍN GA̱JMA̱A̱ MÁJÁNʼ

4. Náá numuu rí ma̱ndoo mundxa̱ʼwa̱míjna̱ dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ numuu Jonás rá.

4 Numuu rí nánguá eʼyáá xúgíʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jonás, ma̱ndoo mudxaʼwa̱míjna rí ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ rakáʼnii manimba̱a̱ʼ xtayáá. Jeobá niʼthúu̱n rí maʼgá náa Nínive mú maʼthí rí gagiʼnúu xuajen rúʼko̱. Mú táʼnimbo̱o̱ ikhaa nitsimuu mbá barco ni̱jkha̱ i̱mba̱ níʼkhá “mitsínguánʼ náa Jeobá niʼthúu̱n maʼga̱” (Jon. 1:1-3). Mbáa á mu ikháanʼ, xutangáanʼ muʼthán rí maʼnimbánuu mbu̱júu̱ ñajunʼ mbáa xa̱bu̱ xúʼko̱ kaʼnii. Mú Jeobá na̱nguá niʼni xúʼko̱ kaʼnii (Jon. 3:1, 2).

5. Ndiéjunʼ eʼthí náa Jonás 2:1, 2, 9 ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa xá.

5 Rí xóo niʼtájkháan Jonás índo̱ nixtáá náa awúu̱n e̱gi̱ʼ, naʼni mbuʼyáá xú káʼnii phú xa̱bu̱ ninindxu̱u̱ (atraxnuu Jonás 2:1, 2, 9). * Ajngáa rí nijmuu náa niʼtájkháan, nasngájmaa rí ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ guabaaʼ, bi̱ naxnáa núma̱aʼ ga̱jma̱a̱ nandoo maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá, raʼkháa i̱ndó ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nimiñuu gaʼnimbánuu ñajunʼ rí nikánáá. Ikhaa numuu rígi̱ dí Jeobá táʼyoo náa dí raʼkhí niʼni Jonás, rí phú niʼni niriʼña̱a̱ rí niʼtájkháan ga̱jma̱a̱ nixnúu má xúʼko̱ ñajunʼ rí mani̱ndxu̱u̱ gaʼyee ndrígóo.

Rí mbuʼyáá xóo phú ni̱ndxu̱u̱ mbáa ndxájulú maʼni rí makumu̱lú xóo eku̱mu̱u̱. (Atayáá kutriga̱ 6). *

6. Ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu mudxawíín rí nuthi eʼwíínʼ rá.

6 Mú ma̱ndoo mudxáwiin ga̱jma̱a̱ májánʼ rí nuthi eʼwíinʼ ndayóoʼ manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ guabaaʼ ga̱jma̱a̱ maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú. Rígá ajtsú numuu rí ikháanʼ ndayóoʼ muʼni rígi̱. Timbá, mú xúʼko̱ xúʼthá mbaʼ muʼthá ga̱jma̱a̱ numuu mbáa. Raga̱jma̱, mú xúʼko̱ mbuʼyáá xú phú eku̱mu̱u̱ ndxájulú ga̱jma̱a̱ náá numuu rí naʼni mbá rí tsénigulú. Ga̱jma̱a̱ rí maʼni ajtsú, mbáa asndu ma̱ndoo mumbáyíí mbaʼyoo xóo phú nindxu̱u̱. Nguáná tséʼngulú guʼyáá xóo phú ekumulú asndu índo̱ naʼthúnlú mbáa (Prov. 20:5). Mbáa ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ bi̱ xtáa náa Asia naʼthí: “Narmáʼáan a̱jkiu̱nʼ rí mbá miʼtsú ni̱thu̱u̱n mbáa ndxájulú rí ndayóoʼ maxná itháan májánʼ comentario ndrígóo náa reunión, mú nda̱wa̱á ndi̱yo̱o̱ rí ndxájulú tséjmaa gaguxnuu ga̱jma̱a̱ naʼniu gakhii maríyáʼ mbá comentario, phú raʼkhí kayuuʼ rí nini, ginii ndiyóoʼ makro̱ʼo̱ʼ xóo xtáa ndxájulú”. Gíʼdoo wéñuʼ numuu rí bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ginii ndayóoʼ ‹mudxáwiin dí nirígá› nákha xóó tséxnáá xtágabu mbáa (Prov. 18:13).

7. Ndiéjunʼ ejmañuluʼ rí xóo Jeobá nimbáyúu Elías rá.

7 Tikhun a̱ngiu̱lú naʼniún mingíjyúuʼ muthi rí nakumu̱ún, mbáa ga̱jma̱a̱ numuu xóo nikúwá, cultura ndrígu̱ún o xóo ni̱ndxu̱ún. Ndiéjunʼ gándoo muʼni mu ma̱ndoo muthulú rí xóo nakumu̱ún xá. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú xú kaʼnii Jeobá niʼni ga̱jma̱a̱ Elías índo̱ nigáyúu numuu dí reina Jezabel nindoo maxíyáa. Ninújngoo mbayuʼ mbiʼi índo̱ gaʼyee bugi̱ niʼthúu̱n Jeobá xúgíʼ rí naku̱mu̱u̱. Ga̱jma̱a̱ Jeobá nidxawun ga̱jma̱a̱ májánʼ. Nda̱wa̱á Jeobá nixnúu tsiakii ga̱jma̱a̱ nixnúu imbo̱o̱ ñajunʼ mu maʼnimbánuu (1 Rey. 19:1-18). Mbáa xúʼko̱ má ma̱ndoo maguáʼníí a̱ngiu̱lú ma̱ngaa, rí mbaʼyóoʼ mbiʼi mu makumún kuyulúʼ mú xúʼko̱ ma̱ndoo muthulú rí nakumu̱ún, ikha jngó ndayóoʼ maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú xó má Jeobá ga̱jma̱a̱ índo̱ gútúlú rí nakumu̱ún guʼdxawíín májánʼ.

GUNIʼNIÚNʼ ITHÁAN MÁJÁNʼ A̱NGIU̱LÚ

8. Xó má nasngájma náa Génesis 16:7-13, xú kaʼnii nimbáyúu Jeobá Agar rá.

8 Agar, bi̱ nambáyúu Sarái, tadxaʼwóo májánʼ edxu̱u̱ rí maʼni índo̱ ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ a̱ʼgiu̱u̱ Abrán. Índo̱ nigu ewan ada̱, niwiyu̱u̱ʼ kaʼyoo Sarái bi̱ na̱nguá egiʼdiin e̱ji̱n. Ikhú Sarái niʼni májti̱i̱ʼ ga̱jma̱a̱ Agar ndiyóoʼ magayúu ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱ (Gén. 16:4-6). Numuu rí ikháanʼ ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, mbáa makumulúʼ nikánán má rí ndiyáʼ Agar numuu rí niʼnimbamínáʼ. Mú, Jeobá na̱nguá ndiʼyoo xúʼko̱ kaʼnii, nikuʼmaa mbáa ángel mu mambáyúu mariʼkhu̱u̱ ku̱ma̱ ndrígóo ga̱jma̱a̱ mu maʼni tsakujrámáanʼ. Ikhaa ndiʼyoo májánʼ rí Jeobá xtáa rayexu̱u̱ ga̱jma̱a̱ nakro̱ʼo̱o̱ rí xú kaʼnii gaʼkhu rí xtáa ranújngoo. Ikha jngó asndu ni̱jkha̱nú niʼthí: “Ikháán nindxa̱a̱ʼ mbáa Dios bi̱ ndaʼyoo” (atraxnuu Génesis 16:7-13). *

9. Ndiéjunʼ rí Dios ndiʼyoo náa Agar rá.

9 Ndiéjunʼ rí Jeobá ndiʼyoo náa Agar rá. Ndiʼyoo májánʼ xóo nixtáa nákha ginii (Prov. 15:3). Ikhaa nindxu̱u̱ mbáa egipcia, ga̱jma̱a̱ xtáa gajmíi̱n xa̱bu̱ hebreo. Nguáná naxtáa gíná numuu rí nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ na̱ʼkha̱á ga̱jma̱a̱ ndañíi̱nʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo, ma̱ngaa nindxu̱u̱ bi̱ maʼni a̱jmi̱i̱n gu̱ʼwi̱i̱ Abrán. Nákha wajyúúʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá niguáʼdiin mbaʼin gu̱ʼu̱ maski má Jeobá na̱nguá nindoo rí xa̱bu̱ muni xúʼko̱ kaʼnii (Mat. 19:4-6). Ikhaa rígi̱ naʼni rí muyejxi̱i̱ sia̱nʼ ga̱jma̱a̱ maxiʼñúu kuyamijná. Gajkhun má rí Jeobá ndiʼyoo dí ra̱májánʼ niʼni Agar rí taʼyamajkhuu Sarái, mú nikro̱ʼo̱o̱ kaʼyoo.

Guniʼniúnʼ itháan májánʼ a̱ngiu̱lú. (Atayáá kutriga̱ 10 asndu 12). *

10. Ndiéjunʼ gándoo muʼni mu muniʼniúnʼ itháan a̱ngiu̱lú rá.

10 Ma̱ndoo mbuʼyaridáá Jeobá índo̱ gúʼni míjna̱ makru̱ʼu̱lú kuʼñúún eʼwíinʼ. Guniʼniúnʼ itháan májánʼ a̱ngiu̱lú. Guʼtámíjná gajmiúlú índo̱ najkualú reunión, gagajnúlú guʼtáraʼa gajmiúlú ma̱ngaa guʼthúún rí magún gupitsu náa guʼulúʼ á mu nandoo. Mbáa á mu nuʼni rígi̱, ma̱ndoo muʼguánú mbuʼyáá rí ndxájulú bi̱ nakujmaa rí tséxmiéjuunʼ kaʼñún eʼwíínʼ raʼkháa xúʼko̱ phú nindxu̱u̱, mbáa ikhaa natiyu̱u̱ maʼtámijná gajmíi̱n eʼwíinʼ, ga̱jma̱a̱ rí ndxájulú bi̱ gíʼdoo wéñuʼ mbújkha̱a̱ nambáñun eʼwíinʼ o bi̱ naguánu wa̱kha̱ʼ náa reunión nindxu̱u̱ numuu rí bi̱ kúwá náa guʼwún tséniñu̱u̱nʼ magún (Job 6:29). Gajkhun má rí xáʼyóoʼ muxuʼdámíjná náa dí ‹rakáʼyulú› (1 Tim. 5:13). Mú, gíʼdoo wéñuʼ numuu mbuʼyáá xóo kúwá mú xúʼko̱ mu̱ʼgua̱nú mbuʼyáá náá numuu rí xúʼko̱ kaʼniún.

11. Náá numuu rí bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ndayóoʼ muniʼnúnʼ itháan májánʼ a̱ngiu̱lú rá.

11 Gíʼdoo wéñuʼ numuu rí bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ mbuyáá xóo phú ni̱ndxu̱ún a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá ruñawu̱u̱n. Guʼyáá rí xóo nigíʼnuu mbáa circuito bi̱ mbiʼyuu Artur. Ikhaa ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ nigún gúyáá mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ bi̱ nakujmaa rí nati̱yu̱u̱ʼ ga̱jma̱a̱ tséʼthi wéñuʼ. Artur naʼthí: “Ikhú ndi̱ya̱xu̱ rí táxtáa mba̱yu̱u̱ʼ ga̱jma̱a̱ ajmbio̱o̱ índo̱ nikháñuu, maski má xúʼko̱ ikhaa niʼsngúún a̱jmi̱i̱n waʼxiinʼ rí maʼndún kuyáá Jeobá. Mú rí xúgi̱ nánguá krui̱go̱o̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ naxtáa gíná wéñuʼ. Maski má xúʼko̱, nandoo kaʼyoo má xúʼko̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ fe ndrígóo takaguabaaʼ. Nijkuánú ndi̱ya̱xu̱ rí mbaʼa rí ma̱ndoo majmañuxu̱ náa xkri̱da ndrígóo” (Filip. 2:3). Ndxájulú circuito bugi̱ naʼniminaʼ mbaʼyaridoo Jeobá, bi̱ naninúnʼ xa̱bi̱i̱ bi̱ guájun jmbu ga̱jma̱a̱ ndaʼyoo gaʼkhu rí kúwá ruraʼníí (Éx. 3:7). Á mu bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ nuniʼnúnʼ májánʼ a̱ngiu̱lú ma̱ndoo mumbañún itháan májánʼ.

12. Xú káʼnii nimbáyúu ndxájulú Yip Yee rí maniniiʼ májánʼ imba̱a̱ ndxájulú bi̱ xtáa náa congregación ndrígóo xá.

12 índo̱ nuniʼnilú májánʼ mbáa ndxájulú, rúʼko̱ gáʼni rí maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú gaʼni á mu naʼni mbá rí makiʼnáʼ. Rígi̱ nigíʼnuu mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Asia bi̱ mbiʼyuu Yip Yee. Ikhaa naʼthí: “Náa congregación ndrígóʼ xtáa mbáa ndxájulú bi̱ naʼthí xígú wéñuʼ ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ nda̱yo̱o̱ rí tségui̱i̱ ni̱ndxu̱u̱. Mú índo̱ nigájnuʼ gátaráʼa ga̱jmu̱ʼ, niʼthúnʼ rí ikhaa nambáyúu anu̱u̱ magujuiin e̱gi̱ʼ náa xuáá ga̱jma̱a̱ ndayóoʼ maʼthí xígú mu xúʼko̱ xa̱bu̱ mbuyáá rí nagujua̱. Ikhú nijmañuʼ rí mu ma̱ndoo makro̱ʼo̱ʼ ka̱ñu̱u̱n a̱ngiu̱lú ndayóoʼ muniʼnúnʼ májánʼ xóo nindxu̱ún”. Gajkhun má rí naʼni mingíjyúuʼ matani rígi̱. Mú, á mu nunimbulú xtágabu rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rí ndayóoʼ mumbáʼtháá a̱jkiu̱lú kuʼñúún xa̱bu̱, kuwáanʼ ruʼyaridáá Jeobá numuu rí ikhaa nandoo “kaʼñún xúgíʼ xa̱bu̱” (1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 6:11-13).

GAGÁWIINʼ A̱JKIU̱LÚ

13. Xó má eʼthí náa Génesis 19:15, 16, ndiéjunʼ nini ángeles índo̱ Lot tséʼcho̱o̱ magajnúu ga̱jma̱a̱ náá numuu rá.

13 Náa mbá mbiʼi mingíjyúuʼ rí nixtáa Lot ikhaa niʼniuu mingíjyúuʼ maʼnimbo̱o̱ mbá rí Jeobá niʼthá ñajuunʼ. A̱jmi̱i̱n ángeles nigún gúyáá ga̱jma̱a̱ nitháán rí maguwíin nacha̱ bi̱ kúwá náa goʼwóo náa xuajen Sodoma numuu rí muni gámbáa (Gén. 19:12, 13). Mú, índo̱ niʼni imbo̱o̱ mbiʼi Lot kaʼnííʼ xóó tséguwíin bi̱ kúwíi̱n náa goʼwóo náa xuajen rúʼko̱. Ikhú ángeles nitháán mbu̱júu̱ dí magíʼnuu xuajen, mú Lot kaʼnííʼ naʼni “gajíminaʼ”. Mbáa ikháanʼ mundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ tséʼnimbo̱o̱. Mú Jeobá takiʼnáa kaʼyoo, rí phú niʼni “nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo” ikha jngó ángeles nirajtuun ñawúunʼ ikhaa gajmíi̱n bi̱ kúwá náa goʼwóo ga̱jma̱a̱ nirawíin náa xuajen rúʼko̱ (atraxnuu Génesis 19:15, 16). *

14. Náá numuu rí Jeobá nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo Lot rá.

14 Rígá mbaʼa numuu rí Jeobá nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo Lot. Mbáa Lot tsíyoo ganiñuuʼ goʼwóo numuu rí namiñuu eni xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa i̱ʼwáʼ xuajen dí rígá. Mbáa ma̱ngaa ndiʼyoo ga̱jma̱a̱ numún a̱jmi̱i̱n reyes bi̱ nijnguáʼñiin náa mbá iñaʼ dí rígá náa mata mijngii má ikhí (Gén. 14:8-12). Mbáa ma̱ngaa nixmiéjunʼ eʼni a̱ʼgiu̱u̱ ma̱ngaa waʼxióoʼ. Ma̱ngaa ikhaa ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nigiʼdoo wéñuʼ mbáa goʼwóo ninindxu̱u̱ mitsaanʼ (Gén. 13:5, 6). Gajkhun má rí tséʼthi á mu ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ ninindxu̱u̱ rí táʼnimbo̱o̱ nacha̱ rí Jeobá niʼthúu̱n. Mú Jeobá táʼyoo náa dí raʼkhí niʼni Lot, asndu niʼthí rí nindxu̱u̱ mbáa “xa̱bu̱ bi̱ niʼni rí májánʼ” (2 Ped. 2:7, 8).

Á mu nudxawíín májánʼ rí nuthi eʼwíinʼ mambáyulúʼ musngajmá rí nagáwiinʼ a̱jkiu̱lú kuʼñúún. (Atayáá kutriga̱ 15 ga̱jma̱a̱ 16). *

15. Ndiéjunʼ gúʼni á mu mbáa ndxájulú naʼni mbá rí tsékujmaa májánʼ rá.

15 Xáʼyóoʼ muʼtá numáán mbáa ndxájulú á mu naʼni mbá rí tsékujmaa májánʼ, guʼnimíjna makru̱ʼu̱lú xú kaʼnii eku̱mu̱u̱. Rígi̱ rí nigíʼ mínaʼ maʼni Verónica mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Europa. Ikhaa naʼthí: “Mbáa ndxájulú nakujmaa rí nakiʼnáa má xúʼko̱, nimbáa tsémbájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱. Nguáná asndu namíñúʼ mathu̱u̱n, mú nindxa̱ʼwa̱mínáʼ, á mu ikhúúnʼ xtáá xóo ikhaa, manigu̱ʼ magúʼdaa mbáa bi̱ mambaxúʼ gajmuʼ. Ikha jngó niraxu̱u̱ xú kaʼnii eku̱mu̱u̱, ikhú nigíʼdu̱u̱ niʼthúnʼ xúgíʼ. Rí xúgi̱ nakro̱ʼo̱ʼ náá numuu rí xúʼko̱ nindxu̱u̱”.

16. Náá numuu rí ndayóoʼ munda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyulúʼ makumu̱lú xóo ekumu̱ún eʼwíinʼ rá.

16 I̱ndó Jeobá nakro̱ʼo̱o̱ májánʼ xóo phú ni̱ndxu̱lú (Prov. 15:11). Ikha jngó gunda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyulúʼ mbuʼñún eʼwíínʼ xó má ikhaa eʼñún ga̱jma̱a̱ rí majmañulúʼ musngajmá rí magáwíinʼ a̱jkiu̱lú. Mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Anzhela rí maʼtájkháan nimbáyúu wéñuʼ, numuu rí mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa congregación ndrígóo niʼni mingíjyúuʼ rí mambajxáaʼ ga̱jma̱a̱ʼ. Anzhela naʼthí: “Rí xóo nindxu̱u̱ ndxájulú naʼni itháan guabaʼ rí i̱ndó marata̱ numáá raʼkháa rí mambajxáaʼ ga̱jma̱a̱ʼ. Mú, nindo̱ʼo̱o̱ Jeobá rí mambáyuʼ maku̱mu̱ʼ xóo eku̱mu̱u̱”. Ikhaa naʼthí rí Jeobá niriʼña̱a̱ rí niʼtájkáan: “Mboʼ mbiʼi nigájnuxu̱ nutaráʼaxu mbóó ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nitamíjnáxu mbayuuʼ. Nindxawuun ga̱jma̱a̱ májánʼ rí niʼthí. Ikha jngó rí xúgi̱ nandoʼ ka̱yo̱o̱ ga̱jma̱a̱ nandoʼ mambáyúu”.

17. Ndiéjunʼ rí gáʼyóoʼ muʼnimi̱jna̱ muʼni rá.

17 Xáʼyóoʼ muraʼwíi̱n bi̱ musngajmúún rí nagáwii̱nʼ a̱jkiu̱lú kuʼñúún. Xugíinʼ guaʼdáá xkujndu xó má Jonás, Elías, Agar ga̱jma̱a̱ Lot. Mú rí phú gajkhun, xúgiáánʼ najngawáanʼ, ikha rúʼko̱ numuu rí Jeobá na̱ndu̱ʼu̱lú rí makumulúʼ xóo ekumu̱ún eʼwíinʼ (1 Ped. 3:8). Índo̱ nuʼnimbulúʼ, nuʼni rí xúgiáanʼ makuwáanʼlu jnduʼ. Ikha jngó guʼnimi̱jna̱ mudxáwiin, makru̱ʼu̱lú ga̱jma̱a̱ magáwíinʼ a̱jkiu̱lú kuʼñúún a̱ngiu̱lú.

AJMÚÚ 87 Ayi̱ mbi̱ya̱a̱ tsiakii

^ párr. 5 Numuu rí ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, ikha jngó ginii rí nuʼni nindxu̱u̱ rí mbaʼ nuʼthá dí xóo nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ rí xóo naʼni mbáa. Mú Jeobá nánguá nindxu̱u̱ xúʼko̱ káʼnii. Ikhaa “ndaʼyoo a̱jkiu̱u̱n” xa̱bu̱ (1 Sam. 16:7). Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá xú kaʼnii Jeobá nimbáyúu ga̱jma̱a̱ ngajua Jonás, Elías, Agar ga̱jma̱a̱ Lot. Ma̱ngaa xkri̱da ndrígóo mambáyulúʼ mbuʼyáá xóo gumbaʼñún a̱ngiu̱lú.

^ párr. 2 Juan 7:24: “Guniʼñánʼ rutha núma xóo kiexu̱u̱n xa̱bu̱. Gani̱ndxa̱la xa̱bu̱ májáanʼ índo̱ gúthala.”

^ párr. 5 Jonás 2:1, 2, 9: “Ikhú Jonás niʼtákáñuu Jeobá Dios ndrígóo asndu náa awúu̱n e̱gi̱ʼ ga̱jma̱a̱ niʼthí: ‹Índo̱ nánguá ndi̱yo̱o̱ dí mani, nitakáñuu Jeobá, ga̱jma̱a̱ ikhaa niriʼñuʼ. Asndu náa awúu̱n Iñánʼ mi̱jnu̱ʼ nindxa̱ʼwa̱ mu mixtambáyuʼ. Ikháán nitadxawíín aʼwóʼ. Mú ikhúúnʼ, ga̱jma̱a̱ ajngáa rí naxnáa núma̱aʼ maxnaxí tsigijñaʼ náa ikháán. Rí nikuʼdáminaʼ mani, manimbánuu. Rí makáwáanʼ na̱ʼkha̱ náa Jeobá›.”

^ párr. 8 Génesis 16:7-13: “Nda̱wa̱á, ángel ndrígóo Jeobá nixka̱ma̱a̱ náa ku̱ba̱ʼ mixooʼ mijngii náa iduu iyaʼ, iduu iyaʼ rígi̱ rígá náa kamba̱a̱ rí na̱jkhá náa Sur. Ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Agar, bi̱ nambáyúu Sarái, náa edxa̱ʼ ga̱jma̱a̱ náa edxu̱ʼ rá.” Ikhaa niriʼña: “Xtáá ragayúʼ numuu rí nixkoʼ Sarái bi̱ nambáyúu”. Ángel ndrígóo Jeobá niʼthúu̱n: “Atanga̱án náa bi̱ natambáyii ga̱jma̱a̱ atatsíñáminaʼ rí ikhaa maʼtáñajuanʼ”. Nda̱wa̱á ángel ndrígóo Jeobá niʼthúu̱n: “Mani rí maʼni mbaʼin wéñuʼ e̱jña̱a̱ʼ. Ra̱ʼkhá tháán mbaʼin gaʼni rí xáʼngo̱o̱ magixnin”. Ángel ndrígóo Jeobá niʼthí xóó: “Ikháanʼ xtáa ewáan mbáa ada̱ nindxu̱u̱ mbáa dxámá. Ismael gáráxna mbiʼí, numuu rí Jeobá niʼdxaun rí nitambiyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu gaʼkhu ndrígáaʼ. Ikhaa mani̱ndxu̱u̱ xóo mbáa burro xáná. Maxmíjnaʼ gajmíi̱n xúgínʼ ga̱jma̱a̱ xúgínʼ muxmijná gajmiún. Maxtáa náa inún xúgínʼ a̱ngui̱i̱n”. Ikhú ikhaa niʼthí mbiʼyuu Jeobá, bi̱ xtáa raʼtáminaʼ gájma̱a̱, ma̱ngaa niʼthúu̱n: “Ikháán nindxa̱a̱ʼ mbáa Dios bi̱ ndaʼyoo”. Ikhaa niʼthí rúʼko̱ numuu rí nindxa̱ʼwáminaʼ: ‹Lá gajkhun rí ndi̱yo̱o̱ bi̱ ndaʼyoʼ ráʼ.›”

^ párr. 13 Génesis 19:15, 16: “Índo̱ na̱jkha̱ rajtsi, ángeles nigíʼdi̱i̱ nitháán rí maʼcho̱o̱ Lot, nitháán: “¡Atagáyáaʼ ga̱jma̱a̱ a̱ʼgia̱a̱ʼ gajmiáanʼ waʼxiaaʼ mu xákáñáaʼ índo̱ gaguma gámbáa xuajen ga̱jma̱a̱ numuu aʼkhúun!”. Mú Lot naʼnigajíminaʼ. Maski má xúʼko̱, Jeobá nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo, ikha jngó rí xa̱bekha nirajtuun ñawúunʼ ma̱ngaa a̱ʼgiu̱u̱ gajmíi̱n nájmi̱i̱n waʼxinʼ, ikhú nirawíin náa xuajen.”

^ párr. 56 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú nikhi̱i̱ nakiʼnáa índo̱ ndaʼyoo rí mbáa ndxájulú na̱jkha̱nú waka̱ʼ náa reunión. Nda̱wa̱á ndiʼyoo rí ni̱jkha̱nú waka̱ʼ numuu rí ni’ní choque.

^ párr. 58 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbáa ndxájulú bi̱ naguwíin a̱ngiu̱lú magún gútaraʼa naku̱mu̱u̱ rí mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ tsénigu̱u̱ʼ mambaxúu gajmíi̱n a̱ngiu̱lú, mú nda̱wa̱á ndaʼyoo rí nati̱yu̱u̱ʼ ga̱jma̱a̱ namíñúu maʼtamijna gajmíi̱n bi̱ tséniniúnʼ májánʼ.

^ párr. 60 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Índo̱ mbáa ndxájulú naʼniminaʼ rí maniniʼ itháan májánʼ imba̱a̱ ndxájulú, ikhú ndaʼyoo rí ikhaa nindxu̱u̱ májáanʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xnduʼwáa.