1. Ano nga nakakaliaw nga kamatuoran mahitungod kan Jehova an iginsusumat han Biblia?

KARUYAG mo ba hukman ka han mga tawo sumala ha kolor han imo panit, kurti han imo nawong, o kadaku han imo lawas? Posible nga madiri ka. Nakakaliaw gud kay hi Jehova diri naghuhukom ha aton sumala han nakikita han mga tawo! Pananglitan, han nakita ni Samuel an mga anak ni Jesse, waray niya makita kon ano an nakita ni Jehova. Ginsumatan ni Jehova hi Samuel nga usa han mga anak ni Jesse an magigin hadi ha Israel. Pero hin-o ha ira? Han nakita ni Samuel an suhag nga anak ni Jesse nga hi Eliab, nagsiring hiya: “Sigurado nga hiya an dinihogan ni Jehova.” Panhadi an hitsura ni Eliab. “Kondi hi Jehova nagsiring kan Samuel: ‘Ayaw kitaa an iya hitsura ngan an iya kahitaas, kay waray ko hiya pilia.’” Ano an leksyon? Hi Jehova padayon nga nagsiring: “Kay panggawas nga hitsura la an nakikita han tawo, pero nakikita ni Jehova an kasingkasing.”​—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Sugad han iginpapakita ha Juan 7:24, kay ano nga diri kita angay maghukom ha usa sumala ha iya hitsura? Iilustrar.

² Tungod kay diri kita perpekto, may tendensya kita nga maghukom ha iba sumala ha aton nakikita. (Basaha an Juan 7:24.) Pero gutiay la an aton mahibabaroan mahitungod ha usa nga tawo tikang ha kon ano an nakikita han aton mga mata. Ha pag-ilustrar, bisan an baltok ngan eksperyensyado nga doktor gutiay gud la an puydi mahibaroan pinaagi la ha pagkita ha pasyente. Kinahanglan niya mamati hin maopay kon karuyag niya mahibaroan kon ano an naglabay nga mga problema ha panlawas han iya pasyente, kon ano an iya inaabat ha iya sitwasyon, o kon ano an iya mga sintomas. Mahimo pa ngani sidngan han doktor an pasyente nga magpa-X-ray basi makita an sulod han iya lawas. Kay kon diri ito bubuhaton,  mahimo magsayop an doktor ha pagdayagnos han sakit han pasyente. Ha pariho nga paagi, diri naton bug-os nga maiintindihan an aton kabugtoan pinaagi la ha pagkita han ira panggawas nga hitsura. Kinahanglan maningkamot kita nga makita an ira sulod nga pagkatawo. Syempre, diri kita nakakabasa han kasingkasing, salit diri gud naton masasabtan an iba hin sugad kaopay pariho kan Jehova. Pero mahimo naton buhaton an aton pinakamaopay basi masubad hi Jehova. Paonan-o?

3. Paonan-o an mga rekord han Biblia nga ginhihisgotan hini nga artikulo makakabulig ha aton nga masubad hi Jehova?

³ Ano an pagtratar ni Jehova ha iya mga magsiringba? Namamati hiya ha ira. Ginkukonsiderar niya an ira kahimtang ngan an tanan nga butang nga nakakaimpluwensya ha ira. Ngan nagpapakita hiya hin pagpaid ha ira. Samtang ginhihisgotan naton kon paonan-o ito ginbuhat ni Jehova kanda Jonas, Elias, Hagar, ngan Lot, aton kitaon kon paonan-o naton masusubad hi Jehova ha aton pagtratar ha kabugtoan.

4. Kay ano nga bangin magin negatibo an aton pagkita kan Jonas?

⁴ Tungod han aton limitado nga kahibaro, mahimo naton mahunahuna hi Jonas sugad nga diri masasarigan ngan diri maunungon pa ngani. Direkta hiya nga ginsugo ni Jehova nga magpasamwak hin mensahe han paghukom ha Nineve. Pero imbes nga sumunod, sinakay hi Jonas hin barko nga tipakadto ha iba nga direksyon, “pahirayo kan Jehova.” (Jon. 1:1-3) Kon ikaw, tatagan mo ba hi Jonas hin usa pa nga tsansa nga tumanon an toka? Posible nga diri. Pero may nakita hi Jehova nga mga rason nga tagan hiya hin usa pa nga tsansa.​—Jon. 3:1, 2.

5. Ano an imo nahibaroan mahitungod kan Jonas tikang ha iya mga pulong ha Jonas 2:1, 2, 9?

⁵ Iginpakita ni Jonas ha iya pag-ampo kon ano gud hiya nga klase hin tawo. (Basaha an Jonas 2:1, 2, 9.) Ito nga pag-ampo​—nga sigurado nga usa han damu nga pag-ampo ni Jonas—​nabulig ha aton nga makita nga diri la hiya basta usa nga tawo nga naglikay ha iya toka. An iya mga pulong nagpapakita nga mapainubsanon hiya, mapasalamaton, ngan determinado ha pagsunod kan Jehova. Salit diri urusahon nga waray magpokus hi Jehova ha sayop ni Jonas. Lugod, ginbaton niya an pag-ampo ni Jonas ngan padayon nga gin-gamit hiya sugad nga propeta!

6. Kay ano nga angayan gud nga mangalimbasog kita nga mamati hin maopay?

⁶ Basi mapamatian hin maopay an iba, kinahanglan magin mapainubsanon ngan mapailubon kita. Angayan gud ito han aton mga pangalimbasog tungod han diri maminos tulo nga  rason. Una, mas gutiay an posibilidad nga maghunahuna dayon kita hin negatibo mahitungod ha mga tawo. Ikaduha, mahibabaroan naton an inaabat ngan motibo han aton bugto, ngan mabulig ito ha aton nga mas magpakita hin empatiya ha iya. Ngan ikatulo, bangin mabuligan naton an bugto nga may mahibaroan mahitungod ha iya kalugaringon. Usahay, diri naton bug-os nga nasasabtan bisan an aton inaabat, pero nasasabtan la naton ito kon iginsusumat naton ito ha iba. (Prob. 20:5) Usa nga tigurang nga taga-Asia an nagsiring: “Makausa, nagyakan ako nga waray anay mamati. Ginsidngan ko an usa nga sister nga kinahanglan niya pauswagon an kalidad han iya mga komento ha katirok. Ha urhi, nahibaroan ko nga nakukurian hiya pagbasa ngan daku nga pangalimbasog an iya kinahanglan himoon basi makakomento.” Salit importante gud nga an tagsa nga tigurang ‘mamati’ anay antes magsagdon!​—Prob. 18:13.

7. Ano an imo nahibaroan ha paagi han pagtratar ni Jehova kan Elias?

⁷ An iba han aton kabugtoan nakukurian ha pagpahayag han ira inaabat tungod han ira kultura, personalidad, o han mga nahitabo ha ira ha naglabay. Ano an puydi naton himoon basi magin masayon ha ira nga isumat ha aton an ira inaabat? Hinumdumi an paagi han pagtratar ni Jehova kan Elias han pinalagiw hiya tikang kan Jezebel. Damu ka adlaw anay an naglabay antes naisumat ni Elias ha iya langitnon nga Amay an iya inaabat. Namati hin maopay hi Jehova. Katapos, ginparig-on niya hi Elias ngan gintagan hin importante nga buruhaton. (1 Hadi 19:1-18) Bangin magkinahanglan anay hin panahon an aton kabugtoan basi magin komportable hira ha pakiistorya ha aton, pero kon mag-istorya na hira ha aton, masasabtan naton an ira tinuod nga inaabat. Kon magigin mapailubon kita pariho kan Jehova, makukuha naton an ira pagtapod. Katapos, kon andam na hira isumat an ira inaabat, kinahanglan mamati kita hin maopay.

8. Sumala ha Genesis 16:7-13, paonan-o ginbuligan ni Jehova hi Hagar?

⁸ Hi Hagar, nga surugoon nga babaye ni Sarai, may ginbuhat nga diri maopay katapos hiya ihatag kan Abram sugad nga asawa. Nagburod hi Hagar ngan katapos, gintamay niya hi Sarai, nga waray anak. Nagin maraot gud an sitwasyon salit linayas hi Hagar tungod han paagi han pagtratar ni Sarai ha iya. (Gen. 16:4-6) Tungod han aton pagin diri perpekto, bangin hunahunaon naton nga mapahitas-on nga babaye hi Hagar nga angayan gud pakaalohan. Pero may nakita hi Jehova kan Hagar. Nagsugo hiya hin anghel ngadto kan Hagar. Han nakita hiya han anghel, ginbuligan hiya nga bag-uhon an iya pamatasan ngan ginbendisyonan hiya. Inabat ni Hagar nga nagkikinita ha iya hi Jehova ngan maaram han tanan mahitungod han iya sitwasyon. Tungod hito, naaghat hi Hagar nga tawagon Hiya nga “Dios nga nakakakita, . . . hiya nga nakakakita ha akon.”​—Basaha an Genesis 16:7-13.

9. Ano an ginkonsiderar han Dios ha paagi han iya pagtratar kan Hagar?

⁹ Ano an nakita ni Jehova kan Hagar? Maaram hiya han naglabay ni Hagar ngan han tanan nga nahitabo ha iya. (Prob. 15:3) Hi Hagar usa nga Ehiptohanon nga naukoy ha usa nga Hebreo nga panimalay. Usahay ba inabat niya nga estranghero hiya? Namingaw ba hiya ha iya pamilya ngan ha ira lugar? Diri la hiya an asawa ni Abram. Ha sulod hin pipira ka panahon, may mga matinumanon nga kalalakin-an nga sobra usa an asawa. Pero diri ito an orihinal nga katuyoan ni Jehova. (Mat. 19:4-6) Salit diri urusahon nga ito nga sitwasyon nagresulta hin pangabugho ngan kasina. Bisan kon waray konsintera ni Jehova an kawaray-respeto ni Hagar kan Sarai, makakasiguro kita nga Iya ginkonsiderar an inaabat ngan kahimtang ni Hagar.

10. Paonan-o naton makikilala hin maopay an aton kabugtoan?

¹⁰ Masusubad naton hi Jehova pinaagi ha pangalimbasog  nga masabtan an aton kabugtoan. Kilalaha an imo kabugtoan hin maopay. Pakiistorya ha ira antes ngan katapos han mga katirok, pakig-upod ha ira ha ministeryo, ngan kon posible, imbitara hira para hin pangaon. Kon bubuhaton mo ito, bangin mahibaroan mo nga an usa nga sister nga baga hin diri makisangkayon, awdanon la ngay-an, an brother nga ginhunahuna mo nga materyalistiko, mahinatagon ngay-an, o an pamilya nga pirme late ha katirok nakakaeksperyensya ngay-an hin pagkontra. (Job 6:29) Syempre, diri kita angay ‘manginlabot ha ginbubuhat han iba.’ (1 Tim. 5:13) Pero, maopay nga may mahibaroan kita mahitungod ha aton kabugtoan ngan han mga kahimtang nga nakaapekto han ira personalidad.

11. Kay ano nga importante nga kilalahon hin maopay han mga tigurang an ira kabugtoan?

¹¹ Labi na nga kinahanglan kilalahon hin maopay han mga tigurang an kabugtoan nga ira ginmamangnoan. Hunahunaa an ehemplo han brother nga hi Artur, nga nag-alagad sugad nga paramangno han sirkito. Hiya ngan an usa nga tigurang binisita ha usa nga sister nga baga hin awdanon. “Nahibaroan namon nga namatay an iya asawa waray pag-iha katapos han ira kasal,” siring ni Artur. “Bisan pa han mga kakurian, gintutdoan niya an iya duha nga anak nga higugmaon hi Jehova ngan nagin matinumanon hira. Pero yana, nagtitikaharap na an iya mata ngan may depresyon hiya. Bisan pa hito, nagpapabilin nga marig-on an iya gugma ngan pagtoo kan Jehova. Nakita namon nga damu an amon mahibabaroan ha maopay nga susbaranan hini nga sister.” (Fil. 2:3) Ginsunod hini nga paramangno han sirkito an susbaranan ni Jehova. Kilala ni Jehova an iya matinumanon nga mga surugoon ngan maaram hiya han ira mga gin-aantos. (Ex. 3:7) An mga tigurang nga nakilala hin maopay ha kabugtoan mas posible gud nga makabulig ha ira.

12. Paonan-o nagpahimulos an sister nga hi Yip Yee ha pagkilala hin maopay ha usa nga sister nga iya kakongregasyon?

¹² Kon makilala mo an usa nga bugto nga imo naaaringitan, mas posible nga magkaada ka empatiya ha iya. Hunahunaa ini nga ehemplo. “May kakongregasyon ako nga sister nga daku an tingog kon nagyayakan,” siring ni Yip Yee, nga taga-Asia. “Ginhunahuna ko nga waray hiya maopay nga pamatasan. Pero han nakaupod ko hiya ha ministeryo, nahibaroan ko nga nabulig hiya hadto ha iya mga kag-anak ha pagbaligya hin isda ha merkado. Kinahanglan niya dakuon an iya tingog basi makaengganyo hin mga kustomer.” Hi Yip Yee nagsiring pa: “Nahibaroan ko nga basi masabtan ko an akon kabugtoan, kinahanglan kilalahon ko hira hin mas maopay.” Kinahanglan an  paningkamot basi makilala mo hin mas maopay an imo kabugtoan. Pero kon gin-aaplikar mo an sagdon han Biblia nga abrihan hin haluag an imo kasingkasing, ginsusunod mo an susbaranan ni Jehova nga nahigugma ha “ngatanan nga klase hin tawo.”​—1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 6:11-13.

13. Sumala ha Genesis 19:15, 16, ano an ginbuhat han mga anghel han naglangan hi Lot, ngan kay ano?

¹³ Ha usa nga importante nga panahon ha iya kinabuhi, naglangan-langan hi Lot ha pagsunod han instruksyon ni Jehova. Duha nga anghel an binisita kan Lot ngan ginsidngan hiya nga igawas an iya pamilya ha Sodoma. Kay ano? Hira nagsiring: “Amon bubungkagon ini nga lugar.” (Gen. 19:12, 13) Kinabuwasan, hi Lot ngan an iya pamilya nakadto pa gihapon ha ira balay. Salit ginpahamangnoan utro hi Lot han mga anghel. Pero “naglalangan pa hiya.” Bangin hunahunaon naton nga diri interesado hi Lot ha pagsunod han sugo ni Jehova, o diri masinugtanon pa ngani. Pero waray humunong hi Jehova ha pagbulig ha iya nga matalwas. Tungod han “pagpaid” ni Jehova ha iya, ginkaptan han mga anghel an kamot niya ngan han iya pamilya ngan igin-gawas hira ha syudad.​—Basaha an Genesis 19:15, 16.

14. Kay ano nga inabat hi Jehova hin pagpaid kan Lot?

¹⁴ Hi Jehova inabat hin pagpaid kan Lot posible tungod han pipira nga rason. Bangin nag-alang hi Lot ha pagbaya ha iya balay kay nahahadlok hiya ha mga tawo ha gawas han syudad. May iba pa liwat nga peligro. Posible nga nahibaroan ni Lot an mahitungod han duha nga hadi nga nahulog ha mga buho nga puno hin alkitran, o aspalto, ha kahirani nga walog. (Gen. 14:8-12) Sugad nga asawa ngan tatay, sigurado nga nabaraka hi Lot mahitungod han iya pamilya. Dugang pa, riko hi Lot salit bangin may maopay hiya nga balay ha Sodoma. (Gen. 13:5, 6) Syempre, waray bisan usa hito an magigin maopay nga rason nga diri dayon sumunod hi Lot kan Jehova. Pero waray magpokus hi Jehova ha sayop ni Lot, lugod iya ginhunahuna hi Lot sugad nga “matadong nga tawo.”​—2 Ped. 2:7, 8.

15. Imbes nga maghunahuna hin maraot mahitungod ha mga ginbubuhat han usa, ano an angay naton himoon?

¹⁵ Imbes nga maghunahuna hin maraot mahitungod ha mga ginbubuhat han usa, himoa an imo pinakamaopay basi masabtan an iya inaabat.  Ito an ginpaningkamotan nga buhaton han sister nga taga-Europa nga hi Veronica. “May sister nga baga hin diri pirme maopay an mood,” siring niya. “Pirme hiya nabulag ha iba. Usahay, nahahadlok ako pagdaop ha iya. Pero nahunahuna ko, ‘Kon ako an aada ha iya sitwasyon, kinahanglan ko hin sangkay.’ Salit nagdesisyon ako nga kumustahon hiya. Ngan nagsumat hiya han iya inaabat! Yana, mas nasasabtan ko na hiya.”

16. Kay ano nga kinahanglan mag-ampo kita para hin bulig nga makultibar an empatiya?

¹⁶ An persona nga bug-os nga makakaintindi ha aton amo la hi Jehova. (Prob. 15:11) Salit paghangyo ha iya nga buligan ka nga makita ha iba kon ano an iya nakikita ha ira ngan mahibaro kon paonan-o maipapakita an pagpaid. An pag-ampo nakabulig ha sister nga hi Anzhela nga mas magpakita hin empatiya. May kakongregasyon hiya nga sister nga makuri pakibagayan. Hi Anzhela nagsiring: “Masayon gud la unta nga magin kritiko ha sister ngan likayan hiya. Pero nangaro ako kan Jehova hin bulig nga masabtan an sister.” Ginbaton ba ni Jehova an pag-ampo ni Anzhela? Padayon hiya nga nagsiring: “Nagkaupod kami ha ministeryo ngan katapos, nag-istorya kami hin pipira ka oras. Namati ako ha iya nga may pagpaid. Yana mas hinigugma ko hiya, ngan determinado ako ha pagbulig ha iya.”

17. Ano an angay naton magin determinasyon?

¹⁷ Diri ka makakapili kon hin-o nga kabugtoan an angay mo pakitaan hin malumo nga pagpaid. Pariho kanda Jonas, Elias, Hagar, ngan Lot, hira ngatanan naatubang hin mga problema. Ha pipira nga sitwasyon, hira mismo an hinungdan han ira mga problema. Oo, may mga panahon nga kita ngatanan nagkakaada mga problema nga resulta han aton mismo ginbubuhat. Salit angayan la nga hangyoon kita ni Jehova nga magpakita hin simpatiya ha usa kag usa. (1 Ped. 3:8) Kon ginsusunod naton hi Jehova, napaparig-on naton an pagkaurosa han aton espesyal nga bug-os-kalibotan nga pamilya nga magkalain-lain an gintikangan. Salit hinaot magin determinado kita nga mamati, mahibaro, ngan magpakita hin pagpaid ha aton kabugtoan.