1. Mang reb e ban’en nib riyul’ ni be weliy e Bible u murung’agen Jehovah?

GA BAADAG ni nga i turguy e girdi’ rarogom u wan’rad ni be yan u rogon raen dowam, nge rogon yaan owchem, nge rogon ga’ngim, fa? Ba mudugil ndabum. Ere gad ba felfelan’ ni kad nanged ni Jehovah e der ma turguy rarogodad u wan’ ni be yan u rogon e n’en rayog ni nge guy e girdi’ nga owcherad! Bod nnap’an ni guy Samuel fapi pagel ni fak Jesse, ma de guy e n’en ni guy Jehovah. Ke yog Jehovah ngak Samuel ni bay reb e pi pagel ni fak Jesse nem ni ir e ra mang pilung u Israel. Machane, bin ngan ko pi pagel nem e ra mang pilung? Nap’an ni guy Samuel Eliab ni ir e bin th’abi ilal e pagel ni fak Jesse, me gaar: “Re moon ney nib sak’iy u roy u p’eowchen Somol e mmudugil ni ereray e cha’ ni ke dugliy.” Bochan nib pichoay Eliab me lemnag Samuel ni ir e yira mel’eg ni nge mang pilung. “Machane me gaar Somol ngak, ‘Dabi l’eg owchem nga n’umngin nge feni pichoay. [Ya] kug n’ag.’” Ere mang e gad be fil riy? I ulul Jehovah ngay ni gaar: “Girdi’ e yad ma guy be’ u wuru’ i downgin, mi gag e gu ma guy e lem ko girdi’.”​—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Mang fan nsusun e dab da turguyed rarogon be’ ni be yan u rogon e tin rayog ni ngad guyed nga owchedad nrogon ni bay ko John 7:24? Mu susunnag.

² Bochan ndawor da flontgad, ma gad gubin nib mom ni ngad gurgad ngad turguyed rarogon be’ u wan’dad ni be yan u rogon e tin gad be guy u rarogon facha’. (Mu beeg e John 7:24.) Machane buchuuw ban’en nrayog ni ngad nanged u rarogon be’ ko tin rayog ni ngad guyed nga owchedad. Ra ngan susunnag ma bod rogon reb e togta nib cheg maku boor ban’en ni manang u murung’agen e maruwel rok. Dabiyog ni nge nang e m’ar rok be’ ni faanra kemus ni nge yaliy facha’. Ya faanra baadag ni nge nang e re miti m’ar ni ka i yib ngak facha’ kafram, ara rogon laniyan’ ko m’ar rok, ara pi n’en ni be buch rok ni aram e pow riy ni bay ba mit e m’ar rok ma thingari motoyil nib fel’ rogon. Sana ku ra yog fare togta ni ngan  X-raynag facha’ ni bochan e nge yag ni guy rarogon fithik’ i dow. Ya faanra danga’, ma rayog ni nge tafalaynag fare togta facha’ u ba mit e m’ar ni gathi ir. Ku arrogodad ndabiyog ni ngad nanged rarogon pi walagdad nib fel’ rogon ni faanra kemus ni ngad tedan’dad nga boch ban’en u rarogorad nrayog ni ngad guyed nga owchedad. Thingar da guyed rogon ni ngad nanged ko yad ba miti mang girdi’. Riyul’ ndabiyog ni ngad guyed e n’en bay u gum’irchaen be’, ere aram fan ndabiyog ni ngad nanged rarogon be’ ni bod rogon Jehovah. Machane rayog ni ngad athamgilgad u rogon nrayog rodad ni ngad folwokgad rok Jehovah. Ni uw rogon?

3. Uw rogon ni piin bay murung’agrad u Bible ni yira weliy ko re article ney e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad folwokgad rok Jehovah?

³ Uw rogon e ngongol rok Jehovah ngak e pi tapigpig rok? Ma motoyil ngorad. Ma lemnag rarogorad nge urngin e tin ni i buch rorad kafram. Ku ma dag e runguy ngorad. Nap’an ni gad ra weliy rogon ni rin’ Jehovah e re n’ey ni fan ngak Jonah, nge Elijah, nge Hagar, nge Lot, ma ngad guyed rogon nrayog ni ngad folwokgad rok u rogon e ngongol ni gad ma dag ngak pi walagdad.

4. Mang fan nrayog ni ngad lemnaged boch ban’en nib kireb u murung’agen Jonah?

⁴ Bochan dad nanged urngin ban’en u rarogon e tin ni i buch rok Jonah, ma aram fan nrayog ni ngad lemnaged ni ir be’ ndabiyog ni ngan pagan’uy ngak maku de yul’yul’. I yog Jehovah ngak ni nge yan i weliy murung’agen e pufthin ni yira tay ngak piyu Nineveh. Machane de fol Jonah, ma aram me af ngab barkow nge milekag nga bang nib “mal’af rok Somol.” (Jonah 1:1-3) Faan gomanga gur, ma ka ga ra pag Jonah ni ngki rin’ e re maruwel ney bayay, fa? Sana danga’. Machane, i guy Jehovah ni bay rogon ni nge pag Jonah ni ngki rin’ e re maruwel ney bayay.​—Jonah 3:1, 2.

5. Mang e kam fil u murung’agen Jonah ko fapi thin ni yog ni bay ko Jonah 2:1, 2, 9?

⁵ I dag Jonah e bin riyul’ i rarogon ko meybil ni tay. (Mu beeg e Jonah 2:1, 2, 9.) Dariy e maruwar riy ni boor yay ni meybil Jonah ngak Jehovah. Ma bay reb ko pi meybil rok nem ni aram e bin ni tay u nap’an ni bay u lan yin fare nig nib ga’ ni be ayuwegdad ni ngad nanged ni gathi kemus ni ir be’ ni ke mil ko maruwel ni kan pi’ ngak, ya i m’ug ko thin rok ni ir be’ nib sobut’an’, ma ma pining e magar, ma kki dugliy u wan’ ni nge fol rok Jehovah. Dariy e maruwar riy ni aram fan ni gathi kemus ni n’en ni rin’ Jonah e ir e sap Jehovah ngay, ya fulweg taban e meybil rok miki ulul ni nge tay ni ir reb e profet rok!

6. Mang nib ga’ fan ni ngad motoyilgad nib fel’ rogon?

⁶ Ra nge yag nda motoyilgad ngak yugu boch e girdi’ nib fel’ rogon, mab t’uf ni ngad daged e sobut’an’ nge gum’an’. Baaray dalip i fan nib fel’  ni ngad athamgilgad ni ngad rin’ed e re n’ey. Bin som’on e, ra ayuwegdad ni nge dab da gurgad ngad dugliyed u wan’dad boch ban’en nde puluw u rarogon be’. Bin migid e, rayog ni ngad nanged rogon laniyan’ walagdad nge fan ni ma rin’ boch ban’en, ma re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad daged e runguy ngak. Ma bin dalip e, rayog ni ngad ayuweged facha’ ni nge nang boch ban’en u rarogon. Bay yu ngiyal’ ndabiyog ni ngad nanged fan ni gad be lemnag boch ban’en nge taw ko ngiyal’ ni kad weliyed rogon lanin’dad. (Prov. 20:5) Reb e piilal ni ma par u Asia e yog ni gaar: “Keb ngan’ug ni bay bayay nug non ndawor gu motoyil nib fel’ rogon. Gog ngak reb e walag nib pin nib t’uf ni nge guy rogon ni nge mon’ognag e fulweg ni ma pi’ u nap’an e muulung. Faani boch nga tomuren mfin gu nang nib mo’maw’ ngak ni nge beeg e babyor, ere ri ma athamgil ya nge yag ni ngongliy rogon e fulweg ni nge pi’.” Aram fan nrib t’uf ni nge reb e piilal me “motoyil” nga urngin ban’en nib fel’ rogon u m’on ni nge pi’ e fonow!​—Prov. 18:13, BT.

7. Mang e ga be fil u rogon e ngongol rok Jehovah ngak Elijah?

⁷ Bay boch i walagdad nib mo’maw’ ngorad ni ngar weliyed lanin’rad ni bochan e pi n’en ni i buch rorad kafram, nge yalen rorad, nge rarogorad ni girdi’. Ere uw rogon ni ngad momnaged ngorad ni ngar weliyed lanin’rad ngodad? Dab mu pagtalin rogon e ngongol ni dag Jehovah ngak Elijah u nap’an ni be mil rok Jezebel. Boor e rran nga tomuren mfini yag ni nge weliy Elijah laniyan’ ngak e Chitamangin ni bay u tharmiy. Machane me motoyil Jehovah ngak nib fel’ rogon. Ngemu’ me pi’ e athamgil nga laniyan’, miki pi’ reb e maruwel ngak ni nge rin’ nib ga’ fan. (1 Ki. 19:1-18) Sana ba t’uf e tayim ya nge yag ni puf rogon pi walagdad ni ngar weliyed lanin’rad ngodad, machane fin ngiyal’ ni yad ra weliy lanin’rad e aram e ngiyal’ nrayog ni ngar da nanged rogon lanin’rad. Faan gad ra folwok rok Jehovah ngad gum’an’naged gadad, ma aram e rayog ni nge pagan’rad ngodad. Ma nap’an nra puf rogorad ni ngar weliyed lanin’rad ngodad, ma susun e ngad motoyilgad ngorad nib fel’ rogon.

8. Uw rogon ni ayuweg Jehovah Hagar nrogon ni bay ko Genesis 16:7-13?

⁸ Tomuren nni pi’ Hagar ni nge mang leengin Abram, ma aram me tabab ni nge rin’ boch ban’en nde fel’ ngak Sarai. Nap’an ni diyen Hagar, ma aram me tabab ni nge darifannag Sarai ndariy e bitir ni fak. Bochan nri gel e ubchiya’ ko re magawon nem, ma aram me munmun me tuluf Sarai Hagar ni nge chuw. (Gen. 16:4-6) Bochan ndawor da flontgad, ma rayog ni ngad lemnaged ni Hagar e ir reb e ppin nib kireb mab tolangan’ ni bay rogon ni ngan tamra’nag. Machane gathi aram rogon Hagar u wan’ Jehovah. Ere l’og e engel rok ni nge yan i non ngak. Nap’an ni pirieg fare engel Hagar, ma aram me ayuweg ni nge thilyeg rogon e lem rok miki tow’athnag. Ere nang Hagar ni be guy Jehovah, ma manang urngin ban’en ni be buch rok. Bochan e re n’ey, ma aram me gaar, “Ereray faanem ni ma guyeg, . . . i gur ba Got ni ga ma changar.”​—Mu beeg e Genesis 16:7-13.

9. Mang fan ni ngongol Got ngak Hagar ni aram rogon?

⁹ Mang e guy Jehovah rok Hagar? Manang rarogon e gin ni yib riy nge urngin ban’en ni ka i buch rok. (Prov. 15:3) Hagar e ir be’ nu Egypt ni be par u tafen boch e girdi’ ni Hebrew. Ere gur, bay yu ngiyal’ ni i lemnag ni yibe dabuy daken, fa? Gur, i tawrengnag chon e tabinaw rok nge nam rok? Gathi yigoo ir e ppin rok Abram. Immoy ba ngiyal’ kakrom ni bay boch e pumoon ni yad ba yul’yul’ ni ur leayed boor e ppin. Machane gathi aram e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ko som’on. (Matt. 19:4-6) Ere, dab da gingad ngay ni aram fan nrayog ni nge sum e awan’ nge fanenikan u lan e tabinaw e ngiyal’ nem. Manang Jehovah nib kireb e rok Hagar ni bochan e i darifannag Sarai. Machane, ku manang rogon laniyan’ Hagar nge pi n’en ni i buch rok ma aram fan ni dag e sumunguy ngak.

10. Uw rogon ni ngad nanged rarogon pi walagdad nib fel’ rogon?

 ¹⁰ Rayog ni ngad folwokgad rok Jehovah ni aram e ngad guyed rogon ni ngad nanged rogon laniyan’ pi walagdad. Mu guy rogon ni ngarim nang rarogon e pi walag nib fel’ rogon. Mu non ngorad u m’on ngu tomuren e muulung, mag un ngorad ko machib, ma faanra rayog mag piningrad nga tabinaw rom ngam abichgad u taabang. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma sana rayog ni ngam guy nreb e walag nib pin ni um lemnag ni gathi ir be’ nib gol e bin riyul’ riy e ba tamra’, ma reb e walag ni pumoon ni um lemnag ni ma par ni chugum nge salpiy e ir e ba m’on u wan’ e bin riyul’ riy e ba gol, ma reb e tabinaw nib ga’ ni yugu yad ma yib ko muulung nib sagaal e yad be mada’nag e togopuluw. (Job 6:29) Riyul’ nsusun e dab da “magawonniged e maruwel rok boch e girdi’.” (1 Tim. 5:13) Machane, ba fel’ ni ngad nanged boch ban’en u murung’agen pi walagdad nge pi n’en ni ma buch rorad, ya re n’ey e ra ayuwegdad ni ngad nanged yad nib fel’ rogon.

11. Mang nib ga’ fan ni nge nang e piin piilal e pi walag nib fel’ rogon?

¹¹ Ba ga’ ni piin piilal e ba t’uf ni ngar nanged e pi walag nib fel’ rogon. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e walag ni pumoon ni ma lekag boch e ulung ni ka nog Artur ngak. Bay bayay nranow reb e piilal ni ngar guyed reb e walag nib pin nib tamra’ ma gathi ri ma non. I gaar Artur: “Fin gu nangew nde n’uw nap’an nga tomuren nra mabgolgow e pumoon rok, ma aram me yim’ e pumoon rok. Yugu aram rogon nde mom rogon e par rok, machane ke fil ngak l’agruw i ppin ni fak rogon ni nge t’uf Jehovah rorow ma kar mangew l’agruw e tapigpig rok ni yow ba yul’yul’. Ma chiney e be tabab ni nge mo’maw’ rogon ni nga i guy ban’en, maku ma par nib kireban’. Yugu aram rogon, ma rib t’uf Jehovah rok ma rib mich u wan’. Ere gu nangew ni boor ban’en nrayog ni nggu filew ko tin ke rin’ e re walag nib pin ney nrayog ni ngan folwok riy.” (Fil. 2:3) Re walag ney ni ma lekag e ulung e be folwok rok Jehovah. Manang Jehovah rarogon e pi saf rok nib fel’ rogon nge gafgow ni yad ma yan u fithik’. (Ex. 3:7) Ere piin piilal nri yad manang e pi walag nib fel’ rogon e ba mom rogon ni ngar ayuweged yad.

12. Mang angin ni yib ngak reb e walag nib pin ni ka nog Yip Yee ngak ni bochan e guy rogon ni nge nang rarogon reb e walag nib pin u lan e ulung?

¹² Faan ga ra guy rogon ni ngam nang rarogon reb e walag ni gathi ri ga baadag daken, ma aram e rayog ni ngam nang rogon laniyan’. Am lemnag ban’en ni ke buch. Yip Yee ni ma par u Asia e yog ni gaar: “Bay reb e walag nib pin u lan e ulung rog nra non ma rib ga’ laman. Ere gu ma lemnag ni ir be’ ndariy fan e girdi’ u wan’. Machane, nap’an nug machibgow u taabang ma aram mug nang ni kafram e yad ma pi’ e gallabthir rok e nig nchuway’ u market. Ere thingari non nib ga’ laman ya  nge yag ni rung’ag e girdi’ mar bad ra chuw’iyed e nig ni yad be pi’ nchuway’.” I ulul Yip Yee ngay ni gaar: “Gu nang ni faanra nga rug nang e pi walag nib fel’ rogon mab t’uf ni nggu nang boch ban’en u murung’agrad.” De mom ni ngarim nang rarogon e pi walag. Machane, faan ga ra fol ko fonow u Bible ni be yog ndab da mithaged lanin’dad rodad, ma aram e ga be folwok rok Jehovah ni ma t’ufeg “urngin” mit e girdi’.​—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.

13. Mang e rin’ fa gal engel u nap’an ni be yooran’ Lot nrogon ni bay ko Genesis 19:15, 16, ma mang fan?

¹³ Yan i taw nga ba ngiyal’ nrib ga’ fan u lan e yafos rok Lot, ma de gurnag ir nge fol ko fonow ni pi’ Jehovah ngak. I yib l’agruw e engel ra guyew Lot ma rognew ngak nthingari chuweg chon e tabinaw rok u Sodom. Mang fan? I lungurow: “Nggu kirebnigew e re binaw ney.” (Gen. 19:12, 13) Faani bin migid e rran nga tomuren ni kakadbul, ma ka bay Lot nge chon e tabinaw rok u taferad ndawor ra chuwgad. Ere ginang fa gal engel Lot. Machane, ka be “yooran’.” Ere rayog ni ngad lemnaged ndariy fan u wan’ Lot e n’en ke yog Jehovah ngak ara dabun ni nge fol. Machane, de tal Jehovah i guy rogon ni nge ayuweg e yafos rok. Bochan ni “be runguy Somol Lot,” ma aram me kol fa gal engel pa’ Lot, nge ppin rok, nge fa gal rugod ni fak ngar pow’iyew yad nga wuru’ fare binaw.​—Mu beeg e Genesis 19:15, 16.

14. Mang fan nrayog ni nge runguy Jehovah Lot?

¹⁴ Sana boor fan ni runguy Jehovah Lot. Sana rayog ni be rus Lot ni nge digey tafen ni bochan e be rus ko girdi’ ni yad ma par u wuru’ e re mach nem. Ku bay boch e riya’ nrayog ni nge mada’nag. Ba mudugil ni manang Lot fa gal pilung nra mulgow nga lan fapi low nib sug ko kolta ni bay u ba loway nib chugur ngaram. (Gen. 14:8-12) Bochan ni bay leengin nge fak, maku dabisiy ni i magafan’ ko tabinaw rok. Maku reb e, ir be’ nib fel’ rogon, ere sana rayog nib fel’ e naun rok u Sodom. (Gen. 13:5, 6) Riyul’ nsusun e gathi ireray tapgin ni nge dabi gurnag Lot ir nge fol rok Jehovah. Machane, yugu aram rogon ma de par Jehovah ni be lemnag e oloboch ni ke rin’ Lot, ya tay ni ir reb e ‘moon nib fel’.’​—2 Pet. 2:7, 8.

15. Mang e susun ngad rin’ed ko bin ngad turguyed u wan’dad fan ni ke rin’ be’ reb e ban’en nge reb?

¹⁵ Mu athamgil u rogon nrayog rom ni ngam  nang rogon laniyan’ be’ ko bin ngam turguy u wan’um fan ni ke rin’ reb e ban’en nge reb. Aram e n’en ni guy reb e walag nib pin u Europe rogon ni nge rin’ ni ka nog Veronica ngak. I gaar: “Bay reb e walag nib pin ni bod ni yugu ma par nib damumuw. Ku der ma chag ngak yugu boch e girdi’. Ere bay yu ngiyal’ ni gu ma magar ni nggu non ngak. Machane me lungug u wan’ug, ‘Faan gomanga gag ir ma gu baadag ni nge yag reb e fager ngog.’ Ere gu dugliy ni nggu fith rogon laniyan’. Ma aram me tabab ni nge weliy rogon laniyan’ u boch ban’en! Chiney e ka fin gu nang boch ban’en u rarogon.”

16. Mang fan nsusun e ngad meybilgad ni ngan ayuwegdad ya nge yag nda nanged rogon laniyan’ yugu boch e girdi’?

¹⁶ Yigoo Jehovah e ir e manang rarogodad nib fel’ rogon. (Prov. 15:11) Ere mog ngak ni nge ayuwegem ni ngaum lemnag yugu boch e girdi’ ni bod rogon ni ma lemnagrad, mu kum nang rogon ni ngam dag e runguy ngorad. Meybil e aram e n’en ni ayuweg reb e walag nib pin ni ka nog Anzhela ngak ni nge nang rogon laniyan’ yugu boch e girdi’. Bay reb e walag nib pin u lan e ulung rok ni ke mo’maw’ rogon ni nge m’ag e puruy’ rorow. I yog Anzhela ni gaar: “Kab mom ni nggu tabab i gathibthibnag e re walag ney mug tal ndab kug non ngak. Machane, n’en nug rin’ e gu wenig ngak Jehovah ni nge ayuwegeg nge yag nug nang rogon laniyan’ e re walag ney.” Ere gur, i fulweg Jehovah taban e meybil rok Anzhela? I ulul ngay ni gaar: “Gu warow ko machib u taabang, ma nga tomuren mug parew ngaug sabethingow u lan boor e awa. Gu motoyil ngak u fithik’ e runguy. Ma chiney e ke gel feni t’uf e re walag ney rog, ma kug dugliy u wan’ug ni nggu ayuweg.”

17. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed?

¹⁷ Dabiyog ni ngam mel’eg ko bin ngan e walag e ir e bay rogon ni ngam dag e runguy ngak. Ya yad gubin ni yad be mada’nag boch e magawon ni bod rogon e pi magawon ni i mada’nag Jonah, nge Elijah, nge Hagar, nge Lot. Bay boch i yad ni be mada’nag boch e magawon ni yad tapgin. Machane bin riyul’ riy e, gad gubin ni ma buch boch ban’en rodad ni aray rogon. Ere, ba puluw ni nge yog Jehovah ngodad ni nge bagadad me nang rogon laniyan’ bagadad. (1 Pet. 3:8) Faan gad ra fol rok Jehovah, ma aram e gad be mon’ognag e taareban’ u thildad pi walagdad nib thilthil rarogodad. Ere ngad dugliyed u wan’dad ni ngad motoyilgad ngak pi walagdad, ma gad guy rogon ni ngad nanged rarogorad, ma gad dag e runguy ngorad.