Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 14

Tujita a ku Norte!

Tujita a ku Norte!

“Vungu limwe hilieza mu chifuchi chami.”​—JOELE 1:6.

MWASO 95 Mwalwa Unayi Lume ni Kutemuka

CHIKUMA CHILEMU *

1. Chizavu cha alongi a Mbimbiliya ni Ndumbu Russell te kakulilongesa mu mulali uka, nawa mumu liaka mulali wacho wapwile upema?

HA MIAKA yinji kunyima, ndumbu Charles Russell hamwe ni mandumbu akwo, chimwe chizavu chikehe cha alongi a Mbimbiliya, yaputuka kulikungulula hanga ahengwole Mbimbiliya. Ayo te kanazange kunyingika yize Mbimbiliya yakulongesa hakutwala kuli Yehova Zambi, Yesu Kristu, umwenemwene hakutwala hali afu ni ukuule. Mulali wo wa kulilongesa wapwile washi. Umwe wa kuli ayo, te kakuhula hakutwala ku chimwe chikuma chize awana mu Mbimbiliya, ha chino, chizavu cheswe muchiputuka kuhengwola yisoneko yize yinatale ha chikuma chacho. Mba ku songo, masoneka ni kutulika ulumbunwiso uze awana. Mulali uno wakulilongesa wapwile upema chinji, ni ukwaso wa Yehova, ayo yawana umwenemwene ulemu wa mu Mbimbiliya uze wakutukwasa musono.

2. Yika muyihasa kutukwasa mba tunyingike kanawa ulumbunwiso wa umwe uprofeto wa mu Mbimbiliya?

2 Ha kupalika cha mashimbu, alongi wano a Mbimbiliya yanyingika ngwo, chili chashi kunyingika yize Mbimbiliya yakulongesa, alioze chikalu kunyingika ulumbunwiso walita hakutwala ku umwe uprofeto. Mumu liaka? Mumu mutuhasa kunyingika kanawa ulumbunwiso wa umwe uprofeto muze unamanunuka hanji muze hiwamanunuka. Chikwo nawa, mba tunyingike kanawa umwe uprofeto, twatamba kunyingika lusango mweswe unatale ha uprofeto wacho. Nyi kutwahengwile lusango mweswe wa uprofeto, kutuchi kuhasa kupwa ni shindakenyo ya uprofeto wacho. Kota yino ye yinakalingiwa ni uprofeto wa mu mukanda wa Joele. Tuhengwolenu uprofeto wacho hanga tunyingike mumu liaka twatamba kwalumuna ulumbunwiso.

3-4. Ulumbunwiso uka te twakuhana ha uprofeto wa mukanda wa Joele 2:7-9?

3 Tanga Joele 2:7-9. Joele kaprofetezele ngwo, chilungo cha mapasu te muchinongesa chifuchi cha Izalele. Mapasu wano ali ni mazo ni yiwunji ngwe ya ndumba, te malia yeswe yize mawana mu jila! (Joele 1:4, 6) Ha miaka yinji, te twakulumbununa ngwo, uprofeto uno unatale hali atu ja Yehova. Twapwile ni kwamba ngwo, ngwe chizechene chizavu cha mapasu chakupihisa yuma, atu ja Yehova te manunga ni kwambujola, nawa ngwo, kwambujola chacho te muchipihisa “hashi,” hanji kupihisa atu waze akusongwele kuli mangana a yingeleja. *

4 Nyi mututanga wika Joele 2:7-9, mutumona ngwe ulumbunwiso uno unalite. Alioze, muze mutuhengwola lusango mweswe hakutwala ku uprofeto uno, mutunyingika ngwetu, twatamba kwalumuna ulumbunwiso wa versu jino. Tutalenu yitela yiwana yize yinatale ha chikuma chino.

YITELA YIWANA TWALUMWINA ULUMBUNWISO WETU

5-6. Yika mutuhasa kulihula muze mututanga (a) Joele 2:20? (b) Joele 2:25?

5 Chitangu, tutalenu yize Yehova ambile hakutwala kuli mapasu: “Mungutwala tujita twa ku Norte [mapasu] kusuku ni yenu.” (Joele 2:20) Ha chino, mutuhasa kulihula ngwetu: Nyi mapasu kali Yela ja Yehova waze akwononokena shimbi ya Yesu ya kwambujola ni kutayisa tumbaji, mba mumu liaka Yehova alakenyene ‘kwatwala kusuku’? (Eze. 33:7-9; Mateu 28:19, 20) Maliji wano kanasolola pundu ngwo, Yehova te kechi kutwala atu jenyi kusuku, alioze te matwala kusuku yuma hanji atu waze te mahasa kulinga upi hali tuvumbi jenyi.

6 Chamuchiali, tutalenu lusango yoze uli ha Joele 2:25. Hano Yehova kanambe ngwenyi: “Mungukanuhilwisa miaka yize alile kuli makumbi, ni tuzeze, ni yambi, ni mapasu. Mbunga yinene ya tujita twami natumine hakachi kenu.” Mutuhasa kulihula ha versu yino ngwo, nyi mapasu kali akwa-kwambujola sango lipema, mba mumu liaka Yehova analakenya kwafweta ha yize apihishile? Yino muyihasa kusolola ngwe sango jize twakwambujola ja kupihisa atu. Alioze, sango twakwambujola ja kukwasa atu. (Eze. 33:8, 19) Sango jacho te mujakwasa, jichi kwapihisa.

7. Liji “mba kulutwe” lili ha Joele 2:28, 29, yika linatulongesa?

7 Tanga Joele 2:28, 29. Tutalenu chitela chamuchitatu: Umanunuko wa uprofeto wacho. Yehova kanambe ngwenyi: “Mba kulutwe mungukazukula Spiritu yami”; che kwamba, muze mapasu te mahwisa mulimo wo. Nyi mapasu kali akwa-kwambujola sango ja Wanangana wa Zambi, mba mumu liaka Yehova te mazukula spiritu yenyi hali ayo muze mahwisa mulimo wa kwambujola? Kwamba umwenemwene, twakufupa spiritu yisandu mba tulinge mulimo uno. Nyi kutushi ni spiritu yisandu, kachi te kutushi kuhasa kulinga mulimo uno wa kwambujola ha miaka yinji.

Ndumbu J. F. Rutherford ni mandumbu akwo akuwayisa ni spiritu kanasongwela ni hamu lieswe mulimo wa kwambujola upatwilo wa Zambi hano hashi hapi (Tala paragrafu 8)

8. Makumbi waze anatongola ha mukanda wa Usolwelo 9:1-11 yika analumbunuka? (Tala chizulie ha chifukilo.)

8 Tanaga Usolwelo 9:1-11. Haliapwila tutalenu chitela chamuchiwana. Ku mashimbu akunyima, twapwile ni kwamba ngwo, mapasu waze anatongola ha mukanda wa Joele kali atu ja Yehova, mumu mu mukanda wa usolwelo muli umwe uprofeto ngwe uno. Uprofeto uze uli ha Usolwelo unahanjika ha chizavu cha makumbi waze ali ni meso ngwe ja atu ni yipangula ha mitwe ‘yize yinasoloka ngwe ya oru.’ (Uso. 9:7) Mapasu wano, te mapinjisa “atu aze keshi chijikilo cha Zambi ha mahuma jo” ha tukweji atano, che kwamba, te mamwesa lamba akwa-kole ja Zambi. (Uso. 9:4, 5) Chinasoloka ngwe, uprofeto uno unatale hali tuvumbi ja Yehova akuwayisa. Ayo kakwambujola ni hamu lieswe sango ja upatwilo wa Zambi hakutwala ku yuma yipi ya hano hashi, chino chakupinjisa atu waze akuzanga yuma ya hano hashi.

9. Kalisa muka uli ha mapasu waze ali ha uprofeto wa Joele ni ha Usolwelo?

9 Chipwe ngwe yuma yimwe ya uprofeto wa Joele yinalifwa ni ya ha uprofeto wa Usolwelo, nihindu hali umwe kalisa munene. Chakutalilaho, ha uprofeto wa Joele, mapasu kakwenyeka yilimalima yeswe. (Joele 1:4, 6, 7) Alioze, ha uprofeto wa Yoano, mapasu kanaakanjisa hanga ahone kupinjisa “mwambu wa hashi, chipwe chuma chimwe cha wisu.” (Uso. 9:4) Mapasu waze Joele amwene te kanakatuka ku norte. (Joele 2:20) Alioze, mapasu waze Yoano amwene te kanatuhuka mu jondo. (Uso. 9:2, 3) Ha uprofeto wa Joele, Yehova kanatwala mapasu kusuku. Alioze ha uprofeto wa Usolwelo, Zambi kanaatuhwisa hanga ahwise mulimo wo. Kushi chuma ni chimwe mu Mbimbiliya chize chinasolola ngwo, Yehova te keshi kuwahilila no.—Tala ha mushete unambe ngwo, “ Uprofeto wa Mapasu​—Alifwa Alioze Alisa.”

10. Hana chilweza cha mu Mbimbiliya chize chinasolola ngwo, mapasu a ha uprofeto wa Joele ni ha Usolwelo mahasa kulumbunuka yuma yalisa.

10 Kalisa yoze uli ha uprofeto uno waali, mwe watukwasa kunyingika ngwo, uprofeto unahanjika yuma yalisa. Shina mutuhasa kwamba ngwetu, mapasu waze ali ha Uprofeto wa Joele kanalise ni mapasu waze ali ha Usolwelo? Ewa. Kanji-kanji mu Mbimbiliya kakutongolamo chuma chimuwika hanga chilumbunuke yuma yalisa. Ulumbunwiso wa chuma chacho, wakutala chinji ha yize analongesa. Chakutalilaho, ha Usolwelo 5:5, Yesu kanamuvuluka ngwo, “mwe Ndumba yoze wa ku vungu lia Yunda.” Alioze, ha 1 Petulu 5:8, Ndiapu kanamusolola “ngwe ndumba wa kuhanjika ni lundunjila.” Kashika, kulita ni yino yeswe twevwa, twatamba kuwana ulumbunwiso wa uprofeto wa Joele. Ulumbunwiso uka?

YIKA UPROFETO UNO UNALUMBUNUKA?

11. Kuchi lusango uli ha Joele 1:6 ni 2:1, 8, 11 anatukwase kunyingika ulumbunwiso wa mapasu?

11 Nyi twashindakenya kanawa ha uprofeto uno wa Joele, mutunyingika ngwo, unahanjika hakutwala ku kulimika cha maswalale. (Joele 1:6; 2:1, 8, 11) Kwamba pundu, hano Yehova te kanambe ngwo, matuma “tujita” twenyi (maswalale A-Babilonia) hanga amwese lamba A-Izalele waze yihulia. (Joele 2:25) Maswalale jacho te maavuluka ngwo, “tujita twa ku norte,” mumu muze maswalale A-Babilonia ayile ni kupupa A-Izalele, kanakanjilila ku norte. (Joele 2:20) Maswalale jacho kanaatesa ni chizavu cha mapasu waze ali akulilulieka kanawa. Joele kanambe hali ayo ngwo: “Niumwe [swalale] keshi kushinjila mukwo; kakwenda mutu mweswe mwe mu jila. Kakulokola ndusu hakachi ka yitwa, ni kulemana ka. Kakutumbuka ha chihunda; kakulundumukina ha yipanga, kakunyinanyina ku mazuwo ni kunjila mu tupenda ngwe eji.” (Joele 2:8, 9) Nyonga ha chino. Maswalale halitanda mu mbonge yeswe. Kushi ni kuze mutu mahasa kuswamina! Niumwe mahasa kulilamwina ku katana wa maswalale ja A-Babilonia wakuhi!

12. Kuchi uprofeto wa Joele hakutwala kuli mapasu wamanunukine?

12 Ha mwaka wa 607 K.M.J muze Yesu te kanda achisemuka, A-Babilonia (hanji A-Kaletea) yapupa mbonge ya Yerusaleme ngwe mapasu. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Mwanangana wa Kaletea, yashiha akweze jo ni katana. . . . Kevwile keke mukweze, chipwe mwana pwo, chipwe kashinakaji chipwe kalamba. Yaakunjika eswe mu moko jenyi. . . .Yocha zuwo lia Zambi; yapuzula chipanga-cha-mawe cha Yerusaleme ni kwocha Palasiu jamo jeswe ni kahia ni kwenyeka yikashi yamo yeswe yipema.” (2 Sango 36:17, 19) Mbonge ya Yerusaleme kayinongesele kuli A-Babilonia. Atu waze apwile ni kutala chihunda cha Yerusaleme te kakwamba ngwo: “Hichapwa chahululu; kuchishi atu, chipwe yimuna; hanachihane kuli A-Kaletea.”—Jere. 32:43.

13. Lumbununa ulumbunwiso wa Jeremia 16:16, 18.

13 Muze te hikwapalika 200 ja miaka, kukatuka haze Joele ambile uprofeto wenyi, Yehova yatuma nawa Jeremia hanga aprofeteze yuma yikwo hakutwala ku chize A-Babilonia manongesa Yerusaleme. Yamba ngwo, maswalale A-Babilonia te mahengwola kweswe hanga akwate A-Izalele eswe waze akulinga yuma yipi. Yehova yamba ngwenyi: “‘Ngunatumu akwa kutela yishi anji, mba kumakaoza; mba kulutwe mungutumina yinyanga anji, no maahanga ku milundu yeswe, ni mindundena yeswe ni ku yivwenge. . . . Munguafwetesa kaali ha uhenge wo ni shili yo.” Chipwe tulunga-lwiji chipwe mishitu, te kuyichi kuhasa kusweka A-Izalele wano yihulia ku meso ja A-Babilonia.—Jere. 16:16, 18.

KUFUNYISA

14. Ha mashimbu aka uprofeto uze uli ha mukanda wa Joele 2:28, 29 wamanunukine?

14 Uprofeto wa Joele unahanjika nawa ha yuma yipema. Unahanjika hakutwala ku kutungulula. Chifuchi te machitungulula cheka. (Joele 2:23-26) Nawa te Yehova mahilwisa uwayilo wamwenemwene. Yehova yalakenya ngwenyi: “Kulutwe mungukazukula Spiritu yami hali atu eswe. Ana jenu a malunga ni a mapwo makaprofeza. . . Mungukazukula Spiritu yami hali ndungo jenu a malunga ni a mapwo.” (Joele 2:28, 29) Yehova kambile ngwo te mazukula spiritu yenyi yisandu. Alioze, uprofeto uno, wakamanunukine muze A-Izalele akatukile ku Babilonia ni kuhiluka mu chifuchi cho, wamanunukine ha Pentekoste ya mwaka 33 M.J. Kuchi tunachinyingika?

15. Kulita ni Yilinga 2:16, 17, yika postolo Petulu alumwine ha uprofeto wa Joele 2:28, nawa yika yino yinasolola?

15 Ha tangwa lia Pentekoste, chimene ha ola 9, kwalingiwile yimwe yuma yilemu. Spiritu yisandu yayizukwila hali tumbaji, yaputuka kuhanjika “yilinga yinene ya Zambi.” (Yili. 2:11) Ni ukwaso wa spiritu yisandu, Postolo Petulu yatesa yuma yacho ni uprofeto wa mukanda wa Joele 2:28, 29. Alioze, ni usongwelo wa spiritu yisandu, muze Petulu atongwele uprofeto wacho, yawalumuna hakehe. Kuchi awalumwine? (Tanga Yilinga 2:16, 17.) Shimbu aputuke ni maliji akwamba ngwo, “mba kulutwe,” alioze Petulu yamba ngwenyi: “Kumuchikapwa ha matangwa a kusula;ha maliji wano, matangwa a kusula kanalumbunuka kuhwa cha mashimbu ja A-Yunda. Ha mashimbu jacho a kusula, spiritu ya Zambi te mayizukwila “hali atu eswe.” Yino yinasolola ngwo, te hikwapalika mashimbu anji mba uprofeto wa Joele umanunuke.

16. Kuchi spiritu yisandu yakwashile mulimo wa kwambujola ku sekulu yitangu, nawa kuchi yinakwase musono?

16 Muze Zambi azukwile spiritu yenyi yisandu hali akwa-Kristu a ku sekulu yitangu, ayo yaputuka mulimo wa kwambujola hashi heswe. Kashika, ha mukanda uze postolo Paulu asonekenene A-Kolosu ha mwaka 61 M.J, iye yamba ngwenyi, sango jipema te hajambujola “kuli atu eswe mushi lia lilu.” (Kolo. 1:23) “Atu eswe” waze Paulu anambe hano, kali atu eswe waze apwile hano hashi ha mashimbu jacho. Ni ukwaso wa spiritu yisandu ya Yehova, mulimo wa kwambujola hiwaheta ku yihela yinji musono—hiwaheta “ndo ku masongo a hashi.”—Yili. 1:8; tala mushete unambe ngwo, “ Mungukazukula Spiritu Yami.”

YIKA YALUMUKA?

17. Ulumbunwiso uka waha twawana ha mukanda wa Joele 2:7-9?

17 Yika yalumuka? Haliapwila hitwanyingika kanawa ulumbunwiso wa uprofeto uze uli ha mukanda wa Joele 2:7-9. Versu jino, kujatalile ha mulimo wa kwambujola, alioze jinahanjika ha yize chizavu cha maswalale ja Babilonia alingile muze anongesene Yerusaleme ha mwaka 607 K.M.J.

18. Yika kuyalumukine kuli atu ja Yehova?

18 Yika kuyalumukine? Atu ja Yehova machinunga ni kwambujola ku yihela yeswe, mulimo wacho kanaulingi mu milali yeka ni yeka. (Mateu 24:14) Kukushi nguvulu yoze mahasa kutukwika kwononokena shimbi ya kwambujola. Ni ukwaso wa Yehova, tunambujola chinji ni hamu lieswe sango jipema ja Wanangana! Ni kulikehesa cheswe, tunanungu ni kufuliela ngwo, Yehova matusongwela hanga tuwane ulumbunwiso wa uprofeto wa mu Mbimbiliya, ha shimbu lia lita, iye makatulumbunwina “umwenemwene weswe”!​—Yoa. 16:13.

MWASO 97 Mwono Wajama ha Liji lia Zambi

^ kax. 5 Ha miaka yinji kunyima, te twakulumbununa ngwo, uprofeto uze uli mu mukanda wa Joele kapitulu 1 ni 2, unatale ha mulimo wa kwambujola uze tunalingi musono. Alioze, kuli yitela yiwana yize yinasolola ngwo, ulumbunwiso wetu ha uprofeto uno wa Joele kuwalitele. Yitela yika yenayo?

^ kax. 3 Tala mutwe unambe ngwo, A criação revela a sabedoria de Jeová,” wa Kaposhi wa Kutalila 15 ya Abril 2009, maparagrafu 14-16.