1. Na iwalewale ni vuli cava ratou muria o Brother Russell kei na nona ilawalawa? Cava na kena yaga?

ENA duanadrau vakacaca na yabaki sa oti, e dau sota o Brother C. T. Russell kei ira na nona itokani, e dua na ilawalawa lailai me ratou vulica na Vosa ni Kalou. Eratou via kila sara ga na ka e tukuna na iVolatabu me baleta na Kalou o Jiova, o Jisu Karisito, na kedra ituvaki na mate, kei na ivoli. E rawarawa na nodratou iwalewale ni vuli. Ena taro e dua vei ratou, ratou na qai dikeva vata na tikinivolatabu kece e sema ina ulutaga qori. Oti ratou vola na ka eratou vulica. E vukei ratou na tagane qo o Jiova me ratou kila e levu na ka dina ena iVolatabu. Eda mareqeta vakalevu na ka dina qori me yacova mai nikua.

2. Ena rawa vakacava ni tauri cala na ibalebale ni parofisai ena iVolatabu?

² Toso na gauna, eratou liaca na gonevuli ni iVolatabu qo ni dredre toka me kilai na ibalebale ni parofisai ena iVolatabu ni vakatauvatani kei na ivakavuvuli vakaivolatabu. Na vuna? E dau matata ga na parofisai ni sa vakayacori tiko se ni sa vakayacori oti. Dua tale na vuna, oya ni vinakati me dikevi na parofisai taucoko me rawa ni matata na kena ibalebale. Ke da kauaitaka tiko ga e dua na tikina, eda na rawa ni taura cala na kena ibalebale. Qori sara ga na ka e rairai yaco ena dua na parofisai ena ivola i Joeli. Meda dikeva mada na parofisai qo qai veivosakitaka na vuna me veisau kina noda kila vakaivolatabu.

3-4. Na cava eda vakabauta tu me baleta na parofisai ena Joeli 2:7-9?

³ Wilika Joeli 2:7-9. E parofisaitaka o Joeli ni na vakacacana na vanua o Isireli e dua na yavusa vodre. Ni vaka  na laione na batidra kei na galegaledra, era kania na kau kece e Isireli! (Joeli 1:4, 6) Sa vica vata na yabaki noda vakaibalebaletaka tiko na parofisai qori ena noda cakacaka vakavunau, me vaka na yavusa vodre e dredre me tarovi. Eda vakabauta tu ni cakacaka qo e vakacacana na “vanua,” se o ira na vakarorogo vei ira na iliuliu ni lotu. *

⁴ Ke vakabibitaki ga na ka e tukuni ena Joeli 2:7-9, ena rawa ni nanumi ni kena ibalebale sara ga qori. Ia nida dikeva na veitikina wavolita, eda kila ni vinakati me veisau noda kilaka vakaivolatabu. Meda dikeva mada e va na vuna.

5-6. Na taro cava e basika nida dikeva na (a) Joeli 2:20? (b) Joeli 2:25?

⁵ Kena imatai, dikeva na ka e yalataka o Jiova me baleta na yavusa vodre: “Au na cemuri koya [na vodre] e lako mai na vualiku me yawaki kemuni.” (Joeli 2:20) Ke dusi keda na iVakadinadina i Jiova na vodre nida talairawarawa vei Jisu meda vunau qai veivakatisaipelitaki, na cava tale me cemuria kina o Jiova na vodre? (Isik. 33:7-9; Maciu 28:19, 20) E macala gona ni o Jiova e sega ni cemuri ira tiko nona dausokalou yalodina, e cemuri ira ga na saqati ira na nona tamata.

⁶ Qo na ikarua ni vuna, dikeva na ka e volai ena Joeli 2:25. E kaya o Jiova: “Au na solia tale vei kemuni ena vica vata na yabaki na ka e kania na yavusa vodre, na vodre sega ni vakatabana, na vodre daukana kei [na] vodre dauvakacaca, na noqu mataivalu levu au a tala yani vei kemuni.” Dikeva ni yalataka o Jiova me “solia tale” na ka e vakacacana na vodre. Ke dusi keda na tamata i Jiova na vodre, kena ibalebale e veivakaleqai na itukutuku eda vunautaka. Vakacava e dina qori? Sega, na itukutuku eda wasea e veivakabulai, e rawa ni vukea e levu na tamata ca mera veivutuni. (Isik. 33:8, 19) Io, e yaga vakalevu!

7. Na cava e bibi kina na matavosa “oti oya” ena Joeli 2:28, 29?

⁷ Wilika Joeli 2:28, 29. Dikeva na ikatolu ni vuna, oya na veitaravi ni ka e tukuni me na yaco. Vakasamataka na ka e tukuna o Jiova: “Oti oya au na sovaraka na yaloqu,” qori ni sa oti nodra ravuravu na vodre. Ke dusi keda na vunautaka tiko na Matanitu ni Kalou na vodre, na cava me qai sovaraka kina vei keda o Jiova na yalo tabu ni sa oti noda cakacaka vakavunau? Eda kila vinaka ni veivuke ga ni yalo tabu ni Kalou eda vunau rawa tiko kina ena vica vata na yabaki sa sivi, nida tusaqati mada ga se vakatabui noda cakacaka.

8. E dusi cei na vodre e tukuni ena Vakatakila 9:1-11? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

⁸ Wilika Vakatakila 9:1-11. Dikeva mada na ikava ni vuna. Eda dau vakaibalebaletaka nodra ravuravu na vodre ina noda cakacaka vakavunau ni via tautauvata kei na parofisai ena ivola na Vakatakila. E tukuni kina ni yavusa vodre e vaka na mata ni tamata, e toka e uludra na “ka e vaka na isala vakatui koula.” (Vkta. 9:7) Era vakararawataki “ira na [meca ni Kalou e] sega ni tiko e yadredra na ivakatakilakila ni Kalou” me lima na vula, qori na balavu ni gauna e  rawa ni bula tiko kina e dua na vodre. (Vkta. 9:4, 5) E vaka me veidonui vinaka kei na ka eda kila me baleti ira na lumuti. Era doudou ni vunautaka na lewa ena tauca o Jiova ena vuravura ca qo, qori e votivoti sara ga vei ira na veitokani kei vuravura.

9. E duidui vakacava na vodre e raica o Joeli mai na kena e raica o Joni?

⁹ E macala ni via tautauvata na parofisai ena Vakatakila kei na ka e vola o Joeli. E bibi tale ga meda kila na kedrau duidui. Kena ivakaraitaki, na vodre e tukuni ena Joeli e vakarusa kece na co. (Joeli 1:4, 6, 7) Ia ena raivotu i Joni, e tukuni vei ira na vodre mera “kua ni vakacacana na co e vuravura.” (Vkta. 9:4) Na vodre e raica o Joeli e gole mai na vualiku. (Joeli 2:20) Ia na vodre e raica o Joni e basika mai na qara e sega ni vakabotona. (Vkta. 9:2, 3) Na vodre e vakamacalataka o Joeli era cemuri. Ia na vodre ena Vakatakila era sega ni cemuri, e vakadonui mera vakaotia nodra cakacaka. E sega gona ni tukuni ena iVolatabu na vuna me cati ira kina o Jiova.—Raica na kato “ Parofisai me Baleta na Vodre—Via Tautauvata ia e Duidui.”

10. Tukuna e dua na ivakaraitaki vakaivolatabu e dusia ni rawa ni duidui na vodre rau vakamacalataka o Joeli kei Joni.

¹⁰ E macala ena duidui eda raica mai  ni rau sega ni tautauvata na parofisai qo. Vakacava, kena ibalebale e duidui na vodre ena Joeli kei na vodre ena Vakatakila? Io. E tu ena iVolatabu e levu tale na vakatautauvata e duidui na kedra ibalebale ni vakatau ena veitikina wavolita. Kena ivakaraitaki, e vakatokai o Jisu ena Vakatakila 5:5 me “Laione ena yavusa o Juta,” ia e vakamacalataki na Tevoro ena 1 Pita 5:8 me “laione e tagi.” Nida vakasamataka gona na va na vuna eda veivosakitaka kei na veika e lomatarotarotaki, ena vinakati meda kila na ibalebale dina ni parofisai ena Joeli. Na cava gona na kena ibalebale?

11. Eda kila vakacava ena Joeli 1:6 kei na 2:1, 8, 11 na ibalebale ni vodre?

¹¹ Ni dikevi vinaka na veitikinivolatabu wavolita na parofisai i Joeli, eda kila ni dusia tiko na ravuravu ni dua na mataivalu. (Joeli 1:6; 2:1, 8, 11) E kaya o Jiova ni na vakayagataka nona “mataivalu levu” (ira na sotia ni Papiloni) me cudruvi ira na Isireli talaidredre. (Joeli 2:25) E donu vinaka gona ni tukuni nira “lako mai na vualiku.” Era gole mai na vualiku na mataivalu ni Papiloni ena gauna e ravuti Isireli kina. (Joeli 2:20) E tukuni ni tuvanaki vinaka na mataivalu qo me vaka na yavusa vodre. E kaya o Joeli: “Era dui muria na [sotia] na nodra sala. . . . Era vakusakusa ina koro, era ciciva na bai. Era kabata na vale, era curu ena katubaleka me vaka na daubutako.” (Joeli 2:8, 9) Raitayaloyalotaka mada! Era tu e veivanua na sotia. E sega ni dua e vuni rawa, e sega ni dua e dro rawa vei ira na sotia ni Papiloni!

12. E qai vakayacori vakacava na parofisai i Joeli me baleta na vodre?

¹² Ena 607 B.G.V., era ravuta na koro o Jerusalemi na kai Papiloni (se, kai Kalitia) me vaka na yavusa vodre. E tukuni ena iVolatabu: “Na nodra tui na Kalitia . . . e vakamatea o koya na nodra cauravou ena iseleiwau . . . , e sega ni lomana na nodra cauravou se goneyalewa, qase se malumalumu. E solia na Kalou na ka kece i ligana. E vakama na vale ni Kalou dina, e basuka na bai e Jerusalemi, e vakama na kena valececere vakabai kece kei na kena iyaya vakamareqeti kece me vakarusa.” (2 Vei. 36:17, 19) Ni oti nodra ravuravu na kai Papiloni, era na kaya ga na tavali: “Sa lala, e sega kina na tamata kei na manumanu, sa soli vei ira na Kalitia.”—Jere. 32:43.

13. Vakamacalataka na ibalebale ni Jeremaia 16:16, 18.

¹³ Oti e rauta ni 200 na yabaki na kena volai na parofisai i Joeli, e vakayagataki Jeremaia o Jiova me parofisaitaka e dua tale na ka me baleta na ravuravu qo. E kaya nira na vaqarai kece vakavinaka na Isireli era vakayacora na ka ca, era na kau vakavesu. “‘Qo au na talatala mera lako mai e levu na gonedau,’ e kaya o Jiova, ‘Era na siwati ira. Oti qori au na talatala mera lako mai e levu na dauvakasasa, era na vakasasataki ira ena veiulunivanua kece kei na veidelana kece, kei na gusu ni qaravatu. . . . Au na sauma taucoko . . . na nodra cala kei na nodra ivalavala ca.’” Era sega ni vuni rawa na Isireli ena wasawasa kei na veikau nira ravuravu na kai Papiloni.—Jere. 16:16, 18.

14. A vakayacori ena gauna cava na Joeli 2:28, 29?

¹⁴ E vakamacalataka o Joeli e dua na itukutuku vinaka. Ena vuavuaivinaka tale na vanua. (Joeli 2:23-26) Ena dua na gauna e muri, ena vakarautaki e levu na kakana vakayalo. E kaya o Jiova, “Au na sovaraka na yaloqu vei ira na tamata kece, era na parofisai kina na luvemuni tagane kei na luvemuni yalewa . . . Vei ira mada ga na noqu tagane dauveiqaravi kei ira na yalewa dauveiqaravi, au na sovaraka na yaloqu.” (Joeli 2:28, 29) A sega ni sovaraki na yalo tabu qori nira lesu ina nodra vanua na Isireli ni oti nodra tu mai Papiloni. Ia e qai sovaraki na yalo tabu ni oti e vica vata na drau na yabaki, oya ena Penitiko 33 G.V. Eda kila vakacava?

15. Me vaka e tukuni ena Cakacaka 2:16, 17, e veisau vakacava na ka e tukuna o Pita me baleta na Joeli 2:28? Cava na kena ibalebale?

¹⁵ Ena veidusimaki ni yalo tabu, e vakaibalebaletaka o Pita na Joeli 2:28, 29 ena ka e yaco ena Penitiko. Ena rauta na ciwa na kaloko ena mataka, e sovaraka na Kalou nona yalo tabu vei ira e dua na ilala, era tekivu tukuna na “veika vakatubuqoroqoro ni Kalou.” (Caka. 2:11) Ena veiuqeti ni yalo tabu, e veisau vakalailai na ka e tukuna o Pita ni lavetaka na parofisai i Joeli. O kila na veisau qori? (Wilika Cakacaka 2:16, 17.) E sega ni tukuna o Pita “oti oya,” e kaya ga: “Ena iotioti ni veisiga,” oya na iotioti ni veisiga ni nodra ivakarau na Jiu, ena sovaraki na yalo tabu ni Kalou “vei ira na tamata kece ga.” Kena ibalebale, ena taura e dua na gauna balavu me qai vakayacori na parofisai ena Joeli.

16. Na cava e rawati ena imatai ni senitiuri ena veivuke ni yalo tabu? Vakacava nikua?

 ¹⁶ Ni sovaraka oti na Kalou nona yalo tabu ena imatai ni senitiuri, sa qai tete yani na cakacaka vakavunau me roboti vuravura taucoko. Ni volavola o Paula vei ira e Kolosa ena rauta na 61 G.V., e rawa ni tukuna ni sa vunautaki na itukutuku vinaka vei ira “na kabuli kece e ruku i lomalagi.” (Kolo. 1:23) Ena gauna i Paula, “na ka buli kece” e dusia na veivanua e vunautaki rawa kina na itukutuku vinaka. Ena veivuke ni yalo tabu i Jiova, sa rabailevu sara na cakacaka vakavunau nikua. Sa yacova na “iyalayala kei vuravura”!—Caka. 13:47; raica na kato “ Au na Sovaraka na Yaloqu.”

17. Sa veisau vakacava na ka eda kila me baleta na parofisai i Joeli?

¹⁷ Na cava e veisau? Sa qai matata vei keda na parofisai ena Joeli 2:7-9. E macala gona ni tikinivolatabu qori e sega ni dusia noda cakacaka vakavunau, e dusia ga nona ravuti Jerusalemi na mataivalu ni Papiloni ena 607 B.G.V.

18. Na cava e sega ni veisau?

¹⁸ Na cava e sega ni veisau? Eda se vunautaka tiko ga na tamata i Jiova na itukutuku vinaka ena veivanua kece nida muria na iwalewale cava ga eda rawata. (Maciu 24:14) E sega ni tarova rawa e dua na matanitu na noda ilesilesi ni cakacaka vakavunau. Eda sa qai gumatua ga, eda yaloqaqa ni vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou! E rawa ga qori ena veivuke i Jiova. Eda na vakararavi tiko ga vua meda kila vinaka kina na parofisai ena iVolatabu, eda nuidei ni na dusimaki keda ena gauna donu ina “ka dina kece”!—Joni 16:13.