1. Ụgbẹyị oyina Ọọnahị Russell bala angịkịla nyamwụ à tị́ kaa bwu jẹ́ ịBayịbụụ? Ịyẹ tị́ du kọ ri ụgbẹyị ọnyịịla?

GỤ ẸKA ohu kẹkpẹ, Ọọnahị C. T. Russell bala angịkịla nyamwụ, kị ri angị ịmanyị-ịmanyị ịlẹ kị kaa wụla Omyi Ẹla nya Ohe Oluhye yẹ, kaa tọ awụlẹ. Ị tịtọ kị ka jẹ́ ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ ịnyịlẹhị u-uhye nya iJihova Ohe Oluhye, iJisọsị ịKịrayịsị, iwe-ahụrụ nya angịlẹ kị gbu, bala ọ-ra kpehe. Ụgbẹyị ọlẹ kị kaa bwu jẹ́ ang á lujwo ka. Ọngọhẹ bwu ẹpwụ nyaa kaa gba ịtọ ẹla ọhẹ kpehe, ọọwa lẹ ị kaa kụ ẹhị yẹ ụpwụ ịgọgọ ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kọ ya ẹla u-uhye nya egbeju ẹla ọọwa lẹlẹ. Kori kị họ kpá lẹ, ị kaa da ẹla ọlẹ kị jẹ́ ju ụ-ụpwụ ẹẹ. IJihova da alẹng ị-la ọkịlẹtụ ọnyịịla ịwẹ ụbwọ nyọka jẹ́ ẹlịlẹhị ịkpọnchị lụmẹ-lụmẹ bwu ịBayịbụụ. Ẹlịlẹhị ịịwa tị juhi apyobwuna daalẹ wẹẹ.

2. Ịyẹ tị́ du ká ọngịnyị ka wo etu nya ọmwụ ọyẹyẹ kpẹẹkpẹẹ ụka ọhẹ ka?

² Angị wụla ịBayịbụụ yẹ ịwẹ wẹ ka jẹ́ nyori ọ kaa chịkpẹẹ nyọka jẹ́ ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ u-uhye nya ịngịhyẹ lee ọkịla, gụ ọ-ka jẹ́ etu nya ọmwụ ọyẹyẹ ọlẹpwụ nya ịBayịbụụ. Ịyẹ tị́ du kọ lịnyị? Ang odudu ọhẹ ri, ahị kaa jẹ́ etu nya ọmwụ ọyẹyẹ gụ, ụka kọ juwa họ jịra lee ụka kọ họ jịra kpá. Ang ọkịla tị ji kọ datị hi ọwẹ wẹẹ. Nyọka jẹ́ etu nya ọmwụ ọyẹyẹ kpẹẹkpẹẹ, ahị baba nyọka kụ ẹhị yẹ ẹla ịlẹ kị dagaga jwoo. Kori ká irya nyahị á juwa ụpa ookpokpo nya ọmwụ ọyẹyẹ ọọwa, kahị deeri hi apa ịkịla nyamwụ, áhị ka jẹ́ etu nyamwụ kpẹẹkpẹẹ ka myị́. Ọ lala o-ri ẹla ọlịnyị họ u-uhye nya ọmwụ ọyẹyẹ ọhẹ bwu ụpwụ nya iJuwẹlụ. Ahị kụ ẹhị yẹ ọmwụ ọyẹyẹ ọọwa bala o-ya ẹla u-uhye nya ang odudu kahị baba nyọka nwụ abwọlẹ kahị kaa wo etu nyamwụ rịrị wẹẹ.

3-4. Gbee pwụ ụka ọlẹ, ányị ahị tị́ wo etu nya ọmwụ ọyẹyẹ ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:7-9?

³ Wa iJuwẹlụ 2:7-9. IJuwẹlụ yọmwụ nyori iru nya ịyịrị nyị ka  wẹ ka ta ọpyị nya Isirẹlụ ayịreji. Angịrị bala ụbáà nya ịyịrị ịịwa lala ịnya egabẹ. Ị tị ka ta ekeji ịlọpyị nya Isirẹlụ wuu ayịreji! (Juw. 1:4, 6) Ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, ahị kaa ya nyori ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ nyị wẹẹ chabwọ nya abwọlẹ ká angịnyị nya iJihova ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ lala ịyịrị ịlẹ ká ọngọngọhẹ ka jụ wu kpa myị́ ka. Ahị kaa ya nyori ụkụrwọ ọwẹ nyị ka kpa iyabwọ wẹ “ọpyị” lee angịnyị ịlẹ kị juwa e-ekpeleji nya alegbeju nya ịgba ọgbagba. *

⁴ Ọdawụlẹ ọwẹ ka la kpakpa kori kahị wa ba i-iJuwẹlụ 2:7-9 kem. Ma, kori kahị kụ ẹhị yẹ ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ wuu lẹpwụ-lẹpwụ, ahị ka jẹ́ nyori ọ baba kahị ka wo etu nyamwụ ụ-ụgbẹyị ọdatị. Ahị kụ ẹhị yẹ ang ine ịlẹ kị du kọ lịnyị wẹẹ.

5-6. Ịtọ ẹla oyina ahị tị́ ka tọ kori kahị wa (a) iJuwẹlụ 2:20? (b) iJuwẹlụ 2:25?

⁵ Ọhọhẹ, iJihova chehe u-uhye nya ịyịrị ịịwa yẹkẹẹ: “M̀ ka ku aluji i-bwu oye nya ẹtẹ [ịyịrị] ịwẹ rụ hiinu hwẹẹ.” (Juw. 2:20) Kori ká ịyịrị ịịwa á ku ọmwakpa nya Alibeenu nya iJihova ịlẹ kị wẹẹ ju ihi nya ehile nya iJisọsị nyọka họ ká angịkịla ka ri angịjụgbẹyị lẹ, ịyẹ tị́ du ká iJihova ka chehe nyọka kwaa rụ hwẹẹ tịng tị? (Isi. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Ọ la gbagbịla nyori, a-anchẹ ị-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha nya iJihova ọ wẹẹ ku rụ ka, ma ịngịhyẹ lee angịhyẹ ịlẹ kị kaa ba angịnyị nyamwụ ẹtẹ ịnyị.

⁶ Oheeye, kụ irya nya ẹla ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:25 wẹẹ. Ụ-ụwa, iJihova yẹkẹẹ: “M̀ ka kunu iwa nya ang-ẹrụ nyanụ ịlẹ ká ịyịrị ta ayịreji ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ kam kẹkpẹ. Ekpilo nya ịyịrị ịịwa be ang-ẹrụ ri bala ọ-nẹ ang-ẹrụ kirem-m. Am à daa chịnụ ọgụ lala alẹwụ lẹ.” À yẹ nyori iJihova chehe nyọka ‘kwaa iwa’ chajị nya ang ịlẹ ká ịyịrị ịwẹ ta ayịreji? Kori kị ku ọmwakpa nya angịnyị nya iJihova ịlẹ kị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ịnọ lẹ aalẹ, etu nya ẹlẹwẹ ka ri yẹkẹẹ, omyi ẹla nyaa kaa ta ang ayịreji lẹ. Ma, omyi ẹla nyaa ọwẹ kaa chị ọhịhị nya angịnyị da bala o-gu alabwẹla inyibyi ịhyẹ gbịla nyọka yẹda ịnyị. (Isi. 33:8, 19) Ọọwa ka ri ahị ọwawa haa!

7. Ụpwụ nya iJuwẹlụ 2:28, 29 ya nyori “ụka ọọwa á chịpwụrụ kpá,” ẹlịyẹ ẹlẹwẹ à tị́ dahị ụbwọ nyọka jẹ́?

⁷ IJuwẹlụ 2:28, 29 yẹkẹẹ: “Ụka ọọwa á chịpwụrụ kpá, m̀ ka ya olegu nyam chị kụrụ angịnyị ehe wuu. Anyị alẹng bala anyị anyang nyanụ ka yẹ ọmwụ, ikwirichi alẹng nyanụ ka la alaa, ikolobya nyanụ ka yọyị a-arụrụ. M̀ dọmwụ ka ya olegu nyam chị kụrụ anchẹ alẹng bala anchẹ anyang nyam ịnyịnyị la ahyẹẹnụ ịịwa.” Kụ ẹhị yẹ ang odudu ọhata wẹẹ. O ri abwọlẹ ká ẹlẹwẹ bwu họ hi ta awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ. IJihova yẹkẹẹ: “Ụka ọọwa á chịpwụrụ kpá, m̀ ka ya olegu nyam hụ angịnyị ehe wuu.” Ụka oyina tị́? Ụka ká ịyịrị ịịwa á họ ụkụrwọ nyaa kpá. Kori ká ịyịrị ịwẹ á ri angị ya ẹrụ ọnyịịla chajị nya Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe Oluhye, ịyẹ tị́ du ká iJihova tịng tị ka dayị gbe ụka ọlẹ kị họ ịnyị kpá ene kọ ka ya olegu nyamwụ haa? Ẹlịlẹhị ri, kori kọ ri ụbwọ ọdada nya olegu ịgọgọ nya Ohe Oluhye ka ịnọ, ị́ ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, nanana nyori ịtụpyịpyị ịtụka-ịtụka wẹ chaa ọgụ ka.

8. Oowo ịyịrị ịlụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 9:1-11 à tị́ ku ọmwakpa? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ)

⁸ Wa Ọwụrụụ-wụrụ 9:1-11. Ahị kụ ẹhị yẹ ang odudu ohene wẹẹ. Ene-ene, ahị kaa ya nyori ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ u-uhye nya ịyịrị nyị ku ọmwakpa nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nyahị chajị nya ọmwụ ọyẹyẹ ọlụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ ọhẹ ọlẹ kị me awụlẹ yẹẹyẹẹ. Ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ chabwọ nya iru nya ịyịrị ịlẹ kị la ahị nya angịnyị ehe bala ọ-ya ang  kụrụ egbeju ‘lala okpo nya adịrahụ ọlẹ kị kpa okpoko ịgọm họ.’ (Ọwụ. 9:7) Ị yẹ “angịlẹ wuu [aluji nya Ohe Oluhye] kị la ẹjẹẹ ojuju nya Ohe Oluhye i-itochi nyaa . . . ka” akama ẹ-ẹpwụ nya ọya ịrụ, kọ ri ụka ọlẹ ká ịyịrị ịlam kaa hịhị pwụ́. (Ọwụ. 9:4, 5) Ọwẹ lala abwọ ọchịchị nya anchẹ nya iJihova ịlẹ kọ ya ida wụ́ ịnyịlẹhị. Ị ya ẹla u-uhye nya eje ọlẹ ká Ohe Oluhye wẹẹ ka la odehe onyobyi ọlẹ la o-juhi ka. Oọwa du ká angịlẹ kị chẹkpẹ ju odehe onyobyi ọlẹ la ịlaa kpong-kpong ka.

9. Ẹla ịdatị ịkpọnchị iyina à tị́ juwa ẹ-ẹga nya ịyịrị ịlẹ ká iJuwẹlụ yẹ bala ịlẹ ká ịJọn chabwọ?

⁹ Ịlẹhị lẹ, ọmwụ ọyẹyẹ ọlụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ bala ọlụpwụ nya iJuwẹlụ me awụlẹ. Ma, ẹla ịdatị ịkpọnchị juwa ẹ-ẹga nyaa. Ahị kụ ẹhị yaa wẹẹ: Ẹ-ẹpwụ nya ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ, ịyịrị ta ang-ẹrụ ayịreji. (Juw. 1:4, 6, 7) Ẹ-ẹpwụ nya ọmwụ ọyẹyẹ nya ịJọn, ị byi ịyịrị ịịwa nyị “ri amẹ ilodehe ọlẹ lee apwụ bala ekeji ọhẹ-lọhẹ kpong-kpong ka.” (Ọwụ. 9:4) Ịyịrị ịlẹ ká iJuwẹlụ yẹ bwu oye ẹtẹ. (Juw. 2:20) Ịlẹ ká ịJọn yẹ tị bwu uje ọ-la ọbaba-ka. (Ọwụ. 9:2, 3) IJihova ku ịyịrị ịlẹ ká iJuwẹlụ chabwọ rụ hwẹẹ. IJihova á tị ku ịlụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ ka, ma ọ ya iwe da haa nyọka họ ụkụrwọ nyaa kpá. Ịngịngịhyẹ ị-ịBayịbụụ á mẹjẹ nyori ẹla nyaa nyị wụ́ iJihova ẹjẹ ka.—Yẹ akpa ọlẹ kọ ri, “ Ọmwụ Ọyẹyẹ u-Uhye nya Ịyịrị—Ị Me Awụlẹ, Ị Tị Datị.”

10. Ọ-chụ pwokwita oyina ẹ-ẹpwụ nya Ụpwụ Ịgọgọ à tị́ mẹjẹ nyori ịyịrị ịlẹ ká iJuwẹlụ chabwọ bala ịlẹ ká ịJọn chabwọ nyị ka jẹ́-ẹ ku ọmwakpa nya ang ịdatị-datị?

 ¹⁰ Jaabwọ ká ọmwụ ọyẹyẹ imiiye ịwẹ datị dahị ụbwọ nyọka jẹ́ nyori ị́ gu awụlẹ ka. Lẹ, ẹla ọlẹ kahị wẹẹ ya ri yẹkẹẹ, “ịyịrị” ịlẹ ká ụpwụ nya iJuwẹlụ chabwọ bala “ịyịrị” ịlẹ ká ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ chabwọ á la ookpokpo ka. Ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ, ang ookpokpo kaa la etu ịdatị-datị ẹ-ẹga ịdatị-datị. Ọ-chụ pwokwita, ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 5:5 wụrụ iJisọsị nya “Ugẹbẹ ọlẹ kọ bwu imwawụ nya iJuda,” ma ụpwụ nya 1 iPita 5:8 tị wụrụ Olegu Onyobyi nya “ugẹbẹ ọlẹ kọ juwa da urwe.” Ahị́ nya ẹla ine ịlẹ kahị kụ ẹhị yẹ bala akama ịlẹ kị juwa ẹ-ẹpwụ nyamwụ mẹjẹ nyori, ahị baba nyọka wo etu nya ọmwụ ọwẹ ụ-ụgbẹyị ọkịla. Ịyẹ tị́ du?

11. Ányị ụpwụ nya iJuwẹlụ 1:6 bala 2:1, 8, 11 à tị́ dahị ụbwọ jẹ́ angịlẹ ká ịyịrị ịwẹ ri?

¹¹ Kori kahị kụ ẹhị yẹ ọgba ịkịla ẹ-ẹpwụ nya ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ, ahị ka yẹ nyori ẹla nya alẹwụ ọ-gba mịla epweji ọhẹ, ọ wẹẹ ya lẹ. (Juw. 1:6; 2:1, 8, 11) IJihova ya nyori ọwa nyị ka kpa “alẹwụ” nyọwa (isoja nya ala ịBabịlọn) yẹ ala Isirẹlụ ịlẹ kị myị jwoo ihi ka akama. (Juw. 2:25) Ụpwụ Ịgọgọ wụrụ alẹwụ ịịwa nya “aluji i-bwu oye nya ẹtẹ” chajị ala ịBabịlọn ka wuleji nya ẹwụ jahị da Isirlẹlụ bwu oye ẹtẹ. (Juw. 2:20) Ị chụ alẹwụ ịwẹ ka pwoku ịyịrị ịlẹ kịị wo lawụlẹ yẹẹyẹẹ. IJuwẹlụ ya ẹla u-uhye nyaa yẹkẹẹ: “Ọngọngọọng [nya alẹwụ] ka jẹ jaabwọ kọ pwoku. . . . Ịị be epweji ẹpwa, ịị wule kpoye nya egwalọ gbajị ju ka ẹpwang. Ịị bwu iwindo ka ẹpwang lala eyi.” (Juw. 2:8, 9) Kụ irya ju ẹla ọlẹ kọ họ wẹẹ. Alẹwụ myị̀ ẹga myị́ ẹga. Ẹga ọkpịbaa á ji ka. Ọngọngọhẹ á be myị́ hi alẹwụ nya ala ịBabịlọn ka!

12. Ányị ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ u-uhye nya ịyịrị à tị́ họ jịra?

¹² Ala ịBabịlọn (lee ala ịKalụdiya) wuleji nya ẹwụ ta iJerusalẹm lala ịyịrị la ẹka 607 ene nya ọmama nya ịKịrayịsị. ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “Adịrahụ nya ala ịBabịlọn . . . nwụ ikolobya nya ala iJuda. . . . Ọ nwụ anjwo tụ angịgbahị bala anyang tụ alẹng bala angị jụ ẹdụrụ lee angị la kpịra-kpịra la o-jujwo nya ọngọngọhẹ nyaa kpong-kpong ka. Ohe Oluhye yaa wuu ju iNebukadinesa ẹ-ẹpwụtụbwọ. Ọ chị Ube nya [iJihova] bala epweji ila. Ọ chị ẹpwa ịnyịịla-ịnyịịla ịlụwa bala ang-ụdụ nyaa wuu ila lẹ, ọ tụrụ egwalọ nya iJerusalẹm beji lẹlẹ.” (2 Ego. 36:17, 19) Ụka ká ala ịBabịlọn á họ kpá balaa, ẹla ọlẹ ká angịnyị ka la ya kem ri: ‘Ọpyị ọlẹ kpụ egwawụ-egwawụ wuu lẹ. Angịnyị ehe-é kụ ụwa kụ ka, iyo ịlẹpwamẹ-ẹ́ juwa ji ka. Ala ịBabịlọn tị́ gọọ beji chẹẹchẹẹ wuu lẹ!’—Jer. 32:43.

13. Ịyẹ à tị́ ri etu nya ẹla ọlụpwụ nya iJeremaya 16:16, 18?

¹³ Ụka ká ẹka ohu imiiye chịpwụrụ kpá nyọlẹ ká iJuwẹlụ yẹ ọmwụ ọwẹ, iJihova kpa iJeremaya yẹ ọmwụ ọkịla u-uhye nya ẹwụ ọwẹ. O ya nyori alẹwụ ịwẹ nyị ka mwahị nya ala Isirẹlụ ịlẹ kị kaa họ ang onyobyi wuu, ọọwa lẹ, nya-à ka waa kpa rụ lẹlẹ. “[IJihova] yẹkẹẹ, ‘M̀ juwa du ẹrụ tọ iru nya alurwenyi kị ka warị kaka wunu. M̀ ka du ẹrụ tọ iru nya ịmwụkpẹ kị ka wẹ kaka durwe nyanụ tụ ịgbọdọ-ịgbọdọ bala uku nya ajwọ da. M̀ ka yẹnụ akama . . . kwiwa nya ịhọbịrị bala ang onyobyi ịlẹ kanụ họ.’ ” Ihu lee ipyinu ọlẹlẹhẹ á ka jẹ́-ẹ chewu ke ala Isirẹlụ ịlẹ kị yẹda ka hi ala ịBabịlọn myị́ kaka.—Jer. 16:16, 18.

14. Ụka oyina ẹla ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:28, 29 à tị́ họ jịra?

¹⁴ IJuwẹlụ la oja ọnyịịla ka ja ugbẹnyị. Ọpyị ọwẹ ka la ang-ẹrụ myịmyị. (Juw. 2:23-26)  Ịnyịnyị, ụka ọhẹ ị-ịlahị, ang oriri nya olegu ka ji chịba-chịba. IJihova yẹkẹẹ: ‘M̀ tị̀tị̀ ka do olegu nyam lala enyi hụ angịnyị wuu. Anyị alẹng bala anyị anyang nyanụ ka yẹ ọmwụ. M̀ ka do olegu nyam hụ anchẹ nyam alẹng bala anyang ịnyịnyị.’ (Juw. 2:28, 29) Ẹlẹwẹ-ẹ́ họ ụka ọlẹ kị kpa ala Isirẹlụ nyà bwu ịBabịlọn wẹ ọpyị nyaa bwaa ka. Ma, ọ họ jịra ẹ-ẹpwụ nya ẹka ohu ịmanyị tị́ ẹ-ẹkpẹ nyọọwa la ahyẹẹnụ nya iPentikọsị ọla ẹka iwo ịta kụrụ ịta nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá. Ahị tị́ họ anyị kahị jẹ́?

15. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ụkụrwọ nya Alẹrụ 2:16, 17 mẹjẹ, ịyẹ iPita à tị́ yẹda ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:28? Ọọwa tị́ mẹ ẹlịyẹ jẹ?

¹⁵ Bwula ọngịrị nya olegu ịgọgọ, iPita ya nyori ẹla ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:28, 29 nyị họ jịra ụka ká ẹla ọlẹbyẹbyị ọhẹ họ la ahyẹẹnụ nya iPentikọsị. Lala oje ihikichu nya ụtụrụ nya ẹnụmwụ ọwẹ, Ohe Oluhye ya olegu ịgọgọ nyamwụ ha angịnyị. Angịlẹ kị ye olegu ịgọgọ ọọwa dọmwụ nyọka ya ẹla “u-uhye nya ụkụrwọ ịtụka ịlẹ ká Ohe Oluhye họ.” (Ụkụr. 2:11) À yẹ ang ọlẹ ká iPita yẹda ụ-ụwa? (Wa Ụkụrwọ nya Alẹrụ 2:16, 17.) IPita á ya nyori “ụka ọọwa á chịpwụrụ kpá” ka, ọkọkọ nyọọwa, o yẹkẹẹ “lụka ohyẹẹkpẹ.” Ụka ohyẹẹkpẹ ọla ẹgẹwẹ ri ụka ọlẹ kọ hi pyịnyẹng kị ka ta iJerusalẹm bala ube ịgọgọ ọlụwa ayịreji. Ụka ọwẹ, ọngịrị nya olegu ịgọgọ nya Ohe Oluhye à ka chị kụrụ “angịnyị ehe wuu” lẹ. Ọwẹ mẹjẹ nyori ụka chịpwụrụ chẹẹ ene ká ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ họ jịra.

16. Bwula ọngịrị nya olegu ịgọgọ, ányị ị tị́ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ kaka ba la oyi ọhọhẹ? Ányị olegu ịgọgọ à tị́ dụbwọ alẹ ịnyịnyị?

¹⁶ Ụka ká Ohe Oluhye ya olegu nyamwụ ha Angịnyị nya ịKịrayịsị la oyi ọhọhẹ, ị dọmwụ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ọlẹ kọ ka chị odehe wuu ọnụ ẹnẹhẹ wẹẹ. Ụka ọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ da ụpwụ nyamwụ du ta ala iKolosi lala ẹka iwo ịrwọnyẹ kụrụ ookpokpo nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị  kpá lẹ, ọ jẹ́ ya nyori nyị ya ẹrụ ọnyịịla “je ọng myị́ ọng ám e-ekpeleji nya ẹnụ” lẹ. (Kol. 1:23) Ọlẹ ká ịPọlụ ya nya “ọng myị́ ọng” wẹẹ, ụpa nya odehe ọlẹ ká ọwa bala angịkịla jẹ pwụ myị́ ụka ọwẹ ọ wẹẹ ya lẹ. Bwula ụbwọ ọdada nya olegu ịgọgọ nya iJihova, ẹrụ ọnyịịla dọmwụ pyẹ gụ ọọwa lụka nyahị ọlẹ lẹ, ọ pwụ ‘odehe ọlẹ wuu gu ọka, gu ọka, ka ẹga kọ ba lẹ’!—Ụkụr. 13:47; yẹ akpa ọlẹ kọ ri, “ M̀ ka Ya Olegu Nyam Chị Kụrụ Angịnyị.”

17. Ịyẹ à tị́ yẹda u-uhye nya ụgbẹyị ọlẹ kahị kaa wo etu nya ọmwụ ọyẹyẹ nya iJuwẹlụ u-uhye nya ịyịrị?

¹⁷ Ịyẹ à tị́ yẹda? Ahị jẹ́ etu nya ọmwụ ọyẹyẹ ọlụpwụ nya iJuwẹlụ 2:7-9 yẹẹyẹẹ gụ olene lẹ. Ọ la gbagbịla nyori ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ á ya ẹla rụ́ ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ la ila ọchịchị nyahị ka, ma ọ ya ẹla u-uhye nya ang ọlẹ ká ala ịBabịlọn họ ụka ọlẹ kị ta iJerusalẹm ayịreji la ẹka ohu ịrwọnyẹ kụrụ irwiye ene nya ọmama nya ịKịrayịsị ịnyị.

18. Ịyẹ à tị́ yẹda ẹ-ẹga nya angịnyị nya iJihova ka?

¹⁸ Ịyẹ à tị́ yẹda ka? Angịnyị nya iJihova kịnyaa la ọ-kpa agbẹyị ịdatị-datị ya ẹrụ ọnyịịla ẹ-ẹga myị́ ẹga. (Mat. 24:14) Ọtụpyịpyị nya igomenti ọhẹ-lọhẹ á ka jẹ́-ẹ wuhi kpa la ọ-họ ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ọwẹ ka. Bwula ụbwọ ọdada nya iJihova, ahị jam ya ẹrụ ọnyịịla nya Ịpyị-Adịrahụ la ila ọchịchị gụ ọwọwa, la o-juhi kpong-kpong ka! Ahị ka kpụnịrọ iJihova nyọka dahị ụbwọ jẹ́ etu nya ọmwụ ọyẹyẹ ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ kịlahị-ịlahị, chajị ahị dahịhile nyori ụka nyamwụ á pwụ, ọ ka kpahị ju ka ẹpwụ nya ẹlịlẹhị wuu!—Jọn. 16:13.