Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 14

Eribambirwa Erilhua Endatha!

Eribambirwa Erilhua Endatha!

“Ekihanda kyabirihika oko kihugho kyaghe.”​—YOE. 1:6.

OLHWIMBO 95 Ekyakakalha Kikongera Erikanya

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Mughalha wethu Russell n’abo abya nabu ibakayeghesaya bathi, kandi busana naki eki mukyakolha?

EMYAKA eyilhabire oku kikumi enyuma, Mughalha wethu C. T. Russell n’abandi bigha bake be Kinywe kya Nyamuhanga mubatsuka eribya bakahindana haghuma. Banza erilebya nga bangana minya ebya Biblia yikakangiriraya oku Yehova Nyamuhanga, Yesu Kristo, emibere y’abaholi, n’endongolya. Emibere eyo babya bak’ighiramo yabya yolhobire. Omundu iniakabulhaya ekibulyo, neryo ibalebya obul’isako erihambire oko mwatsi oyo. Enyuma waho, ibakahandika ebyo bamabana. Yehova mwawathikya abalhume Abakristayo abo bamayitheghererya myatsi mingyi ye Biblia, kandi emyatsi eyo yathukinaghenderako namunabwire.

2. Ni kyahi ekyanga leka ithwayitheghererya muhanda obuminyereri bwe Biblia?

2 Abigha be Biblia abo mubalhua ibalhangira ngoku eriyitheghererya engangirirya ye Biblia oko mwatsi mulebe lyolhobire kwilhaba eriyitheghererya obuminyereri bwe Biblia. Busana naki? Kundi mughulhu mungyi thukayitheghereraya ndeke obuminyereri bwe Biblia bukabererera kutse bwabiribererera. Aliwe hane n’eyindi nzumwa. Eriyitheghererya ndeke obuminyereri, thutholere ithwalebya obuminyereri obwosi. Thwamalebya ekindu kighuma kisa eky’obuminyereri n’erisigha ebindi, ithwangana buyitheghererya muhanda. Eki kikabya nga ky’ekyabiribya okwa buminyereri obuli omwa kitabu kya Yoeli. Thulebaye obuminyereri obo n’erilhangira ekikaleka ihayithagha embinduka omw’iyitheghererya ly’obuminyereri obo.

3-4. Erihika lino, obuminyereri obuli omu Yoeli 2:7-9 thwabiribuyitheghererya thuthi?

3 Soma Yoeli 2:7-9. Yoeli akalhaghulha athi ekihunzo ky’esyongyike kikendi tsandalikania ekihugho kye Israeli. Esyongyike esyo esiwithe ameno n’emisuhe (emikese) ebiri ng’eby’endale, sikendirya ebirimwa ebyosi ebiri omwa kihugho kye Israeli! (Yoe. 1:4, 6) Habw’emyaka mingyi, thwabiribugha thuthi obuminyereri obu bukahulha abandu ba Yehova abakalholha embere erithulira ng’esyongyike nyingyi esithe syang’imanibwa. Muthwayitheghererya thuthi omubiiri oyu akatsandalikanaya “ekihugho,” ni bugha ambu abandu abali omw’isi sy’abasondoli b’amadini w’amabehi. *

4 Thwamasoma ebiri omu Yoeli 2:7-9 bisa, erisoborera eryo irikendibya irihikire. Aliwe, thwamalebya obuminyereri obwosi, ithukendi lhangira ku thutholere eribuyitheghererya omwa yindi nzira. Thulebaye esyonzumwa ini esikaleka ekyo ikyabya kithya.

ESYONZUMWA INI ESIKALEKA IHAYITHAGHA EMBINDUKA

5-6. Ni kibulyo kyahi ekya thukayibulhaya thukasoma (a) Yoeli 2:20? (b) Yoeli 2:25?

5 Ey’erimbere, lhangira ekya Yehova akalhaghanisaya okwa kihunzo ky’esyongyike: “Nasyalhusya haali okw’inywe [kutse eribingira haali okw’inywe] emilhondo y’elhuthambi lhw’endatha [esyongyike].” (Yoe. 2:20) Esyongyike silhue isik’imanira Abema ba Yehova abakaghondera ekihano kya Yesu eky’erithulira n’eriyira abigha, ini kyahi ekyanga leka Yehova inialhaghanisya eribingirabo haali? (Eze. 33:7-9; Mt. 28:19, 20) Kikalhuaho ikyalhangirika ngoku Yehova syali okw’ibinga abaghombe biwe abathaleghulha, aliwe ku ali okw’ibinga ekindu kutse omundu oyukatsutsubaya abandu biwe.

6 Enzumwa eyakabiri, lebaya ebiri omu Yoeli 2:25. Yehova akabugha athi: ‘Nasyabasubulirya emyaka eyo syongyike syalya, engyike eyikakulhulhuka, n’engyike eyikabugha, n’engyike eyikatakunya; omulhondo waghe munene ogho nathuma omo kathi-kathi kenyu.’ Wukalhangira ngoku Yehova akalhagha ‘erisubulya’ kutse eriliha ebyo syongyike syatsandaya. Esyongyike ku syabya isik’imanira abathuliri b’Obwami, busana naki eki kyanga manyisirye kithi omwatsi ogho bakathulha akatsandaya? Mbaghane n’ekyo, omwatsi ow’erilhamya esyongebe angana leka abaghuma b’okwa bandu babi ibayisubamu. (Eze. 33:8, 19) Oyu angabere mughisa munene okw’ibo!

7. Omu Yoeli 2:28, 29, ebinywe “enyuma waho” bikathuwathikaya eriyitheghereryaki?

7 Soma Yoeli 2:28, 29. Enzumwa eyakasathu yihambire okw’ithondekana ly’emyatsi eyiri omwa buminyereri. Wanamalhangira ngoku Yehova akabugha athi: ‘Enyuma waho nasyuthulira omulimu waghe’; ni bugha ambu, esyongyike isyamabirighunza omubiiri wasyo? Esyongyike syamabya ini bathuliri b’Obwami bwa Nyamuhanga, ini kyahi ekyanga leka Yehova iniabuthulirako omulimu wiwe babirighunza erithulira lyabu? Okwenene kuli kuthi, ahathe obuwathikya bw’omulimu abuyirire wa Nyamuhanga, sibangathoka erithulira ahabw’emyaka n’emyaka ihane erihakanisibwa nibya n’omubiiri wabu iniane kw’olhukako.

Mughalha wethu J. F. Rutherford n’abandi baghombe abahakabibwa ababya bakasondolha, mubathulha buthubaha eritswera lya Nyamuhanga oko mughulhu mubi ono (Lebaya enungu 8)

8. Esyongyike esiri omwa Eribisulirwa 9:1-11 sik’imanira bahi? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

8 Soma Eribisulirwa 9:1-11. Thulebaye enzumwa eyakani. Kera ithukahambanganaya esyongyike esiri omu Yoeli n’omubiiri wethu w’erithulira busana n’obuminyereri obubusosire obuli omwa Eribisulirwa. Obuminyereri obu bukakanaya okwa syongyike esiwithe amusu w’abandu kandi okwa mithwe yasyo ikw’abya esiri ‘ng’esyombitha sy’esy’amaghetse.’ (Erib. 9:7) Sikaghalhaya “abandu [esyonzighu sya Nyamuhanga] abathawithe ekiminyikalho kya Nyamuhanga oko mbumo syabo” habw’emyezi ithano, awalingene n’obuthuku obo engyike yikaghunza. (Erib. 9:4, 5) Eki kikabya nga kikakanaya okwa baghombe ba Yehova abahakabibwa. Bakathulhughanaya buthubaha eritswera lya Nyamuhanga busana n’omughulhu mubi ono kandi eki kikaleka abakasighika ekihugho ibathayowa buholho.

9. Ni mbaghane yahi eyiri ahakathi-kathi k’esyongyike esyo Yoeli alhangira n’esyo Yoane akanayako?

9 Ahathe erithika-thika, hane erisosana ahakathi-kathi k’obuminyereri obuli omw’Ibisulirwa n’obuli omu Yoeli. Aliwe, hane embaghane nene. Lengekanaya oku kino: Omwa buminyereri bwa Yoeli, esyongyike sikatsandalikanaya ebirimwa. (Yoe. 1:4, 6, 7) Omwa syonzoli sya Yoane, esyongyike sikabwirawa indi “sisitsandaye ebithi by’ekihugho.” (Erib. 9:4) Esyongyike esyo Yoeli alhangira syalhua elhuthambi lhw’endatha. (Yoe. 2:20) Esyo Yoane alhangira syalhua omwa buhya obuthawithe kabuno. (Erib. 9:2, 3) Esyongyike esyo Yoeli akanayako sikabingirawa haali. Omw’Ibisulirwa, esyongyike sisiribingirawa haali aliwe sikalighirawa eribughirira omubiiri wasyo. Omwa Biblia simuli ekikakanganaya ngoku Yehova asiponire.​—Lebaya akasanduko “ Amaminyereri Awahambire Okwa Syongyike​—Asosene Aliwe Ahukene.”

10. Iha eky’erileberyako ekiri omwa Masako ekikakanganaya ngoku esyongyike esyo Yoeli na Yoane bakanayako syanga n’imanira bindu muthina-muthina.

10 Embaghane eyilhangirikire eyiri ahakathi-kathi k’amaminyereri abiri aya yikaleka ithwaminya ngoku syahambangene. Mbwino thukabugha thuthi esyongyike esyo Yoeli akanayako sisighumerera n’esiri omwa kitabu ky’Eribisulirwa? Ee. Omwa Biblia, ekindu kyangan’imanira ebindu muthina-muthina erikwamana n’aho kyamakolesibwa. Ng’eky’erileberyako, omwa Eribisulirwa 5:5, Yesu akahulhawamo “Endale y’ekihanda kye Yuda,” n’omu 1 Petero 5:8, Sitani akakanibawako “ng’endale, eyikaruruma.” Busana n’ebibulyo ebihambire okw’iyitheghererya lihya-lihya eri, thutholere ithwabana erindi soborera ery’obuminyereri bwa Yoeli. Lyangabya iry’eryahi?

BUK’IMANIRAKI?

11. Ni byahi ebiri omu Yoeli 1:6 na 2:1, 8, 11 ebyanga leka ithwaminya ekyo esyongyike sik’imanira?

11 Thukabya thukalebya ndeke emilhondo eyithimbire okwa buminyereri bwa Yoeli, thukalhangira ngoku omuminyereri abya iniakakanaya okw’isyabambirwa n’amahe. (Yoe. 1:6; 2:1, 8, 11) Yehova mwabugha athi akendi syakolesya “omulhondo . . . munene” (abasirikali be Babeli) erisuyira Abaisraeli abathiowa. (Yoe. 2:25) Kwesi kihikire eryahulha amahe awakasyabambira aya mwa “emilhondo y’elhuthambi lhw’endatha” kundi Abanya Babeli bangasirire elhuthambi lhw’endatha eringira omwa Israeli. (Yoe. 2:20) Amahe aya akalinganisibawa n’esyongyike esiyithondekenie. Yoeli akabakanayako athi: “Obuli mundu [omusirikali] omo nzira yiwe. . . . Bakathibitha oko miyi; bakathibitha oko lhuhimbo; bakasamalira omo manyumba; bak’ingira omwa maseryo [amadirisa] ng’omurahi.” (Yoe. 2:8, 9) Wangana thera akasasani k’ebikabya? Abasirikali bali ahosi-hosi. Sihali ah’eribisama. Sihali oyuwanga balha oko basirikali be Babeli!

12. Obuminyereri bwa Yoeli obuhambire okwa syongyike mubwabererera buthi?

12 Ng’esyongyike, Abanya Babeli (kutse Abakaldea) mubabambira omuyi we Yerusalemu omwa 607 E.K.K. E Biblia yikabugha yithi: ‘Omwami w’Abakaldea, oyo witha abalhwana babo omo muyali mwathaghanyira mulhwana kutse omwana-mutho, n’omusyakulhu, kutse oyulhwere; mwahira abosi b’omwa byalha biwe. Neryo mubahisya enyumba ya Nyamuhanga, kandi mwasambulha ekikunda kye Yerusalemu, mubahisya amanyumba aw’akongothere waho omo muliro, kandi mwaherya ebindu by’oko bibuya by’obughuli bunene byosi.’ (2 Emy. 36:17, 19) Abanya Babeli babere babiritsandalikania ekihugho ekyo, abandu ibakakwama kyabugha bathi: “Ni kima, omuthe abandu kutse nyama. Kyabirihabwa omo byalha by’Abakaldea.”​—Yer. 32:43.

13. Soborera ebiri omu Yeremia 16:16, 18 nga bikamanyisayaki.

13 Obuminyereri bwa Yoeli ibwamabirighunza myaka nga 200, Yehova mwakolesya Yeremia eriminyerera ekindi kindu ekihambire okw’ibambira eri. Yehova mwabugha athi hakendi syabya erisekulya ndeke Abaisraeli abakolha ebindu bibi​—erisekulya eryanga lekire ibahambwa. “Omwami Mukulhu athi, Lebaya nasyathuma abasohi bangyi, nabo basyasohabo. N’enyuma nasyathuma abahighi bangyi, nabo basyahighirabo oko buli kithwa, n’oko buli kithwa, n’omo mighenyu y’amabwe. Ngenditsuka eriswaliha amalholho wabo n’ebibi byabo ngendo ibiri.” Esyongetse n’emisithu sibyanga wathikirye Abaisraeli abathayisubamu eribisama okwa mahe we Babeli.​—Yer. 16:16, 18.

ERISUBA-SUBANIA

14. Yoeli 2:28, 29 habererera mughulhu wahi?

14 Eky’obutseme, Yoeli akabugha omwatsi mubuya ow’erisuba-subania. Ekihugho kikendi thasyerya. (Yoe. 2:23-26) Neryo okwa buthuku bulebe embere, hasyabya ebyalya bingyi by’obunyakirimu. Yehova akabugha athi: “Nasyuthulira omulimu waghe okwa bandu bosi; abaghalha benyu n’abali benyu basyaminyerera . . . Nasyuthulira omulimu waghe . . . okwa baghombe baghe b’obulhume n’ab’obukali.” (Yoe. 2:28, 29) Eryuthulirwako omulimu wa Nyamuhanga eri mulithabya Abaisraeli bakanasuba ewabu bakalhua e Babeli. Aliwe, mulyabya ihamabirilhaba ebikumi by’emyaka nga mirebe, okwa Pentekote 33 E.K. Thukaminya thuthi?

15. Ngoku kiri omu Emibiri 2:16, 17, ni mbinduka yahi eyo Petero ahira omwa binywe ebiri omu Yoeli 2:28, kandi ekyo kikakanganayaki?

15 Omw’isondolibwa n’omulimu abuyirire, omukwenda Petero mwakolesya ebinywe ebiri omu Yoeli 2:28, 29 akakania okwa kindu ekikaswekaya ekyabya okwa kiro kye Pentekote. Okwa siringa saha isathu omwa ngyakya omo, omwa nzira y’ekithiko-thiko Nyamuhanga muthulha omulimu abuyirire owaleka abathungagho ibatsuka eribugha okwa “mibiiri y’amaaka ya Nyamuhanga!” (Emib. 2:11) Omw’isondolibwa n’omulimu, Petero mwakolesya ebinywe ebihukeneho hake akakania okwa buminyereri bwa Yoeli. Wanamalhangira embinduka eyo abya ahiriremo? (Soma Emibiri 2:16, 17.) Omwakanya k’eritsuka n’ebinywe “enyuma waho,” Petero mwabugha athi: ‘Okwa biro by’enyuma-nyuma’​—hano, ebiro by’enyuma-nyuma by’omughulhu w’Abayuda​—Nyamuhanga anguthulire omulimu wiwe “okwa bandu bosi.” Eki kikakanganaya ngoku muhalhaba obuthuku obuminyereri bwa Yoeli eribererera.

16. Omulimu wa Nyamuhanga mwahamba athi okwa mubiiri w’erithulira omwa kighana ky’erimbere, kandi ibbwa munabwire?

16 Nyamuhanga abere abiryuthulira omulimu wiwe abuyirire okwa Bakristayo ab’omwa kighana ky’erimbere, neryo omubiiri w’erithulira mwatsuka eriyongera kutsibu. Paulo abere akahandikira Abanya Kolosai, omo mwaka ng’owa 61 E.K., mwakania okwa ngulhu yuwene ng’eyabirithulhughanibwa “okwa bandu bosi muna-kihugho.” (Kol. 1:23) Busana n’obuwathikya bw’omulimu abuyirire wa Yehova, omubiiri w’erithulira abiryongera kutsibu omwa biro byethu​—“okwa kihugho kyosi”!​—Emib 13:47; lebaya akasanduku “ Nasyuthulha Omulimu Waghe.”

NI BYAHI EBYABIRIHINDUKA?

17. Eriyitheghererya lyethu ly’obuminyereri bwa Yoeli obuhambire okwa syongyike lyabirihinduka lithi?

17 Ni byahi ebyabirihinduka? Lino thuwithe eriyitheghererya erihikire ery’obuminyereri obuli omu Yoeli 2:7-9. Omwa bikuhi, emilhondo eyi, siyiri manyisaya omuhwa wethu omwa mubiiri w’erithulira, aliwe, yik’imanira ebyo amahe we Babeli akolha akabambira e Yerusalemu omu 607 E.K.K.

18. Ni kyahi ekithethahinduka okwa bandu ba Yehova?

18 Ni kyahi ekithethahinduka? Abandu ba Yehova banemulholha embere erithulha engulhu yuwene ehosi-hosi, omw’ikolesya obuli nzira y’erithulira. (Mt. 24:14) Sihali erikakirya lyosi-lyosi ery’egavumente eryanga thulemesya omubiiri wethu w’erithulira. Kandi busana n’obuwathikya bwa Yehova, lino thuwithe omuhwa kwilhaba kera, thukathulha buthubaha engulhu yuwene y’Obwami! Omw’iyikehya thukayikethera Yehova erithuwathikya eriyitheghererya obuminyereri bwe Biblia, kundi thwasi ngoku okwa buthuku obutholere, akendi thusondolha “omo myatsi yosi y’ekwenene”!​—Yn. 16:13.

OLHWIMBO 97 Engebe Yiseghemere Okwa Kinywe kya Nyamuhanga

^ enu. 5 Hamabirilhaba myaka mingyi ithun’ikirirye thuthi obuminyereri obuli omu Yoeli sura 1 na 2 buhambire okw’ithulira ery’omwa buthuku bwethu. Aliwe, hane esyonzumwa ini esikaleka ithwabya ithutholere erihindulha erisoborera lyethu ery’ekitsweka ky’obuminyereri bwa Yoeli obu. Esyonzumwa esyo sy’esyahi?

^ enu. 3 Ng’eky’erileberyako, lebaya omwatsi “Amenge wa Yehova Akalhangirika Omwa Bihangikwa” omwa Watchtower ey’Okwakani 15, 2009, enu. 14-16.