Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 14

Kulwanwa Kuswa Kumatwa!

Kulwanwa Kuswa Kumatwa!

“Cisoshi calwana cishi cesu.”​—JOWELO 1:6.

LWIIMBO 95 Mumuni Utooya Bumunikilaako

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino Mukwesu Russell ababye bakalinga kucita buyani ndyebakalinga kwiiya Baibo, alimwi ino nceebonshi nshila iyo yakalinga ibotu?

PEENDA myaaka iindilila 100 ano, kuswa ciindi Mukwesu C. T. Russell alikoto liniini lya baabo bakalinga kusuni kwiiya Maswi akwe Lesa ndyebakatalika kubungana pomwi. Bakalinga kusuni kushiba Baibo nshoiisha pali Yehova Lesa, Yesu Klistu, shicitika na muntu wafwa, alimwi acilubula. Bakalinga kusebensesha nshila yuubu pakwiiya. Bakalinga kucita ayi na womwi weepusha mwiipusho, boonse mulikoto bakalinga kulangoola malembo oonse aamba pamwiipusho uyo. Lyalo mukweelaako bakalinga kulemba shikumbulo nshobacana kuswa mu Baibo. Kwiinda mulucafwo lwakwe Yehova, Beneklistu bashomeka balya, bakesa mukushiba makani aanji acancine ncetucana mu Baibo, ico ncetusuni abuumbi kushika apacecino ciindi.

2. Ino nciinshi ceenga capa kwaamba ayi tusansulule bushinshimi munshila iteshi njiyo?

2 Beshikwiiya Baibo aba bakesa mukushiba kwaamba ayi kunyumfwishisha bushinshimi nciyumu kwiinda kunyumfwishisha njiisho shitaanshi shamu Baibo. Ino nceebonshi ncocibetele ciyumu kunyumfwishisha bushinshimi? Ceebo comwi ncakwaamba ayi, liinji bushinshimi inga twabunyumfwishisha kabotu ciindi ndyebutookumanishikwa na pesule lyakukumanishikwa. Sombi teshi ceeco ceenkabo. Kwaamba ayi tunyumfwishishe kabotu bushinshimi, tulyeelete kutaanguna kushiba makani oonse akumite bushinshimi ubo. Na twabikilabo maano kulubasu lomwi lwa bushinshimi akulubaako lumwi lwacaala, inga twabusansulula munshila iteshi njiyo. Ici citoboneka anga mbocakalinga pakusansulula bushinshimi bwa mulibuku lyakwe Jowelo. Amuleke twiindulukeemo alimwi mubushinshimi ubu, akubona kwaalula nshetwakalinga kushoma kale kale ncokutoyandikila.

3-4. Ino nshiinshi nshetwakalinga kushoma pa bushinshimi mbotucana pa Jowelo 2:7-9?

3 Amubelenge Jowelo 2:7-9. Jowelo wakaamba bushinshimi bwa kwaamba ayi cishi ca bene Isilaeli cilaakunyonyoolwa ku cisoshi. Mukwiinga cisoshi ici cakalinga kucite meeno akolete anga nga nkalamu, cakalinga kusa mukulya shishango shoonse mucishi ici! (Jowelo 1:4, 6) Kwa myaaka iinji twakalinga kushoma ayi cisoshi ici cilemikaninaako basebenshi bakwe Yehova mbobashimikila makani abotu kwakubula kuboolela mwisule. Alimwi twakalinga kushoma ayi incito iyi ilapa kwaamba ayi “cishi,” na bantu beendeleshekwa abamatanjilili babupailishi, kuba aboowa akupilinganishikwa. *

4 Na tweelabo pakubelenga nshetucana pa Jowelo 2:7-9, inga twaamba ayi busansulushi ubu bwa kale kale bulikwene. Ano na twayeeyawo cakubikila maano pamakani amwi oonse akaambwa mubushinshimi ubu, inga twabona ayi cileelela kwaalula nshetwakalinga kushoma kale kale pa bushinshimi ubu. Amuleke tubandike sheebo shone shapa kwaamba ayi twaalule nshetwakalinga kushoma.

SHEEBO SHONE SHAPA KWAAMBA AYI TWAALULE NSHETWAKALINGA KUSHOMA

5-6. Ino ngumwiipusho nshi ngweenga tweepusha pesule lyakubelenga (a) Jowelo 2:20? (b) Jowelo 2:25?

5 Cakutaanguna, Yehova wakashomesha ayi: “Ndaakutandaanya cisoshi cakaswa kumatwa kuya kulaale amwebo.” (Jowelo 2:20) Na cisoshi cilemikaninaako Bakamboni Bakwe Yehova batonyumfwila mulawo wakwe Yesu kwiinda mukushimikila akwiisha bantu kuba bashikwiiya, ino Yehova inga washomesha buyani ayi alaakubatandaanya? (Ese. 33:7-9; Mate. 28:19, 20) Aboobo ncakutatoonsha kwaamba ayi abo Yehova mbwaatotandaanya teshi basebenshi bakwe bashomeka sobwe, sombi ncintu na bantu bamwi batabete kabotu kubantu bakwe.

6 Ceebo cabili nceeci ncotucana pa Jowelo 2:25. Apo Yehova mpwakaamba ayi: “Ndaakumulipila pashoonse shakalikwa ku nsoshi, nkokwaamba ayi shakalikwa ku nsoshi shinene atwaana twa nshisho, nsoshi shimwibo akucisoshi, shoonse ishi shakalinga anga ndikoto lya bashilumamba ndyendakatuma.” Yehova apa washomesha ayi “ndaakumulipila” pasheesho shoonse shakanyonyoolwa acisoshi. Ano na cisoshi cilemikaninaako beshikushimikila makani a Bwaami, nkokwaamba ayi makani ngobashimikila alanyonyoola. Sombi teshi mbocibete ubo sobwe, mukwiinga makani a Bwaami alacafwa bantu bacita shibiibi kwaana kuswa kushibiibi shabo. (Ese. 33:8, 19) Alimwi cilabota abuumbi na muntu waaluka pesule lyakwiiya cancine!

7. Kweelana a Jowelo 2:28, 29, ino maswi akwaamba ayi “kuswawaawo” alatucafwa kunyumfwishisha nshi?

7 Amubelenge Jowelo 2:28, 29. Ceebo catatu ngu mulongo washintu shakaambwa mubushinshimi ubu mboshakacitika mukukonkana. Sa mwaboona kwaamba ayi Yehova wakaamba ayi: “Kuswawaawo ndaakutila mushimu wangu pabantu boonse”; nkokwaamba ayi, pesule lyakwaamba ayi nsoshi shakumanisha ncito njoshakapekwa? Na cisoshi cilemikaninaako beshikushimikila makani a Bwaami bwakwe Lesa, ino Yehova inga watila buyani mushimu wakwe pesule lyakwaamba ayi bamanisha kushimikila? Cancine ncakwaamba ayi kwakubula nkusu sha mushimu usalashi wakwe Lesa, incito yakushimikila inga taitoleleli kwa myaaka iinji, mukwiinga cimwi ciindi tulapikishikwa akukashikwa mumisena imwi.

Mukwesu J. F. Rutherford abasebenshi bakwe Lesa bamwi bananikitwe abo bakalinga kutanjilila, bakaambilisha cakutaloonda boomboloshi bwakwe Lesa pa bweende bwashintu ubu bubiibi (Amubone palagilafu 8)

8. Ino nsoshi shaambwa pa Ciyubululo 9:1-11 shileemikaninaako nshi? (Amubone cikope pa peeji yakutaanguna.)

8 Amubelenge Ciyubululo 9:1-11. Amuleke tubandike ceebo cane. Kale kale twakalinga kushoma ayi cisoshi caambwa mulibuku lyakwe Jowelo cakalinga kwiimikaninaako ncito yesu yakushimikila mukwiinga bushinshimi bwaambwa mulibuku lya Ciyubululo bulaamba pancito yeenka iyi. Bushinshimi ubu bulaamba pansoshi shakalinga kucite shiwa anga nsha bantu alimwi ‘pamitwi ya nshisho pakalinga kuboneka anga nshisoti sha bwaami sha golodi.’ (Ciyu. 9:7) Nsoshi ishi shilapensha “bantu [balwani bakwe Lesa] batacite keshibilo kakwe Lesa pankumo shabo” kwa myeenshi yosanwe, bulaamfu bwa buumi bwa nsoshi yomwi. (Ciyu. 9:4, 5) Ici citoboneka ayi citoosansulula basebenshi bakwe Yehova bananikitwe. Balaambilisha cakutaloonda makani aboomboloshi bwakwe Yehova pa bweende bwashintu bubiibi ubu, aboobo abo babete kulubasu lwa cishi balanyumfwa cibiibi.

9. Ino mbupusano nshi buli pakati ka nsoshi Jowelo nshaakabona asheesho Joni nshaakaamba?

9 Kwalo, ncakwiila kwaamba ayi bushinshimi mbotucana mulibuku lya Ciyubululo amulibuku lya Jowelo bulakoshanyaako. Nacibi boobo, kuli mbasu shimwi shiyandika abuumbi mbobupusene. Kucakubonenaako, mubushinshimi bwakwe Jowelo, nsoshi shakanyonyoola shishango. (Jowelo 1:4, 6, 7) Ano mucili anga nciloto ncaakabona Joni, nsoshi shakalwiitikwa ayi “shitanyonyooli cishango cili coonse.” (Ciyu. 9:4) Nsoshi Jowelo nshaakabona shakaswa kumatwa. (Jowelo 2:20) Ano Joni nshaakabona shakaswa mucilindi citeeli. (Ciyu. 9:2, 3) Nsoshi Jowelo nshakaamba shakatandaanishikwa. Ano mulibuku lya Ciyubululo, nsoshi tashikwe kutandaanishikwa sombi shakalwiitikwa kukumanisha ncito njoshakapekwa. Taakuwo mu Baibo citondesha kwaamba ayi Yehova taakwe kukondwa ansoshi ishi.​—Amubone kabokosi kalembetwe ayi “ Bushinshimi Bwaamba sha Nsoshi​—Bulikoshenye Sombi Bulipusene Mushimwi.”

10. Amwaambe cakubonenaako citootucafwa kushiba kwaamba ayi nsoshi shakaamba Jowelo asheesho shakaamba Joni shilemikaninaako shintu shipusene.

10 Bupusano ubu mbotwaambawo bulatupa kunyumfwisha kwaamba ayi bushinshimi bobilo ubu bulipusene. Sa ici citoosansulula ayi nsoshi shakaambwa mulibuku lyakwe Jowelo shilipusene ansoshi shaambwa mulibuku lya Ciyubululo? Ee. Cimwi ciindi mu Baibo cintu comwi inga ceemikaninaako shintu shobilo shipusene. Kucakubonenaako, pa Ciyubululo 5:5, Yesu wakeetwa ayi “Inkalamu ya mumukowa wakwe Juda,” ano palilembo lya 1 Pita 5:8, Satana wakasansululwa ayi “inkalamu itoobuluma.” Ishi shoonse nshetwaambawo shatondesha patuba kwaamba ayi tulyeelete kucana busansulushi bupya bwa bushinshimi bwakwe Jowelo. Ino mbusansulushi nshi?

INO BUSHINSHIMI UBU BULASANSULULA NSHI?

11. Ino Jowelo 1:6 a 2:1, 8, 11 itootucafwa buyani kunyumfwishisha cisoshi ncociimikaninaako?

11 Kulanga langa cakubikila maano abuumbi pamavesi amwi mulibuku lyakwe Jowelo, kulatupa kunyumfwishisha kwaamba ayi anu bushinshimi ubu bwakalinga kwaamba sha kulwanwa abashilumamba. (Jowelo 1:6; 2:1, 8, 11) Yehova wakaamba ayi alaakusebensesha ‘likoto lya bashilumamba’ (Bashilumamba ba bene Babiloni) kwaamba ayi baanishe bene Isilaeli batakalinga kunyumfwila. (Jowelo 2:25) Bashilumamba aba baleetwa ayi “bakumatwa” mukwiinga bene Babiloni ndyebakesa mukulwana bene Isilaeli bakenjilila kumatwa. (Jowelo 2:20) Bashilumamba aba balakoshanishikwa ku cisoshi cicatene kabotu. Aboobo Jowelo wakaamba ayi: ‘Nsoshi yomwi ayomwi [shilumamba] ilalulamabo kuya kunembo. . . . Shilacicila pandabala inene, akucicila palubumbu lwa njiyo. Shilatanta maanda, akwiinjilila pamawiindo bweenka bucita beepi.’ (Jowelo 2:8, 9) Sa inga mwayeeya mbocakalinga kusa mukuba kubaabo bakalinga kukala mu Jelusalemu? Bashilumamba bakalinga kusa mukusulabo luundu loonse. Takwakalingaawo kwakuyuba. Alimwi taakuwo wakalinga kucikonsha kuloboka bashilumamba ba bene Babiloni!

12. Ino bushinshimi bwakaamba Jowelo bwakalinga kwaamba pa nsoshi bwakakumanishikwa buyani?

12 Bweenka mbuli nsoshi mboshicita, bene Babiloni (na bene Kaudiya) bakalwana ndabala ya Jelusalemu mu 607 B.C.E. Baibo yakaamba ayi: “Mwaami wa bene Babiloni, wakacaya basankwa bacanike amipeeni . . . , taakwe kunyumfwilawo nkumbu basankwa bacanike na mwanakashi, munene na mucembele. Lesa wakaaba shintu shoonse mumaansaakwe. Wakatenta ŋanda yakwe Lesa, akupwaya lubumbu lwa Jelusalemu, wakatenta maanda a bwaami oonse akunyonyoola shintu shoonse.” (2 Maka. 36:17, 19, NWT) Bene Babiloni ndyebakanyonyoola ndabala ya Jelusalemu, bantu bakatalika kwaamba ayi: “Cishi ici cababo anga nduyanga umo mutekaali bantu nabi shinyama, alimwi cilaakupekwa kubene Babiloni.”​—Jele. 32:43.

13. Amusansulule maswi ngotucana pa Jelemiya 16:16, 18 ncaamba.

13 Ndipakeenda myaaka mpashi 200 kuswa ciindi Jowelo ndyaakaamba bushinshimi ubu, Yehova wakaamba bushinshimi bumwi kwiinda muli Jelemiya ubo bwakalinga kulansha kukulwanwa a bene Babiloni. Wakaamba ayi balaakulangoola bene Isilaeli boonse bakalinga kucita shibiibi akubacata. Baibo ilaamba ayi: “‘Yehova waamba ayi, sombi bulya ntootuma beshikucaya nswi baanji kuya mukubacata. Kuswawaawo ndaakutuma bapalu abo beshi bakese mukubafwima mumalundu oonse, mutulundu toonse alimwi amushimfwengo shili mumyaandami. . . . Ndaakubapa mulandu weelene a shibiibi alimwi abubi bwabo.’” Taakuwo milonga inene na luundu bene Isilaeli batakalinga kusuni kwaana nkobakalinga kucikonsha kuyuba ciindi bene Babiloni ndyebakalinga kubalwana.​—Jele. 16:16, 18.

KUBOOSHEKWA ALIMWI

14. Ino lilembo lyakwe Jowelo 2:28, 29 lyakakumanishikwa lili?

14 Kulubasu lumwi, Jowelo wakalinga kucite makani abotu pa ndabala ya Jelusalemu. Mundabala iyi mwakalinga kusa mukuba shakulya shiinji alimwi. (Jowelo 2:23-26) Lyalo paciindi cimwi, kwakalinga kusa mukuba shakulya shiinji shakumushimu. Yehova wakaamba ayi: “Ndaakutila mushimu wangu pabantu boonse, alimwi bana banu basankwa abanakashi balakwaamba bushinshimi . . . Alimwi ndaakutila mushimu wangu apabasebenshi bangu basankwa abanakashi.” (Jowelo 2:28, 29) Lesa taakwe kutila mushimu wakwe paciindi bene Isilaeli ndyebakaboolelabo kucishi cinemishaabo kuswa mubusha ku Babiloni. Sombi ishi shakesa mukucitika pesule lya myaaka iinji, pa Pentekositi yamu 33 C.E. Ino tulishi buyani?

15. Kweelana a Milimo 2:16, 17, ino ngamaswi nshi ngotucana palilembo lya Jowelo 2:28 Pita ngakaalula, alimwi ino maswi aya alatondesha nshi?

15 Pabushiku bwa Pentekositi, mushimu wakwe Lesa wakapa kwaamba ayi mutumwi Pita aambe maswi ngotucana palilembo lyakwe Jowelo 2:28, 29. Cakuma 9 koloko macuunsa, Lesa wakatila mushimu usalashi munshila ikankamika alimwi abo boonse bakatambula mushimu uyu bakatalika kwaamba “pashintu shinene shakwe Lesa.” (Milimo 2:11) Kwiinda mukutanjililwa amushimu, Pita wakasebensesha maswi apuseneeko paniini ndyaakalinga kwaamba maswi akaambwa mubushinshimi bwakwe Jowelo. Sa inga mwaashiba maswi ngakaalula? (Amubelenge Milimo 2:16, 17.) Muciindi cakutalika amaswi akwaamba ayi “kuswawaawo,” Pita wakaamba ayi: “Alimwi munshiku shakweelaako”​—nkokwaamba ayi inshiku shakweelaako kwa bweende bwa shintu bwa bene Juda​—Lesa alaakutila mushimu wakwe “pabantu boonse.” Ici cilatondesha kwaamba ayi pakeenda ciindi bushinshimi bwakaamba Jowelo kabutana kukumanishikwa.

16. Ino mushimu wakwe Lesa wakabacafwa buyani Beneklistu bamuciindi ca batumwi, alimwi ino ulatucafwa buyani munshiku shino?

16 Incito yakushimikila yakatalika kuya panembo abuumbi muciindi ca batumwi, pesule lyakutilwa kwa mushimu wakwe Lesa. Paulo ndyaakalinga kulembela nkalata bene Kolose, cakuma 61 C.E., wakaamba ayi makani abotu ashimikilwa ku “bantu boonse mucishi capanshi.” (Kolo. 1:23) Paulo ndyaakaamba maswi akwaamba ayi, “bantu boonse mucishi capanshi” wakalinga kusansulula bantu bamushishi, uko Paulo abamwi nkobakacikonsha kuya mukushimikila paciindi cilya. Kwiinda mulucafwo lwa mushimu usalashi wakwe Yehova, incito yakushimikila yaya panembo abuumbi munshiku shino cakwaamba ayi yashika “akumamanino acishi capanshi”!​—Milimo 13:47; amubone kabokosi kacite mutwi utokwaamba ayi “ Ndaakutila Mushimu Wangu.”

INO NSHIINSHI SHAALUKA?

17. Ino nshetwakalinga kushoma kale kale pa bushinshimi mbotucana mulibuku lyakwe Jowelo ubo bwaamba sha nsoshi shaaluka buyani?

17 Ino nshiinshi shaaluka? Pano mpotwashika twanyumfwishisha kabotu bushinshimi mbotucana pa Jowelo 2:7-9. Mukufwiimpya inga twaamba ayi, mavesi aya tatokwaamba pa ncito yesu yakushimikila, sombi alasansulula bashilumamba ba bene Babiloni abo bakesa mukunyonyoola ndabala ya Jelusalemu mu mwaaka wa 607 B.C.E.

18. Ino nciinshi citana kwaaluka pabantu bakwe Yehova?

18 Ino nciinshi citana kwaaluka? Bantu bakwe Yehova batolelela kushimikila makani abotu kuli koonse alimwi kwiinda mukusebensesha nshila shipusenepusene. (Mate. 24:14) Inga tatwaalilwiiwo kukumanisha ncito yesu yakushimikila nabi kwaamba ayi mfulumeende shitukaashe. Alimwi mukwiinga Yehova alatucafwa, tatuloondi alimwi tulasebensa cankusu muncito yakushimikila makani abotu a Bwaami! Tulatolelela kuliceesha akulanga kuli Yehova kwaamba ayi atucaafwe kunyumfwishisha kabotu bushinshimi bwamu Baibo, mukwiinga tulishomete cakutatoonsha kwaamba ayi paciindi ceelete, alaakututanjilila “mucancine coonse”!​—Joni 16:13.

LWIIMBO 97 Tulayandika Maswi Akwe Lesa

^ par. 5 Kwa myaaka iinji twakalinga kushoma ayi bushinshimi mbotucana mulilembo lya Jowelo capita 1 alimwi a 2 bwakalinga kwaamba pa ncito yakushimikila njetutoocita munshiku shino. Nacibi boobo, kuli sheebo shone shalengesha ayi twaalule nshetwakalinga kushoma pamakani aya. Ino nsheebo nshi?

^ par. 3 Kucakubonenaako, amubone Njashi Yamulindilishi yamu Cibemba ya April 15, 2009, pe. 18 mapa. 14-16 pamutwi utokwaamba ayi “Busongo Bwakwe Yehova Bulabonekela Mushintu Nshaakalenga.”