Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ Lawn 14

Awˬ na hpawˇ lo ca bawˆ la ve!

Awˬ na hpawˇ lo ca bawˆ la ve!

“Maˇ jaˇ ve paˉ ceꞈ moˍ lonˉ lehˬ, ngaˬ hui ve mvuhˇ miˬ htaꞈ te luˬ peuˬ.”—YAWˇLAˆ 1:6.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 95 Shaˬ te shaˬ awˬ gʼeuˆ ba la chehˇ ve

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1. Awˬ viˉ awˬ nyi Raˆsenˍ leh yawˇ ve awˬ chawˇ henˇ tuˬ ve awˬ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe te chaˬ nyi ve le? Aˬ htoꞈ ma te awˬ hkʼaˇ chi daꞈ ve le?

 Peuˬ taˉ ve 100 hkʼawꞈ hpaˆ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi C. T. Raˆsenˍ leh awˬ chawˇ Liꞈ hpu henˇ ve awˬ moˍ ehˉ tanˬ hpawnˬ daꞈ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ Gʼuiˬ sha, Yeˍsuˆ Hkriꞈ, htaiˍ hkʼawꞈ ve, leh suh peuˬ ve chaw awˬ lawn yawˇ hui Liꞈ hpu hkʼaw awˬ tehˬ ve htaꞈ shiˍ gaˇ ve yoˬ. Yawˇ hui henˇ ve awˬ hkʼaˇ kaꞈ sha jaˇ. Awˬ moˍ chi ve hkʼaw teˇ gʼaˇ na hkawˇ cawˬ ve yoˬ. Leh yawˇ hui awˬ lawn chi ve htaꞈ caˉ daꞈ ve Liꞈ hpu awˬ tawn teˇ tawn le le hkʼa dehꞈ chaˬ nyi ve yoˬ. Awˬ leh meuˇ htaˇ, yawˇ hui hpfuhˆ nyi mawˬ ve hkʼa peu˗eˬ bvuhꞈ keu ve yoˬ. Hkriꞈ yaˇ hawˉ hkʼaˆ chi teˇ moˍ Liꞈ hpu hkʼaw a yeˇ uiˍ ve awˬ tehˬ ve laiˉ tawn htaꞈ na gʼa tuˬ Yaˬhoˉvaˬ ga piˇ ve yoˬ. Chi ngaˬ hui awˬ pon kaꞈ a yeˇ uiˍ jaˇ.

2. Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ ngaˬ hui chaˬ nyi htaˇ, dawˇ yaꞈ la tuˬ aˬ htoꞈ ma te laˇ ve le?

2 Maˇ maw Liꞈ hpu henˇ yaˇ oˇ ve teˇ hpaˍ Liꞈ hpu hkʼaw awˬ hkuiˉ puiˍ ve awˬ lawn aꞈ kehˉ Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ na gʼa tuˬ haˍ jaˇ ve htaꞈ shiˍ la ve yoˬ. Aˬ htoꞈ ma te haˍ jaˇ ve le? Awˬ lawn kʼo, awˉ lawˉ teˇ hkʼaˇ lehˬ maˇ˗awˍ ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ lehˬ hpehꞈ chehˇ htaˇ, maˇ heˆ leh hpehꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, chi ve teˇ hpaˍ ngaˬ hui hkʼa dehꞈ na gʼa ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ awˬ nu ve teˇ hkʼaˇ kʼawꞈ cawˬ sheˍ. Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ teˇ maˬ htaꞈ ngaˬ hui na gʼa tuˬ, oˇ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve hkʼa peu˗eˬ htaꞈ gʼa chaˬ nyi ve yoˬ. Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ hkʼa peu˗eˬ ve hkʼaw teˇ tawn htaꞈ ceh tiˉ ngaˬ hui a yeˇ yuˬ ve kʼo, dawˇ yaꞈ la ve yoˬ. Chi lehˬ, Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ teˇ lawn htaꞈ kaꞈ dawˇ yaꞈ ve yoˬ. Chi teˇ hkui ngaˬ hui tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ oˇ ve htaꞈ teˇ geh kʼawꞈ chaˬ nyi leh, aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui na gʼa ve awˬ suhˉ pa cawˇ ve kaꞈ henˇ tuˬ yoˬ.

3-4. Yawˇlaˆ liꞈ 2:7-9 hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe na gʼa jaw ve le?

3 Yawˇlaˆ liꞈ 2:7-9 gʼaw sheˍ. Iˉsaˍreˍlaˆ mvuhˇ miˬ htaꞈ paˉ ceꞈ moˍ lonˉ te luˬ tuˬ Yawˇlaˆ awˉ lawˉ htaˇ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Paˉ ceꞈ oˇ ve lehˬ laˇ caˬ shiˉ ve ciˬ hkʼa shuˍ cawˬ leh Iˉsaˍreˍlaˆ mvuhˇ miˬ hkʼaw ve hkʼa peu˗eˬ htaꞈ caˇ ve yoˬ. (Yawˇlaˆ 1:4, 6) Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi Gʼuiˬ sha ve chaw hto toˇ ve, paˉ ceꞈ moˍ lonˉ htaꞈ tawˍ piˇ maˇ gʼa ve hkʼe hpehꞈ ve tehꞈ, peuˬ laˬ ve laiˉ hkʼawꞈ htaˇ ngaˬ hui na gʼa ve yoˬ. Hto toˇ ve chi “mvuhˇ miˬ” maˇ heˆ leh, maˇ heˆ heˆ ve bon liˇ uˉ peunˍ ve awˬ hawˉ lo chehˇ ve chaw htaꞈ heuˆ la kuiˬ cawˬ jaˇ tehꞈ ngaˬ hui awˉ lawˉ htaˇ chi hkʼe na gʼa ve yoˬ. *

4 Yawˇlaˆ liꞈ 2:7-9 hkʼaw ceh ngaˬ hui gʼaw ve kʼo, na gʼa ve oˇ ve cawˇ ve tehꞈ dawˇ la ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ oˇ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve hkʼa peu˗eˬ ngaˬ hui chaˬ nyi ve kʼo, na gʼa ve awˬ suhˉ pa cawˇ ve tehꞈ shiˍ la ve yoˬ. Aˬ htoꞈ ma te chi hkʼe hpehꞈ ve 4 hkʼaˇ htaꞈ teˇ geh chaˬ nyi sheˍ.

AWˬ HKʼAˇ 4 HKʼAˇ NA GʼA TUˬ AWˬ SUHˉ GʼA PA CAWˇ VE

5-6. (a) Yawˇlaˆ liꞈ 2:20 hkʼaw gʼaw htaˇ, a shu yawˇ awˬ to htaꞈ hkʼaˬ hkʼe na nyi cawˇ ve le? (b) Yawˇlaˆ liꞈ 2:25 hkʼaw gʼaw htaˇ, a shu yawˇ awˬ to htaꞈ hkʼaˬ hkʼe na nyi cawˇ ve le?

5 Awˉ lawˉ teˇ hkʼaˇ lehˬ, paˉ ceꞈ moˍ lonˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve Yaˬhoˉvaˬ ka tiꞈ te taˍ ve htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. ‘Awˬ na hpawˇ lo laˬ taˍ ve paˉ ceꞈ moˍ lonˉ htaꞈ, ngaˬ gʼaꞈ kʼoˬ piˇ tuˬ yoˬ.’ (Yawˇlaˆ 2:20) Paˉ ceꞈ lehˬ, Yeˍsuˆ ve hkawˇ na yuˬ leh hto toˇ ve, shu awˬ laꞈ gʼawˇ hpehꞈ la tuˬ te ve, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve kʼo, aˬ htoꞈ ma te Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ gʼaꞈ kʼoˬ tuˬ ka tiꞈ te taˍ ve le? (Yeˍsaˍkeˍlaˆ 33:7-9; Maꞈhtehˍ 28:19, 20) Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve chaw ka tiꞈ yeˬ ve htaꞈ maˇ gʼaꞈ kʼoˬ taˍ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ ve chaw htaꞈ canˇ ve chaw htaꞈ gʼaꞈ kʼoˬ piˇ tuˬ yoˬ.

6 Nyiˇ hkʼaˇ lehˬ, Yawˇlaˆ liꞈ 2:25 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Oˇ kaˬ lo Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, “ngaˬ nawˬ hui geh peu laˇ ve paˉ ceꞈ moˍ lonˉ te luˬ te sheˆ ve awˬ shiˍ awˬ nu teˇ hpaˍ awˬ tan, ngaˬ nawˬ hui htaꞈ kʼawꞈ shaiˍ laˇ tuˬ yoˬ.” Paˉ ceꞈ te luˬ taˍ ve htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ “kʼawꞈ shaiˍ laˇ tuˬ yoˬ” tehꞈ ka tiꞈ te taˍ ve htaꞈ nyi sheˍ. Paˉ ceꞈ Gʼuiˬ sha ve chaw hto toˇ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve kʼo, yawˇ hui hto toˇ ve awˬ lawn lehˬ luˬ tuˬ sheˆ tuˬ te piˇ ve laˇ? Yaꞈ hkʼaˇ, hto toˇ ve awˬ lawn oˇ ve lehˬ chaw yaˇ gʼa ponˬ tuˬ leh haiˬ ve chaw teˇ hpaˍ venˇ baˆ dawˇ hpfuhˇ tuˬ te piˇ ve yoˬ. (Yeˍsaˍkeˍlaˆ 33:8, 19) Chi htaꞈ pa taw, yawˇ hui awˬ pon daꞈ ve yoˬ!

7. Yawˇlaˆ liꞈ 2:28, 29 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, “oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ” kʼoˆ ve htaꞈ ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te na gʼa ve le?

7 Yawˇlaˆ liꞈ 2:28, 29 gʼaw sheˍ. Shehˆ hkʼaˇ lehˬ, tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi htaꞈ caˉ daꞈ ve teˇ lawn peuˬ teˇ lawn hpehꞈ la ve htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, paˉ ceꞈ kanˉ te peuˬ ‘hkʼawꞈ nawˉ, Awˬ ha hpu ngeuˍ pfuhˍ’ piˇ ve yoˬ. Paˉ ceꞈ Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˬ lawn hto toˇ ve chaw hpehꞈ ve kʼo, yawˇ hui hto toˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, aˬ htoꞈ ma te Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ Awˬ ha hpu piˇ ve le? Awˬ tehˬ kʼo, Gʼuiˬ sha ve Awˬ ha hpu yawˇ hui htaꞈ maˇ ga piˇ ve kʼo, laiˉ hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve tawˍ ve tsuhˇ ve gʼa hpuˇ ve pa taw hto toˇ maˇ gʼa taˬ.

Awˬ viˉ awˬ nyi Raˆhteuˬfawˍ leh awˬ kaˍ awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi leuˆ yuˬ taˍ ve chaw teˇ hpaˍ haiˬ jaˇ ve miˬ guiˬ chi htaꞈ Gʼuiˬ sha suhˉ jehˬ tuˬ ve awˬ lawn hto toˇ tuˬ sheh kʼai ve. (Awˬ tawn 8 nyi sheˍ)

8. Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ 9:1-11 hkʼaw ve paˉ ceꞈ teˇ hpaˍ a shu htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve le? (Awˬ htaꞈ hpawˇ ve awˬ han htaꞈ nyi sheˍ.)

8 Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ 9:1-11 gʼaw sheˍ. Awˇ hkʼaˇ htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Awˉ lawˉ htaˇ, Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve paˉ ceꞈ moˍ lonˉ lehˬ ngaˬ hui hto toˇ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve tehꞈ ngaˬ hui na gʼa ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve awˬ lawn oˇ ve Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ teˇ hkawˇ shuˍ daꞈ ve yoˬ. Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ oˇ ve lehˬ, chaw yaˇ ve mehˆ hpfuhˇ cawˬ leh yawˇ hui ve oˉ kʼoˍ htaꞈ shi uˉ tcuhˍ hkʼawˆ taˍ ve paˉ ceꞈ teˇ hpaˍ ve awˬ lawn htaꞈ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 9:7) Yawˇ hui “naˍ kʼaˍ pui htaꞈ Gʼuiˬ sha ve yinˉ maˇ tcuhˉ taˍ ve chaw hui [Gʼuiˬ sha ve canˇ paˍ]” htaꞈ ha pa ngaˇ maˬ hkʼa gaˬ fawˉ mehˍ piˇ ve yoˬ. Chi lehˬ paˉ ceꞈ teꞈ chehˇ ve awˬ yanˇ htaꞈ shuˍ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 9:4, 5) Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi nyi˗a kʼo, Yaˬhoˉvaˬ ve chaw leuˆ yuˬ taˍ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Haiˬ ve miˬ guiˬ chi htaꞈ Gʼuiˬ sha suhˉ jehˬ piˇ tuˬ yawˇ hui haꞈ hanˉ ve hkʼaw hto toˇ leh miˬ guiˬ hpawˇ chehˇ ve chaw kaꞈ nyi ma maˇ sha tuˬ te piˇ ve yoˬ.

9. Yawˇlaˆ ve liꞈ hkʼaw ve paˉ ceꞈ leh Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hkʼaw ve paˉ ceꞈ peun daꞈ kuiˬ hkʼaˬ hkʼe cawˬ ve le?

9 Yawˇlaˆ liꞈ leh Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ shuˍ daꞈ ve htawˇ, a yeˇ uiˍ ve awˬ lawn peun daꞈ ve yoˬ. Dawˇ nyi sheˍ, Yawˇlaˆ ve liꞈ hkʼaw paˉ ceꞈ lehˬ mvuhꞈ htaꞈ te luˬ ve yoˬ. (Yawˇlaˆ 1:4, 6, 7) Yaꞈ hkʼaˇ, Yoˇhanˬ ve zuhꞈ maˆ hkʼaw paˉ ceꞈ ‘miˬ guiˬ hkʼoˆ lo cawˬ ve mvuhꞈ htaꞈ maˇ gʼa te luˬ tehꞈ yawˇ hui htaꞈ tawˇ piˇ ve yoˬ.’ (Hpeuꞈ maˍ ve 9:4) Yawˇlaˆ mawˬ ve paˉ ceꞈ lehˬ awˬ na hpawˇ lo laˬ ve yoˬ. (Yawˇlaˆ 2:20) Yoˇhanˬ mawˬ ve paˉ ceꞈ lehˬ leh kuiˬ maˇ cawˬ ve miˬ kʼoˍ hkʼaw laˬ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 9:2, 3) Yawˇlaˆ kʼoˆ ve paˉ ceꞈ lehˬ gʼaꞈ kʼoˬ piˇ ve htaꞈ gʼa hkanˍ tuˬ yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hkʼaw kʼoˆ ve paˉ ceꞈ lehˬ gʼaꞈ kʼoˬ piˇ ve htaꞈ maˇ gʼa hkanˍ. Yawˇ hui kanˉ te peuˬ tuˬ a hkaw˗anˬ gʼa ve yoˬ. Yawˇ hui htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ nyi hkʼaˇ maˇ suh tehꞈ kʼoˆ ve Liꞈ hpu hkʼaw teˇ kaˬ kaꞈ maˇ cawˬ.—Awˇ ceˍ awˇ fa “ Paˉ ceꞈ moˍ lonˉ tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ hkʼaw peun daꞈ ve” htaꞈ nyi sheˍ.

10. Liꞈ hpu hkʼaw ve tawˇ pa haˉ paˉ ceꞈ awˬ lawn, Yawˇlaˆ mawˬ ve awˬ heˆ leh Yoˇhanˬ mawˬ ve awˬ heˆ hkʼaˬ hkʼe peun daꞈ ve kʼoˆ maˍ laˇ sheˍ.

10 Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi ve nyiˇ hkawˇ peun daꞈ ve tehꞈ ngaˬ hui hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve yoˬ. Chi kʼoˆ gaˇ ve lehˬ, Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve “paˉ ceꞈ moˍ lonˉ” leh Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hkʼaw ve “paˉ ceꞈ teˇ hpaˍ” maˇ shuˍ daꞈ ve laˇ? Yoˬ. Chi ve nyiˇ lawn maˇ shuˍ daꞈ. Liꞈ hpu hkʼaw teˇ pawˆ pawˆ kʼo, awˬ heˆ teˇ maˬ htaꞈ laiˉ hpawˇ yehˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ heˆ chi ve teˇ hpaˍ peun daꞈ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ 5:5 hkʼaw Yeˍsuˆ htaꞈ “Yuˇdaꞈ ve awˬ ceuˬ awˬ hkʼaˇ awˬ hkʼaw lo tawˆ la ve, laˇ caˬ shiˉ tehꞈ kʼoˆ ve” yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, 1 Peˍtruˆ liꞈ 5:8 hkʼaw Saˍtanˍ htaꞈ “kuˬ chehˇ ve laˇ caˬ shiˉ” tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ ngaˬ hui gʼa henˇ peuˬ˗oˬ ve lehˬ, Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ awˬ nu ve liꞈ hkʼaw kaꞈ gʼa ca cawˇ ve tehꞈ ngaˬ hui hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve yoˬ. Oˇ ve aˬ htoꞈ ma le?

TCUH KAˍ PAˍ VE TAWˇ HKAWˇ CHI TCUHˉ KUIˬ Aˬ HTOꞈ MA LE?

11. Yawˇlaˆ liꞈ 1:6; 2:1, 8, 11 hkʼaw paˉ ceꞈ moˍ lonˉ a shu htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve ngaˬ hui na gʼa tuˬ hkʼaˬ hkʼe ga laˇ ve le?

11 Yawˇlaˆ ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ ngaˬ hui awˬ nu ve Liꞈ hpu awˬ tawn htaꞈ chaˬ nyi htaˇ, maꞈ yaˇ ca bawˆ la ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve ngaˬ hui na gʼa ve yoˬ. (Yawˇlaˆ 1:6; 2:1, 8, 11) Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Gʼuiˬ sha ve hkawˇ maˇ na yuˬ ve chaw htaꞈ ciˍ yanˍ piˇ tuˬ “paˉ ceꞈ moˍ lonˉ” (Baˍbuˍlonˍ ve maꞈ yaˇ) htaꞈ cuˇ leh te luˬ piˇ tuˬ yoˬ. (Yawˇlaˆ 2:25) Maꞈ yaˇ chi “awˬ na hpawˇ lo laˬ ve” tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, Baˍbuˍlonˍ chaw Iˉsaˍreˍlaˆ chaw htaꞈ awˬ na hpawˇ ve ca bawˆ la tuˬ yoˬ. (Yawˇlaˆ 2:20) Maꞈ moˍ chi lehˬ paˉ ceꞈ moˍ lonˉ hteˇ hteˇ shawˇ shawˇ cawˬ ve htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Yawˇlaˆ kʼoˆ ve, “a shu yawˇ ve awˬ hkʼaˇ htaꞈ ceh kʼai leh . . . yawˇ hui venˇ hkʼaw gʼuiˇ loꞈ˗e leh, lanˇ venˇ hkʼoˆ lo gʼuiˇ toˇ chehˇ ve yoˬ. Yawˇ hui yehˬ teˇ hpaˍ hkʼoˆ pawˆ taˆ˗e leh, chaw hkʼawˇ hkʼa shuˍ yehˇ miˉ ehˉ teˇ hpaˍ hkʼaw taˆ loꞈ˗e ve yoˬ.” (Yawˇlaˆ 2:8, 9) Nawˬ awˬ han htaꞈ dawˇ mawˬ˗aw laˇ? Maꞈ yaˇ teˇ kaˬ le le lo chehˇ taˍ ve yoˬ. Ca vaꞈ taˍ kuiˬ maˇ cawˬ. Baˍbuˍlonˍ ve maꞈ yaˇ htaꞈ teˇ gʼaˇ kaꞈ hpaw˗e maˇ gʼa!

12. Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ paˉ ceꞈ moˍ lonˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve hkʼaˬ hkʼe htaˇ awˬ tehˬ hpehꞈ la ve le?

12 B.C.E. 607 hkʼawꞈ htaˇ, paˉ ceꞈ moˍ lonˉ htaꞈ shuˍ ve Baˍbuˍlonˍ chaw Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ htaꞈ ca bawˆ la ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, “Baˍbuˍlonˍ jawˇ mawˇ htaꞈ kuˬ yuˬ leh, yawˇ hui htaꞈ ca bawˆ la piˇ ve yoˬ. Baˍbuˍlonˍ jawˇ mawˇ lehˬ, Yuˇdaꞈ mvuhˇ miˬ hkʼaw chehˇ ve chaw haˉ paˍ teˇ hpaˍ htaꞈ tiˇ pehˍ leh . . . yawˇ lehˬ, chaw mawˇ, yaˇ nehˬ, hawˉ hkʼaˆ, yaˇ miˇ, chehˇ sha ve chaw leh naˬ chehˇ ve chaw teˇ gʼaˇ htaꞈ kaꞈ maˇ ha kʼaˉ piˇ. Gʼuiˬ sha lehˬ yawˇ hui hkʼa peu˗eˬ ve htaꞈ Baˍbuˍlonˍ jawˇ mawˇ ve laꞈ sheh hkʼaw lo chiˇ aꞈ piˇ ve yoˬ. Yawˇ lehˬ, bon yehˬ leh Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ htaꞈ htawˇ aˬ miˍ tuˉ baˬ piˇ leh, lanˇ venˇ htaꞈ htawˇ te luˬ piˇ ve yoˬ.” (2 Raˍsaˍvanˍ 36:17, 19) Baˍbuˍlonˍ chaw ca te luˬ la peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, shu kʼoˆ daꞈ ve, “mvuhˇ miˬ chi lehˬ, chaw yaˇ maˇ kʼoˆ, to nuˇ to shaˆ maˇ kʼoˆ, chehˇ maˇ hpehꞈ ve gawˬ cu gawˬ pehˆ ve mvuhˇ miˬ hpehꞈ leh, Baˍbuˍlonˍ jawˇ mawˇ htaꞈ chiˇ aꞈ piˇ peuˬ ve mvuhˇ miˬ hpehꞈ ve yoˬ.”—Yeˍraˍmiˆ 32:43.

13. Yeˍraˍmiˆ liꞈ 16:16, 18 hkʼaw kʼoˆ maˍ laˇ sheˍ.

13 Yawˇlaˆ tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ kʼoˆ ve aˬ laˬ hkʼe 200 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ca bawˆ la ve chi htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ nu ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ Yaˬhoˉvaˬ Yeˍraˍmiˆ htaꞈ cuˇ leh kʼoˆ tcuh ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ ve ca bawˆ la ve chaw lehˬ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw te yaꞈ ve chaw hkʼa peu˗eˬ htaꞈ ca hpfuhˇ leh hpeh yuˬ ve yoˬ. “Gʼuiˬ sha kʼoˆ ve, chaw chi teˇ hpaˍ htaꞈ hpeh yuˬ tuˬ, ngaˬ lehˬ ngaˇ ca paˍ maˇ maˇ htaꞈ peuˬ laˇ tuˬ yoˬ. Lawˬ hkʼoꞈ haˉ hkʼoꞈ hkʼaw chehˇ taˍ ve chaw hui htaꞈ gʼaꞈ yuˬ tuˬ, ngaˬ lehˬ shaˍ bawˆ paˍ teˇ hpaˍ htaꞈ laˬ peu laˇ tuˬ yoˬ. Yawˇ hui te chehˇ ve venˇ baˆ awˬ pon, ngaˬ yawˇ hui htaꞈ nyiˇ pun hkanˍ tcuh piˇ tuˬ yoˬ.” Baˍbuˍlonˍ chaw Iˉsaˍreˍlaˆ chaw htaꞈ ca bawˆ la ve htaˇ, venˇ baˆ maˇ dawˇ hpfuhˆ ve chaw laˇ tsuhˇ laˇ shaˆ gʼuiˬ hkʼaw leh heh puiˉ hkʼaw teˇ kaˬ kaꞈ hpaw vaꞈ taˍ maˇ gʼa.—Yeˍraˍmiˆ 16:16, 18.

KʼAWꞈ GU TE VE

14. Yawˇlaˆ liꞈ 2:28, 29 hkʼaw ve hkʼaˬ hkʼe htaˇ awˬ tehˬ hpehꞈ la ve le?

14 Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw kʼawꞈ gu te ve daꞈ ve awˬ lawn cawˬ ve yoˬ. Mvuhˇ miˬ hkʼaw awˬ shiˍ awˬ nu teˇ pawˆ kʼawꞈ cawˬ la tuˬ ve yoˬ. (Yawˇlaˆ 2:23-26) Awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ kʼo, co ha hpawˇ ve caˇ tuˬ maˇ maˇ cawˬ la tuˬ yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, “ngaˬ lehˬ chaw hkʼa peu˗eˬ awˬ hkʼoˆ lo ngaˬ ve Awˬ ha hpu ngeuˍ pfuhˍ leh, nawˬ hui ve yaˇ paˍ yaˇ miˇ teˇ hpaˍ lehˬ, tcuh kaˍ paˍ hkʼa shuˍ tawˇ yaw tuˬ yoˬ. . . . Ngaˬ lehˬ awˬ ceˬ paˍ awˬ ceˬ ma teˇ hpaˍ awˬ hkʼoˆ lo htawˇ, ngaˬ ve Awˬ ha hpu ngeuˍ pfuhˍ piˇ tuˬ yoˬ.” (Yawˇlaˆ 2:28, 29) Iˉsaˍreˍlaˆ chaw yawˇ hui ve mvuhˇ miˬ lo kʼawꞈ la htaˇ, chi laꞈ haˉ hpehꞈ la ve maˇ heˆ. Chi laꞈ haˉ hpehꞈ la cawˇ ve htawˇ, laiˉ ha hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ Peˍteˍkoˆteˍ 33 hkʼawꞈ C.E htaˇ hpehꞈ la ve yoˬ. Ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te shiˍ gʼa ve le?

15. Peˍtruˆ lehˬ Tcuh yaˇ liꞈ 2:16, 17 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, Yawˇlaˆ liꞈ 2:28 hkʼaw hkʼaˬ hkʼe peun daꞈ ve le? Chi ngaˬ hui htaꞈ aˬ htoꞈ ma hpeuꞈ maw laˇ ve le?

15 Yawˇlaˆ liꞈ 2:28, 29 leh Peˍteˍkoˆteˍ awˬ nyi htaˇ hpehꞈ la ve caˉ daꞈ ve tehꞈ, Gʼuiˬ sha Peˍtruˆ htaꞈ dawˇ pawnˍ piˇ leh kʼoˆ tcuh ve yoˬ. Aˬ laˬ hkʼe mvuhˇ shawˉ 9 naˍ riˍ htaˇ, daꞈ kehˬ ve Awˬ ha hpu gʼa ve chaw lehˬ tawˇ laiˉ ceuˬ hkawˇ yaw leh “Gʼuiˬ sha ve uiˍ jaˇ ve kanˉ teˇ hpaˍ” te ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 2:11) Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ Peˍtruˆ kʼoˆ htaˇ , Gʼuiˬ sha yawˇ htaꞈ dawˇ pawnˍ piˇ leh a ciˉ peun daꞈ tcuh ve yoˬ. Nawˬ mawˬ˗aw laˇ hkʼaˬ hkʼe peun daꞈ ve le? (Tcuh yaˇ 2:16, 17 gʼaw sheˍ.) “Oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ” Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe Peˍtruˆ maˇ kʼoˆ. Yaꞈ hkʼaˇ “awˬ leh meuˇ ve awˬ nyi awˬ haˉ teˇ hpaˍ awˬ hkʼaw lo” Peˍtruˆ kʼoˆ htaˇ, chi lehˬ Yuˇdaꞈ chaw ve awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, Gʼuiˬ sha “chaw ceuˬ hkʼa peu˗eˬ awˬ hkʼoˆ” htaꞈ Awˬ ha hpu ngeuˍ pfuhˍ piˇ ve yoˬ. Chi kʼoˆ gaˇ ve lehˬ, Yawˇlaˆ ve liꞈ tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ awˬ tehˬ biˇ la tuˬ awˬ yanˇ gʼa yehˇ maw jaˇ.

16. Gʼuiˬ sha ve daꞈ kehˬ ve Awˬ ha hpu awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ bon maˍ ve leh ngaˬ hui ve awˬ co˗e hto toˇ ve hkʼaˬ hkʼe ga laˇ ve le?

16 Gʼuiˬ sha awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ htaꞈ daꞈ kehˬ ve Awˬ ha hpu piˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, yawˇ hui bon tanˬ maˍ leh kanˉ chi mvuhˇ leh miˬ leh hkʼa gaˬ tzuhˇ kʼai ve yoˬ. Aˬ laˬ hkʼe 61 hkʼawꞈ C.E. Pawˇluꞈ Kawˇlawˇsehˇ Hkriꞈ yaˇ htaꞈ liꞈ bvuhꞈ piˇ htaˇ, yawˇ kʼoˆ ve ha lehˬ ve bon hkawˇ chi “mvuhˇ naw ma awˬ hawˉ lo cawˬ taˍ ve” htaꞈ maˍ piˇ peuˬ. (Kawˇlawˇsehˇ 1:23) Pawˇluꞈ ve awˬ co˗e htaˇ, “mvuhˇ naw ma awˬ hawˉ lo” lehˬ yawˇ hui kʼai gʼa ve teˇ kaˬ le le htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ve Awˬ ha hpu ga laˇ ve pa taw, ngaˬ hui ve awˬ co˗e htawˇ to toˇ ve “miˬ guiˬ awˬ leh hkʼa gaˬ” gaˬ peuˬ!—Tcuh yaˇ 13:47; Awˇ ceˍ awˇ fa “ Ngaˬ ve Awˬ ha hpu ngeuˍ pfuhˍ piˇ tuˬ yoˬ” htaꞈ nyi sheˍ.

PA VE Aˬ HTOꞈ MA CAWˬ VE LE?

17. Yawˇlaˆ liꞈ hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ paˉ ceꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve ngaˬ hui na gʼa ve hkʼaˬ hkʼe pa ve le?

17 Pa ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le? Chi teˇ hkui ngaˬ hui Yawˇlaˆ liꞈ 2:7-9 hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ hkʼa dehꞈ na gʼa ve yoˬ. Chi teˇ tawn ngaˬ hui hto toˇ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve maˇ heˆ. Yaꞈ hkʼaˇ, Baˍbuˍlonˍ chaw 607 hkʼawꞈ B.C.E. htaˇ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ htaꞈ ca bawˆ la ve kʼoˆ gaˇ ve yoˬ.

18. Yaˬhoˉvaˬ ve chaw htaꞈ caˉ daꞈ ve maˇ pa ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le?

18 Maˇ pa ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le? Yaˬhoˉvaˬ ve chaw teˇ kaˬ le le hto toˇ kʼai chehˇ sheˍ. Yawˇ hui hto toˇ gʼa tuˬ teˇ gʼa ve hkʼe te ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 24:14) Mvuhˇ miˬ hkʼaˬ ve teˇ peˆ htawˇ, ngaˬ hui hto toˇ ve htaꞈ jehˇ tuˬ te laˇ maˇ gʼa. Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ laˇ ve pa taw, oˇ htaˇ aꞈ kehˉ Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ daꞈ ve awˬ lawn sha tanˇ hto toˇ gʼa leh haꞈ hanˉ ve hkʼaw te gʼa ve yoˬ! Liꞈ hpu hkʼaw ve na gʼa tuˬ, ngaˬ hui nyi ma nuˇ nehˬ ve te leh Yaˬhoˉvaˬ beˆ maˍ laˇ ve htaꞈ lawˬ taˍ ve yoˬ. Cawˇ ve awˬ yanˇ htaˇ, yawˇ ngaˬ hui htaꞈ “hteˇ ve cawˇ ve hkʼa peu˗eˬ” na gʼa tuˬ sheh kʼai laˇ ve tehꞈ ngaˬ hui yonˍ ve yoˬ!—Yoˇhanˬ 16:13.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 97 Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ htaꞈ pa taw gʼa teꞈ chehˇ ve

^ Yawˇlaˆ liꞈ kaˇ nanˉ uiˍ 1 leh 2 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve, tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ ngaˬ hui ve awˬ co˗e hto toˇ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve tehꞈ, ngaˬ hui chi hkʼe na gʼa ve laiˉ hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi na gʼa ve ngaˬ hui gʼa pa cawˇ ve tehꞈ shiˍ ve awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le?

^ Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ Ha pa 4 maˬ 15 nyi 2009 hkʼawꞈ awˬ tawn 14-16 hkʼaw ve, “Yaˬhoˉvaˬ ve cuˇ yiˍ lehˬ yawˇ hpanˍ taˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ shiˍ gʼa ve” htaꞈ nyi sheˍ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.)