Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 14

Na̱ kanitáʼan va̱xina chí norte

Na̱ kanitáʼan va̱xina chí norte

“Iin ñuu káʼnu ña̱ ndakúní ki̱xaa̱ña ñui̱” (JOEL 1:6).

YAA 95 Kúnda̱a̱ka-iniyó xa̱ʼa tu̱ʼun Jehová

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. a) ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱keʼé ta̱ hermano Russell xíʼin na̱ xi̱kitáʼan xíʼinra tá xi̱kaʼvina? b) ¿Ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

XA̱A̱ yáʼaka 100 ku̱i̱ya̱, ta̱ hermano Russell xíʼin sava na̱ xi̱kitáʼan xíʼira, na̱ xi̱kaʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱, ki̱xáʼana ndákutáʼanna ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia xa̱ʼa̱ Jehová, ta̱ Jesucristo, xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱kǎkura miíyó, xíʼin ña̱ xíʼi̱yó. Ta va̱ása yo̱ʼvi̱ níxi̱yo ña̱ xi̱keʼéna tá xi̱kaʼvina. Iinna xi̱nda̱ka̱tu̱ʼun xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa, ta ndiʼina xi̱kaʼvi texto ña̱ kítáʼan xíʼin tema ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱. Tándi̱ʼi xi̱kaʼyína ña̱ xi̱kunda̱a̱-inina. Tíxa̱ʼvi ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ hermano yóʼo, ku̱nda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ sánáʼa̱ Biblia ña̱ ndáyáʼvika nu̱úyó nda̱a̱ tiempo vitin.

2. ¿Nda̱chun va̱ása va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó xíʼin iin profecía sava yichi̱?

2 Na̱ xi̱kaʼvi Biblia ki̱ʼinna kuenta ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ sánáʼa̱ Biblia, soo ña̱ kunda̱a̱-inina xíʼin iin profecía yo̱ʼvi̱ní ña̱yóʼo. ¿Nda̱chun yo̱ʼvi̱níka ña̱yóʼo? Ña̱ nu̱ú, saáchi va̱ása yo̱ʼvi̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin iin profecía tá sa̱kán xínuña á tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ni̱xi̱nuña. Ta ña̱ u̱vi̱, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼin iin profecía xíniñúʼu kaʼviyó ndiʼi ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña. Chi tá iin táʼví kuití ña̱ profecía yóʼo ná kiʼinyó kuenta xíʼin ta va̱ása káʼviyó ndiʼika ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña, va̱ása va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Ta ña̱yóʼo kúú ña̱ ndo̱ʼoyó xíʼin profecía ta̱ Joel. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ña, ta ná kotoyó nda̱chun xíniñúʼu nasamayó ki̱ʼva ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xíʼinña.

3, 4. ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱kunda̱a̱-iniyó xíʼin profecía ña̱ Joel 2:7-9?

3 (Kaʼvi Joel 2:7-9). * Ta̱ Joel ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ku̱a̱ʼání tí ti̱ka náʼnu sandiʼi-xa̱ʼa̱rí ña̱ ñuu Israel. Ta leke yuʼú tí ti̱ka yóʼo íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo leke yuʼú tí león, ta saátu nu̱ʼurí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo nu̱ʼu tí león, ta xáxirí ndiʼi ña̱ ndáni̱ʼírí (Joel 1:4, 6). Xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱, xi̱kunda̱a̱-iniyó ña̱ káʼa̱n ña̱ profecía yóʼo xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Jehová na̱ chíka̱a̱ní ndee̱ ña̱ nátúʼunna xa̱ʼa̱ra xíʼin na̱ yiví, ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása kívi kasi nu̱úna nda̱a̱ táki̱ʼva íyo tí ti̱ka náʼnu. Xi̱ndakanixi̱níyó ña̱ chiñu yóʼo sándiʼi-xa̱ʼa̱ña ndiʼi ña̱ kéʼé na̱ yiví na̱ ndíku̱n ña̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá. *

4 Tá iinlá Joel 2:7-9 ná kaʼviyó, kivi kandíxayó ña̱ saá íyova ña̱ káʼa̱nña. Soo tá káʼviyó ndiʼika ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, kíʼinyó kuenta ña̱ xíniñúʼu nasamayó ki̱ʼva ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ profecía yóʼo. ¿Nda̱chun? Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ku̱míña.

KU̱MÍ ÑA̱ CHINDEÉTÁʼAN XÍʼINYÓ ÑA̱ NASAMAYÓ ÑA̱ KÁNDÍXAYÓ

5, 6. a) ¿Ndáa pregunta kúú ña̱ kána tá káʼviyó Joel 2:20? b) ¿Ndáa pregunta kúú ña̱ kána tá káʼviyó Joel 2:25?

5 Ña̱ nu̱ú, ná kotoyó ndáaña káʼa̱n Jehová keʼéra nu̱ú Joel 2:20: “Ta na̱ va̱xi chí norte [á ku̱a̱ʼání tí ti̱ka náʼnu] xíkaní chindaʼíi̱na nu̱úndó”. Tá tí ti̱ka náʼnu yóʼo kúú na̱ testigo Jehová na̱ xíka nátúʼun xa̱ʼa̱ra xíʼin na̱ yiví, ta chíndeétáʼanna xíʼinna ña̱ xa̱a̱na koona discípulo nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús, ¿nda̱chun xíkaní chindaʼá Jehová na̱yóʼo? (Ezeq. 33:7-9; Mat. 28:19, 20). Ndióxi̱ va̱ása xíka chíndaʼára na̱ nda̱kú íyo ini káchíñu nu̱úra, chi na̱ kéʼéra ña̱yóʼo xíʼin kúú na̱ kúni̱ keʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinna.

6 Ña̱ u̱vi̱, ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová nu̱ú Joel 2:25: “Yi̱ʼi̱ ndataxii̱ ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ndó xa̱ʼa̱ ku̱i̱ya̱ ña̱ xa̱xí tí ti̱ka náʼnu tí íyo ndi̱xi̱n ña̱ chi̱ʼindó, ti̱ka náʼnu tí kǒo ndi̱xi̱n, ti̱ka náʼnu tí kamaní xáxi ña̱ʼa xíʼin ti̱ka náʼnu tí xáxi ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, na̱ ku̱a̱ʼání soldado chi̱ndaʼíi̱ ku̱xa̱a̱ nu̱úndó”. Yóʼo xítoyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ndasaviíra ndiʼi ña̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ tí ti̱ka náʼnu. Tá tí ti̱ka náʼnu yóʼo kúú miíyó na̱ testigo Jehová, ¿nda̱chun káʼa̱nra ña̱ xo̱ʼvi̱ na̱ yiví xíʼin ña̱ nátúʼunyó? Ña̱ nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví sáka̱kuñana, ta saátu kivi chindeétáʼanña xíʼin na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ ndandikó-inina (Ezeq. 33:8, 19). Ña̱kán, ña̱ nátúʼunyó iin ña̱ va̱ʼava kúúña nu̱úna.

7. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ tu̱ʼun “tándi̱ʼi” xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼa̱n Joel 2:28, 29?

7 (Kaʼvi Joel 2:28, 29). * Ña̱ u̱ni̱, ná kotoyó ndáa ki̱ʼva kúu iin tá iin ña̱ káʼa̱n ña̱ profecía yóʼo. Jehová káchira: “Tándi̱ʼi, saá taxii̱ espíritui̱”, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ke̱ʼé tí ti̱ka náʼnu chiñuri saá taxira espíritu santora. Tá tí ti̱ka náʼnu yóʼo kúú na̱ xíka nátúʼun xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱, ¿nda̱chun taxi Jehová espíritu santora ndaʼa̱na tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ke̱ʼéna chiñuna? Tá kǒo espíritu santo Ndióxi̱ chíndeétáʼan xíʼinna vitin, va̱ása kuchiñuna ndakundeéna natúʼunna xa̱ʼa̱ra, tá sásina nu̱úna á tá va̱ása táxika na̱ chíñu keʼéna ña̱yóʼo.

Ta̱ hermano Joseph Rutherford xíʼin inkaka na̱ nda̱kaxin Ndióxi̱, xíʼin ña̱ ndakú-ini ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ keʼé Ndióxi̱ xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo. (Koto párrafo 8).

8. Tá káʼa̱n ña̱ Apocalipsis 9:1-11 xa̱ʼa̱ tí ti̱ka náʼnu, ¿ndáana káʼa̱nña xa̱ʼa̱? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí sa̱tá tutu yóʼo).

8 (Kaʼvi Apocalipsis 9:1-11). * Ná kotoyó ña̱ ku̱mí. Tá ya̱chi̱, ni̱ka̱ʼa̱nyó ña̱ tí ti̱ka náʼnu tí káʼa̱n ta̱ Joel xa̱ʼa̱ kítáʼanrí xíʼin ña̱ xíkayó nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví tiempo vitin, saáchi nu̱ú libro ña̱ Apocalipsis va̱xi iin profecía ña̱ kúni̱ kitáʼan xíʼin ña̱yóʼo. Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání tí ti̱ka náʼnu, ta nu̱úrí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo nu̱ú na̱ yiví ta xi̱nírí “kánuu iin ña̱ náʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin corona ña̱ oro” (Apoc. 9:7). Ta sáxo̱ʼvi̱rí “na̱ yiví na̱ va̱ása kúúmií sello Ndióxi̱ chí te̱ʼéna” na̱yóʼo kúú na̱ sáa̱-ini xíni Jehová, ta u̱ʼu̱n yo̱o̱ kúú ña̱ kéʼérí ña̱yóʼo, chi ki̱ʼva saá kúú ña̱ xítaku tí ti̱ka náʼnu (Apoc. 9:4, 5). Ña̱ profecía yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ nda̱kaxin Jehová ku̱ʼu̱n chí ndiví, chi na̱yóʼo xíʼin ña̱ ndakú-ini káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ keʼé Ndióxi̱ xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo, ta na̱ kítáʼan xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo va̱ása kútóona ña̱yóʼo.

9. ¿Nda̱chun va̱ása inkáchi kítáʼan tí ti̱ka náʼnu tí xi̱ni ta̱ Joel xíʼin tí xi̱ni ta̱ Juan?

9 Ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ profecía ña̱ Apocalipsis xíʼin ña̱ Joel inkáchi kúni̱ kitáʼanña. Soo sava ña̱ káʼa̱nña xa̱a̱ síín íyoña. Tá kúú, tí ti̱ka náʼnu tí káʼa̱n profecía ta̱ Joel xa̱ʼa̱ xáxirí ndiʼi yu̱ku̱, soo ti̱ka tí xi̱ni ta̱ Juan xa̱ʼndana chiñu nu̱úrí ña̱ ná va̱ása sandiʼi-xa̱ʼa̱rí nda̱a̱ ni iin yu̱ku̱ ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú (Joel 1:4, 6, 7; Apoc. 9:4). Ti̱ka náʼnu tí xi̱ni ta̱ Joel chí norte ke̱erí, soo tí xi̱ni ta̱ Juan ke̱erí ini iin ya̱vi̱ naá (Joel 2:20; Apoc. 9:2, 3). Nu̱ú libro ña̱ Joel, Jehová káʼa̱nra ña̱ xíkaní chindaʼára tí ti̱ka náʼnu, soo nu̱ú ña̱ Apocalipsis ta̱xira ña̱ ná sandiʼirí chiñurí. Kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ náʼa̱ ña̱ va̱ása kúsi̱í-ini Ndióxi̱ xíʼin ti̱ka náʼnu tí xi̱ni ta̱ Juan (koto recuadro “ Tí ti̱ka náʼnu tí káʼa̱n ña̱ profecía xa̱ʼa̱, kúni̱ kitáʼanrí, soo xa̱a̱ síín íyorí”).

10. Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo, ña̱ náʼa̱ ña̱ kivi kuniñúʼu Biblia inkáchi ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ xa̱a̱ síín síín ña̱ʼa.

10 Ña̱yóʼo náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ va̱ása inkáchi kítáʼan ña̱ profecía yóʼo. Chi tí ti̱ka náʼnu tí káʼa̱n libro ña̱ Joel xa̱ʼa̱, va̱ása inkáchi kítáʼanrí xíʼin tí káʼa̱n libro ña̱ Apocalipsis xa̱ʼa̱. Va̱ása xíniñúʼu ndakanda̱-iniyó xíʼin ña̱yóʼo, saáchi ña̱ Biblia sava yichi̱ inkáchi ña̱ʼa xíniñúʼuña ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ xa̱a̱ síín síín ña̱ʼa. Tá kúú, nu̱ú Apocalipsis 5:5 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ kúúra iin león tí ke̱e ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Judá, ta nu̱ú 1 Pedro 5:8 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ kúúra iin león tí ndeéní ndáʼyi̱. Ka̱na sava pregunta xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ síín ku̱nda̱a̱-iniyó xíʼin profecía ta̱ Joel, ña̱kán xíniñúʼu nandukúyó inka ki̱ʼva ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Ná kotoyó ndáaña kúúña.

¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHIÑA?

11. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Joel 1:6 xíʼin 2:1, 8, 11 xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa na̱ kúú tí ti̱ka náʼnu?

11 Tá káʼviyó inkaka versículo ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ profecía ta̱ Joel, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ta̱ profeta yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ kanitáʼan na̱ soldado (Joel 1:6; 2:1, 8, 11). Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kuniñúʼura na̱ soldado ña̱ ñuu Babilonia, ña̱ taxira castigo ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel na̱ va̱ása níxiniso̱ʼo (Joel 2:25). Káʼa̱nña ña̱ na̱ soldado yóʼo va̱xina chí norte, saáchi chí kán kúú nu̱ú kixi na̱ ñuu Babilonia ña̱ kanitáʼanna xíʼin na̱ ñuu Israel (Joel 2:20). Ña̱ profecía yóʼo chítáʼanña na̱ soldado xíʼin ku̱a̱ʼání tí ti̱ka náʼnu tí viíní kítáʼan. Ta̱ Joel káʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ na̱ soldado: “Iin tá iinna ku̱a̱ʼa̱nna yichi̱ nu̱ú xíniñúʼu ku̱ʼu̱nna. [...] Kíʼvina ñuu, xínuna sa̱tá nama̱. Ku̱a̱ndaana sa̱tá veʼe, kíʼvina chí ventana nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin na̱ kui̱ʼná” (Joel 2:8, 9). ¿Á kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? Iníí xíka na̱ soldado, kǒo nu̱ú kivi chi̱se̱ʼé na̱ yiví miína. Ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása kivi ka̱ku nu̱ú espada na̱ ñuu Babilonia.

12. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu profecía ta̱ Joel xa̱ʼa̱ tí ti̱ka náʼnu?

12 Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé tí ti̱ka náʼnu, saá ke̱ʼé na̱ ñuu Babilonia á na̱ caldeo tá ni̱ki̱ʼvina ña̱ ñuu Jerusalén tá ku̱i̱ya̱ 607 tiempo xi̱naʼá. Ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ rey na̱ caldeo ña̱ ñuu kán, káchiña: “Ta̱yóʼo xa̱ʼníra na̱ va̱lí xíʼin espada [...]. Va̱ása níkundáʼvi-inira kunira na̱ va̱lí ni ná ñaʼá ná kúa̱an, ni na̱ xi̱ku̱aʼa ta ni na̱ vitá kúni. Ndióxi̱ nda̱taxira ndiʼi na̱yóʼo ndaʼa̱ra”. Ta káʼa̱nkaña: “Xa̱ʼmira veʼe Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra nama̱ ña̱ ñuu Jerusalén, xa̱ʼmira torre ta sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvi” (2 Crón. 36:17, 19). Tándi̱ʼi sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Babilonia ña̱ ñuu kán, na̱ yiví na̱ xi̱ya̱ʼa kán xi̱ka̱ʼa̱nna: “Kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa nu̱úña, ni na̱ yiví ni kití, ta ndaʼa̱ na̱ caldeo nda̱taxinaña” (Jer. 32:43).

13. ¿Ndáaña kúni̱ kachi Jeremías 16:16, 18?

13 Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa 200 ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Joel xa̱ʼa̱ ña̱ profecía yóʼo, Jehová xi̱niñúʼura ta̱ Jeremías ña̱ ka̱ʼa̱nkara xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ soldado nandukúna na̱ ñuu Israel na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ta tiinna ndiʼi na̱yóʼo. Jeremías 16:16, 18 káchiña: “Kanai̱ ku̱a̱ʼání na̱ tíin ti̱a̱ká, káchi Jehová, ta na̱yóʼo tiinnana. Tándi̱ʼi kanai̱ ku̱a̱ʼání na̱ xáʼní kití, ta na̱yóʼo kaʼnínana ndiʼi yuku̱ xíʼin xi̱kí xíʼin nu̱ú ni̱nda̱tá yu̱u̱”. Ta káʼa̱nkaña: “Saxóʼvi̱i̱na xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ ke̱ʼéna xíʼin xa̱ʼa̱ ku̱a̱china”. Ta na̱ ñuu Israel na̱ va̱ása níndandikó-ini va̱ása kivi chise̱ʼéna miína chí mar ni chí yuku̱. Chi na̱ soldado ña̱ ñuu Babilonia ndani̱ʼívana na̱yóʼo.

NDASAVIÍRA ÑA̱ NDI̱ʼI-XA̱ʼA̱

14. ¿Ama kúú ña̱ ni̱xi̱nu ña̱ káʼa̱n Joel 2:28, 29?

14 Ta̱ Joel ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ iin ña̱ va̱ʼaní, ña̱ ndikó tuku ñuʼú yóʼo taxiña ku̱a̱ʼání ña̱ kuxuna (Joel 2:23-26). Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nkara ña̱ chí nu̱únínu koo ku̱a̱ʼání ña̱ sakuaʼa na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra: “Taxii̱ espíritui̱ ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví. Ta na̱ se̱ʼena va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ koo chí nu̱únínu [...]. Ta nda̱a̱ na̱ káchíñu nu̱úi̱ taxii̱ espíritui̱ ndaʼa̱” (Joel 2:28, 29). ¿Ama kúú ña̱ ni̱xi̱nu ña̱ tu̱ʼun yóʼo? Va̱ása níxi̱nuña tá ke̱e na̱ ñuu Israel ña̱ ñuu Babilonia ta nda̱ndikóna ñuuna, chi ni̱xi̱nuña tá Pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱yóʼo?

15. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Hechos 2:16, 17, ¿ndáaña na̱sama ta̱ Pedro tá ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Joel 2:28, ta ndáaña náʼa̱ ña̱yóʼo?

15 Mií Ndióxi̱ chi̱ka̱a̱-ini ta̱ apóstol Pedro ña̱ chi̱táʼanra Joel 2:28, 29 xíʼin iin ña̱ ku̱u tá Pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33. Ki̱ʼva ka̱a i̱i̱n xi̱ta̱a̱n Ndióxi̱ ta̱xira espíritu santora ndaʼa̱ sava na̱ yiví, ta na̱yóʼo ki̱xáʼana nátúʼunna xa̱ʼa̱ra xa̱a̱ síín síín tu̱ʼun (Hech. 2:11). Soo, ¿á ki̱ʼinyó kuenta ña̱ tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro xa̱ʼa̱ profecía ta̱ Joel na̱samara sava tu̱ʼun? (Kaʼvi Hechos 2:16, 17). * Jehová chi̱ka̱a̱ra-ini ta̱ Pedro ña̱ tá ki̱xáʼara káʼa̱nra xa̱ʼa̱ profecía ta̱ Joel va̱ása níxiniñúʼura ña̱ tu̱ʼun “tándi̱ʼi”, chi ni̱ka̱ʼa̱nra “ki̱vi̱ so̱ndíʼi”, ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ ñuu Jerusalén xíʼin templo ña̱ kúúmiíña, taxi Ndióxi̱ espíritu santora ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví. Ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá tiempo ta saáví ni̱xi̱nu profecía ta̱ Joel.

16. a) ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan espíritu santo Ndióxi̱ xíʼin na̱ ni̱xi̱ka na̱túʼun xa̱ʼa̱ra tá siglo nu̱ú? b) ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanña xíʼinyó tiempo vitin?

16 Tándi̱ʼi ta̱xi Ndióxi̱ espíritu santora ndaʼa̱ na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú, na̱yóʼo ki̱xáʼana chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ natúʼunna xíʼin ndiʼi na̱ yiví. Tá ka̱ʼyí ta̱ apóstol Pablo carta ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ ñuu Colosas tá ku̱i̱ya̱ 61, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xa̱a̱ iníísaá ñuyǐví nátúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Col. 1:23). Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xa̱ʼa̱ iníísaá ñuyǐví, ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ñuu nu̱ú ni̱xi̱kara xíʼin inkakana ña̱ na̱túʼunna. Tiempo vitin, tíxa̱ʼvi ña̱ chíndeétáʼan espíritu santo Jehová xíʼinyó, xa̱a̱ iníísaá ñuyǐví xíkayó nátúʼunyó xa̱ʼa̱ra (Hech. 13:47; koto ña̱ recuadro “ Taxii̱ espíritui̱”).

¿NDÁAÑA NA̱SAMA?

17. ¿Ndáaña kúnda̱a̱-iniyó vitin xíʼin profecía ta̱ Joel ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ tí ti̱ka náʼnu?

17 Ña̱kán, ¿ndáaña na̱sama? Vitin va̱ʼaníka kúnda̱a̱-iniyó xíʼin profecía ña̱ káʼa̱n Joel 2:7-9. Ña̱ versículo yóʼo va̱ása káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ xíkayó nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví, chi ña̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tá ni̱ki̱ʼvi na̱ soldado ña̱ ñuu Babilonia chí Jerusalén tá ku̱i̱ya̱ 607 tiempo xi̱naʼá.

18. ¿Ndáaña va̱ása nínasa̱ma nu̱ú na̱ ndásakáʼnu Jehová?

18 ¿Ndáaña va̱ása nínasa̱ma? Ña̱ miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová ndákundeékayó chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ra iníísaá ñuyǐví, ta xíniñúʼuyó nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱yóʼo (Mat. 24:14). Nda̱a̱ ni iin ña̱ ná keʼé na̱ chíñu va̱ása kivi kasiña nu̱úyó ña̱ natúʼunyó. Ta tíxa̱ʼvi ña̱ chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó, xíʼin ña̱ ndakú-ini ndákundeékayó nátúʼunyó xa̱ʼa̱ Reinora xíʼin na̱ yiví. Xíʼin ña̱ vitá-ini káʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱ka-iniyó xíʼin inkaka profecía ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱, ta kándíxayó ña̱ miíra kúú ta̱ xíni̱ ama natúʼunra xíʼinyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ nda̱a̱ (Juan 16:13).

YAA 97 Tá kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ kutakuyó ndiʼi ki̱vi̱

^ párr. 5 Xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱, xi̱ndakanixi̱níyó ña̱ profecía ña̱ káʼviyó nu̱ú Joel capítulo 1 xíʼin 2 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ xíkayó nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví tiempo vitin. Soo íyo ku̱mí ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ nasamayó ki̱ʼva ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xíʼin profecía ta̱ Joel. Ná kotoyó ndáaña kúúña.

^ párr. 3 Joel 2:7-9: “Kánitáʼanna nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ xíka nu̱ú ku̱a̱chi, ku̱a̱ndaana sa̱tá nama̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ soldado, iin tá iinna ku̱a̱ʼa̱nna yichi̱ nu̱ú xíniñúʼu ku̱ʼu̱nna ta ni iinna va̱ása kíta yichi̱ yóʼo. 8 Va̱ása chíndaʼá táʼanna; iin tá iinna ku̱a̱ʼa̱nna yichi̱ nu̱ú xíniñúʼu ku̱ʼu̱nna. Tá iinna tu̱kue̱ʼe̱na, na̱ inka ndákundeéna ku̱a̱ʼa̱nna. 9 Kíʼvina ñuu, xínuna sa̱tá nama̱. Ku̱a̱ndaana sa̱tá veʼe, kíʼvina chí ventana nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin na̱ kui̱ʼná”.

^ párr. 3 Koto ña̱ artículo “La creación revela la sabiduría de Jehová”, nu̱ú ña̱ La Atalaya 15 tí abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 2009, párrafo 14 nda̱a̱ 16.

^ párr. 7 Joel 2:28, 29: “Tándi̱ʼi, saá taxii̱ espíritui̱ ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví. Ta na̱ se̱ʼena va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ koo chí nu̱únínu, ta na̱ xa̱a̱ ku̱chée va̱ʼa xa̱nína, ta na̱ va̱lí kúaan va̱ʼa kunina visión. 29 Ta nda̱a̱ na̱ káchíñu nu̱úi̱ taxii̱ espíritui̱ ndaʼa̱, tá ná kixaa̱ ki̱vi̱ kán”.

^ párr. 8 Apocalipsis 9:1-11: “Ta ta̱ ángel ta̱ u̱ʼu̱n ti̱vira trompetara. Tasaá, xi̱nii̱ nda̱kava iin ki̱mi chí ndiví nu̱ú ñuʼú, ta ta̱xina llave ña̱ ya̱vi̱ naá ndaʼa̱rí. 2 Tí ki̱mi yóʼo xu̱nárí ña̱ ya̱vi̱ naá, ta ini ña̱ ya̱vi̱ yóʼo ka̱na yi̱ʼma̱, ta ña̱yóʼo íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yi̱ʼma̱ ña̱ kána ti̱xin horno. Ta ñu̱ʼu xíʼin ta̱chí ndu̱naáña xíʼin yi̱ʼma̱ ña̱ ke̱e ini ya̱vi̱. 3 Ta nu̱ú kána yi̱ʼma̱, ke̱e tí ti̱ka náʼnu chí nu̱ú ñuʼú, ta ta̱xina chiñu ndaʼa̱rí, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo chiñu ña̱ kúúmií tí ti̱siʼma̱ tí íyo nu̱ú ñuʼú. 4 Xa̱ʼndana chiñu nu̱ú tí ti̱ka náʼnu, ña̱ ná va̱ása sandiʼi-xa̱ʼa̱rí yu̱ku̱ ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú ni nda̱a̱ ndáaka planta tú kúii̱ á yitu̱n, chi na̱ xíniñúʼu saxóʼvi̱rí kúú na̱ yiví na̱ va̱ása kúúmií sello Ndióxi̱ chí te̱ʼéna. 5 Ta va̱ása nítaxina ña̱ kaʼní tí ti̱ka náʼnu na̱ yiví, chi xíniñúʼu saxóʼvi̱ kuitírína ki̱ʼva u̱ʼu̱n yo̱o̱. Ta ña̱ sa̱xóʼvi̱rína íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ xóʼvi̱ iin na̱ yiví tá káni tí ti̱siʼma̱ miína. 6 Ta ña̱ ki̱vi̱ kán, na̱ yiví nandukúna ña̱ kuvina soo va̱ása ndani̱ʼínaña; kuni̱na kuvina, soo ña̱yóʼo kunuña nu̱úna. 7 Ki̱ʼva ña̱ náʼa̱ tí ti̱ka náʼnu yóʼo, íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo tí kuáyi̱ tí íyo tu̱ʼva ña̱ ku̱ʼu̱nrí nu̱ú ku̱a̱chi. Ta xi̱ní tí ti̱ka náʼnu, kánuu iin ña̱ náʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin corona ña̱ oro, ta nu̱úrí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo nu̱ú na̱ yiví. 8 Ta yixí xi̱nírí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yixí xi̱ní iin ñaʼá, ta nu̱ʼurí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo nu̱ʼu tí león; 9 ta kotó ña̱ ndíxirí íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo kotó ña̱ ka̱a. Ta ki̱ʼva ña̱ káʼa ndi̱xi̱nrí káʼaña nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa carro tú íxi̱tá kuáyi̱, tí xínu ku̱a̱ʼa̱n nu̱ú ku̱a̱chi. 10 Saátu, kúúmiírí si̱ʼma̱ á ndoʼó ña̱ kúúmií iñú táʼan ña̱ kúúmií tí ti̱siʼma̱, ta chí ndoʼórí kúúmiírí ndee̱ ña̱ saxóʼvi̱rí na̱ yiví ki̱ʼva u̱ʼu̱n yo̱o̱. 11 Ta íyo iin rey ta̱ ndísochíñu xíʼin tíyóʼo: ta̱ ángel ña̱ ya̱vi̱ naá. Ta ki̱vi̱ra ña̱ hebreo kúúña Abadón, ta ña̱ tu̱ʼun griego kúúña Apolión”.

^ párr. 15 Hechos 2:16, 17: “Chi ña̱ kúu vitin kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ profeta Joel: 17 ‘Ta ki̱vi̱ so̱ndíʼi, Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra, taxii̱ espíritui̱ ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví. Ta na̱ se̱ʼena va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ koo chí nu̱únínu, ta na̱ va̱lí kúaan va̱ʼa kunina visión, ta na̱ xa̱a̱ ku̱chée va̱ʼa xa̱nína”.