1. Mu cifua cika Muanetu Russell na civunga ceni va kele na ku lilongesa Mbimbiliya? Omo lia vika cifua caco ca puile ca cili?

MU MIAKA i tuvakana cihita ku nima, Muanetu Charles Taze Russell na cimo civunga ca cindende ca vakua ku lilongesa Mbimbiliya va putukile ku likunguluila hamo. Vutumbe vuavo va puile ku seteka ku tantekeya vi ya longesa mpundu Mbimbiliya ku tuala hali Yehova Njambi, Yesu Kilistu, cifua ca vatsi na cikombelo. Va kele na ku lilongesa mu cifua cimo ca casi. Nkala muanetu ha kati kavo ua kele na ku katula cihula, kaha civunga cose ca kele na ku tondesesa na ku hilula vinimbu viose via likuata na cimpande caco. Mu nima yaco va kele na ku soneka viose vi va lilongesele ha cimpande caco. Yehova ua vezikisile cize civunga ca Vakua Kilistu va mitima ya cili, ngeci va hasele ku nongonona vi ya longesa mpundu Mbimbiliya. Kaha vilongesa viaco vikevio vi tue ku kava na lelo lino.

2. Nga tuli na ku hilula vumo vupolofeto vua mu Mbimbiliya, vika vi hasa ku tu lingisa ku ivuisisa vupolofeto vuaco mu njila yeka?

² Vunoni ngue mu va nongonuene vaze vakua ku lilongesa Mbimbiliya, ku lilongesa vupolofeto vua mu Mbimbiliya ca pua ca cikalu cikuma, ku tuvakana ku lilongesa nkala vusunga vukuavo vua mu Mbimbiliya. Omo lia vika? Muomu, citava lika ku ivuisisa vuino vumo vupolofeto ha ntsimbu i vuli na ku lipuisamo ni nga vua lipuisamo laza. Cikuavo naua, ku ivuisisa vuino vupolofeto ca tondeka ku hilula mizimbu yose ya likuata na vupolofeto vuaco. Nga tu tuala lika mana ku muzimbu umo ua vupolofeto na ku sembulula ikuavo ya lisupuko, tu hasa ku ivuisisa vupolofeto vuaco mu njila yeka. Evi vikevio via tu kuasa ku mona ngecize vupolofeto vua Yoele ka tua vu ivuisisile mu njila i vua pande. Ngeci mukemuo, tu hilulenu vupolofeto vuaco na ku simutuila omo lia vika tua pande ku alulula cifua ci tue ku vu ivuisisilamo.

3-4. Vati tua kele na ku ivuisisa vupolofeto vua ku Yoele 2:7-9?

 ³ Tandenu Yoele 2:7-9. Yoele ua polofetele ngecize ku keza cipupu ca vinjame via vambimba mu ku vihisa Isaleli. Vambimba vaco va kele na vimbuazo na vimbange ngue via vandumba, kaha ve ku lile visoka viose via mu Isaleli! (Yoele 1:4, 6) Mu miaka ya yingi, tue ku tokeka vupolofeto vuaco ku cifua ci ve ku pangelamo vangamba va Yehova, mu cipanga ca ku ambulula, ngue civunga ca vambimba ka citava ku cimika. Tuevuisisile ngecize eci cipanga ce ku vihisa “cifuti” ni nguetu ce ku honouesa vantu va mu malombelo mana. *

⁴ Nga tu tanda lika Yoele 2:7-9, nga tu hasa ku mona ngue ku ivuisisa caco ci li vuino. vunoni, nga tu hilula vinimbu vikuavo via likuata na vupolofeto vuaco, tu ka mona ngecize, nkuma cili vene ku ivuisisa cetu ci tondeka mpundu ku ci alulula. Tu talenu vusunga 4 vua muesa omo lia vika.

5-6. Cihula cika ci hasa ku katuka nga tu hilula (a) Yoele 2:20? (b) Yoele 2:25?

⁵ Ha katete, talenu cikulaheso ca Yehova ku tuala ha cipupu ca vambimba ngueni: “Vunoni nji ka mi sekuila ku laako masualale vaze va ku nolote [vambimba].” (Yoele 2:20) Nga vambimba vemanena Vakaleho va Yehova ve ku ononoka lisiko lia Yesu lia ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi, kaha omo lia vika Yehova ua kulahesa ku va sekula? (Ezek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Mua vusunga na limo litangua liahi Yehova a ka sekula vangamba veni, vunoni a ka sekula cuma ni muntu ueka a pakesa vangamba veni.

⁶ Vusunga vua mu civali, tu vu uana ku Yoele 2:25. Mu cinimbu caco, Yehova ua handeka ngueni: “Kaha nji ka mi hiluisila miaka ize i va lile kantsenia, na mbimba likumbi, na mbimba kapoko, na liungu, ize mbunga yange ya kama ya masualale i nja tumine ha kati kenu.” Ha cinimbu caco Yehova ua kulahesa ku ka “hiluisila” ni nguetu ku fueta viose vi va ka vihisa vambimba. Nga vambimba vemanena vakua ku ambulula Vuangana, kaha eci ci lomboloka ngecize muzimbu u tue ku ambulula ue ku pihisa vantu vunoni houe. Muzimbu uetu ue ku ovola miono ya vantu, cipue vamo vakua vupi ve ku aluluka. (Ezek. 33:8, 19) Mua vusunga eci ca pua civezikiso ca kama kuli vakevo!

7. Vika lia lomboloka lizi “ku nima yevi” lia ku Yoele 2:28, 29?

⁷ Tandenu Yoele 2:28, 29. Vusunga vua mu citatu, vua likuata na cifua ci ya likavelamo mizimbu ya mu vupolofeto vuaco. Yehova ua handeka ngueni: “Ku nima yevi, nji ka muania Sipilitu uange.” Mu nima ya vika? Mu nima ya vambimba ku manusula cipanga cavo. Nga vambimba vemanena vakua ku ambulula Vuangana, omo lia vika Yehova ue ku va muanienene sipilitu yeni mu nima ya ku manusula cipanga ca ku ambulula? Cikuavo naua ambe nga va puile vakevo vene, nga ka va hasele ku puisamo cipanga ca ku ambulula mu miaka ya ingi ca ku hona vukuasi vua sipilitu santu. Muomu ve ku luisa cikuma cipanga cavo mu vifuti via vingi.

8. Vika vemanena vambimba va va tumbula ku Ku-Solola 9:1-11? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

⁸ Tandenu Ku-Solola 9:1-11. Mu ku manusuila tu hilulenu ha vusunga mua mu ciuana. Mu vinanga vi tua lilongesa tua mono ngecize vinjame via vambimba via tumbuile Yoele via lomboloka cipanga ca ku ambulula kaha vua litombola na vupolofeto vu tua uana mu mukanda ua Ku-solola. Vupolofeto vuaco vua handeka ngecize njame ya vambimba vaco vakele na maholo ngue a vantu kaha ‘ku mitue yavo  kua kele vilongo ngue via olu.’ (Ku-So. 9:7) Kaha mu vingonde vitanu va yandesele “vantu [vitozi va Njambi] vaze lika ka vesi na citantekeyeso ca Njambi ku maholo avo.” (Ku-So. 9:4, 5) Ci moneka ngecize, ovu vupolofeto vuemanena Vakua Kilistu va ku vuavesa. Kaha na ku simpa cose ve ku ambulula muzimbu ua cihiso ca ka neha Njambi ku mavu ano a sula na vupi. Vika honi vi kezamo? Evi vi ka lingisa vose vakua ku hakuila ano mavu na vilinga viao kuivua cimpekete.

9. Ku litepa cika ca kama ca kala ha vambimba va muene Yoele na vaze va muene Yoano?

⁹ Vutuhu, hali cimo ku litombola ha vupolofeto vua Yoele na vupolofeto vua ku Ku-solola. Vunoni ha kala naua cimo ku litepa ca kama. Ku litepa cika? Mu vupolofeto vua Yoele vambimba ve ku vihisa visoka, ni nguetu miti na muila. (Yoele 1:4, 6, 7) Vunoni mu cimona ca Yoano, vambimba va “va lekele ngecize kati va pihise muila ua mavu.” (Ku-So. 9:4) Cikuavo naua, vambimba va muene Yoele va fumine ku nolote. (Yoele 2:20) Vunoni va muene Yoano, va fuminine mu cina ka cesi na masima. (Ku-So. 9:2, 3) Cikuavo naua, Yoele ua polofetele ngueni, Yehova a ka sekula vambimba vaco. Vunoni va ku Ku-solola co ka va ka va sekula vunoni va ka va tavesa ku manesa cipanga cavo. Kaha Mbimbiliya ka ya muesele ngecize Yehova a ka va hana kasitiku.—Talenu cikasa “ Vupolofeto vua Vambimba—​Vua Lifua Vunoni vua Litepa.”

10. Hanenu vumo vukaleho vua mu Mbimbiliya vua muesa ngecize ha kala cimo ku litepa ha vambimba va ku Yoele na va ku Ku-solola?

 ¹⁰ Ku litepa ca kama ca vupolofeto vuvali ca tu lingisa ku kala na vusunga ngecize ka vua likuatele. Vuno eci ca lomboloka ngecize vambimba va ku Yoele na vambimba va ku Ku-solola ka va puile vamo lika ni? Eyo. Kaha ka ci tu komouesa muomu vintsimbu vimo, Mbimbiliya ye ku pangesa cimueso cimo lika mu ku imanena viuma via ku liseza. Ca ku muenako, ku Ku-Solola 5:5, Yesu va mu tumbula kupua “Ndumba uze ua ku muyati ua Yunda,” kaha co ku 1 Petulu 5:8, Satana neni va mu tumbula nguavo “ndumba ua ku ohia.” Kuliya na viose evi vi tua simutuila ku tuala ha ku ivuisisa cetu, kasi ku tondeka mizimbu i kuavo ya lombolola vupolofeto vua Yoele. Mizimbu ika naua?

11. Vati Yoele 1:6; na 2:1, 8, 11 ya tu kuasa ku nongonona veya mpundu vapua vambimba?

¹¹ Nga tu hilula vupolofeto vua Yoele mu vutuntu, tu ka nongonona ngecize vupolofeto vuaco vua handeke ha cimo ku luisa ca masualale. (Yoele 1:6; 2:1, 8, 11) Mua vusunga, Yehova ua handekele ngueni a ka pangesa “masualale veni” (masualale vakua Mbambilone) mu ku hana kasitiku kuli vaIsaleli vakua lisino. (Yoele 2:25) Kaha civunga ca masualale va pandele ku va sana “vaze va ku nolote” muomu vakua Mbambilone va luisilile vaIsaleli ku nolote. (Yoele 2:20) Cize civunga ca masualale va ci setekesa ku civunga ca vambimba. Kaha Yoele ua handekele ou muzimbu ku tuala ha vambimba ngueni: “Venda [nkala lisualale] mu njila yeni . . . Va tumbukila ha limbo; va tunta helu lia civumbe; va londa ku zindzivo; va kovela ku zinjanena ngue muhuza.” (Yoele 2:8, 9) Aci setekenu ku singanieka ha viuma via lingiuile. Masualale va li kuose, kaha ka kuesi na kumo kua ku vanda. Kaha na umo uahi a hasa ku tina ku mukuale ua masualale vakua Mbambilone!

12. Vati vupolofeto vua Yoele ku tuala ha vambimba vua lipuisilemo?

¹² Mu muaka ua 607  T.K.K.E., vakua Mbambilone (ni nguetu vaKalendeya) va nongesele mbonge ya Yelusalema ngue vambimba. Mbimbiliya nguayo: “Ngoco vene ua vanehelele muangana ua vaKalendeya, ikeye ua tsihile vakuendze vavo na mukuale . . . , kaha ka kele na mema ku mutima kuli mukuendze cipue muana mpuevo, civendzi cipue mukua vuele: [Njambi] ua va kundikile vose mu livoko lieni. Kaha va tsimikile ndzivo ya Njambi, na ku sihula civumbe ca Yelusalema, na ku tsimika mandzivo ayo na tuhia, na ku enieka vitenga viayo viose via ku viuka.” (2 Miz. 36:17, 19) Mu nima ya vakua Mbambilone ku nongesa cifuti cose ca Yelusalema, vantu va kele lika na ku handeka nguavo: “Cikeco ka cesi na muntu cipue kasitu; va na ci hie mu livoko lia vaKalendeya.”—Yele. 32:43.

13. Lombololenu vi ya lomboloka Yelemiya 16:16, 18.

¹³ Mu nima ya miaka 200 tunde ha polofetelele Yoele via muzimbu uaco, Yehova ua huiminine Yelemiya ku soneka naua umo muzimbu ku tuala ha ku luisa ca vakua Mbambilone. Yelemiya ua handekele ngueni, vakua ku nongesa ve ku tondesesele vuino linga va uane vaIsaleli va kele na ku linga via ku vihia, na ku va kuata vose. Kaha Mbimbiliya nguayo, “Tenu, nji ka tumina va vengi vakua ku olovela, ngueni Yehova, kaha va ka vasampula; kaha ku nima yevi njika tumina viyambi va vengi, kaha va ka va yomba ku mincinda yose, na ku malundu ose, na ku miandze ya mu mavue. . . . Nji ka va lunguisa luvali ku vupi vuavo na ku civulumuna cavo.” Mua vusunga, ka kuakele na kumo kuahi ku va hasele ku tinina vaze vaIsaleli vakua lisino, kuli vakua Mbambilone.—Yele. 16:16, 18.

14. Ntsimbu ika vua lipuisilemo vupolofeto vua ku Yoele 2:28, 29?

¹⁴ Yoele ua handekele naua via muzimbu ua cili, ngeci mua via ku tungulula. Cifuti ce ku tuikililile naua. (Yoele 2:23-26) Ha ntsimbu imo lika, Yehova ue ku va hanene via ku lia via vingi via mu lutsilielo. Yehova ngueni: “Nji ka muania Sipilitu uange ha ntsitu yose; “Kaha vana venu va vamala nava va vampuevo va ka ambulula vupolofeto . . . “Kaha naua hali vangamba va vamala na hali ava va vampuevo nji ka muania Sipilitu uange ku matangua aze.” (Yoele 2:28, 29) Yehova ua handekele ngueni a ka muania sipilitu yeni, vunoni evi ka via solokele mi ntsimbu i va hilukila vaIsaleli ku Mbambilone houe. Vunoni, ua lingilemo lika mu nima ya imo miaka, lia Pentekosta ya 33 T.K.N. Vusunga vuka tu li navuo?

15. Kuliya na Vilinga 2:16, 17; ku alulula cika ua lingile Petulu ku tuala ha muzimbu ua ku Yoele 2:28, kaha vika via lekesa evi?

¹⁵ Kapostolo Petulu va mu huiminine ku zimbula muzimbu ua ku Yoele 2:28, 29 ku tuala ha viuma vie ku solokele ha litangua lia Pentekosta. Ku cimene ca 9 ola, kua solokele vimo via komouesele cikuma. Njambi ua muaniene sipilitu santu yeni ngeci vose va putukile ku handeka malimi, mua vusunga evi via puile “vipupu via kama via Njambi.” (Vili. 2:11) Petulu va mu huiminine naua ku linga cimo ku alulula ca ku vupolofeto vua Yoele. Mua tantekeya nga ku aluluka cika? (Tandenu Vilinga 2:16, 17.) Mu cihela ca Petulu ku putuka muzimbu na mezi “mu nima yevi,” vunoni ua handekele ngueni: “Ku matangua a ku sulumuina”—aa mezi a lomboloka ngecize, ntsimbu kanda va nongese Yelusalema na tembele ya kelemo—Njambi ua muanienene sipilitu santu yeni “ku ntsitu yose.” Evi via muesa ngecize mua hitile ntsimbu ya kama, amba vuose vupolofeto vua Yoele vua lipuisilemo.

16. Vati sipilitu ya Njambi ya kuasele cipanga ca ku ambulula ku sekulu ya ku livanga, kaha vati ye ku kuasa ku ntsimbu ino?

 ¹⁶ Mu nima ya Yehova ku muaniena sipilitu santu yeni ku Vakua Kilistu va ku sekulu ya ku livanga, va putukile cipanga ca ku ambulula cize ca lisanduokele mu mavu ose. Ngeci mukemuo omo kapostolo Paulu ua tumine mukanda kuli vakua Kolose, mu muaka ua 61 T.K.N., ua handekele ngueni muzimbu ua cili va ua ambuluile “hose ha va na tange viuma muintsi ya lilu.” (Kolo. 1:23) Ku matangua a Paulu, mezi “hose ha va na tange,” a lombolokele ngecize, mu mavu ose vantu va u tantekeyele. Na lelo lino, na vukuasi vua sipilitu santu ya Njambi, muzimbu ua cili u na hete ku vihela via vingi, ni nguetu “na ku mutamba uze kua lenga mavu.”—Vili. 13:47; talenu cikasa “ Nji ka Muania Sipilitu Uange.”

17. Vati ci na aluluka cifua ci tue ku ivuisisilamo vupolofeto vua Yoele ku tuala ha vambimba?

¹⁷ Vika vi na aluluka? Vupolofeto vua ku Yoele 2:7-9, vu na tu lumbunuka honi vuino. Ku handeka muvatu, vinimbu viaco ka via handekele via cipanga cetu ca ku ambulula houe. Vunoni via handeka via viuma vi ca lingile civunga ca masualale va ku Mbambilone, mu va vulile Yelusalema mu 607 T.K.K.E.

18. Vika ka via alulukile ku tuala ha vantu va Yehova?

¹⁸ Vika ka via alulukile? Vangamba va Yehova ve ku tualelelaho ku ambulula muzimbu ua cili ku vihela viose, kaha mu cifua cose-oco ci va hasa. (Mat. 24:14) Na imo nguvulu yahi, i hasa ku tu vindika ku puisamo lisiko lia ku ambulula li tua tambula kuli Yesu. Kaha na civezikiso ca Yehova, cipanga cetu ci li ha ntuintui, muomu tue ku ambulula muzimbu ua cili ua Vuangana na ku simpa cose! Tue ku tualelelaho ku kava ku tuamenena ca Yehova mu ku ivuisisa vupolofeto vua mu Mbimbiliya, oku tua kulahela ngecize, nga ntsimbu ya ku ivuisisa vumo vupolofeto i napuho, Yehova a ka tu tuamenena “mu vusunga vuose”!—Yoa. 16:13.