Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 14

Mbá gamíi rí na̱ʼkha̱ náa norte

Mbá gamíi rí na̱ʼkha̱ náa norte

“Mbá xuajen rí mba̱a̱ ga̱jma̱a̱ gíʼdoo tsiakii nito̱ʼo̱o̱ náa xuajñuʼ” (JOEL 1:6).

AJMÚÚ 95 Rí gajkhun ndájaa itháan

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. a) Xú kaʼnii awan rí nijmuu ndxájulú Russell gajmíi̱n a̱ngiu̱lú mu munigajmaa rá. b) Ndiéjunʼ niʼngo̱o̱ nirígá dí xúʼko̱ nini xá.

NAʼNI itháan rí mbá cien tsiguʼ, ndxájulú Russell gajmíi̱n eʼwíinʼ bi̱ nuni gájma̱a̱ Biblia nigimbíi̱n mu mbuyáʼ itháan rí naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá, Jesús, rí nakhañulúʼ ga̱jma̱a̱ rí nijuiʼtsiwáanʼ. Ikhiin niguáʼdáá mbá awan xóo munigajmaa, ga̱jma̱a̱ awan rígi̱ tánindxu̱u̱ mingíjyúuʼ. Mbáa naʼni graxe̱ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á mbá xúgíinʼ nduyáʼ xúgíʼ texto rí naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu tema rúʼko̱. Ikhú nuniraʼmáʼ ndiéjunʼ rí nijmañún. Núma̱a̱ má ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo Jeobá, a̱ngiu̱lú bugi̱ nixkamaa mbaʼa kiʼsngáa rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rí gíʼdoo wéñuʼ numuu náa ikháanʼ rí mbiʼi xúgi̱.

2. Náá numuu rí nguáná xájmáʼ guʼyáá ndiéjunʼ phú eyoo gáʼthi mbá kiʼtáriyaʼ rá.

2 Táʼni má mba̱yu̱u̱ʼ rí a̱ngiu̱lú bugi̱ niguánu ndiyáá rí mixtiʼkhu kayuʼ nindxu̱u̱ rí ma̱ta̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu mbá kiʼsngáa ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ nindxu̱u̱ rí marata̱ mbá jmbu mbá rí kiʼtáriyaʼ. Náa numuu dí ra̱ʼkhá tháán mingíjyúuʼ nindxu̱u̱ rá. Timbá numuu, rí xáʼni mingíjyúuʼ wéñuʼ mikrua̱ʼa̱a̱ʼ mbá kiʼtáriyaʼ á mu inu xtáa rambánúu o á mu nimbánuu má. Rí maʼni a̱jma̱, mu ma̱ndoo mikrua̱ʼa̱a̱ʼ májánʼ mbá rí kiʼtáriyaʼ ndayóoʼ ma̱ta̱ya̱a̱ májánʼ ndiéjunʼ phú e̱ʼkha̱ raʼthí. Á mu tséguma rígi̱, xándoo gikrua̱ʼa̱a̱ ndiéjunʼ phú eyoo gáʼthi. Ga̱jma̱a̱ nakujmaa dí xúgi̱ kaʼnii nirígá ga̱jma̱a̱ rí niʼtáriyaʼ Joel. Guʼyáá xú kaʼnii nindxu̱u̱, ga̱jma̱a̱ náá numuu rí ndayóoʼ muriʼkhu̱u̱ rí xóo nikru̱ʼu̱lú.

3, 4. Xú káʼnii ekru̱ʼu̱lú asndu mbiʼi xúgi̱ kiʼtáriyaʼ rí na̱ʼkha̱ náa Joel 2:7-9 rá.

3 (Atraxnuu Joel 2:7-9). * Joel niʼtáriyaʼ rí tsíʼbu muni gámbáa xúgíʼ dí rígá náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Israel. Rawúnʼ ga̱jma̱a̱ iñúúnʼ tsíʼbu bugi̱ nindxu̱u̱ xóo ndrígóo mbáa león, ga̱jma̱a̱ naʼphu̱ xúgíʼ dí rígá náa nanújngún (Joel 1:4, 6). Mba̱yu̱ʼ tsiguʼ rí ni̱ʼkha̱ ranújngoo, ikháanʼ nikru̱ʼu̱lú rí tsíʼbu bugi̱ nindxu̱u̱ xuajñuu Jeobá, numuu rí nimbáa tséʼngo̱o̱ gárikhoo rí nutaraʼa xóo má nimbáa tséʼngo̱o̱ garikhún tsíʼbu índo̱ nagún mbaʼin wéñuʼ. Nikhu̱mu̱lú rí ñajunʼ rígi̱ nindxu̱u̱ asndu xóo naʼni gámbáa “xuajen” o xóo muʼthá náa xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa i̱ʼwáʼ religión. *

4 Á mu tsíraxnuu xúgíʼ rí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Joel 2:7-9, ma̱ndoo makru̱ʼu̱lú xó má rí nijmañulúʼ. Mú, á mu nuraxnuu xúgíʼ dí na̱ʼkha̱ raʼthí, ikhú ma̱ndoo mbuʼyáá rí ndayóoʼ muri̱ʼkhu̱u̱ rí xóo nikru̱ʼu̱lú ga̱jma̱a̱ numuu kiʼtáriyaʼ rígi̱. Náá numuu rá. Guʼyáá a̱jkhu̱ numuu.

A̱JKHU̱ NUMUU RÍ NIXTIʼKHU̱U̱

5, 6. a) Ndiéjunʼ rí nuraximíjna̱ índo̱ nduʼyáá májánʼ rí naʼthí náa Joel 2:20 rá. b) Ga̱jma̱a̱ xú káʼnii nindxu̱u̱ graxe̱ rí nuʼni índo̱ nuraxnuu Joel 2:25 rá.

5 Timbá, guʼyáá rí Jeobá nikudaminaʼ maʼni náa Joel 2:20: “Bi̱ na̱ʼkha̱ náa norte maʼgá ka̱ya̱a̱ mitsínguánʼ náa ikháanʼ”. Á mu tsíʼbu nandoo gáʼthúu̱n rí ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá, bi̱ nutaraʼa ga̱jma̱a̱ bi̱ nunimbánii ñajunʼ rí Jesús niniñuuʼ maguma, náá numuu rí Jeobá maʼga kagui̱i̱n mitsínguánʼ xá. (Ezeq. 33:7-9; Mat. 28:19, 20.) Jeobá nimbá miʼtsu xáʼga̱ kagui̱i̱n mitsínguánʼ xa̱bi̱i̱, i̱ndó bi̱ tsíyoo gáʼñún.

6 Rí maʼni a̱jma̱, gundxa̱ʼwa̱míjna rí Jeobá niʼthí náa Joel 2:25: “Ikhúúnʼ martanga̱a̱ mudála rí nidula náa tsiguʼ rí tsíʼbu bi̱ guaʼdáá xniunʼ ni̱ʼphu̱, tsíʼbu bi̱ nda̱a̱ xniunʼ, tsíʼbu bi̱ nuphiʼtsu wéñuʼ, ejército bi̱ mbaʼin wéñuʼ bi̱ nikuʼmíin magún náa ikháanʼ”. Lá ndi̱ya̱a̱ ráʼ. Gi̱i̱, Jeobá naʼthí rí maʼni májáanʼ náa xúgíʼ rí nini gámbáa tsíʼbu. Á mu rí tsíʼbu nandoo gáʼthúu̱n rí ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá, náá numuu rí ikhaa naʼthí dí ajngáa rí nutaraʼa nindxu̱u̱ ra̱májánʼ xá. Ajngáa rí najuiʼtáraʼa nindxu̱u̱ mu maʼni káwíin tikhun xa̱bu̱ bi̱ ra̱míjínʼ á mu natanga̱a̱ a̱jkiu̱ún, rígi̱ nindxu̱u̱ mbá rí májánʼ náa ikhiin (Ezeq. 33:8, 19).

7. Ndiéjunʼ eʼni mbuʼyáá ajngáa “nda̱wa̱á” rí na̱ʼkha̱ náa Joel 2:28, 29 rá.

7 (Atraxnuu Joel 2:28, 29). * Rí maʼni ajtsú, guʼyáá xú káʼnii eʼthí náa nijuiʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ xú kaʼnii erígá. Jeobá niʼthí “nda̱wa̱á maxidirámuuʼ espíritu ndrígóʼ”, xóo muʼthá, nda̱wa̱á rí tsíʼbu gámbu̱u̱n ñajunʼ rí nikhanun muni. Á mu gajkhun rí tsíʼbu nandoo gáʼthúu̱n rí ni̱ndxu̱ún bi̱ nutaraʼa numuu Reino ndrígóo Dios, náá numuu rí Jeobá gáxidirámuunʼ espíritu ndrígóo náa ikhiin nda̱wa̱á rí gámbu̱u̱n ñajunʼ ndrígu̱ún xá. Xó má eʼyáá, á mu raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu xáʼngo̱o̱ gájuiʼtáraʼaa, numuu dí narígá wéñuʼ xkujndu ga̱jma̱a̱ Xa̱bu̱ Ñajunʼ tséniña̱a̱ʼ majuiʼtáraʼa.

Ndxájulú Joseph Rutherford ga̱jma̱a̱ eʼwíinʼ a̱ngiu̱lú bi̱ kaxtaʼwíin bi̱ niʼthí rí Dios maʼni ga̱jma̱a̱ numbaaʼ xkawiʼ rígi̱. (Atayáá kutriga̱ 8).

8. Tsíin ni̱ndxu̱ún tsíʼbu bi̱ na̱ʼkhá raʼthí náa Apocalipsis 9:3, 7 rá. (Atayáá xtiʼkhuu rí nakujmaa náa nagi̱ʼdu̱u̱).

8 (Atraxnuu Apocalipsis 9:3, 7). * Guʼyáá rí maʼni a̱jkhu̱ numuu. Nákha ginii, nijuiʼthá rí nuni tsíʼbu bi̱ niʼthí Joel nandoo gáʼthúu̱n rí nuʼtáraʼa, numuu rí náa libro ndrígóo Apocalipsis rígá mbá rí nijuiʼtáriyaʼ rí nambríguii ga̱jma̱a̱. Ikhí naʼthí rí mbaʼin wéñuʼ tsíʼbu kiexu̱u̱n xóo xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ náa “edxu̱ún trámáʼ corona rí ki̱ʼni̱ ga̱jma̱a̱ oro” (Apoc. 9:7). Nuni gíníi “xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá guáʼdáá sello ndrígóo Dios náa xkídúnʼ”, xóo muʼthá, xa̱bu̱ bi̱ tsíñún gúyáá Dios, mbá witsu igu̱nʼ, xóo mba̱yu̱u̱ʼ rí naxtáa mbáa tsíʼbu (Apoc. 9:4, 5). Rígi̱ rí nakujmaa dí nandoo gáʼthúu̱n rí ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ kaxtaʼwíin, numuu rí ikhiin tsémiñún muthi dí Dios maʼni náa numbaaʼ rígi̱, dí tikhun tsénigu̱u̱nʼ.

9. Ndiéjunʼ rí naxtiʼkhuu náa tsíʼbu bi̱ ndiʼñún Joel ga̱jma̱a̱ Juan rá.

9 Gajkhun má rí nijuiʼtáriyaʼ dí na̱ʼkha̱ náa Apocalipsis ga̱jma̱a̱ náa Joel rígá tikhu rí nambríguíi. Mú rígá náa naxtíʼkhuu. Mbáa xkri̱da, tsíʼbu bi̱ naʼthí náa niʼtáriyaʼ Joel nuni gámbáa xúgíʼ iná, mú náa rí ndiʼyoo Juan “Nijuiʼtáñajún rí xúni̱ gachíí iná dí rígá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ” (Joel 1:4, 6, 7; Apoc. 9:4). Tsíʼbu bi̱ ndiʼñún Joel naguwáʼ xígí norte, mú bi̱ ndiʼñún Juan nagájnún náa iñaʼ mbiʼ (Joel 2:20; Apoc. 9:2, 3). Náa kiʼtáriyaʼ ndrígóo Joel, Jeobá niʼthí rí maʼga kagui̱i̱n tsínguánʼ tsíʼbu, mú náa Apocalipsis naniñúúnʼ rí mambún ñajunʼ ndrígu̱ún. Na̱nguá exkamaa rí tsíʼbu bi̱ naʼthí náa Apocalipsis tsigruiguíin Dios (atayáá náa naʼthí “ Tsíʼbu bi̱ naʼthí náa kitáʼriya̱ʼ: Mbríguin, mú mixtiʼkuiin”).

10. Araxná mbá xkri̱da náa nasngájmaa rí Biblia najmuu ikhaa má ajngáa mu maʼthí mbá rí mixtiʼkhu kayuuʼ.

10 Dí mixtiʼkhu rígi̱ naʼni mundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí tsembánii a̱jma̱ dí kiʼtáriyaʼ rígi̱. Xóo muʼthá tsíʼbu bi̱ naʼthí náa libro ndrígóo Joel raʼkhíin bi̱ naʼthí náa libro ndrígóo Apocalipsis. Rígi̱ ragíʼmaa maʼniulú tsiánguá numuu rí náa Biblia nguáná najmuu ikhaa má mú maʼthí mbá rí mixtiʼkhu kayuuʼ. Mbá xkri̱da, náa Apocalipsis 5:5 naʼthí rí Jesús nindxu̱u̱ “León bi̱ xtáa náa tribu ndrígóo Judá”, mú náa 1 Pedro 5:8 naʼthí dí Gixa̱a̱ nindxu̱u̱ “león bi̱ nandxaʼwá”. Ga̱jma̱a̱ numuu rí xóo ekru̱ʼu̱lú dí mbiʼi xúgíʼ rí niʼtáriyaʼ Joel, ndayóoʼ mbuʼyáʼ i̱mba̱ xóo makru̱ʼu̱lú. Guʼyáá xú káʼnii nindxu̱u̱

NDIÉJUNʼ EYOO GÁʼTHÚU̱N RÁ.

11. Xú káʼnii embáyuluʼ Joel 1:6 ga̱jma̱a̱ 2:1, 8, 11 mú makru̱ʼu̱lú tsíin ni̱ndxu̱ún tsíʼbu rá.

11 Índo̱ nduʼyáá itháan májánʼ rí naʼthí i̱ʼwáʼ versículos ga̱jma̱a̱ numuu dí niʼtáriyaʼ Joel, nakru̱ʼu̱lú rí niʼtáriyaʼ nindxu̱u̱ xóo guxmijná náa mbá guerra (Joel 1:6; 2:1, 8, 11). Jeobá niʼthí rí majmiuu “ejército” (soldados babilonios) mu maʼni rí mumíniiʼ israelitas bi̱ tsénimbu̱ún (Joel 2:25). Naʼthí rí soldados bi̱ matu̱ʼu̱u̱n “maguwáʼ náa norte” numuu rí babilonios maguwáʼ ikhí mu matu̱ʼu̱u̱n náa Israel (Joel 2:20). Soldados bugi̱ naʼni mbríguu ga̱jma̱a̱ tsíʼbu bi̱ mbaʼin bi̱ kúwá mbá nduʼ. Joel naʼthí xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ numún soldados: “Mámbáa na̱jkha̱ náa kaʼyoo maʼga. [...] Natu̱ʼu̱u̱n náa xuajen, nagáñun náa xtátsí. Nutsimún náa guʼwá, natu̱ʼu̱u̱n náa ventana xóo mbáa kuʼwáʼ” (Joel 2:8, 9). Lá nandoo nundxa̱ʼwa̱míjna̱ ráʼ. Xúgíʼ kri̱ga̱ kajchún soldados. Nda̱a̱ náa matarkaʼwuminaʼ. Nimbáa xándoo makríyaʼ gúni babilonios.

12. Xú káʼnii nimbánuu rí niʼtáriyaʼ Joel ga̱jma̱a̱ numún tsíʼbu rá.

12 Asndu xóo tsíʼbu ninindxu̱ún babilonios (o caldeos) índo̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Jerusalén nákha tsiguʼ 607 tsiguʼ gíníi. Índo̱ naʼthí dí niʼni “rey ndrígu̱ún caldeos” náa xuajen rígi̱, náa Biblia naʼthí: “Nigudíin ga̱jma̱a̱ espada jiáma [...]. Tágáwíi̱nʼ a̱jkiu̱u̱n eni jiáma ni má wa̱ʼxa̱ʼ ni má xa̱bu̱ guanii ni má bi̱ na̱nguá guáʼdáá tsiakii. Dios nixnáxi̱i̱n xúgíinʼ náa ñawúunʼ ikhaa”. Ga̱jma̱a̱ naʼthí xóó “Nitsíkáa goʼwóo Dios gajkuwin, niʼni gámbóo xtajtsí ndrígóo Jerusalén, nitsikháa torres rí niguma, ga̱jma̱a̱ niʼni gámbóo xúgíʼ rí gíʼdoo numuu” (2 Crón. 36:17, 19). Nda̱wa̱á rí babilonios ninigámbáa, bi̱ nanújngun ikhí i̱ndó nuthi: “Nándáa dí rígá, ndáwíin xa̱bu̱ ni má xujkhúʼ, xúgíʼ nini gámbáa xa̱bu̱ caldeos” (Jer. 32:43).

13. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí naʼthí náa Jeremías 16:16, 18 rá.

13 A̱jma̱ ciento tsiguʼ nda̱wa̱á rí Joel niʼtáriyaʼ marigá rígi̱, Jeobá niʼni rí Jeremías ma̱ngaa maʼtáriyaʼ itháán ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, rí babilonio bi̱ gátu̱ʼu̱u̱n gúni gámbáa xuajen muni asndu xó má eʼngo̱o̱ mu murugui̱i̱n xúgíinʼ israelitas bi̱ tséni rí májánʼ. Jeremías 16:16, 18 naʼthí: “Mandxa̱ʼwu̱u̱n maguwáʼ bi̱ nurugui̱i̱n e̱gi̱ʼ —eʼthí Jeobá—, ga̱jma̱a̱ ikhiin muruguáanʼla. Nda̱wa̱á mandxa̱ʼwu̱u̱n maguwáʼ bi̱ nuradíin xujkhúʼ, mbuñáaʼla náa xúgíʼ kúbá ga̱jma̱a̱ náa mbríjní ma̱ngaa náa iñúunʼ xpátsí”. Naʼthí xóó: “Maxnu̱u̱ xúgíʼ rí kaʼñún ga̱jma̱a̱ numuu aʼkhún”. Ni má lamáa ni má xáxi xáʼngo̱o̱ gárkaʼwiin israelitas bi̱ xáta̱nga̱a̱n a̱jkiu̱ún numuu rí bi̱ babilonios muxkamii tsiakii.

XÓO NIRÍGÁ

14. Nguáná nimbánuu rí naʼthí náa Joel 2:28, 29 rá.

14 Nda̱wa̱á, Joel niʼtáriyaʼ mbá ajngáa rí májánʼ. Rí ku̱ba̱ʼ mata̱nga̱a̱ maxná wéñuʼ ganitsu (Joel 2:23-26). Nda̱wa̱á marigá wéñuʼ ganitsu espiritual. Jeobá niʼthí: “Nda̱wa̱á maxidirámuuʼ espíritu ndrígóʼ náa xúgíinʼ xa̱bu̱. Jiámiúún ga̱jma̱a̱ waʼxiúnʼ muthi dí marigá nda̱wa̱á [...]. Asndu náa ñumbáá ndrígóʼ bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ maxidirámuuʼ espíritu ndrígóʼ” (Joel 2:28, 29). Nguáná nimbánuu ajngáa rígi̱ rá. Ajngáa rígi̱ támbánúu índo̱ israelitas nitangi̱i̱n náa ku̱búnʼ, nimbánuu mbayuʼ tsiguʼ nda̱wa̱á índo̱ niʼni Pentecostés tsiguʼ 33. Xú kaʼnii eʼyáá rá.

15. Xó má nuraxnuu náa Hechos 2:16, 17, ndiéjunʼ rí niriʼkhuu Pedro índo̱ niʼthí rí na̱ʼkha̱ náa Joel 2:28, ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ esngájma rígi̱ rá.

15 Xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Dios niʼni rí Pedro maʼni mbríguíi rí naʼthí náa Joel 2:28, 29 ga̱jma̱a̱ mbá rí nagui̱i̱ wéñuʼ rí nirígá nákha Pentecostés tsiguʼ 33. Xó mbá a las nueve rí miʼcha̱, Dios nixídiramuuʼ xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo náa tikhun xa̱bi̱i̱, ga̱jma̱a̱ bi̱ nindrigú xi̱ʼ rígi̱ nigíʼdi̱i̱ nithi ajngáa “rí májánʼ rí maʼni Dios” náa mixtiʼkhu ajngáa (Hech. 2:11). Mú, ndi̱ya̱a̱ rí Pedro nijmuu mixtiʼkhu ajngáa índo̱ niʼthí rí na̱ʼkha̱ náa kiʼtáriyaʼ ndrígóo Joel ráʼ. (Atraxnuu Hechos 2:16, 17.) * Jeobá niʼni rí Pedro magíʼdu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ajngáa “Índo̱ gáʼni iwáá mbiʼi” raʼkháa “nda̱wa̱á”, índo̱ Pedro niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu iwáá mbiʼi nindoo gáʼthi rí índo̱ gaʼni iwáá mbiʼi ndrígóo Jerusalén ga̱jma̱a̱ templo, Dios maxídiramuuʼ xi̱ʼ ndrígóʼ “náa xúgíinʼ xa̱bu̱”. Gi̱i̱ nasngájma dí rígi̱ marigá mba̱yu̱u̱ʼ tsiguʼ ginii nákha xóó tsémbánúu kiʼtáriyaʼ ndrígóo Joel.

16. a) Ndiéjunʼ rí niʼgo̱o̱ nirígá núma̱a̱ má ga̱jma̱a̱ numuu xi̱ʼ kaʼwu nákha siglo timbá rá. b) Ndiéjunʼ rí naʼngo̱o̱ narígá mbiʼi xúgi̱ rá.

16 Nda̱wa̱á rí Dios nixídiramuuʼ xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo náa cristianos bi̱ nikúwá nákha siglo timbá, ñajunʼ rí najuiʼtáraʼa ni̱jkha̱nú nikujmaa rí ndijoo wéñuʼ. Índo̱ apóstol Pablo niʼnirámáʼ carta mu maʼga̱ inún bi̱ Colosenses, mijngii tsiguʼ 61, ikhaa niʼthí rí ajngáa rí májánʼ nijuiʼtáraʼa náa “xúgíʼ rí niguma náa agoo mekhu” (Col. 1:23). Índo̱ niʼthí “xúgíʼ rí niguma náa agoo mekhu”, Pablo xtáa raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ xuajen rí najmaʼnuuʼ nákha mbiʼi rúʼko̱. Rí mbiʼi xúgi̱, núma̱aʼ má ga̱jma̱a̱ numuu xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo Jeobá niʼngo̱o̱ nijuiʼtáraʼa itháan ki xóo nákha wajyúúʼ “asndu náa guambari̱go̱o̱ ku̱ba̱ʼ” (Hech. 13:47; atayáá kúgu̱maʼá “ Maxidíramuuʼ xi̱ʼ ndrígóʼ”).

NDIÉJUNʼ RÍ NIXTIʼKHUU RÁ.

17. Ndiéjunʼ rí nixtiʼkhuu rí xóo ekru̱ʼu̱lúʼ náa rí niʼtáriyaʼ Joel ga̱jma̱á numún tsíʼbu rá.

17 Rí xúgi̱ nakru̱ʼu̱lú itháán májánʼ ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n kiʼtáriyaʼ rí na̱ʼkha̱ náa Joel 2:7-9. Mú, ndiéjunʼ rí nixtiʼkhuu rá. Rí niʼtáriyaʼ Joel nandoo gáʼthúu̱n xú kaʼnii soldados babilonio nini gámbáa Jerusalén nákha tsiguʼ 607 tsiguʼ ginii, raʼkháa rí xóo nuʼtáraʼalú.

18. Ndiéjunʼ rí na̱nguá nixtiʼkhuu náa ikháanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá rá.

18 Ndiéjunʼ rí na̱nguá nixtiʼkhuu rá. Rí ikháanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá nuʼtáraʼa má xúʼko̱ ajngáa májánʼ ndrígóo Reino náa xúgíʼ xuajen ga̱jma̱a̱ nuʼni asndu xó má eʼngo̱o̱ mu muʼnimbánii ñajunʼ rígi̱ (Mat. 24:14). Nimbáa Xa̱bu̱ Ñajunʼ xáʼngo̱o̱ gárikhulú rí muʼnimbánii ñajunʼ rí muʼtáraʼa. Ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo Jeobá nambáyulúʼ mu xámiñulu muʼtáraʼa ajngáa ndrígóo Reino. Ga̱jma̱a̱ kuwáanʼ ruʼyáʼ má xúʼko̱ ikha ndrígóo Jeobá mu ma̱ndoo makru̱ʼu̱lú májánʼ xúgíʼ kiʼtáriyaʼ rí na̱ʼkha̱ náa Biblia, ga̱jma̱a̱ nduʼyáá gajkhun rí ikha ndrígóo Jeobá maʼga kaguáanʼ mbuʼyáá ‹xúgíʼ rí gajkhun› (Juan 16:13).

AJMÚÚ 97 Makáwáanʼlú á mu nuʼnimbánii Ajngóo Dios

^ párr. 5 Mba̱yu̱u̱ʼ tsiguʼ rí ni̱ʼkha̱ ranújngoo, ikháanʼ nikumulú rí kiʼtáriyaʼ dí na̱ʼkha̱ náa Joel capítulos 1 ga̱jma̱a̱ 2 nambánuu náa najuiʼtáraʼa rí mbiʼi xúgíʼ. Mú, rígá a̱jkhu̱ numuu rí ndayóoʼ muriʼkhu̱u̱ rí xóo nikru̱ʼu̱lú kiʼtáriyaʼ rígi̱. Guʼyáá xú kaʼnii nindxu̱u̱.

^ párr. 3 Joel 2:7-9: “Nuxmijná xóo bi̱ nagún náa guerra, natsimún náa xtátsí xóo soldados, mambáa na̱jkha̱ náa kambo̱o̱ nimbáa tségájnuriyo̱o̱ʼ náa kaʼyoo maʼga. Tsermajngumijna̱ kanikhiin. Mámbáa na̱jkha̱ náa kaʼyoo maʼga. Á mu mbáa nagawúunʼ ga̱jma̱a̱ ajua̱nʼ eʼwíínʼ tseniña̱a̱ʼ ragún. Natu̱ʼu̱u̱n náa xuajen, nagáñun náa xtátsí. Nutsimún náa guʼwá, natu̱ʼu̱u̱n náa ventana xóo mbáa kuʼwáʼ.”

^ párr. 3 Atayáá itháan ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ náa La Atalaya 15 ñajunʼ gu̱nʼ abril tsiguʼ 2009, kutriga̱ 14 asndu 16. Edxu̱u̱ artículo naʼthí “La creación revela la sabiduría de Jehová”.

^ párr. 7 Joel 2:28, 29: “Nda̱wa̱á maxidirámuuʼ espíritu ndrígóʼ náa xúgíinʼ xa̱bu̱. Jiámiúún ga̱jma̱a̱ waʼxiúnʼ muthi dí marigá nda̱wa̱á. Bi̱ guanii maguaʼdáá xnuʼndaa ga̱jma̱a̱ jiáma mbuyáá visión. Asndu náa ñumbáá ndrígóʼ bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ maxidirámuuʼ espíritu ndrígóʼ náa ikhiin mbiʼi rúʼko̱.”

^ párr. 8 Apocalipsis 9:3, 7: “Náa gúní nigájnún tsíʼbu ga̱jma̱a̱ niguwáʼ náa ku̱ba̱ʼ, ikhiin mangiin nikánún ñajunʼ xó má ñajunʼ rí guaʼdáá xi̱yúʼ bi̱ kúwá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Rí xóo kaʼniún tsíʼbu bugi̱ ni̱ndxu̱ún xóo wáyú bi̱ kúwá xawii mu magún guerra. Náa edxu̱ún trámáʼ corona rí ki̱ʼni̱ ga̱jma̱a̱ oro, ga̱jma̱a̱ inún nindxu̱u̱ xóo inún xa̱bu̱ numbaaʼ.

^ párr. 15 Hechos 2:16, 17: “Rí phú xtáa rarígá nindxu̱u̱ rí niʼtáriyaʼ gaʼyee Joel: Índo̱ gáʼni iwáá mbiʼi, eʼthí Dios, maxidirámuuʼ náa xúgínʼ xa̱bu̱ xi̱ʼ kaʼwu ndrígóʼ. Ga̱jma̱a̱ e̱jña̱la jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ mutariyaʼ, ma̱ngaa e̱jña̱la mbuyáá visión, ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ guanii muguaʼdáá xnuʼndaa.”