1. 1) ¿Bin la spasik te ermano Russell sok te sjoʼtak kʼalal la snopik te Biblia? 2) ¿Bin lek lokʼ yuʼunik-a?

AYIX TAL kʼaxem ta cien jaʼbil, te ermano Russell sok chaʼoxtul sjoʼtak te ya snopik-euk te Biblia, jajch stsobilan sbaik yuʼun ya skʼan ya snaʼik te bin ya yal te Biblia ta swenta te Jehová, te Jesucristo, te lajel sok te bin-utʼil la yichʼ tojel te jmultike. Maba chujkul te bitʼil la yilbeyik skʼoplale, ay jtul machʼa ya spas jun jojkʼoyel, ta patil ya yilik te tekstoetik ta Biblia te ya yalbey skʼoplale. Te kʼalal kʼotix ta yoʼtanik-ae ya yotsesik ta jun te bin la staik ta nopele. Ta swenta te koltayotik yuʼun te Jehovae, te jchʼuunjeletik-abi bayal bintik la snaʼbeyik lek swentail ta Biblia te yato skoltayotike.

2. ¿Bin yuʼun te ay maba lek ya xkʼot ta koʼtantik jun albilkʼop?

² Te machʼatik la snopik te Biblia oranax la staik ta ilel te maba pajal te kʼalal ya xkʼot ta yoʼtanik te bin ya yakʼ ta nopel te Biblia sok te ya snaʼbeyik swentail te bin ya skʼan ya yal jun albilkʼope. ¿Bin yuʼun? Sbabial, jaʼ ya xkʼotxan ta koʼtantik jun albilkʼop kʼalal yak ta kʼoel ta pasel o teme kʼotix ta pasel-ae. Schebal, swenta ya xkʼot ta koʼtantik ta lek jun albilkʼop ya skʼan ilel spisil te bintik smakojbey skʼoplale. Teme maba jich ya yichʼ pasele maniwan lekuk ya xkʼot ta koʼtantik. Jichniwan kʼot ta pasel sok te albilkʼop ay ta libro yuʼun Joel. Kilbeytik skʼoplal te bin yuʼun ya skʼan jeltayel te bitʼil kʼoem ta koʼtantike.

3, 4. ¿Bin-utʼil kʼoem ta koʼtantik ta ora ini te bin ya yal Joel 2:7-9?

³ (Kʼopona Joel 2:7-9). Te Joel la yalbey skʼoplal ipal kʼulubetik te pajal yeik sok sbakel yeik sok leon te ya slajinik spisil te bintik ya staik ta Israel (Joel 1:4, 6). Ayix tal bayal jaʼbil kʼoem ta koʼtantik-a te jaʼ ya yalbey skʼoplal te lum yuʼun Jehová te albilkʼop-abi, melel jich bitʼil te ma  xjuʼ ta komel te ipal kʼulubetike jaʼnix jich ma xjuʼ ta komel te aʼtelil ya spasik ta scholel te skʼop Diose. Te scholel skʼop Dios jich kʼoem te ya slajin spisil te bin ya sta ta be te jaʼik te machʼatik wentainbilik yuʼun te jwolwanejetik yuʼun relijione. *

⁴ Teme jaʼnax ya jkʼopontik te Joel 2:7-9 jich yilel te jaʼ skʼoplal te bin la kaltikixe. Pero teme ya jkʼopontik yantikxan bersikuloetik ya jtatik ta ilel te ya skʼan ya jeltik te bitʼil kʼoem ta koʼtantik te albilkʼope. ¿Bin yuʼun? Kilbeytik skʼoplal chaneb swentail.

5, 6. 1) ¿Bin ya xjuʼ ya jojkʼoybey jbatik te kʼalal ya jkʼopontik Joel 2:20? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya jojkʼoybey jbatik te kʼalal ya jkʼopontik Joel 2:25?

⁵ Sbabial, te Jehová la yal te ya yakʼ «namijuc bahel» te ipal kʼulubetike (Joel 2:20). Teme jaʼ skʼoplal te testigoetik yuʼun Jehová te ipal kʼulubetike, ¿bin yuʼun ya xnamajtesotik bael yuʼun te Jehová te bitʼil schʼuunejik te mantal ta scholel skʼop Dios sok te yotsesel jnopojeletike? (Ezeq. 33:7-9; Mat. 28:19, 20). Ya jnaʼtik te ma jaʼuk ya snamajtes bael Jehová te j-abatetik yuʼune, jaʼ ya snamajtes bael te machʼa ya x-utsʼinbot te lum yuʼune.

⁶ Schebal, kiltik te bin ya yal Joel 2:25. Jich la yal te Jehová: «Ya jeltaybeyex te haʼbiletic te lajinot yuʼun te yol, te tut cʼulub, xcʼaj soc te cʼulube, ha te tsobol soldadohetic cuʼun te la jticombeyex ta atojolique». Te Jehová ya yal te ya sjeltay te bintik la slajin te kʼulubetike, pero teme jaʼ kʼulubetik kʼoem te testigoetik yuʼun Jehová, ¿bin yuʼun ya yal te ya xlajinwan te bin ya scholike? Te bin ya scholbeyik skʼoplal ya xjuʼ ya stijbey yoʼtan te ants winiketik yuʼun ya sujtes yoʼtanik swenta ya sta skuxlejalik (Ezeq. 33:8, 19). Jich yuʼun maba ya yichʼik utsʼinel, jaʼ jun bendision ta stojolik.

7. ¿Bin ya yakʼ ta naʼel te kʼopil «ta patil» te ya yal te Joel 2:28, 29?

⁷ (Kʼopona Joel 2:28, 29). Yoxebal, kiltik te bin kʼotxan ta pasele. Te Jehová jich la yal: «Ta patil ya jmal cohel te Espíritu cuʼun». Jaʼ-abi ya xkʼot ta pasel te kʼalal juʼix-a te yaʼtelik te kʼulubetike. Teme jaʼ kʼulubetik te machʼatik ya scholik te skʼop Diose, ¿bin yuʼun te jaʼto ya smal koel tal te schʼul espiritu te Jehová ta patil te kʼalal lajix yoʼtanik ta scholel skʼop Dios-ae? Te manchuk jaʼ koltayotik yuʼun te chʼul espiritue maba juʼ yuʼunik scholel skʼop Dios ta bayal jaʼbil te jichuke, melel bayal makel sok kontrainel yuʼun te gobiernoetike.

8. ¿Machʼatik skʼoplal te kʼulubetik ya yalbey skʼoplal te Apocalipsis 9:1-11? (Ilawil te fotoetik ta yelaw te rebista).

⁸ (Kʼopona Apocalipsis 9:1-11). Kiltik te schanebal swentail. Te namey tale, te scholel skʼop Diose jaʼ pajbil skʼoplal sok te kʼulubetik la yal te Joel, melel ay jun albilkʼop ta libro yuʼun Apocalipsis te pajal soke. Te albilkʼop ay ta Apocalipsis ya yalbey skʼoplal ipal kʼulubetik te jich sit yelawik bitʼil winiketik sok te yichʼojik «corona pasbil ta oro» (Apoc. 9:7). Te kʼulubetik-abi ya yutsʼinik joʼeb u «te machʼatic ma ba yichʼojic te sello yuʼun Dios ta stiʼbahic», ya xjalaj joʼeb u melel jaʼme jich skuxlejal te kʼulubetike (Apoc. 9:4, 5). Te albilkʼop-abi jich yilel  te jaʼ skʼoplal te j-abatetik yuʼun Dios te tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchane. Te bin ya yalik ta swenta te kastigo ya yakʼ te Dios ta stojol te chopol balumilal ini ya yakʼ te maba lek ya yaʼiy sbaik te machʼatik lek ya yilik te balumilale.

9. ¿Bin yuʼun ma pajalik te kʼulubetik la yil te Joel sok te kʼulubetik la yil te Juane?

⁹ Te albilkʼop ay ta Apocalipsis ay bin pajal ya yal sok te albilkʼop ay ta libro yuʼun Joel. Pero ay banti te jkʼaxel maba pajale, kiltik cheʼoxebuk. Te kʼulubetik la yal te Joel ya slajinik te akiltike (Joel 1:4, 6, 7). Pero te kʼulubetik la yil ta najalsitil te Juan albotik «ta mandar te ma me xyutsʼinic te aquiltic» (Apoc. 9:4). Te kʼulubetik la yil te Joel talik ta norte (Joel 2:20). Pero te kʼulubetik la yil te Juan lokʼik tal ta xaab (Apoc. 9:2, 3). Te kʼulubetik la yalbey skʼoplal te Joel ya yichʼik namajtesel bael. Pero te kʼulubetik ya yalbey skʼoplal te Apocalipsis ya yichʼ akʼel spas te yaʼtelik jaʼto kʼalal ya xjuʼ yuʼunik sok maʼyuk bin ya yakʼ ta naʼel teme maba lek ilbilik yuʼun te Jehovae (ilawil te rekuadro « Albilkʼopetik ta swenta te kʼulubetik: pajalik yilel pero maʼuk»).

10. Ala jun ejemplo te ya yakʼ ta ilel te ay ya stuuntes lokʼombakʼop te Biblia te ma junuknax bin ya yalbey skʼoplale.

¹⁰ Te bitʼil ma pajalik te cheb albilkʼopetik-abi ya yakʼ jnaʼtik te yanyantik skʼoplalik-ae. Te kʼulubetik la yalbey  skʼoplal te Joel maba pajal sok te kʼulubetik la yalbey skʼoplal te Apocalipsis. Te Biblia ay ya stuuntes lokʼombakʼop te ma junuknax bin ya skʼan ya yal, jaʼ chikan te bin yak ta yalbey skʼoplale. Kiltik jun ejemplo, ta Apocalipsis 5:5 ya yal te jaʼlaj «choj» te talem ta stsʼumbal Judá te Jesuse, pero ta 1 Pedro 5:8 ya yal te jaʼlaj «hich te bin utʼil choj» te Satanase. Ta skaj te maba seguro ayotik te bitʼil kʼoem ta koʼtantik te albilkʼop la yal te Joel, ya skʼan ya jnaʼtik te bin-nix swentail-ae. Kilbeytik skʼoplal.

11. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik ta snaʼel machʼatik-a te kʼulubetik te bin ya yal Joel 1:6 sok 2:1, 8, 11?

¹¹ Teme ya kiltik yantik bersikuloetik yuʼun te albilkʼop la yal te Joele ya jtatik ta ilel te jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal ipal soldadoetik te ya xtalik ta lajinwanej (Joel 1:6; 2:1, 8, 11). Te Jehová la yal te ya stuuntes «tsobol soldadohetic» te talemik ta Babilonia swenta ya yakʼbey kastigo te jkʼaxunkʼopetik ta Israel (Joel 2:25). Snujpʼ te ya yichʼ alel te «talemic ta norte» te soldadoetik-abi, melel te babilonioetik ya xkajik tal ta lajinwanej ta norte yuʼun Israel (Joel 2:20). Ya yichʼ pajbeyel skʼoplal sok ipal kʼulubetik te mero lek chapalike. Te Joel jich la yal ta swentaik: «Jujun ya stojlin bahel banti ya xbaht [...]. Ya yochintayic te pueblo, ya xʼahnimajic ta sba tsʼahc, ya xmohic ta nahnatic, ya xʼochic ta ventana hich te bin utʼil jʼeleqʼuetic» (Joel 2:8, 9). ¡Nopanax awaʼiy te bin ya xkʼot ta pasele! Nojel ta soldadoetik te lume, maʼyuk banti ya xjuʼ ya snakʼ sbaik sok maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya xkol jilel ta skʼab te babilonioetike.

12. ¿Bin-utʼil kʼot ta pasel te albilkʼop la yal te Joel ta swenta te kʼulubetike?

¹² Jich te bitʼil kʼulubetik, te babilonioetik o, caldeoetik la yochintayik te Jerusalén ta jaʼbil 607 te kʼalal mato jaʼuk jkʼajkʼaleltik-ae. Te Biblia jich ya yal: «Te ajwalil yuʼun te caldeohetic [...] la smilticlambe ta espada te yal-snichʼnabic, ma ba la snaʼbe yoʼbolil sbahic te queremetic, achʼixetic, mamaletic o te machʼatic mayuc yipic; spisilic acʼticlambotic ta scʼab yuʼun te Diose». Jich la yalxan: «La schiqʼuic te sna Dios, la sjinic te stsʼahcul te Jerusalén, la schiqʼuic spisil te mucʼul tʼujbil nahetic tey a soc la sjinticlanic spisil te bintic bayel scʼoblale» (2 Crón. 36:17, 19). Kʼalal jinbilix-a te lume, jich la yal te ants winiketik te kʼaxik tey-ae: «Jochol qʼuinal, mayuc ants-winiquetic o chambahlametic, acʼbilix ta scʼab te caldeohetic» (Jer. 32:43).

13. ¿Bin ya skʼan ya yal te Jeremías 16:16, 18?

¹³ Te kʼalal kʼaxix 200 jaʼbil-a te la yal te albilkʼop te Joele, te Jehová la stuuntes te j-alwanej Jeremías swenta ya yakʼ ta naʼel te bintikxan ya xkʼot ta pasel ta yorail te ya xtalik te soldadoetike. Te Jehová la yal te ya yichʼ leel ta lek te israeletik te la spasik te bin chopol jaʼto te kʼalal ya xtaotik ta leele. Te Jeremías 16:16, 18 jich la yal: «Ya jticon tal bayel jtsac-chayetic, xchi te Jehová, te ya stsacticlanic. Patil ya jticon tal bayel jnutsojeletic, ya me snutsic ta spisil witsiltic, tsehletic soc scʼuhb tontiquil». Jich ya yalxan: «Ya caʼbe stojic cheb buelta yuʼun te schopolilic soc te smulique». Ni jaʼuk ta mukʼul maretik ni jaʼuk ta teʼtikil ya xjuʼ ya snakʼ sbaik ta stojol te soldadoetik yuʼun Babilonia te israeletik te maba la skʼan la sujtes yoʼtanike.

14. ¿Bin-ora kʼot ta pasel te bin ya yal Joel 2:28, 29?

¹⁴ Ta patil, te Joel ay bin lek la yalbey skʼoplal te ya xkʼot ta pasele. Te lumkʼinal ya xlekub sok ya sitin (Joel 2:23-26). Jich yuʼun ya sta yorail te ya x-ayin bayal weʼelil ta swenta te skʼop Dios ta patil bael. Jich la yal te Jehová: «Ya jmal cohel te Espíritu cuʼun ta stojol spisil ants-winiquetic, ya me yalic scʼop-jalwanej te aquerem-nichʼnabic soc te awantsil-nichʼnabic [...]. Ha nix hich te aʼbatetic soc te criadahetic ya jmalbe cohel ta stojolic te Espíritu cuʼun ta hich ora» (Joel 2:28, 29). Jaʼukmeto maba kʼot ta pasel-a te kʼalal sujtik tal ta slumalik te israeletike, kʼot ta pasel bayal jaʼbil ta patil, ta Pentekostes ta jaʼbil 33. ¿Bin yuʼun te jich ya kaltike?

15. Jich bitʼil ya yal Hechos 2:16, 17, ¿bin la sjelontes jtebuk te Pedro kʼalal la yalbey skʼoplal te bin ya yal Joel 2:28, sok bin ya yakʼ jnaʼtik-abi?

¹⁵ Ta swenta te chʼul espiritu, te jpuk-kʼop Pedro la yalbey skʼoplal te bin ya yal Joel 2:28, 29 kʼalal ay bin chajpnax kʼot ta pasel ta Pentekostes ta jaʼbil 33. Ta las nueveniwan ta sab, te Dios la smal koel schʼul espiritu, te machʼatik kʼot ta stojolik te chʼul espiritu kaj yalbeyik skʼoplal te «yutsil yaʼtel te Diose» ta yanyantik kʼopiletik (Hech. 2:11). Pero ¿labal jtatik ta ilel te la stuuntes yan kʼopetik te Pedro kʼalal la yalbey skʼoplal te albilkʼop ay ta libro yuʼun Joel? (Kʼopona Hechos 2:16, 17). Te Jehová jich la yakʼ te ya yal te Pedro: «Ta nopol slajibal cʼahcʼal». Ma jaʼuk la yakʼbey stuuntes te kʼopil «ta patil» te xchie. Te slajibal kʼajkʼal la yale, jaʼ te slajibal kʼajkʼal yuʼun te Jerusalén sok te templo sok jaʼ yorailix te ya yakʼ  tal koel schʼul espiritu te Dios «ta stojol spisil ants-winiquetic». Jaʼ-abi ya yakʼ ta naʼel te bayal jaʼbil kʼax te maba kʼot ta pasel te albilkʼop la yal te Joele.

16. 1) ¿Bin-utʼil koltaywan te chʼul espiritu ta scholel te skʼop Dios ta sbabial siglo? 2) ¿Bin-utʼil ya xkoltaywan ta ora ini?

¹⁶ Ta patil te la yichʼ malel koel tal te chʼul espiritu ta sbabial siglo bayalxan jajch ta cholel te skʼop Diose. Kʼalal te jpuk-kʼop Pablo la stsʼibay te karta ta stojol te colosaetik ta jaʼbil tal 61 la yal te la yichʼ cholbeyel skʼop Dios spisil te machʼatik «ayic ta yeʼtal chʼulchan» (Col. 1:23). Kʼalal te Pablo la yal te bintik ay «ta yeʼtal chʼulchan» jaʼ la yalbey skʼoplal spisil te lugaretik te naʼbil sba ta kʼajkʼal-abi. Ta kʼajkʼal ini ta swenta te schʼul espiritu te Jehovae pujkem «cʼalal ta stiʼil bahlumilal» te skʼop Diose (Hech. 13:47; ilawil te rekuadro « Ya jmal cohel te Espíritu cuʼun»).

17. ¿Bin-utʼil jelonem te bitʼil kʼoem ta koʼtantik te albilkʼop la yal te Joel ta swenta te kʼulubetike?

¹⁷ ¿Bin-a te jelone? Ta ora ini kʼoemix ta koʼtantik ta lek te albilkʼop ya yalbey skʼoplal te Joel 2:7-9. Ya jnaʼtikix ta lek te ma jaʼuk ya yalbey skʼoplal te scholel skʼop Diose, jaʼ ya yalbey skʼoplal te bin la spasik te soldadoetik yuʼun Babilonia kʼalal la yochintayik te Jerusalén ta 607 te kʼalal mato jaʼuk jkʼajkʼaleltik-a.

18. ¿Bin-a te ma jelonem ta lum yuʼun te Jehovae?

¹⁸ ¿Bin-a te maba jeloneme? Jaʼ te yakik ta scholel skʼop Dios te j-abatetik yuʼun Jehová ta bayuk sok te bayal ta chajp te bitʼil ya spasike (Mat. 24:14). Ni junuk gobierno ya xjuʼ ya smakotik ta spasel te kaʼteltike. Ta swenta te ya yakʼbotik bendision te Jehová yakotik ta scholel sok yip koʼtantik te lek yachʼil kʼop ta swenta te Wentainele. Ya kakʼ jbatik ta tojobtesel yuʼun te Jehová sok spekʼelil koʼtantik swenta ya xkʼot ta koʼtantik te albilkʼopetik ay ta Bibliae, sok smukʼulinej koʼtantik te jaʼ ya yakʼ jnaʼtik «spisil te bin smelelil» te bin-ora lek ya yil stukele (Juan 16:13).