1. Onjila yipi yelilongiso Manji Russell la vamanji vakuavo va kuama kuenda momo lie onjila yaco ya kuatela esilivilo?

CI PITAHÃLA ocita canyamo konyima, Manji Charles Taze Russell locimunga cimue citito vakuakulilongisa Embimbiliya va fetika oku linga olohongele. Ovo va yonguile oku kuata elomboloko lieci Embimbiliya lilongisa catiamẽla ku Yehova Suku, ku Yesu Kristu, eci ci pita lava va fa kuenda ocisembi. Onjila va kuama yoku lilongisa ya lelukile. Manji umue o linga epulilo kuenje vamanji vakuavo va linga akonomuiso ocisonehua locisonehua ci likuata lepulilo liaco. Noke, ovo va soneha loku soleka ovina va sanga vakonomuiso va linga. Onjila eyi yoku lilongisa ya kuata esilivilo lialua, momo lekuatiso lia Yehova va tẽla oku kuata elomboloko liovina vialua viocili Cembimbiliya okuti toke cilo tu kuatisiwavo lalongiso aco.

2. Momo lie olonjanja vimue ka ca lelukile oku kuata elomboloko liasuapo liatiamẽla kovitumasuku Viembimbiliya?

² Vamanji vaco vakuakulilongisa Embimbiliya, noke va limbuka okuti, oku lilongisa eci Embimbiliya li popia catiamẽla kelongiso limue ca leluka, pole, oku kuata elomboloko liocitumasuku cimue Cembimbiliya ka ca lelukile. Momo lie? Esunga limue lieli okuti, olonjanja vimue tu kuata lika elomboloko lia suapo liovitumasuku Viembimbiliya osimbu vi kasi oku tẽlisiwa. Pole, kuli esunga likuavo. Oco tu kuate elomboloko liwa liocitumasuku cimue, tu sukila oku konomuisa ocitumasuku caco cosi. Nda tua luluvalela lika konepa yimue yocitumasuku, loku siapo olonepa vikuavo, ka tu kuata elomboloko liasuapo. Citava okuti eci oco ca pita locitumasuku cimue ci sangiwa kelivulu lia Yoeli. Tu kũlĩhĩsi ocitumasuku caco loku konomuisa esunga lieci tu sukilila oku linga epongoloko kelomboloko lietu.

3-4. Toke cilo, elomboloko lipi tua kuata liatiamẽla kocitumasuku ca Yoeli 2:7-9?

 ³ Tanga Yoeli 2:7-9. Yoeli wa tukuile ocitumasuku cimue cokuti, apange a laikele oku kundula o Isareli. Lovayo alio kuenda lolombanjo ndevi violohosi, apange aco a lia ovikũla viosi va mola kovaso avo! (Yoe. 1:4, 6) Vokuenda kuanyamo alua, tua kuata elomboloko liokuti ocitumasuku eci ca tukula okuti afendeli va Yehova va kamamako oku kunda ndapange, okuti ka va liwekapo. Kuenje upange waco woku kunda wa laikele oku tukuñunya ‘olofeka’ ale omanu vana va kasi oku songuiwa lasongui vetavo. *

⁴ Nda tu tanga lika elivulu lia Yoeli 2:7-9, elomboluilo eli li pondola oku molẽha okuti liasuapo. Pole, eci tu sokolola lutate kocitumasuku cosi ca Yoeli, tu limbuka okuti tu sukila oku pongolola elomboloko lietu. Tu konomuisi asunga akuãla a cimbila uvangi.

5-6. Epulilo lipi li lingiwa poku tanga elivulu lia (a) Yoeli 2:20? (b) Yoeli 2:25?

⁵ Tete kũlĩhĩsa ohuminyo ya Yehova yatiamẽla kefengi liapange poku popia hati: “Ava va tunda konano [apange] ndi vopa kokuene ha va endi kupãla.” (Yoe. 2:20) Nda apange a sokisiwa Lolombangi Via Yehova, vina vi pokola kocikundi ca Yesu coku kunda olondaka viwa loku linga olondonge, momo lie Yehova a likuminyila oku va tuma kupãla? (Esek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Ocili okuti, Yehova ka tumi kupãla afendeli vaye vakuekolelo, pole, o tuma kupãla vana va talisa ohali afendeli vaye.

⁶ Esunga liavali li sangiwa kelivulu lia Yoeli 2:25 kuna Yehova a popia hati: “Ndu piñainyalipo alima ana a liwa lolohoka viange viokuti, olohuma lavõle lapange lapolovi nda tuma kokuene.” Nda apange a sokisiwa lakundi Vusoma, momo lie Yehova a ecela ‘onima omo liupange wavo? Eci nda ca lomboloka okuti esapulo lietu li koka ekundu. Pole, hacoko ci lomboloka. Esapulo tu kunda li popela ovimuenyo kuenda li pondola oku vetiya olondingaĩvi oku likekembela. (Esek. 33:8, 19) Eci ocina cimue ciwa kokuavo, pole, ka ci lomboloka ekundu!

7. Olondaka viokuti “noke ciya” vi sangiwa kelivulu lia Yoeli 2:28, 29, vi lomboloka nye?

⁷ Tanga Yoeli 2:28, 29. Tu konomuisi esunga liatatu liatiamẽla kocitumasuku caco. Kũlĩhĩsa olondaka Yehova a popia hati: “Noke ciya okuti ndi sukumũila espiritu liange”; ci lomboloka okuti, noke liapange oku mala upange va tambula oco va u linge. Nda apange a sokisiwa lakundi Vusoma wa Suku, momo lie Yehova a va sukumũila lika espiritu liaye noke lioku malusula Ocitumasuku caco, ci lombolola apange a kuete ovipala viomanu kuenda oku eca uvangi? Ocili okuti, tu sukila ekuatiso liespiritu sandu vokuenda kupange waco. Nda okuti ka tua kuatele ekuatiso liaco, nda ka tua tẽlele oku kunda vemẽhi lialambalalo, latateko vokuenda kuanyamo alua.

8. Olohuma via tukuiwa kelivulu Liesituluilo 9:1-11 vi lomboloka velie? (Tala ociluvialuvia koñoño.)

⁸ Tanga Esituluilo 9:1-11. Kaliye tu konomuisa esunga liakuãla. Kosimbu, tua popaile okuti ocitumasuku ca Yoeli catiamẽla kapange ci lomboloka upange woku kunda, omo okuti ci kuete elitokeko locitumasuku ci sangiwa kelivulu Liesituluilo. Ocitumasuku kelivulu Liesituluilo ci lombolola okuti olohuma viaco, via setahãla ovipala viomanu kuenda kovitue viavo ‘ku kuete cimue ca setahãla  akolowa ulu.’ (Esit. 9:7) Vokuenda kuolosãi vitãlo ovio vi talisa ohali ‘omanu vana ka va kuete ondimbukiso ya Suku kovipolo viavo’ okuti ovanyãli va Suku. (Esit. 9:4, 5) Ocitumasuku eci citava okuti ci tiamisiwila kafendeli va Yehova olombuavekua. Lutõi walua, ovo va siata oku sapula esombiso lia Suku koluali lulo lũvi kuenje eci ca siata oku temisa ovanyãli.

9. Etepiso lipi likasi pokati Kolohuma vocitumasuku ca Yoeli levi via tukuiwa kelivulu Liesituluilo?

⁹ Ocili okuti ovina vimue via tukuiwa kocitumasuku ca Yoeli, vi kuete elitokeko levi via tukuiwa kelivulu Liesituluilo. Pole, kuli etepiso limue. Ndeci, ocitumasuku ca Yoeli ci lekisa okuti olohuma vi lia ovikũla viosi. (Yoe. 1:4, 6, 7) Pole, vocinjonde ca Yoano, olohuma via “handelekiwa oco ka vi ka nyõle ovikũla vio kilu lieve.” (Esit. 9:4) Olohuma Yoeli a mola via tundilila ko norte. (Yoe. 2:20) Pole, olohuma Yoano a mola via tunda vekungu. (Esit. 9:2, 3) Vocitumasuku ca Yoeli, olohuma, Yehova o vi tuma kupãla. Pole, kelivulu Liesituluilo, Suku ecelela okuti olohuma vi malusula upange wavo. Ka kuli uvangi laumue u lekisa okuti Yehova ka sanjukilile upange wavo.—Tanga okakasia losapi hati, “ Ovitumasuku Viatiamẽla Kolohuma—Vimuamue Pole, Elomboloko Lia Litepa.”

10. Lombolola ndomo Embimbiliya li lekisa okuti olohuma via tukuiwa la Yoeli levi via tukuiwa kelivulu Liesituluilo vi lomboloka ovina via litepa.

 ¹⁰ Omo lietepiso li kasi pokati kovitumasuku evi vivali, pamue tu sima okuti ka vi kuete elitokeko. Anga hẽ eci ci lomboloka okuti, olohuma via tukuiwa la Yoeli via litepa lolohuma via tukuiwa kelivulu Liesituluilo? Ocili okuti via litepa. Embimbiliya olonjanja vimue li tukula ondaka yimue, yeca alomboloko a litepa. Oco omunu a kuate elomboloko liasuapo, o sukila oku tanga ulandu wosi. Ndeci, kelivulu Liesituluilo 5:5 Yesu o tukuiwa okuti, “ohosi yocikoti ca Yuda,” osimbu okuti kukanda 1 Petulu 5:8 Eliapu lia tukuiwa hati ‘ohosi yi koma.’ Ndaño okuti tua konomuisa ale ovina vimue viatiamẽla kovitumasuku viaco, handi lopo tu sukila elomboluilo likuavo liatiamẽla kocitumasuku ca Yoeli. Lipi elomboluilo liaco?

11. Ovina vipi via tukuiwa ku Yoeli 1:6 kuenda 2:1, 8, 11, okuti vi tu kuatisa oku kũlĩha eci ci lomboloka olohuma?

¹¹ Nda tua konomuisa lutate ovisonehua vikuavo viocitumasuku ca Yoeli, tu limbuka okuti uprofeto Yoeli wa tukula uyaki umue wasualali. (Yoe. 1:6; 2:1, 8, 11) Yehova wa popele okuti wa laikele oku tuma ‘olohoka’ okuti (asualali vo ko Bavuluno) oco va yambule va Isareli vakuesino. (Yoe. 2:25) Olohoka viaco, via tukuiwa okuti vio “konano” momo va Bavuluno va lundula va Isareli yo konano. (Yoe. 2:20) Olohoka viaco, vi sokisiwa locimunga cimue ca sokiyiwa ciwa colohuma. Kuenje Yoeli wa popia hati: “Omunu omunu amako vohoka yaye. . . . Va pitila vimbo, va somboka lolupesi ovimbaka. Va iñila volonjo, va iñilila polonjanela ndovimunu.” (Yoe. 2:8, 9) Sokolola kulandu waco. Asualali va kasi povitumãlo viosi. Lomue o pondola oku vunda. Lomue o pondola oku puluka kosipata ya va Bavulono!

12. Ocitumasuku ca Yoeli catiamẽla kolohuma ca tẽlisiwa ndati?

¹² Kunyamo 607 O.Y., va Bavulono (ale va Kaldea) va lundula olupale luo Yerusalãi ndolohuma. Embimbiliya li popia hati: “Soma ya va Kaldea, leye wa ipa amalehe vavo losipata . . . lomue a kuatela ohenda ci kale ukuenje lufeko, ci kale osekulu lekongo. Vosi wa va eca povaka aye. Va yoka onjo ya Suku, va kupula ocimbaka ca Yerusalãi, kuenje ayemba aco osi va a imba ondalu, loku nyõla ovikuata viosi via tĩla.” (2 Asa. 36:17, 19) Eci va Bavulono va mala oku nyõla ofeka omanu va ponduile lika oku popia hati: “Ekalasoko, ka yi kuete omunu ndaño ocinyama, ya eciwa peka lia va Kaldea.”—Yer. 32:43.

13. Tukula eci ci lomboloka olondaka vi sangiwa ku Yeremiya 16:16, 18.

¹³ Eci pa pita 200 kanyamo noke liocitumasuku ca Yoeli oku tẽlisiwa, Yehova wa tuma Yeremiya oku tukulavo eci catiamẽla koku kundula kua laikele oku lingiwa la va Bavulono. Yeremiya wa tukula okuti va Bavulono va laikele oku yambula va Isareli va lingaile ovina vĩvi loku vambata vosi. Yehova wa popia hati, “‘Tala, numisa anyanga alua olõsi kuenje a va pipa; noke numisa anyanga alua kuenje a va yeva kolomunda viosi, kuenda kovivulu viosi, lokaleva osi ovawe. . . . Fetuluinya luvali evĩho liavo lekandu liavo.’” Ndaño o kalunga ale ovisenge ka via ponduile oku vundisa va Isareli vakuesino, okuti va puluka ku va Bavulono.—Yer. 16:16, 18.

14. Otembo yipi Yoeli 2:28, 29 ca tẽlisiwa?

¹⁴ Uprofeto Yoeli o tukulavo ovina viwa viatiamẽla koku tumbuluiwa. Ofeka ya laikele oku ima vali apako. (Yoe. 2:23-26) Eci ci lekisa okuti kovaso yoloneke Yehova wa laikele oku eca okulia kualua kuespiritu. Yehova wa likuminya hati: ‘Ndi sukumũila espiritu liange komanu vosi kuenda omãla vene valume lomãla vene vakãi va imba owanji. . . Ndaño kakuenje lokafeko vakuopange ndi sukumũila espiritu liange.’ (Yoe. 2:28, 29) Yehova wa likuminya oku sukumũla espiritu sandu. Pole ka ca lingiwile eci va Isareli va tunda ko Bavulono oku tiukila kofeka yavo. Kuenje ca tẽlisiwa lika noke yotembo yimue ko Pendekoste kunyamo wa 33 K.K. Tua ci kũlĩha ndati?

15. Ndomo ca tangiwa kelivulu Liovilinga 2:16, 17, epongoloko lipi liatiamẽla ku Yoeli 2:28, Petulu a linga kuenda eci ci lekisa nye?

¹⁵ Keteke Liopendekoste, kelivala lieceya komele, kua pita cimue ci komohĩsa. Espiritu sandu, lia sukumũiwa kocimunga cimue colondonge kuenje va fetika oku vangula “catiamẽla kovilinga vi komõhisa via Suku.” (Ovil. 2:11) Upostolo Petulu wa vetiyiwa oku sokisa ulandu owu locitumasuku ca Yoeli 2:28, 29. Pole, Petulu poku tukula ulandu waco, wa vetiyiwavo oku linga epongoloko limue. Lipi epongoloko liaco? (Tanga Ovilinga 2:16, 17.) Upostolo Petulu ka fetikile londaka yokuti, “noke liovina evi,” pole, eye wa popia hati; “Koloneke via sulako” okuti ca lombolokele esulilo lioloneke via va Yudea. Koloneke viaco via sulako, espiritu lia Suku lia laikele oku sukumũiwila “komanu vosi.” Eci ci lekisa okuti kua laikele oku pita otembo yimue oco ocitumasuku ca Yoeli ci tẽlisiwe.

16. Espiritu lia Suku lia kuatisa ndati kupange woku kunda kocita catete kuenda li tu kuatisavo ndati koloneke vilo?

¹⁶ Noke lia Suku oku sukumũila espiritu liaye Kakristão vo kocita catete, ovo va fetika oku kundila kolonepa viosi violuali. Eci upostolo Paulu a sonehela ukanda waye ku va Kolosai  kunyamo 61 K.K., eye wa popia okuti olondaka viwa via kundiwa komanu “vosi va kasi vemehi lilu.” (Va Kol. 1:23) Koloneke via Paulu ondaka yokuti, “vosi va kasi vemehi lilu” yi tiamisiwila kolonepa viosi violuali eye a kundila. Lekuatiso liespiritu sandu lia Yehova, upange woku kunda wamamako ‘toke kasulilo o kilu lieve’!—Ovil. 13:47; tanga okakasia losapi hati, “ Ndi Sukumũila Espiritu Liange.”.”

17. Epongoloko lipi lia lingiwa kelomboloko lietu lia tiamẽla ku Yoeli 2:7-9?

¹⁷ Nye ca pongoloka? Cilo, tu kuete elomboloko lia suapo liocitumasuku ca Yoeli 2:7-9. Olondaka viaco ka vi tiamisiwila kupange wetu woku kunda, pole, vi tiamisiwila kelinga olohoka vio ko Bavulono via lekisa poku lundula o Yerusalãi kunyamo 607 O.Y.

18. Ocina cipi ka ca pongolokole catiamẽla kafendeli va Yehova?

¹⁸ Ocina cipi ka ca pongolokele? Afendeli va Yehova vamamako oku kunda olondaka viwa kolonepa viosi poku kuama olonjila viosi vi tava. (Mat. 24:14) Layimue ombiali yi pondola oku tu tateka oku amamako oku kunda. Kuenje lasumũlũho a Yehova tu amamako oku lekisa ombili kuenda utõi poku kunda olondaka viwa Viusoma! Lumbombe tuamamako oku tava ekuatiso lia Yehova, oco tu kuate elomboloko liocitumasuku Cembimbiliya omo tua kolela okuti votembo yi sesamẽla eye o tu ‘songuila kocili cosi’!—Yoa. 16:13.