Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 14

Mvita Wufumina ku Norte!

Mvita Wufumina ku Norte!

‘Dikabu dimueka diyiza ku ntoto’ami.’YOELI 1:6.

NKUNGA 95 Muinda Wumbuelama Kukienzuka

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Buidi yaya Russell ayi mua dingumba baba longukilanga Kibibila, ayi ndandu mbi bawu babaka?

VAMA vioka khama di mimvu tona yaya Charles Russell ayi mua dingumba di minlonguki mi Kibibila batona kukutakana. Bawu baba tomba kuzaba mbi Kibibila kinlonga matedi Yave Nzambi, Yesu Klisto, kuidi mutu kankuendanga bo kafuidi ayi matedi khudulu yi Yesu. Phila baba longukilanga Kibibila, yiba sadisa kuvisa kiedika. Dedi, wumueka mu bawu waba vananga kiuvu, bosi dingumba dioso baba fionguninanga mu Kibibila kadika lutangu luntubila matedi kiuvu beni. Kutsuka, bawu baba sonikanga mambu baba visanga mu Kibibila. Yave wuba sakumuna beni, mvandi banunga kubakula malongi mawombo ma Kibibila nate bubu befu mvitu tumbakilanga ndandu.

2. Kibila mbi tulenda visila mu phila yinkaka mbikudulu yi Kibibila?

2 Minlonguki beni mi Kibibila bamona ti vadi disuasana kubakula kiedika ki malongi ma Kibibila ayi kuvisa buboti tsundukulu yi zimbikudulu zi Kibibila. Kibila mbi tulenda tubila mawu? Kibila kitheti: Khumbu ziwombo tumvisilanga buboti mbikudulu mu thangu yawu yidi mu kusalama voti yima mana kusalama. Kibila kinkaka: Muingi tuvisa mbikudulu mu phila yifuana, tufueti longuka mambu moso mantubila mbikudulu beni. Kibila befu kutsikika to mayindu mu lutangu lumueka lu mbikudulu beni, tulenda visila yawu mu phila yinkaka. Ayi mawu mamonika mu mbikudulu yidi mu buku yi Yoeli. Ndoku tutubila matedi mbikudulu beni, ayi tumona bibila mbi tuidi muingi kubalula phila tuaba visilanga yawu.

3-4. Phila mbi tumvisilanga mbikudulu yi Yoeli 2:7-9?

3 Tanga Yoeli 2:7-9. Yoeli wubikula ti makhoko voti mindedeka minkuiza tutula divula di Isaeli. Mindedeka beni midi beni nzala diawu minkuiza sadila menu mawu madi buka ma khosi muingi kudia biabio bammona! (Yoeli 1:4, 6) Mu mimvu miwombo befu tuaba visilanga ti mbikudulu beni yintubila matedi Zimbangi zi Yave, ayi tuaba tubanga mvandi ti dedi makhoko voti mindedeka miwombo, dikabu di Yave dinkuiza tatamana kusamuna. Ayi mambu bankuiza longa mala tulula “ntoto” voti batu bantumukinanga zifumu zi binganga. *

4 Befu kutsikika to mayindu mu Yoeli 2:7-9, tunkuiza mona buka ti mbikudulu beni yintubila matedi kisalu ki kusamuna tumvanganga. Vayi bo tubue fiongunina mbikudulu beni, tumueni ti tufueti balula phila tumvisilanga yawu. Tuentubila bibila binna bituvanga kubalula phila tumvisilanga mbikudulu ayoyi.

BIBILA BINNA MUINGI KUBALULA PHISULU’ITU

5-6. Kiuvu mbi tulenda kuyikuvusa befu kufiongunina buboti (a) Yoeli 2:20? (b) Yoeli 2:25?

5 Kibila kitheti, tala mambu Yave kakanikisa mu mbikudulu yintubila matedi makhoko voti mindedeka: ‘Yela kumu tatula kinanu kuidi no wunkuizila ku khonzo yi norte [makhoko voti mindedeka].’ (Yoeli 2:20) Mawu matuvanga kuyikuvusa: Boti makhoko voti mindedeka badi Zimbangi zi Yave, bantumukinanga nsiku Yesu kavana wu kulonga ayi kukitula batu milandikini miandi, kibila mbi Yave kankanikisila kuba ‘batatula kinanu’? (Yehezekeli 33:7-9; Matai 28:19, 20) Mawu ma tusadisa kuvisa ti Yave kasinkuiza tatula ko bisadi biandi bikuikama, vayi wala tatula biuma voti batu bantomba kuvanga bisadi biandi bubi.

6 Kibila kimmuadi, tala mambu Yave katuba mu Yoeli 2:25: ‘Ayi minu yela bafundisa mu mimvu ba ludila kuidi makhoko voti mindedeka mikhambulu mavavi, midi beni nzala, midi beni nganzi, masodi mama yimfila kuidi beno.’ Mawu ma tuvanga kuyikuvusa: Boti makhoko voti mindedeka badi minsamuni, kibila mbi Yave kala ‘bafundisila’ mu kisalu kiawu? Boti buawu, khanu tunkuiza tuba ti zitsangu tunlonganga zintuadisanga ziphasi kuidi batu. Vayi masi ko mawu mammonikanga, kibila zitsangu tunlonganga, zinsadisanga batu kubalula mavanga mawu ayi kuvukisa miela miawu. (Yehezekeli 33:8, 19) Mawu maba tuadisanga mayangi kubika kuandi ziphasi!

7. Dedi bummonisina Yoeli 2:28, 29, mbi kikuma ‘bosi’ kinsindula?

7 Tanga Yoeli 2:28, 29. Tala kibila kintatu—Yave wutuba: ‘Bosi, yala kulumuna phevi’ama yinlongo’. Mansudula ti mawu mala monika bo makhoko voti mindedeka bala manisa kisalu kiawu. Boti makhoko voti mindedeka badi minsamuni, kibila mbi Yave kala kulumunina to phevi’andi yinlongo ba kumanisa kisalu ki kusamuna? Bukiedika, vantombuluanga lusalusu lu phevi yinlongo muingi kuvanga kisalu ki kusamuna, kibila tumviokilanga mu zinzomono ziwombo ayi khumbu zinkaka bankandiminanga kisalu kitu.

Khomba J. F. Rutherford va kimueka na baklisto bankaka basolua baba tuamanga ntuala mu kusamuna mu kibakala matedi lufundusu Nzambi kala tuadisa mu nza ayiyi yiwedi mambi. (Tala dilongi 14, lutangu 8)

8. Banani mbikudulu yi Nzaikusu 9:1-11 kamfuanikisa banga mindedeka? (Tala fikula yidi va thonono.)

8 Tanga Nzaikusu 9:1-11. Buabu mona kibila kinna. Mu mimvu mima vioka tuaba tubilanga ti mbikudulu yi Yoeli yintubila matedi Zimbangi zi Yave, kibila mu buku yi Nzaikusu muidi mvandi mbikudulu yintubila matedi mindedeka. Vayi yawu yintubila nkangu wu mindedeka midi bizizi banga bizizi bi batu ayi mu mintu miawu muidi ‘buka zi kolowa zi wola.’ (Nzaikusu 9:7) Banani kamfuanikisa banga mindedeka mu mbikudulu beni? Baklisto basolua mu phevi yinlongo yi Yave. Mu kibila mbi? Kibila dedi bo mindedeka minzinganga to zingonda zitanu vayi bantatisanga batu, baklisto basolua mvawu bantatisanga zimbeni zi Nzambi voti “batu bakhambulu [kidimbu] ki Nzambi mu zimbulu ziawu.” (Nzaikusu 9:4, 5) Buidi bamvangilanga mawu? Bo bansamunanga mu kibakala tsangu yi lufundusu lu Nzambi, yawu yimvanganga bankua mambi kukuazuka.

9. Disuasana mbi didi mindedeka bantubila mu mbikudulu yi Yoeli ayi midi mu Nzaikusu yi Yoane?

9 Bukiedika ti vadi mambu madi mu mbikudulu yi Yoeli mandedakana na madi mu mbikudulu yi Nzaikusu. Vayi vadi mankaka madi disuasana. Dedi: Mu mbikudulu yi Yoeli mindedeka badia bititi bioso. (Yoeli 1:4, 6, 7) Vayi mu mbikudulu yi Nzaikusu yi Yoane, mindedeka mitambula nsua wu ‘kubika vanga mbi kuidi bititi bi ntoto.’ (Nzaikusu 9:4) Dinkaka, mu mbikudulu yi Yoeli, mindedeka mibasikila ku khonzo norte. (Yoeli 2:20) Vayi mu mbikudulu yi Yoane miawu mibasikila ku diyenga. (Nzaikusu 9:2, 3) Mu mbikudulu yi Yoeli, Yave wukukisa mindedeka beni, vayi mu Nzaikusu nandi wubika miawu mimanisa kisalu kiawu. Ayi vasi ko ni diambu dimmonisa mu mbikudulu yi Nzaikusu ti Yave kasa kuangalala ko mu kisalu bavanga.—Tala tsielu yintuba “ Zimbikudulu Zitedi Makhoko voti Mindedeka—Mambu Madedakana, Vayi Tsundu Yiviakana.

10. Kibibila kinsadilanga kidimbu voti kiuma kimueka muingi kulonga mambu maviakana? Vana kifuani.

10 Buabu, tulenda tuba ti mindedeka bantubila mu mbikudulu yi Yoeli disuasana midi na mindedeka bantubila mu Nzaikusu? Ngete. Kibila midi tsundu yiviakana mu zimbikudulu zia ziwadi. Zikhumbu ziwombo Kibibila kinsadilanga kidimbu voti kiuma kimueka muingi kulonga mambu maviakana. Ayi muingi tuzaba tsundu yi diambu beni, tufueti tanga diyindu dioso. Dedi mu Nzaikusu 5:5, Yesu ba kuntangunina “Khosi yi dikanda di Yuda,” vayi 1 Petelo 5:8, bamfuanikisa Satana banga “khosi yidi mu nzala.” Mu kutala bivisa bioso tuma tubila, tummona ti buka vantombulu phisulu yimona mu matedi mbikudulu yi Yoeli. Buidi tulenda visila yawu?

MBI YAWU YINSUNDULA?

11. Mambu mbi buku yi Yoeli 1:6 ayi 2:1, 8, 11 kantubila, malenda tusadisa kubakula banani bamfuanikisa banga mindedeka?

11 Mu kufiongunina buboti mbikudulu yoso yi Yoeli, tumueni ti yawu yintubila matedi mvita. (Yoeli 1:6; 2:1, 8, 11) Mu mbikudulu beni, Yave waba bikula ti wunkuiza sadila ‘nkangu wu masodi’ wu basi Babiloni, muingi kutulula basi Isaeli baba manga kuntumukina. (Yoeli 2:25) Nkangu beni baku wutedila “wufumina ku norte” kibila basi Babiloni banuanisina basi Isaeli ku khonzo norte. (Yoeli 2:20) Ayi nkangu beni wu masodi ma basi Babiloni, wawu bamfuanikisa banga nkangu wu mindedeka. Yoeli wutuba matedi masodi beni: ‘Kadika [disodi] wunkuenda mu nzil’andi. . . . Bankota ku divula, bammaka mu luphangu. Bankota mu zinzo, bankota mu zinela buka mivi.’ (Yoeli 2:8, 9) Yindulabu mambu maba monika. Masodi ma basi Babiloni batiamuka ku divula dioso di Yelusalemi. Basi Isaeli basa baka ko va kusuamina ayi va kutinina!

12. Buidi mbikudulu yi Yoeli yitedi mindedeka yisundukila?

12 Dedi bo mindedeka mintuludilanga bititi, basi Babiloni mvawu bakota ayi batulula divula dioso di Yelusalemi mu mvu 607 A.T.K. Kibibila Kintuba: ‘Ntinu wu basi Kaladea, wuvonda matoko mawu mu mbedi . . . kasa mona ko kiadi babakala, bakieto, biboba ni batu babela. Nzambi wutambika biabioso mu mioko miandi. Ntinu wuvika nzo yi Nzambi yikiedika, wutulula luphangu lu Yelusalemi, wuvika mu mbazu bibanga biawu ayi wutulula biuma bioso bi luvalu.’ (2 Lusansu 36:17, 19) Basi Babiloni batulula tsi yoso. Batu boso bazaba Yelusalemi mu thangu yikhulu baba tubanga: ‘Diawu dituluka, vasiala ko ni batu ni bibulu, bavana diawu mu mioko mi basi Kaladea.’—Yelemia 32:43.

13. Sudikisa tsundu yi matangu madi mu Yelemia 16:16, 18.

13 Bo vavioka 200 di mimvu tona Yoeli kabikula mambu amomo, Yave wusadila mbikudi Yelemia muingi kabikula mambu mankaka basi Babiloni bayiza vanga. Nandi wutuba ti basi Babiloni bala bila mu bisuamunu bioso basi Isaeli baba vanganga mambu mambi ayi bala babuila. “Wubue tuba: ‘Yidi mu kutumisa minlobi miwombo,’ butubidi Yave, ‘ayi bawu bala kuba loba. Bosi yala fila khonga yi minlozi muingi ba mulenga, ayi bawu bala mutomba mu bibuangu bioso, mu mbata miongo, ayi mu bisuamunu bi mamanya. . . . Minu yala futisa zinzimbala ziawu ayi masumu mawu moso.’” Bukiedika, mu lutululu lu basi Babiloni, ni miḿbu, ni minsitu, misa nunga ko kusueka basi Isaeli baba manga tumukinanga Yave.—Yelemia 16:16, 18.

MAMBU MAMONA

14. Thangu mbi mbikudulu yidi mu Yoeli 2:28, 29 yisalama?

14 Mbikudi Yoeli wubikula mvandi zitsangu zimboti, mu mambu mamona Yave kala vanga. Nandi wutuba ti ntoto wala bue buta mimbutu. (Yoeli 2:23-26) Ayi mua thangu kuntuala, Yave wuvana bidia biwombo bi kiphevi. Nandi wukanikisa: “Yala dukula phevi’ami kuidi batu ba mimvila mioso,” butubidi Yave, “ayi bana binu ba babakala ayi ba bakieto bala bikula . . . Ayi kuidi mimvika miami mi babakala ayi mi bakieto yala dukula phevi’ami.” (Yoeli 2:28, 29) Mbikudulu ayoyi yisa fika salama ko mu thangu basi Isaeli babasika va kivika ku Babiloni ayi bavutuka ku tsi’awu, vayi yawu yisalama bo vavioka zisekulu ziwombo mu mvu 33 T.K, mu nkungi wu Pentekoti. Buidi tuzabidi mawu?

15. Mu Mavanga 2:16, 17, bikuma mbi Petelo kabalula bidi mu mbikudulu yi Yoeli 2:28, ayi mbi mawu mammonisa?

15 Tuzabidi mawu, kibila mu kilokula ki 9 va meni mu nkungi beni wu Pentekoti, vamonika diambu dimueka di mangitukulu. Phevi yinlongo yikulumuka mu dingumba di minlandikini baba bakutakana ayi batona kusamuna “mambu mangitukulu ma Nzambi.” (Mavanga 2:11) Mvuala Petelo wutuadusu kuidi phevi yinlongo mu kusudikisa ti mambu mamonika mu kilumbu beni, mawu mbikudi Yoeli kabikula. Vayi bo katubila mawu, nandi wubalula mua bikuma mu thuadusulu yi phevi. Bikuma mbi? (Tanga Mavanga 2:16, 17.) Petelo kasa tonina ko mu kikuma “bosi,” dedi buididi mu mbikudulu yi Yoeli, vayi nandi wutuba: “mu bilumbu bitsuka.” Mu kutonina mu phila ayoyi, nandi waba tubila matedi bilumbu bitsuka bi luyalu lu basi Yuda. Mu bilumbu beni bitsuka, nandi wutuba ti phevi yinlongo yi Nzambi yala kulumuka “mu batu boso.” Mawu mammonisa ti vavioka mimvu miwombo muingi mbikudulu yi Yoeli yisalama.

16. Buidi phevi yinlongo yisadisila kisalu ki kusamuna mu sekulu yitheti ayi buidi yidi mu kusadisila mu bilumbu bitu?

16 Mu thangu Nzambi kakulumuna phevi yinlongo kuidi baklisto mu sekulu yitheti, bawu batona kisalu ki kusamuna ayi banunga kusamuna mu nza yoso. Diawu mu nkanda mvuala Polo kasonikina basi Kolosai mu mvu 61 T.K, nandi wutuba ti “nsamu wumboti wusamunu muidi bivanga bioso bidi va ntoto.” (Kolosai 1:23) Mu bilumbu bi mvuala Polo, kikuma “muidi bivangu bioso” kiaba sundula mu bibuangu bioso biba batu. Mu lusalusu lu phevi yinlongo yi Yave, bubu kisalu ki kusamuna kima vitila nate mu bibuangu bilutidi kinanu voti—“nate ku sukisina nza”!—Mavanga 13:47; tala tsielu yintuba “ Yala Kulumuna Phevi’ami.

PHISULU YIMONA

17. Phisulu mbi yimona tuma baka mu mbikudulu yi Yoeli 2:7-9?

17 Phisulu mbi yimona tuma baka mu mbikudulu yi Yoeli 2:7-9? Mu bukhufi, tubemona ti matangu amomo masintubila ko matedi kisalu kitu ki kusamuna, vayi mantubila matedi mambu masodi ma basi Babiloni bavanga bo bakota muingi kutulula Yelusalemi mu mvu 607 A.T.K.

18. Mambu mbi makhambu baluka mu matedi dikabu di Yave?

18 Mambu mbi makhambu baluka? Dikabu di Yave dintatamana kulonga mu ziphila zioso zitsangu zimboti mu bibuangu bioso. (Matai. 24:14) Vasi ko ntinu wulenda tula nkaku mu nsua tutambula wu kulonga. Ayi mu lusakumunu lu Yave, kisalu kitu bubu kima luta kuenda ntuala kuvioka mu thangu yikhulu ayi tuidi mu kusamuna mu kibakala zitsangu zimboti zi Kintinu! Vayi mu kukikulula, tuidi lufiatu ti mu thangu yifuana Yave wala tatamana kutu vana phisulu yisulama yi zimbikudulu zi Kibibila ayi nandi wala tudiatisa “mu kiedika kioso”!—Yoane 16:13.

NKUNGA 97 Diambu di Nzambi di Tuvana Moyo

^ Lut. 5 Mu mimvu miwombo kumbusa, tuaba yindulanga ti mbikudulu yi Yoeli yidi mu kapu yi 1 ayi 2, yaba tubila matedi kisalu ki kusamuna kidi mu kuvangama mu bilumbu bitu. Vayi, vadi bibila binna bimmonisa ti tufueti balula phila tumvisilanga mbikudulu beni. Ndoko tumonona bibila beni.

^ Lut. 3 Dedi, mona lutangu 14 nati 16 madi mu dilongi Bivangu Bimmonisa Nduenga yi Yave mu Kibanga ki Nsungi ki 15 Ngonda Yinna, mvu 2009.