IKPƐYI ƐLĀ Ō KLƆCƐ ƆMƐ 17
“N Hī Aá Ka Aɔ́ya”
“N hī aá ka aɔ́ya, ohígbū ka ɔdā dóódu nɛ̄ n pó ŋmá ɛgiyí Ádā um mā, n le ɛjɛ̄ɛ̄jī nū kpó ka lɛ aá.”—UJƆ́N. 15:15.
IJÉ ƆMƐ 13 Alɔ Yɛce Ocabɔ Ku Ukraist
ƆDĀ NƐ ALƆ GÁĀ NWU A *
1. Ɛgɛnyá nɛ a lɔfu ya ku awɔ mɛmla ɔcɛ kóō wɛ ɛnɛɛnɛ ɔya a?
ƆDAŊ ku a dɔka ō wɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ku ɔcɛ, a cika ō bēē lɛ eko taajɛ ku a piyatɔha mla ɔcɛ ɔɔma. Abɔ aa gē da iyi aa lɛyikwu aɔdā nɛ aa gbɛla mla ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya aa lɛ a, aa géē je piya ɛnɛɛnɛ ɔya. Amáŋ ekoohi ó gē lɔnɔ ō wɛ ɛnɛɛnɛ ɔya ku Ujisɔsi. Ɔdiya a?
2. Ɔdi wɛ ɔdā aflɛyi nōo ya nōó lɔfu lɔnɔ tu alɔ ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
2 Ɔdā aflɛyi nōo ya nōó lɔfu lɔnɔ a wɛ kahinii, alɔ i má Ujisɔsi eyī jejee ɛ ŋ. Ācɛ O Yɛce Ukraist alɛwa ɛpleeko ku acotɛhɔ a má unwalu nyā duu. Amáŋ Upíta nōo wɛ ɔcotɛhɔ a kahinii: “Aá yíihɔtū tū ɔ̄ nááná nɛ̄ aá kōō má ɔ̄ jéjéē ŋ́ mā. Aá cɛ̄ɛ̄lā nū nááná nɛ̄ aá kē má ɔ̄ jéjéē ɛ́ɛ́ ŋ́ mā, anɔ́ɔ aá kē gwéeyē nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi nɛ̄ okónu í ka ɔ́ glá ŋ́.” (1 Upít. 1:8) Ó lɛ a, ó tɔɔtɛ ō wɛ ɛnɛɛnɛ ɔya ku Ujisɔsi, ɔdaŋ nɛ alɔ i kóō má ɔ jejee ɛ ŋ.
3. Ɔdi wɛ ɔdā ɔmpa nōo ya nōó lɔfu lɔnɔ tu alɔ ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
3 Ɔdā ɔmpa nōo ya a wɛ kahinii, alɔ i lɔfu kɛla lɛ Ujisɔsi ŋ. Eko duuma nɛ alɔ gē gbɔɔkɔ, Ujehofa nɛ alɔ gē kɛla lɛ ɔ a. Ó wɛ ɔkwɛyi ku alɔ gē gbɔɔkɔ o bu ipu iye ku Ujisɔsi, amáŋ, ó wɛ Ujisɔsi nɛ alɔ gē kɛla lɛ ɔ a kpaakpa a ŋ. Ku ɔkwɛyi a ba, Ujisɔsi i kóō dɔka ku alɔ gbɔɔkɔ lɛ ɔ ŋ. Ɔdiya a? Ohigbu ka ɔkɔ ō gba wɛ ipu aya ku ɛ̄gbā ō gba ku alɔ, Ujehofa ofoofunu nɛ alɔ kē cika ō gba ɛ̄gba ā. (Umát. 4:10) Naana a, alɔ lɔfu mafu ku alɔ yihɔtu ku Ujisɔsi kpɔ.
4. Ɔdi wɛ ɔdā ɔmɛta nōo ya nōó lɔfu lɔnɔ tu alɔ ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a, ɔdi nɛ alɔ kē gáā leyi yɛ ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?
4 Ɔdā ɔmɛta nōo ya a wɛ kahinii, Ujisɔsi lā ɔkpanco, ohigbu ɔɔma alɔ i gáā lɔfu yɔ klla piyatɔha mla ɔ gla ŋ. Amáŋ, ɔdaŋ nɛ alɔ i kóō yɔ mla Ujisɔsi ŋ, alɔ lɔfu nwu ɔdā alɛwa lɛyikwu ɔ kpɔ. Alɔ géē leyi yɛ aɔdā ɛnɛ nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ ku ɛma nɛ alɔ lɛ mla ɔ a kóō yɔ i lɔfu. Aflɛyi a, alɔ leyi yɛ ɔdā nōo ya ɛɛ nōó cɛgbá ku alɔ wɛ ɛnɛɛnɛ ɔya ku Ujisɔsi a.
ƆDIYA NƐ ALƆ CIKA Ō WƐ ƆYA KU UJISƆSI A?
5. Ɔdiya nōó cɛgbá nɛhi ku alɔ wɛ ɔya ku Ujisɔsi a? (Má ikpati nōo kahinii: “ Ō Wɛ Ɔya Ku Ujisɔsi Géē Ya Ku A Wɛ Ɔya Ku Ujehofa” mɛmla “ Ɔwɛ Okpaakpa Ō Má Ujisɔsi.”)
5 Alɔ cika ō je piya ɔya ku Ujisɔsi, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō lɛ ɛma olɔhi mla Ujehofa. Ɔdiya ɛɛ nōó cika ō lɛ a mɛ? Má ɔdā ɛpa nōo ya a. Aflɛyi, Ujisɔsi da ayikpo ku nu kahinii: “Ádā ā abɔ̄yī nū yíihɔtū tū aá. Ó yíihɔtū tá aá ohígbū ka aá yíihɔtū tū um.” (Ujɔ́n. 16:27) Ó klla da uwa kahinii: “Ɔ̄cɛ dúúmā í wā ɛgiyí Ádā um glá ŋ́, ń tááfú ŋ́ ó yɛ ŋmá ɛgiyí um.” (Ujɔ́n. 14:6) Ɔdaŋ nɛ alɔ yɔ i nya ō wɛ ɔya ku Ujehofa, nɛ alɔ i kē wɛ ɔya ku Ujisɔsi ɛ ŋ, ó géē lɛbɛɛka alɔ yɔ i nya ō gā ipu inu amáŋ alɔ i dɔka ō bu ɔwɛ okompinu a ŋ. Ujisɔsi klla bi ocabɔ ɔɔma le yuklɔ, eko nɛ ó kɛla lɛyikwu iyi nu ka anuɔ wɛ “okómpīinu nɛ̄ aálá gē bū” a. (Ujɔ́n. 10:7) Ɔdā ɔmpa nōo ya a, wɛ ka Ujisɔsi ya ɛgbla ku uce ō ya ku Adā nu yiili. Ó da ayikpo ku nu kahinii: “Ɔ̄cɛ nōo lɛ um má, lɛ Ádā ā má ɛɛ́.” (Ujɔ́n. 14:9) Ó lɛ a, ɔwɛ ō cɛgbá nɛhi éyi nɛ alɔ lɔfu jé Ujehofa a, wɛ ō nwu ɛlā lɛyikwu oyeeyi ku Ujisɔsi nɛ. Abɔ alɔ yɔ i nwu ɛlā lɛyikwu Ujisɔsi gɔbu a, ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ ɔ a géē yɔ i lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔɔma kē i yɔ i ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Adā nu a kóō bēē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ duu.
6. Ɔdi wɛ ɔdā ɔhá nōo ya ɛɛ nɛ alɔ cika ō lɛ ɛma mla Ujisɔsi a? Lɛ ɔ teyi peee.
6 Alɔ cika ō lɛ ɛma mla Ujisɔsi, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ku Ujehofa kóō po ɔkɔ ō gba ku alɔ. Ɛnyā i wɛ ō ka ka “o bu ipu iye ku Ondu alɔ Ujisɔsi” ofoofunu oŋmɛyi ku ɔkɔ ō gba ku alɔ ŋ. Alɔ cika ō ya fiyɛ ɔɔma. Alɔ cika ō jé ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ Ujehofa gē bi Ujisɔsi le cila ɔkɔ ō gba ku alɔ a. Ujisɔsi da ayikpo ku nu kahinii: “Ɔdā dúúmā nɛ̄ aá bī iyē kú um ba, n géē yá uwā.” (Ujɔ́n. 14:13) Ujehofa wɛ ɔcɛ nōo gē po klla gē cila ɔkɔ ō gba ku alɔ a. Ó kē lɛ íkwu je lɛ Ujisɔsi kóō ya ɔdā duuma nɛ anuɔ bi ɔtu a. (Umát. 28:18) Gbɔbu ɛɛ ku Ɔwɔico kóō po ɔkɔ ō gba ku alɔ, ó géē má ɔ ɔdaŋ ku alɔ yuklɔ mla ukɔ́ ku Ujisɔsi gbɔbu. Ocabɔ mafu, Ujisɔsi kahinii: “Ohígbū ka ɔ́dāŋ ka aá kwú ɔdōōbɔ̄bí nɛ̄ ācɛ yá aá ā í yá uwā ɛhi, Ádā aá nōo yɔ̄ ɔkpáncō ā, géē je ákú aá yá aá ɛhi dúú. Amáŋ ɔ́dāŋ ka aá tá ō je ɔdōōbɔ̄bí nɛ̄ ācɛ yá aá ā yá uwá ɛhi, Ádā aá nōo yɔ̄ ɔkpáncō ā, í gáā je ɔdōōbɔ̄bí nɛ̄ aá yá ā yá aá ɛhi ŋ́ dúú.” (Umát. 6:14, 15) Ó lɛ a, ó cɛgbá nɛɛnɛhi ku alɔ ya odee mla ācɛ ɔwɛ ogbonɛnɛ, ɛgɛ nɛ Ujehofa mla Ujisɔsi gē ya mla alɔ a!
7. Anyɛ gáā lɛ itene ŋma ikwū ku Ujisɔsi a?
7 Ācɛ nōo lɛ ɛma mla Ujisɔsi foofunu a gáā lɛ itene ŋma ikwū ku nu a. Ɛgɛnyá nɛ alɔ bi le jé a? Ujisɔsi ka ka ó géē ‘kwu ohígbū aóklóbīya nū.’ (Ujɔ́n. 15:13) Ācɛ nōo gba Ujehofa ɛ̄gbā klla kwū gbɔbu ɛɛ ku Ujisɔsi kóō wa ipu ɛcɛ nyā, géē cɛgbá ō nwu ɛlā lɛyikwu Ujisɔsi klla gáā yihɔtu nu. Ujehofa géē je uwa heyi ŋma ɔlekwu, ācɛ bɛɛka Ebraham mla Usara, Umosisi, mla Urehabu a. Naana a, é géē cɛgbá ō ya kéē lɛ ɛma mla Ujisɔsi, o ya ɛɛ kéē lɔfu lɛ oyeeyi piyoo.—Ujɔ́n. 17:3; Ācot. 24:15; Uhíb. 11:8-12, 24-26, 31.
8-9. Ɔdi nɛ alɔ géē ya ɔdaŋ ku alɔ wɛ ɔya ku Ujisɔsi a, ɔdiya nɛ ɔɔma kē cɛgbá ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ujɔ́ni 15:4, 5 mafu a?
8 Alɔ gweeye nɛhi ō yuklɔ tɔha mla Ujisɔsi ipu uklɔ ku ɔna ō ta, mla ō nwu ācɛ ɛlā lɛyikwu ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a. Eko nɛ Ujisɔsi yɔ ipu ɛcɛ a, ó wɛ itica. Ŋmiifi nɛ ó kē cigbihi gā ɔkpanco a, ó humayi má ɔwɛ fu lɛ alɔ lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ géē bēē yuklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ācɛ ɛlā a, ohigbu ka anu a wɛ otrɛyi ku ujɔ a. Ó gē má ɛgɛ nɛ a gē ceyitikwu lɛ, o ya ɛɛ ku a ta ācɛ alɛwa abɔ kéē wa i jé ɔ mla Adā nu a, ó kē jɛ ɔ eyī nɛɛnɛhi. Aku ɔkwɛyi a ba, ɔdaŋ ku Ujehofa mla Ujisɔsi i ta alɔ abɔ ŋ, alɔ i gáā lɔfu yuklɔ nyā gboogboo gla ŋ.—Jé Ujɔ́ni 15:4, 5.
9 Ubáyíbu nwu alɔ peee, ka ɔdaŋ ku alɔ i ya ku alɔ lɛ ɛma mla Ujisɔsi klla bi ɛma ɔɔma lɔfu lɔfu ŋ, ó lɛ ɔwɛ duuma nɛ alɔ géē ya ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu gla ŋ. Ó lɛ a, alɔ kɛla lɛyikwu aɔdā ɛnɛ nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ ku alɔ kwu piya ɔya ku Ujisɔsi a.
ƐGƐ NƐ A GÉĒ YA KU A JE PIYA ƆYA KU UJISƆSI
A géē je piya ɔya ku Ujisɔsi, ŋma lɛ ō (1) ya ku a jé ɔ lɔɔlɔhi, (2) gbɛla ku a klla ya odee bɛɛka anu, (3) ta ayinɛ ku Ukraist abɔ, ku a klla (4) yɛce ōmiya duuma nɛ ɔwa ku Ujehofa le kwaajɛ a (Má ogwotu ɔmɛ 10-14) *
10. Ɔdi wɛ ɔdā aflɛyi nɛ alɔ cika ō ya, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
10 (1) Ya ku a jé Ujisɔsi lɔɔlɔhi. Alɔ lɔfu ya ɛnyā ŋma lɛ ō jé ɔkpá ku Umatiyu, Umaki, Uluku mla Ujɔni. Ɔdaŋ ku alɔ gē gbɛla tu aɛga ku Ubáyíbu nōo kɛla lɛyikwu oyeeyi ku Ujisɔsi a, alɔ géē wa i jé Ujisɔsi lɔɔlɔhi, klla lɛ ojilima ce ɔ, ohigbu ɛgɛ nɛ ó ya odee mla ācɛ ɔwɛ ogbonɛnɛ lɛ a. Ocabɔ mafu, naana nɛ Ujisɔsi wɛ ɔkpani ku ayikpo ku nu a, ó ya ɛlā mla uwa bɛɛka é wɛ aɔfiyɛ ku nu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, ó da uwa ɔdā nōo yɔ ipu ɔtu ku nu, mla ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ lɛ a. (Ujɔ́n. 15:15) Eko duuma nɛ ɔtu le biya lɛ uwa, ɔtu gē biya lɛ Ujisɔsi duu, ó klla gē jikwu mla uwa. (Ujɔ́n. 11:32-36) Ācɛ nōo wɛ aolɛla ku Ujisɔsi a kóō má, ku ācɛ nōo miyɛ ɛlā ku Ujisɔsi a je piya aɔya ku nu. (Umát. 11:19) Ɔdaŋ ku alɔ gē gbla Ujisɔsi ya ɔwɛ nɛ ó ya odee mla ayikpo ku nu, alɔ géē lɛ ɛma olɔhi mla ācɛ, klla lɛ eeye fiyɛ. Alɔ klla géē lɛ ojilima ce Ujisɔsi fiyɛ.
11. Ɔdi wɛ ɔdā ɔmpa nɛ alɔ cika ō ya, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a, ɔdiya ɛɛ nɛ ɔɔma kē cɛgbá a?
11 (2) Gbɛla ku a klla ya odee bɛɛka Ujisɔsi a. Ɛma ku alɔ mla Ujisɔsi géē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, ɔdaŋ ku alɔ wa i jé ɔ lɔɔlɔhi fiyɛ klla gē gbɛla bɛɛka anu a. (1 Ukɔ́r. 2:16) Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā gbla Ujisɔsi ya a? Má ocabɔ éyi. Ujisɔsi gē gbɛla lɛyikwu ō ta ācɛ ɔhá abɔ fiyɛ ō ya ɔdā nōo he ɔ ɔtu a. (Umát. 20:28; Uróm 15:1-3) Ohigbu ɛgɛ nɛ Ujisɔsi gē gbɛla nyā a, ó le tutu ō je iyi nu taajɛ lɛ ācɛ ɔhá klla je ɔdobɔbi nɛ ācɛ ya ɔ a ya uwa ɛhi. Ó gē cɔnu fiya ohigbu ɔdā nɛ ācɛ gē ka lɛyikwu ɔ a ŋ. (Ujɔ́n. 1:46, 47) Ó klla gē cɛ ku ɔdobɔbi nɛ ɔcɛ ya gboji gboji ɛ ma, kóō lɛ abɔ kwu ɔwɛ ɛgɛ nɛ ó gē ya odee mla ɔcɛ ɔɔma ŋ. (1 Utím. 1:12-14) Ujisɔsi kahinii: “Ɔ́dāŋ́ ka aá gē yíihɔtū tá iyī aá, cɛ́ɛ́ ācɛ géē jé ka aá wɛ ayíkpó kú um.” (Ujɔ́n. 13:35) Ó géē lɔhi ku a da iyi uwɔ ɔka kahinii: “N gē yɛce ocabɔ mafu ku Ujisɔsi, ŋma lɛ o ya ɛjɛɛji ɔdā nɛ um jé ku um ya gla, o ya ɛɛ ku ɛbɔ kóō yɔ ɔtahɛ ku ami mɛmla ayinɛ um ipu ujɔ?”
12. Ɔdi wɛ ɔdā ɔmɛta nɛ alɔ cika ō ya, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a, ɛgɛnyá nɛ alɔ kē gáā ya ɔ a?
12 (3) Ta ayinɛ ku Ukraist abɔ. Ɔdā duuma nɛ alɔ gē ya lɛ ayinɛ ku Ukraist a, Ujisɔsi gē má ɔ ku anu nɛ alɔ gē ya ɔ lɛ ɔ a. (Umát. 25:34-40) Ɔwɛ okpɔcii éyi nɛ alɔ gē ta ayinɛ ku Ujisɔsi abɔ a, wɛ ō bi ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ lɛ tɔɔna klla nwu ācɛ ɔhá ɛlā ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ku alɔ kóō ya a. (Umát. 28:19, 20; Ācot. 10:42) Ɔdaŋ ka “aálá ɔhá” a i ta ayinɛ ku Ujisɔsi abɔ ŋ, ó lɛ ɔwɛ duuma nɛ uwa ofoofu uwa géē lɔfu yuklɔ ku ɔna ō ta néē yɔ i ya ipu oduudu ɛcɛ babanya abɔyi uwa gla ŋ. (Ujɔ́n. 10:16) Ɔdaŋ ku a wɛ ipu ígwu ku aala ɔhá a, eko duuma nɛ a nyɔ i yuklɔ ku ɔna ō ta a, a yɔ i mafu ku a yihɔtu ayinɛ ku Ukraist mla Ujisɔsi abɔyi nu.
13. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu bi ɛlā ku Ujisɔsi nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulúku 16:9 le yuklɔ a?
13 Alɔ klla géē wɛ aoklobiya mla ancɛnya ku Ujehofa mla Ujisɔsi, ɔdaŋ ku alɔ gē bi ije ku alɔ le je otabɔ tu uklɔ nɛ uwa ɛplɛɛpa gē leyi kwu ɔ ipu ɛcɛ nyā a. (Jé Ulúku 16:9.) Ocabɔ mafu, alɔ lɔfu bi ije le je otabɔ tu uklɔ néē i ya ipu oduudu ɛcɛ a, é kē i bi ije a le je otabɔ tu uklɔ ku ɔna ō ta néē gē ya ipiipu ipɔlɛ, ō bi ɔ le teyi tu aagbla ku alɔ, bɛɛka Agbla Ku Ajɔɔcɛ mla aagbla ku alɔ ɔhá. É klla gē bi ije a le je otabɔ lɛ ayinɛ alɔ nɛ aɔdā amiya amāŋ aɔdobɔbi ɔhá ya da uwa, nōo cɛgbá otabɔ a. Alɔ kóō lɔfu bi ije ku alɔ le je otabɔ lɛ ujɔ ku alɔ, o ya ɛɛ kéē bi ɔ le ya ɛgbá ku uwa. Alɔ klla lɔfu je otabɔ lɛ ācɛ nɛ alɔ abɔyi alɔ jé kéē cɛgbá otabɔ a. (Aíit. 19:17) Ɛnyā wɛ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ lɔfu je otabɔ lɛ ayinɛ ku Ukraist a.
14. Ɔdi wɛ ɔdā ɔmɛnɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:15, 16 mafu ku alɔ cika ō ya, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
14 (4) Yɛce ōmiya duuma nɛ ɔwa ku Ujehofa le kwaajɛ a. Abɔ Ujisɔsi wɛ otrɛyi ku ujɔ a, alɔ géē tubla ɔ ajaajɛ, ɔdaŋ ku alɔ gē yuklɔ tɔha mla ācɛ néē fu kéē leyi kwu alɔ a. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:15, 16.) Ocabɔ mafu, babanya alɔ yɔ i ceyitikwu ku alɔ má kē yɔ i bi Aagbla ku Ajɔɔcɛ ku alɔ le yuklɔ lɔɔlɔhi. Ohigbu ɛnyā a, é lɛ aujɔ ōhī kpo bɔha, klla lɛ ɛji ku ɛga ō tɔɔna ku aujɔ ōhī piyabɔ. Ōmiya nyā lɛ ɔ ya tɔɔtɛ lɛ ɔwa ku Ujehofa kéē lɛ ije nɛhi ŋma ipu ije nɛ ācɛ gē bi le ya ɛhi a gbotu. Ayinɛ alɔ ōhī yɔ i ya ku ōmiya ɛpɛpɛ nyā kóō jɛ uwa iyē. Ohigbu kē lɔfu yɔ ipu ujɔ éyi gboji gboji ɛ klla lɛ ɛma olɔhi mla ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ ɔɔma fiyɛ. Amáŋ babanya é yɔ i da uwa kéē nyɔ gā ipu ujɔ ɔhá. Ɔtu gē he Ujisɔsi nɛɛnɛhi, eko duuma nɛ ó má ayinɛ alɔ nōo hayi kpaakpa nyā yɔ i cɛtra ōmiya nyā klla yɔ i yuklɔ mla ɔ!
AƆYA KU UJISƆSI PIYOO
15. Ɛgɛnyá nɛ ɛma ku alɔ mla Ujisɔsi géē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ ɛcɔbu a?
15 Ācɛ néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi mla Alelekwu Ihɔ a, lɛ eyiyoce ō yɔ mla Ujisɔsi piyoo, mɛmla ō cɔcɛ́ mla ɔ ipu Ajɔɔcɛ Ku Ɔwɔico. É géē má Ujisɔsi, kɛla mla ɔ klla piyatɔha mla ɔ lɔɔlɔhi. (Ujɔ́n. 14:2, 3) Ujisɔsi géē mafu ihɔtu lɛ ācɛ nōo lɛ eyiyoce ō lā oyeeyi ipu ɛcɛ nyā duu, klla lɛ ɛlá wu uwa. Naana néē gáā má Ujisɔsi eyī ŋ ma a, ɛma néē lɛ mla ɔ a géē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ kpɔ, abɔ é géē yɔ i jɔɔnyɛ oyeeyi nɛ Ujehofa mla Ujisɔsi ya tɔɔtɛ lɛ uwa a.—Ayis. 9:6, 7.
16. Ɔhā nyá nɛ alɔ gáā lɛ, ɔdaŋ ku alɔ wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
16 Ɔdaŋ ku alɔ cɛ ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi, alɔ géē lɛ ɔhā alɛwa. Ocabɔ mafu, ó géē mafu ihɔtu klla ta alɔ abɔ babanya. Alɔ klla lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō lā oyeeyi opiyoo. Ɛ̄nɛ̄ ō kóō cɛgbá fiyɛ duu a wɛ kahinii, ɛma nɛ alɔ lɛ mla Ujisɔsi a, géē ya ku alɔ lɛ ɛma nōo cɛgba fiyɛ duu a mla ɔcɛ ɔhá, anu kē wɛ ɛnɛɛnɛ ɛma ō lɛ mla Ujehofa nōo wɛ Adā ku Ujisɔsi a. A hɛɛbɛ ɛnɛɛnɛ ɛga nɛ alɔ lɛ ō wɛ ɔya ku Ujisɔsi a?
IJÉ ƆMƐ 17 “N Cɛ”
^ par. 5 Ayikpo ku Ujisɔsi bi ihayi ōhī lɛ kɛla klla yuklɔ tɔha mla Ujisɔsi, ɛnyā ya é kwu piya aɛnɛɛnɛ ɔya. Ujisɔsi dɔka ku alɔ wɛ aɔya ku nu duu. Amáŋ, ó gáā tɔɔtɛ lɛ alɔ ō wɛ aɔya ku Ujisɔsi, ɛgɛ nɛ ó tɔɔtɛ lɛ ayikpo ku nu a ŋ. Ikpɛyi ɛlā nyā géē kɛla lɛyikwu aɔdā ōhī nōo ya nōó lɔfu lɔnɔ ta alɔ, mla aɔdā ōhī nɛ alɔ géē ya ku alɔ wɛ ɔya ku Ujisɔsi klla bi ɛma a lɔfu lɔfu.
^ par. 55 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: (1) Eko duuma nɛ alɔ gē ya ɛ̄gbā ō gba ku apɔlɛ, alɔ lɔfu klɔcɛ lɛyikwu oyeeyi ku Ujisɔsi mla ɛgɛ nɛ ó yuklɔ ku ɔna ō ta ku nu a. (2) Ipu ujɔ, alɔ lɔfu ceyitikwu ku alɔ ba ɛbɔ mla ayinɛ alɔ. (3) Ɔdaŋ ku alɔ gē yuklɔ ku ɔna ō ta mla ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ, alɔ géē yɔ i mafu ku alɔ yɔ i ta ayinɛ ku Ukraist abɔ. (4) Eko duuma néē lɛ aujɔ kpo bɔha, alɔ kóō yɛce ōmiya ku anyakwɔcɛ ku ujɔ a.
