1. Kʼaru tento teʼxbʼaanu wiibʼ li kristiʼaan re naq teʼwanq saʼ amiiwil?

RE NAQ wiibʼ li poyanam teʼwanq saʼ amiiwil, tento teʼxkʼe xhoonalebʼ re aatinak chirix li nekeʼxkʼoxla, li nekeʼrekʼa ut li xeʼxkʼul chaq. Abʼan, naq naqakʼoxla wank choʼq ramiiw li Jesús, maare tqakʼoxla naq qʼaxal chʼaʼaj xbʼaanunkil. Qilaq wiibʼ oxibʼ li xyaalal.

2. Bʼar wank li xbʼeen xyaalal li naru naxchʼaʼajki chiqu wank choʼq ramiiw li Jesús?

² Li xbʼeen xyaalal aʼan naq inkʼaʼ naqil ru li Jesús chi kutankil. Naabʼalebʼ laj paabʼanel saʼ xkutankilebʼ li apóstol xeʼrekʼa ajwiʼ ribʼ chi joʼkaʼin. Usta joʼkan, li apóstol Pedro kixye rehebʼ: «Laaʼex inkʼaʼ eerilom ru li Jesukriist, abʼan nekera. Us ta inkʼaʼ nekeril ru anaqwan, abʼan nekepaabʼ» (1 Ped. 1:8). Joʼkan bʼiʼ, moko aajel ta ru rilbʼal li Jesús chi xkutankil re wank choʼq ramiiw.

3. Bʼar wank li xkabʼ xyaalal?

³ Li xkabʼ xyaalal aʼan naq inkʼaʼ nokooruuk chi aatinak rikʼin li Jesús. Naq nokootijok naqabʼaanu chiru li Jehobʼa. Yaal naq nokootijok saʼ xkʼabʼaʼ li Jesús, abʼan moko rikʼin ta nokooʼaatinak. Relik chi yaal, li Jesús inkʼaʼ naraj naq tootijoq chiru, xbʼaan naq li tijok aʼan ajwiʼ li loqʼonink, ut kaʼajwiʼ li Jehobʼa tqaloqʼoni ru (Mat. 4:10). Usta joʼkan, naru naqakʼutbʼesi naq naqara li Jesús.

4. a) Bʼar wank li rox xyaalal? b) Kʼaru tqil saʼ li tzolom aʼin?

 ⁴ Li rox xyaalal aʼan naq inkʼaʼ nokooruuk chi wank rikʼin li Jesús xbʼaan naq wank saʼ choxa. Abʼan, usta inkʼaʼ naqil ru saʼ tibʼelej, naru naqanaw ru chiʼus. Saʼ li tzolom aweʼ tqil kaahibʼ li naʼlebʼ li tento tqabʼaanu re wank saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Jesús. Abʼan xbʼeenwa qilaq kʼaʼut naq qʼaxal aajel ru wank saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Kriist.

5. Kʼaʼut naq tento toowanq choʼq ramiiw li Jesús? (Chaawil ajwiʼ ebʼ li kaaxukuut « Wi nokoowank choʼq ramiiw li Jesús toowanq choʼq ramiiw li Jehobʼa» ut « Tzʼaqal tzʼaqalaq li qarahom chirix li Jesús»).

⁵ Tento naq toowanq choʼq ramiiw li Jesús re naq toowanq saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Jehobʼa. Kʼaʼut naqaye aʼin? Qilaq wiibʼ li xyaalal. Xbʼeen, li Jesús kixye rehebʼ li xtzolom: «Aʼ ajwiʼ li Yuwaʼbʼej narahok eere. Aʼan nekexra laaʼex xbʼaan naq nikineera» (Juan 16:27). Kixye ajwiʼ: «Maaʼani naxik rikʼin li Yuwaʼbʼej, wi inkʼaʼ ta saʼ inkʼabʼaʼ» (Juan 14:6). Wi junaq li kristiʼaan naraj wank choʼq ramiiw li Jehobʼa abʼan moko wank ta saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Jesús, chanchan tawiʼ naq naraj ok saʼ jun li nimla ochoch chi inkʼaʼ tnumeʼq saʼ li okebʼaal. Li Jesús kiroksi jun li eetalil joʼ aʼin naq kixye: «Laaʼin li rokebʼaalebʼ li karneer» (Juan 10:7). Li xkabʼ xyaalal aʼan naq li Jesús kixkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru li xnaʼlebʼ li Xyuwaʼ. Kixye rehebʼ li xtzolom: «Li xʼilok wu, xril ru li Yuwaʼbʼej» (Juan 14:9). Joʼkan naq jun rehebʼ li xnimal ru naʼlebʼ li tento tqabʼaanu re xnawbʼal ru li Jehobʼa, aʼan xnawbʼal ru chiʼus li Jesús. Wi inkʼaʼ naqakanabʼ xnawbʼal ru,  qʼaxal tqara. Ut wi inkʼaʼ naqakanabʼ jilok chixkʼatq li Jesús, qʼaxal tqara li Xyuwaʼ.

6. Bʼar wank jun chik xyaalal re naq toowanq choʼq ramiiw li Jesús?

⁶ Tento naq toowanq choʼq ramiiw li Jesús re naq tsumeeq li qatij. Aʼin naraj xyeebʼal naq moko kaʼaj tawiʼ tqaye junelik «saʼ xkʼabʼaʼ li Jesukriist» naq tooraqeʼq chi tijok. Tento naq chʼolchʼooq chiqu chanru naq li Jehobʼa naroksi li Jesús re xsumenkil li qatij. Li Jesús kixye rehebʼ li xtzolom: «Chixjunil li teetzʼaama saʼ inkʼabʼaʼ, laaʼin tinbʼaanunq re» (Juan 14:13). Li naʼabʼink ut nasumenk re li qatij aʼan li Jehobʼa, abʼan kixkanabʼ naq li Ralal tbʼaanunq re li rajom (Mat. 28:18). Naq toj maajiʼ naxsume li qatij, naxkʼe reetal ma xqapaabʼ ebʼ li naʼlebʼ li kixkʼe li Jesús. Jun eetalil, aʼan kixye: «Wi laaʼex nekekuyebʼ xmaak leeras eeriitzʼin, leechoxahil Yuwaʼ tixkuy tixsach ajwiʼ eemaak. Wi ut inkʼaʼ nekekuyebʼ xmaak leeras eeriitzʼin, chi moko leeYuwaʼ tixkuy tixsach eemaak» (Mat. 6:14, 15). Peʼyaal naq wank xwankil naq naqabʼaanu rehebʼ li junchʼol li usilal li nekeʼxbʼaanu qe li Jehobʼa ut li Jesús?

7. Kʼaru tento tqabʼaanu re xtawbʼal rusilal li xkamik li Jesús?

⁷ Kaʼajwiʼ li teʼwanq saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Jesús teʼxtaw tzʼaqal rusilal li xkamik. Chanru naqanaw aʼin? Li Jesús kixye naq tixkʼe «li xyuʼam saʼ xkʼabʼaʼebʼ li ramiiw» (Juan 15:13). Ebʼ li xmoos li Yos li inkʼaʼ xeʼxtzʼeqtaana li xeʼwank naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ tento naq teʼxnaw ru chiʼus ut tento naq teʼxra. Ebʼ li winq ut ixq li tiikebʼ chaq xchʼool joʼ laj Abrahán, li xSara, laj Moisés malaj li xRahab teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo, abʼan ebʼ aʼan tento naq teʼwanq choʼq ramiiw li Jesús re naq teʼxkʼul li junelik yuʼam (Juan 17:3; Hech. 24:15; Heb. 11:8-12, 24-26, 31).

8, 9. Joʼ naxkʼut Juan 15:4, 5, kʼaru tooruuq xbʼaanunkil saʼ xkʼabʼaʼ naq wanko saʼ amiiwil rikʼin li Jesús, ut kʼaʼut naq tento toowanq saʼ aatin rikʼin?

⁸ Jwal oxloqʼ chiqu naq nokooruuk chi tzʼaqonk rikʼin li Jesús saʼ li puktesink ut chi xkʼutbʼal li chaabʼil esilal chirix li Xʼawabʼejilal li Yos. Naq kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ, kixkʼut li yaal chirix li Yos. Ut chalen naq xsutqʼiik wiʼ chik saʼ choxa, joʼ Xjolomil li chʼuut, inkʼaʼ naxkanabʼ xbʼeresinkil li kʼanjel aʼin. Naril ut oxloqʼ chiru naq naqakʼe qaqʼe re xtenqʼankilebʼ joʼkʼihal teʼxkʼe ribʼ chiqu re naq teʼxnaw ru aʼan ut li Xyuwaʼ. Relik chi yaal, kaʼajwiʼ nokooruuk xbʼaanunkil li kʼanjel aweʼ rikʼin xtenqʼ li Jehobʼa ut li Jesús (taayaabʼasi Juan 15:4, 5).

⁹ Li Santil Hu kutan saqenk naxkanabʼ chiqu naq tento tqara li Jesús wi naqaj xsahobʼresinkil xchʼool li Jehobʼa. Joʼkan bʼiʼ, qilaq kaahibʼ li naʼlebʼ li aajel ru xbʼaanunkil re wank choʼq ramiiw li Jesús.

10. Bʼar wank li xbʼeen naʼlebʼ re wank choʼq ramiiw li Jesús?

¹⁰ Xbʼeen, qanawaq ru li Jesús. Re xbʼaanunkil aʼin, qilaq ebʼ li hu Mateo, Marcos, Lucas ut Juan, li natawmank saʼ li Santil Hu. Naq tqakʼoxla rix li resil li xyuʼam li Jesús ut xnawbʼal naq kirilebʼ li poyanam saʼ usilal, tixbʼaanu naq tqara ut tqoxloqʼi. Jun eetalil, inkʼaʼ kirilebʼ li xtzolom joʼ moosej, usta aʼan chaq laj Echal rehebʼ. Kirilebʼ bʼan joʼ ramiiw ut kixye rehebʼ  li naxkʼoxla ut li narekʼa saʼ xchamal li xchʼool (Juan 15:15). Narekʼa chaq li xrahilalebʼ ut nayaabʼak chaq rikʼinebʼ (Juan 11:32-36). Ut ebʼ li xikʼ nekeʼilok re xeʼxkʼe reetal naq nawank choʼq ramiiw li nekeʼxpaabʼ li naxye (Mat. 11:19). Wi naqilebʼ li junchʼol joʼ kirilebʼ li xtzolom, tqakʼam qibʼ saʼ usilal rikʼinebʼ, jwal sahaq saʼ qachʼool ut qʼaxal tqara ut tqoxloqʼi li Kriist.

11. Bʼar wank li xkabʼ naʼlebʼ re wank choʼq ramiiw li Jesús, ut kʼaʼut naq wank xwankil?

¹¹ Xkabʼ, chookʼoxlaq ut choonaʼlebʼaq joʼ li Jesús. Wi inkʼaʼ naqakanabʼ xnawbʼal ru chiʼus ut nokookʼoxlak joʼ aʼan, toowanq saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin (1 Cor. 2:16). Chanru tqakʼam qe rikʼin? Qilaq jun eetalil. Li wank chaq xwankil chiru li Jesús aʼan xtenqʼankilebʼ li junchʼol ut inkʼaʼ xsikʼbʼal li us kaʼajwiʼ choʼq re (Mat. 20:28; Rom. 15:1-3). Saʼ xkʼabʼaʼ naq joʼkaʼan nakʼoxlak chaq, qʼaxal naxkʼe chaq xchʼool chirixebʼ ut naxkuyebʼ xmaak. Inkʼaʼ kipoʼk saʼ junpaat naq kirabʼi li nekeʼxye chirix (Juan 1:46, 47). Ut inkʼaʼ kixkʼoxla naq maakʼaʼ chik rusil junaq li kristiʼaan li xmaakobʼk chaq junxil (1 Tim. 1:12-14). Jwal wank xwankil xkʼambʼal qe rikʼin, xbʼaan naq kixye: «Rikʼin aʼin chixjunilebʼ teʼnawoq re naq laaʼex intzolom: wi nekera eeribʼ cheribʼil eerib» (Juan 13:35). Joʼkan bʼiʼ, qakʼoxlaq: «Joʼ kixbʼaanu li Jesús, ma ninkʼe inqʼe chi wank saʼ tuqtuukilal rikʼinebʼ li wechpaabʼanel?».

12. Bʼar wank li rox naʼlebʼ re wank choʼq ramiiw li Jesús, ut chanru naqabʼaanu aʼin?

¹² Rox, qatenqʼaq ebʼ li riitzʼin li Kriist. Li Jesús naril naq chanchan tawiʼ yooko xtenqʼankil naq naqatenqʼa ebʼ li riitzʼin li yulbʼilebʼ ru (Mat. 25:34-40). Li xnimal ru naʼlebʼ re xkʼutbʼesinkil naq naqatenqʼahebʼ, aʼan naq tqakʼe qachʼool chi xbʼaanunkil li kʼanjel li kixkʼe saʼ ruqʼebʼ li xtzolom: xpuktesinkil resil li Xʼawabʼejilal li Yos ut xkʼebʼal ebʼ li kristiʼaan choʼq xtzolom (Mat. 28:19, 20; Hech. 10:42). Li tenqʼ li nekeʼxkʼe ebʼ li jalan chik karneer, nakʼanjelak re naq ebʼ li riitzʼin li Kriist teʼxbʼaanu li kʼanjel chirix li puktesink saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ li nabʼaanumank saʼebʼ li qakutan (Juan 10:16). Wi laaʼo wanko saʼ xyanq ebʼ li jalan chik karneer jar wa nokootzʼaqonk saʼ li kʼanjel aweʼ naqakʼutbʼesi naq naqara ebʼ li yulbʼilebʼ ru ut li Jesús.

13. Chanru naqayuʼami li naʼlebʼ li kixkʼe li Jesús saʼ Lucas 16:9?

¹³ Nokoowank ajwiʼ choʼq ramiiw li Jehobʼa ut li Jesús naq naqoksi li qatumin re xtenqʼankil li kʼanjel li nekeʼxbʼeresi (taayaabʼasi Lucas 16:9). Jun eetalil, naru nokookubʼsink chirix li nimla kʼanjel li naʼuxmank saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ re naq tpuktesimanq li chaabʼil esil saʼatqebʼ li najtil naʼajej, li kabʼlak ut li xyiibʼankil ru li naʼaj li naqoksi re xloqʼoninkil li Yos, ut naq nakʼulmank junaq li rahilal. Naru ajwiʼ nokookubʼsink saʼ li qachʼuut ut naru naqatenqʼahebʼ li qechpaabʼanel li wankebʼ saʼ rajbʼal ru (Prov. 19:17). Chi joʼkaʼin naqatenqʼahebʼ li riitzʼin li Kriist.

14. Joʼ naxchʼolobʼ saʼ Efesios 4:15, 16, bʼar wank li xka naʼlebʼ re wank choʼq ramiiw li Jesús?

¹⁴ Xka, qakʼulubʼaq li tixkʼubʼ li xmolam li Jehobʼa. Nokoowank saʼ tzʼaqal amiiwil rikʼin li Jesús, li Xjolomil li chʼuut, naq nokooʼabʼink chiruhebʼ li xaqabʼanbʼilebʼ xbʼaan chi rilbʼal li chʼuut ut ebʼ aʼan qʼaxal qʼunebʼ xchʼool qikʼin (taayaabʼasi Efesios 4:15, 16). Jun eetalil, li qamolam naxsikʼ chanru tqoksi chiʼus ebʼ li Chʼutlebʼaal Kabʼl.  Joʼkan naq, xjunajiik ru wiibʼ oxibʼ li chʼuut ut xjalmank wiibʼ oxibʼ li teep re puktesink. Ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, li qamolam xkʼosk li sachomq. Joʼkan ajwiʼ, xbʼaan chixjunil aweʼ wiibʼ oxibʼ aj puktesinel xeʼxkʼe xchʼool chi kʼayk xbʼaan naq kijalaak li xwanjikebʼ. Maare chiru naabʼal chihabʼ xeʼwank saʼ li chʼuut aʼin ut qʼaxal nekeʼxra ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ. Abʼan anaqwan xeʼtaqlaak saʼ jalan chik chʼuut. Makachʼin tana nasahoʼk saʼ xchʼool li Jesús chi rilbʼal naq ebʼ li xtzolom aʼin nekeʼxkʼulubʼa li naxkʼubʼ li xmolam li Jehobʼa.

15. Chanruhaq li qawanjik rikʼin li Jesús saʼ li kutan chalk re?

¹⁵ Ebʼ laj paabʼanel li yulbʼilebʼ ru rikʼin santil musiqʼej nekeʼroybʼeni wank rikʼin li Jesús junqʼe junqʼe kutan ut awabʼejink saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos. Teʼril ru, teʼaatinaq rikʼin ut teʼrochbʼeni (Juan 14:2, 3). Ebʼ li teʼwanq xyuʼam saʼ Ruuchichʼochʼ teʼraheʼq ut teʼosobʼtesiiq ajwiʼ xbʼaan li Jesús. Usta inkʼaʼ teʼril ru, qʼaxal teʼwanq saʼ amiiwil rikʼin li Jesús naq teʼxyal xsahil li yuʼam li kixkawresi li Jehobʼa ut Jesús choʼq rehebʼ (Is. 9:6, 7).

16. Kʼaru ebʼ li osobʼtesihom naqakʼul xbʼaan naq wanko choʼq ramiiw li Jesús?

¹⁶ Naq naqakʼulubʼa wank choʼq ramiiw li Jesús, naqakʼul naabʼal li osobʼtesihom. Jun eetalil, anaqwan nokooxra ut nokooxtenqʼa. Joʼkan ajwiʼ, naru nawank qayuʼam chi junelik. Abʼan li qʼaxal wank xwankil chiru chixjunil, wi wanko saʼ amiiwil rikʼin li Jesús, naru ajwiʼ nokoowank saʼ amiiwil rikʼin li Xyuwaʼ, aʼ li Jehobʼa. Qʼaxal oxloqʼ wank choʼq ramiiw li Jesús!