Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 17

“Mevɛlɛ Bɛ Agɔnwolɛma”

“Mevɛlɛ Bɛ Agɔnwolɛma”

“Mevɛlɛ bɛ agɔnwolɛma ɔluakɛ debie biala mɔɔ mendele menvile me Ze ɛkɛ la, memaa bɛnwu ye.”​—DWƆN 15:15.

EDWƐNE 13 Kelaese Yɛ Neazo Maa Yɛ

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Kɛzi yɛ nee awie nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ ɛ?

FANE dɔɔnwo ne ala, saa yɛyia awie na yɛkulo kɛ yɛfa ye agɔnwolɛ a, debie mɔɔ yɛdimoa yɛyɛ la a le kɛ yɛ nee ye di adwelie. Mekɛ mɔɔ yɛlɛka yɛ nzuzulɛ nee anwubielɛ yɛahile yɛ nwo la, ɔmaa yɛyɛ agɔnwolɛma. Noko saa ɔba ye wɔ Gyisɛse mɔɔ yɛfa ye agɔnwolɛ la anu a, yɛyia ngyegyelɛ bie mɔ. Bɛmɛ a le boni mɔ?

2. Ngyegyelɛ mɔɔ limoa mɔɔ yɛyia la a le boni?

2 Ngyegyelɛ mɔɔ limoa la a le kɛ yɛtɛnwunle Gyisɛse ɛlɛ. Ɛvoya mɔɔ limoa Kilisienema dɔɔnwo yiale ngyegyelɛ ko ne ala bie. Noko, ɛzoanvolɛ Pita hanle kɛ: “Bɛannwu ye ɛlɛ noko bɛkulo ye. Kɛkala bɛnnwu ye noko bɛdie ye bɛdi.” (1 Pita 1:8) Yemɔti, ɔnva nwo kɛ yɛtɛnwunle Gyisɛse ɛlɛ la, yɛbahola yɛ nee ye anyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ.

3. Ngyegyelɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ mɔɔ yɛyia la a le boni?

3 Ngyegyelɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ la a le kɛ yɛngola yɛ nee Gyisɛse ɛndendɛ. Saa yɛlɛyɛ asɔne a yɛka yɛ edwɛkɛ yɛkile Gyihova. Ɔle nɔhalɛ kɛ yɛdua Gyisɛse duma nu a yɛyɛ asɔne a, noko yɛndendɛ yɛngile ye. Nɔhalɛ nu, Gyisɛse ɛngulo kɛ yɛyɛ asɔne yɛkile ye. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ asɔneyɛlɛ le ɛzonlenlɛ, na Gyihova angome a ɔwɔ kɛ yɛsonle ye a. (Mat. 4:10) Noko, yɛbahola yɛala yɛ ɛlɔlɛ ali yɛahile Gyisɛse.

4. Ngyegyelɛ mɔɔ tɔ nsa la a le boni, na duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

4 Ngyegyelɛ mɔɔ tɔ zo nsa la a le kɛ Gyisɛse wɔ anwuma, yemɔti yɛnrɛhola yɛnrɛyia ye yɛ nee ye ɛnrɛli adwelie. Noko yɛbahola yɛanwu Gyisɛse anwo edwɛkɛ dɔɔnwo, ɔnva nwo kɛ yɛtɛyiale ye ɛlɛ la. Yɛbazuzu ninyɛne nna mɔɔ yɛbahola yɛayɛ amaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee ye lɛ anu amia la anwo. Noko mɔɔ limoa, bɛmaa yɛnlea deɛmɔti nwolɛ hyia kɛ yɛ nee Kelaese nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ la.

DUZU ATI A ƆHYIA KƐ YƐFA GYISƐSE AGƆNWOLƐ A?

5. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛfa Gyisɛse agɔnwolɛ a? (Eza nea nlɛka “ Yɛfa Gyisɛse Agɔnwolɛ A Ɔbamaa Yɛayɛ Gyihova Noko Agɔnwo Mɔ” yɛɛ “ Nyia Gyima Mɔɔ Gyisɛse Di La Anwo Adwenle Kpalɛ.”)

5 Saa yɛ nee Gyihova banyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ a, kyesɛ yɛfa Gyisɛse agɔnwolɛ. Duzu ati a ɛhye le zɔ a? Suzu ndelebɛbo nwiɔ mɔɔ ɔti yɛka ye zɔ la anwo. Mɔɔ limoa, Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛma kɛ: “Selɛ ne kulo bɛ, ɔboalekɛ bɛhulole me.” (Dwɔn 16:27) Eza ɔhanle kɛ: “Awie biala ɛmba Selɛ ne ɛkɛ kyesɛ ɔdua me nwo zo.” (Dwɔn 14:6) Saa yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛfa Gyihova agɔnwolɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛ nee Gyisɛse ɛnlɛ agɔnwolɛvalɛ kpalɛ la a, ɔle kɛ asɛɛ yɛkpondɛ kɛ yɛkɔ sua bie anu noko yɛngulo kɛ yɛfa anlenkɛ ne anu la. Gyisɛse vale ndonwo mɔɔ le kɛ ɛhye la lile gyima wɔ mekɛ mɔɔ ɔvɛlɛle ɔ nwo kɛ ɔle “mboane ne anlenkɛ ne” la. (Dwɔn 10:7) Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Gyisɛse lale ɔ Ze subane ne mɔ ali pɛpɛɛpɛ. Ɔzele ye ɛdoavolɛma kɛ: “Mɔɔ ɛnwu me la ɛnwu Selɛ ne noko.” (Dwɔn 14:9) Yemɔti, adenle titili ko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛanwu Gyihova la a le kɛ yɛbazukoa Gyisɛse anwo debie. Mekɛ mɔɔ yɛlɛsukoa Gyisɛse anwo debie la, ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye la bayɛ kpole. Yɛɛ saa yɛ nee Gyisɛse nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ a, ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ɔ Ze la bayɛ kpole.

6. Ndelebɛbo bieko mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ yɛ nee Gyisɛse nyia agɔnwolɛvalɛ la a le boni? Kilehile nu.

6 Amaa bɛadie yɛ asɔneyɛlɛ la, ɔwɔ kɛ yɛ nee Gyisɛse nyia agɔnwolɛvalɛ. Ɛhye kile kɛ, saa yɛka ye wɔ yɛ asɔneyɛlɛ awieleɛ kɛ “ɔlua Gyisɛse duma nu a,” ɛnee ɔtɛwiele. Ɔwɔ kɛ yɛnwu kɛzi Gyihova dua Gyisɛse anwo zo bua yɛ asɔneyɛlɛ la. Gyisɛse zele ɛzoanvolɛ ne mɔ kɛ: “Debie biala mɔɔ bɛkɛbiza ye wɔ me duma nu la, mebayɛ.” (Dwɔn 14:13) Ɔwɔ nu kɛ Gyihova a tie yɛ asɔneyɛlɛ na ɔbua a, noko yemaa Gyisɛse tumi kɛ ɔli Ye bodane nwo gyima. (Mat. 28:18) Kolaa na Nyamenle adie yɛ asɔneyɛlɛ la, ɔnea kɛ yɛli folɛ mɔɔ Gyisɛse dule yɛ la azo a. Kɛ neazo la, Gyisɛse hanle kɛ: “Saa bɛfa awie mɔ nvonleɛ bɛkyɛ bɛ a, yɛɛ bɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma la noko bava bɛ nvonleɛ ahyɛ bɛ a; na saa bɛanva awie mɔ nvonleɛ bɛangyɛ bɛ a, bɛ Ze ne noko ɛnrɛva bɛ nvonleɛ ɛnrɛhyɛ bɛ.” (Mat. 6:14, 15) Nea kɛzi nwolɛ hyia kɛ yɛ nee awie mɔ di wɔ adenle kɛnlɛma zo kɛ mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse nee yɛ di la a!

7. Nwane mɔ a banyia ɛkpɔnedeɛ ne azo nvasoɛ a?

7 Menli mɔɔ nee Gyisɛse lɛ agɔnwolɛvalɛ kpalɛ la ala a banyia ɛkpɔnedeɛ ne azo nvasoɛ a. Duzu ati a yɛka ye zɔ a? Gyisɛse hanle kɛ ɔbava ‘ye ngoane yeabɔ afɔle yeamaa ɔ gɔnwo mɔ.’ (Dwɔn 15:13) Ɔwɔ kɛ nɔhavoma mɔɔ dɛnlanle aze kolaa na Gyisɛse ara azɛlɛ ye azo la sukoa ɔ nwo debie na bɛkulo ye. Bɛbadwazo menli le kɛ Ebileham, Sɛla, Mosisi nee Releehabe, noko ɔwɔ kɛ Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ ɛhye mɔ nee Gyisɛse nyia agɔnwolɛvalɛ amaa bɛanyia dahuu ngoane.​—Dwɔn 17:3; Gyi. 24:15; Hib. 11:8-12, 24-26, 31.

8-9. Kɛ mɔɔ Dwɔn 15:4, 5 kile la, duzu a agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyisɛse lɛ la maa yɛkola yɛyɛ a, na duzu ati a nwolɛ hyia a?

8 Yɛnyia nwolɛ adenle kɛ yɛ nee Gyisɛse babɔ nu ayɛ Belemgbunlililɛ edwɛkpahanlɛ nee ngilehilelɛ gyima ne. Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la ɛnee ɔle kilehilevolɛ. Na ɔvi mekɛ mɔɔ Gyisɛse mɔɔ le asafo ne ati hɔle anwuma la, ɔlɛkɔ zo yeali edwɛkɛhanlɛ nee ngilehilelɛ gyima ne anyunlu. Ɔnwu mɔdenle mɔɔ ɛlɛbɔ kɛ ɛboa menli dɔɔnwo wɔamaa bɛanwu ɔ nee ɔ Ze la, na ɔ nye sɔ ye. Nɔhalɛ nu, amaa yɛahola yɛayɛ gyima ɛhye la, yɛhyia Gyihova nee Gyisɛse moalɛ.​—Kenga Dwɔn 15:4, 5.

9 Nyamenle Edwɛkɛ ne maa yɛnwu ye wienyi kɛ, ɔwɔ kɛ yɛnyia ɛlɔlɛ yɛmaa Gyisɛse dahuu amaa yɛazɔ Gyihova anye. Yemɔti, bɛmaa yɛzuzu ninyɛne nna mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛayɛ Gyisɛse agɔnwo mɔ la anwo.

KƐZI Ɛ NEE GYISƐSE BAVA AGƆNWOLƐ LA

Ɛbahola wɔayɛ Gyisɛse agɔnwo saa (1) ɛnwu ye kpalɛ, (2) ɛdwenle na ɛyɛ wɔ ninyɛne kɛ ɔdaye, (3) ɛboa Kelaese amediema ne mɔ na (4) ɛdi ngyehyɛleɛ mɔɔ asafo ne ɛyɛ la azo a (Nea ɛdendɛkpunli 10-14) *

10. Debie mɔɔ limoa mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ na yɛ nee Gyisɛse anyia agɔnwolɛvalɛ la a le boni?

10 (1) Nwu Gyisɛse kpalɛ. Yɛbahola yɛayɛ ɛhye ɔlua Baebolo mbuluku; Mateyu, Maake, Luku yɛɛ Dwɔn mɔɔ yɛbagenga la azo. Mekɛ mɔɔ yɛlɛdwenledwenle Gyisɛse anwo edwɛkɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu anwo la, ɔbamaa ɛlɔlɛ nee ɛbulɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye la ayɛ kpole. Kɛ neazo la, ɛnee Gyisɛse le ye ɛdoavolɛma ne Amenle, noko ɔ nee bɛ anli kɛ ye ngɛkɛlɛ. Emomu, ɔlale ye adwenle nee ye nganeɛdelɛ ali ɔhilele bɛ. (Dwɔn 15:15) Ɔ nee bɛ lile nyane bɔle nu. (Dwɔn 11:32-36) Ye agbɔvolɛma bɔbɔ nwunle kɛ ɔfa menli mɔɔ tie ye edwɛkɛ la agɔnwolɛ. (Mat. 11:19) Saa yɛ nee awie mɔ di kɛ mɔɔ Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne lile la a, yɛ nee bɛ avinli bayɛ kɛnlɛma, yɛ kunlu badwo yɛ nwo na yɛ nye alie. Ɛhye bamaa anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Kelaese la ayɛ kpole.

11. Debie mɔɔ tɔ zo nwiɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛayɛ Gyisɛse agɔnwo mɔ la a le boni, na duzu ati a ɛhye anwo hyia a?

11 (2) Dwenle na yɛ wɔ ninyɛne kɛ Gyisɛse la. Saa yɛnwu Gyisɛse kpalɛ na yɛdwenle kɛ ɔdaye la a, agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee ye lɛ la anu bamia. (1 Kɔl. 2:16) Kɛzi yɛbahola yɛazukoa Gyisɛse ɛ? Suzu neazo ko pɛ anwo. Gyisɛse vale ye adwenle ziele awie mɔ mɔɔ ɔboa bɛ la azo ɔdɛlale mɔɔ ɔdaye mumua ne ɔkulo la. (Mat. 20:28; Wlo. 15:1-3) Ɔlua adwenle ɛhye mɔɔ ɔlɛ la ati, ɔlale tunwomaa sunsum nee fakyɛ ali. Yeammaa mɔɔ menli ka fale ɔ nwo la angyegye ye. (Dwɔn 1:46, 47) Yɛɛ yeammaa awie mɔ nvonleɛ mɔɔ bɛyɛ bɛtia ye dɛba la anga kɛzi ɔ nee bɛ di la. (1 Tim. 1:12-14) Gyisɛse hanle kɛ: “Saa bɛkulo bɛ nwo a​—menli kɔsɔɔti banwu kɛ bɛle me ɛdoavolɛma.” (Dwɔn 13:35) Biza ɛ nwo kɛ, “Melɛyɛ biala mɔɔ mebahola la me nee me mediema adɛnla anzodwolɛ nu meava meazukoa Gyisɛse ɔ?”

12. Debie mɔɔ tɔ zo nsa mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛayɛ Gyisɛse agɔnwo mɔ la a le boni, na kɛzi yɛbayɛ ye ɛ?

12 (3) Boa Kelaese amediema ne mɔ. Gyisɛse bu mɔɔ yɛyɛ yɛmaa ɔ mediema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kɛ asɛɛ yɛlɛyɛ yɛamaa ye la. (Mat. 25:34-40) Adenle titili ko mɔɔ yɛdua zo yɛboa bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la a le kɛ yɛbayɛ Belemgbunlililɛ edwɛkɛhanlɛ nee ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne mɔɔ Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛma kɛ bɛyɛ la bie. (Mat. 28:19, 20; Gyi. 10:42) Ɔlua “mboane gyɛne” ne moalɛ zo ala a Kelaese amediema ne mɔ bahola ayɛ edwɛkɛhanlɛ gyima kpole ɛhye mɔɔ ɛlɛkɔ zo wɔ ewiade amuala la a. (Dwɔn 10:16) Saa ɛboka mboane gyɛne ne anwo a, mekɛ biala mɔɔ ɛbayɛ gyima ɛhye bie la, ɛnee ɛlɛkile kɛ ɛkulo bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la nee Gyisɛse kpalɛ.

13. Kɛzi yɛbahola yɛava Gyisɛse folɛdulɛ mɔɔ wɔ Luku 16:9 la yɛayɛ gyima ɛ?

13 Saa yɛye ndoboa yɛboa gyima mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse ɛlɛkile ye adenle la a, yɛbayɛ bɛ gɔnwo mɔ. (Kenga Luku 16:9.) Kɛ neazo la, yɛbahola yɛaye ndoboa yɛaboa ewiade amuala gyima ne; bɛfa ezukoa ɛhye bie bɛboa edwɛkɛhanlɛ gyima ne mɔɔ kɔ zo wɔ ɛleka mɔɔ te ɔ nwo, bɛfa bie bɛsisi na bɛsiezie Belemgbunlililɛ Asalo nee nyianu azua yɛɛ bɛfa bie bɛboa wɔ esiane mekɛ nu. Eza yɛbahola yɛaye ndoboa yɛaboa yɛ asafo ne nee menli mɔɔ yɛze kɛ bɛhyia moalɛ la. (Mrɛ. 19:17) Ndenle ɛhye mɔ a yɛbahola yɛalua zo yɛaboa Kelaese amediema ne mɔ a.

14. Kɛ mɔɔ Ɛfɛsɛsema 4:15, 16 kile la, debie mɔɔ tɔ zo nna mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛayɛ Gyisɛse agɔnwo mɔ la a le boni?

14 (4) Di ngyehyɛleɛ mɔɔ Kilisiene asafo ne ɛyɛ la azo. Saa yɛ nee menli mɔɔ bɛkpa bɛ kɛ bɛnlea yɛ nwo zo la yɛ ko a, ɔmaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyisɛse mɔɔ le asafo ne ati lɛ la anu mia. (Kenga Ɛfɛsɛsema 4:15, 16.) Kɛ neazo la, yɛlɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbava Belemgbunlililɛ Asalo kɔsɔɔti yɛali gyima kpalɛ. Yemɔti bɛha asafo bie mɔ bɛbɔ nu yɛɛ bɛhyehyɛ azɛlɛsinli bie mɔ fofolɛ. Ngyehyɛleɛ ɛhye ɛmaa bɛva ndoboa mɔɔ bɛye la bɛli gyima wɔ adenle kpalɛ zo. Ɔlua ɛhye ati, yemaa nolobɔlɛma bie mɔ tɛnlabelɛ ɛhakyi. Nolobɔlɛma ɛhye mɔ mɔɔ di nɔhalɛ la ɛdɛnla bɛ asafo ne anu ɛvolɛ dɔɔnwo na bɛ nee mediema ne mɔ ɛnyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ. Noko kɛkala bɛse bɛhɔ asafo fofolɛ nu. Saa Gyisɛse nwu kɛ ɛdoavolɛma ɛhye mɔ mɔɔ di nɔhalɛ la ɛlɛdi ngyehyɛleɛ ɛhye azo a, nea kɛzi ɔ nye die a!

YƐBAYƐ GYISƐSE AGƆNWO MƆ DAHUU

15. Kɛzi agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyisɛse lɛ la anu bamia kpalɛ kenle bie ɛ?

15 Menli mɔɔ bɛva sunsum ne bɛkpokpa bɛ la lɛ anyelazo kɛ bɛ nee Gyisɛse badɛnla dahuu na bɛabɔ nu bɛali tumi wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu. Bɛ nee Kelaese badɛnla​—bɛbanwu ye na bɛ nee ye ali adwelie. (Dwɔn 14:2, 3) Gyisɛse bɛahulo bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ azɛlɛ ye azo anyelazo la na yeanyia mekɛ yeamaa bɛ. Ɔwɔ nu kɛ bɛnrɛnwu Gyisɛse, noko ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa ye la bayɛ kpole, na bɛ nye balie asetɛnla mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse bɛava amaa bɛ la anwo.​—Aye. 9:6, 7.

16. Nyilalɛ boni mɔ a yɛ nee Gyisɛse agɔnwolɛvalɛ ne maa yɛnyia a?

16 Saa yɛdie Gyisɛse ɛsalɛdolɛ ne azo na yɛbayɛ ɔ gɔnwo mɔ a, yɛnyia nyilalɛ dɔɔnwo. Kɛ neazo la, ɔda ɛlɔlɛ ali ɔkile yɛ ɛnɛ yɛɛ ɔboa yɛ. Yɛbanyia nwolɛ adenle yɛadɛnla aze dahuu. Na mɔɔ hyia kpalɛ la, yɛbayɛ Gyisɛse Papa Gyihova agɔnwo mɔ, na ɛhye sonle bolɛ tɛla debie biala. Nea nwolɛ adenle mɔɔ yɛnyia kɛ bɛbavɛlɛ yɛ kɛ Gyisɛse agɔnwo mɔ a!

EDWƐNE 17 “Mekulo”

^ ɛden. 5 Ɛzoanvolɛ ne mɔ nee Gyisɛse lile adwelie, bɛyɛle gyima bɛbɔle nu wɔ mekɛ bie anu na bɛvale bɛ nwo agɔnwolɛ kyengye. Gyisɛse kulo kɛ yɛdayɛ noko yɛyɛ ɔ gɔnwo mɔ, noko yɛyia ngyegyelɛ bie mɔ mɔɔ ɛzoanvolɛ ne mɔ anyia bie la. Edwɛkɛ ɛhye bamaa yɛanwu ngyegyelɛ zɔhane bie mɔ yɛɛ nzuzulɛ mɔɔ bamaa yɛahola yɛava Gyisɛse agɔnwolɛ kpalɛ na yeadɛnla ɛkɛ dahuu la.

^ ɛden. 55 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: (1) Yɛbahola yɛazukoa Gyisɛse ɛbɛlabɔlɛ nee ye ɛzonlenlɛ gyima ne anwo debie wɔ abusua ɛzonlenlɛ bo. (2) Ɔwɔ kɛ yɛmaa anzodwolɛ tɛnla yɛ nee yɛ mediema avinli wɔ asafo ne anu. (3) Saa yɛyɛ ɛzonlenlɛ gyima ne kpalɛ a, ɛnee yɛlɛboa Kelaese amediema ne mɔ. (4) Saa bɛka asafo bie mɔ bɛbɔ nu a, ɔwɔ kɛ yɛdie asafo nu mgbanyima ne mɔ kpɔkɛzilɛ ne yɛto nu.