1. Tera ae ti riai ni bane ni karaoia?

KO KANI biri n te kabobirimwaaka ae ko ataia bwa e kangaanga, moarara riki ngkana ko namakina te aoraki ke te kua? Ko bae n aki. Ma e taekinna te abotoro Bauro bwa a bane n ira te kabobirimwaaka Kristian ni koaua. (Ebera 12:1) Ao ngaira aika ti ataei ke ti a kara, ao aika ti korakora ke ti kua, ti riai n nanomwaaka ni karokoa te toki ngkana ti kani karekea kaniwangara mairoun Iehova.​—Mat. 24:13.

2. Ni kaineti ma 2 Timoteo 4:​7, 8, e aera ngkai e kona Bauro n anga te taeka n reirei anne?

² E boni kona Bauro n taekina te reirei anne ibukina bwa e a tia ni “biri ni karokoa banen te kabobirimwaaka.” (Wareka 2 Timoteo 4:​7, 8.) Ma tera raoi te kabobirimwaaka are e taekinna?

3. Tera te kabobirimwaaka are e taekinna Bauro?

³ N tabetai ao Bauro e taekini kanoan taian takaakaro ake a kakaraoaki i Kuriiti rimoa, n anga iai reirei aika kakawaki. (1Kor. 9:​25-27; 2Tim. 2:5) N taai aika bati, e taekina te biri n te kabobirimwaaka ni kabotaua ma te maiu ni Kristian. (1Kor. 9:24; IKar. 2:2; IBir. 2:16) E ira te “kabobirimwaaka” aei te aomata n te tai are e katabua iai maiuna nakon Iehova ao ni bwabetitoaki. (1Bet. 3:21) E roko n te tia ngkana e a anganna Iehova kaniwangana ae te maiu are aki toki.​—Mat. 25:31-34, 46; 2Tim. 4:8.

4. Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

⁴ Tera ae titeboo iai te kabobirimwaaka n te kawai ae abwabwaki ma te maiu ni Kristian? Iai bwaai tabeua aika a titeboo iai. Ti na nori tenua mai iai. Te moan, ti riai n toua te  kawai ae eti; te kauoua, ti riai ni kaatuua ara iango i aon te tia; ao te katenua, ti riai n tokanikai ni kaaitarai kangaanga ake i aoni kawaira.

5. Tera te kawai ae ti riai n toua, ao bukin tera?

⁵ Ngkana a na reke kaniwangaia taani kabobirimwaaka, a riai n toua te kawai are a baireia taani kaira te takaakaro. N aron anne, ngkana ti kani karekea te kaniwanga ae te maiu are aki toki, ti riai n toua te kawai ni Kristian ke te aroaro ni maiu ni Kristian. (Mwa. 20:24; 1Bet. 2:21) Ma e ngae n anne, e tangiria Tatan ma raona bwa ti na ti na kakairi n ana katoto n toua te kawai ae kaokoro. A tangirira bwa ti na “raonia.” (1Bet. 4:4) A kakanikoa te aroaro ni maiu ae ti kakairi iai, ao a taku bwa e raoiroi riki te kawai are a toua bwa a inaomata iai. Ma bon akea koauan anne.​—2Bet. 2:19.

6. Tera reireiam n ana katoto Brian?

⁶ A waekoa n ataia naake a biri i rarikia te koraki ake a kairiraki iroun Tatan, bwa te kawai are a toua e aki karekea te inaomata ma a tautoronaki iai. (IRom 6:16) Iangoa ana katoto Brian. A kaungaa ana karo bwa e na maiuakina te aroaro ni maiu ni Kristian. Ma ngke ai tebwi tabun ana ririki, e a nanououa bwa e na boni kukurei n te kawai anne ke e na aki. E a motikia bwa e nang biri i rarikia naake a maiuakin ana kaetieti Tatan. E taku: “I aki ataia raoi ae e na kairai te inaomata ae kairua are I tangiria ngkoa nakoni mwakuri aika buakaka aika N na tautoronaki iai. Imwina riki, I a kamanena te drug n te aro ae aki riai ao ni maiuakin aroaro ni maiu aika bubuaka. N ririki aika bati ake imwina riki, e a rangi ni korakora irou tangiran te drug ao I a tautoronaki iai. . . . I a moanna ni kaboonakoi ni boutokaa maiu iai.” N tokina, e a motikia Brian bwa e nang maiuakin ana kaetieti Iehova. E bita te kawai are e toua ao e a bwabetitoaki n 2001. E a kukurei raoi ngkai, ibukina bwa e a maiuakina te aroaro ni maiu ni Kristian. *

7. Ni kaineti ma Mataio 7:​13, 14, baikara kawai aika uaai aika mena i matara?

⁷ Ai kakawakira rinean te kawai ae eti ae ti na toua! E tangirira Tatan bwa ti na katoka birira n te kawai ae reme “ae tiki nakon te maiu,” ao n toua te kawai ae mwawaawa ae a toua angia aomata. E totouaki riki te kawai aei ao e bebete te mwananga iai. Ma e “tiki nakon te kamaunanakoaki.” (Wareka Mataio 7:​13, 14.) Ngkana ti na tiku n te kawai ae eti ao n aki tibanako mai iai,  ti riai n onimakina Iehova ao n ongeaba irouna.

8. Tera ae e na karaoia te tia biri ngkana e bwaka?

⁸ Taani kabobirimwaaka n te kawai ae abwabwaki a tataraa raoi kawaia bwa a aonga n aki bwaka. Ma a boni kona naba ni bwaka irouia raoia ni biri ke ngkana a toua te mwanono. Ngkana a bwaka, a a manga teirake ao n reita biriia. A aki kaatuua aia iango n te baere a bwaka iai, ma a iaiangoa riki te tia ao te kaniwanga are a kani karekea.

9. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti bwaka?

⁹ N ara kabobirimwaaka, ti kona ni bwaka n taai aika bati ngkana ti tibanako n ara taetae ke n ara mwakuri. Ke a kona ni karaoi kairua raora ni biri ao ti maraki iai. Ti riai ni kantaningaa anne. Ti bane n aki kororaoi ao ti bane ni biri n te kawai ae reme ae tiki nakon te maiu. Ngaia are n tabetai ti boni kona n okinakoira i marenara. E taekinna Bauro bwa ti na boni karekei ‘bukini ngurengurera’ i marenara. (IKoro. 3:13) Ma n oneani mwin ae ti na kaatuua ara iango i aon te baere ti bwaka iai, ti na iaiangoa riki te kaniwanga are imwaira. Ngkana ti bwaka, ti na manga teirake ao n reita birira. Ngkana ti un ao ti rawa n teirake, ti na bon aki roko n te tia ao e na aki reke kaniwangara. Irarikin anne, ti bae ni manga riki bwa bwaai ni tutuki nakoia naake a kataia ni biri n te kawai ae reme ae tiki nakon te maiu.

10. Ti na kangaa n rarawa n riki bwa “te bwai ni kabwakabwaka” nakoia tabemwaang?

¹⁰ Te anga riki teuana ae ti kona iai n rawa n riki bwa “te bwai ni kabwakabwaka” nakoia raora ni biri, boni man arora ni kakeai baike ti tangiri ao ni butimwaei baike a tangiri. (IRom 14:​13, 19-21; 1Kor. 8:​9, 13) Ngkana ti karaoa anne, ti na aki riki iai n aroia naake bon taani kabobirimwaaka. A kaiangatoa i marenaia ao a bon tii tabe ma karekeani kaniwangaia. A tii iaiangoiia i bon irouia. Ngaia are a kona ni kebutuia taani biri ake tabeman bwa a aonga n roko i moa. Ma ti kaokoro ngaira bwa ti aki kaiangatoa i marenara. (IKar. 5:26; 6:4) Tiara  bwa ti na buokiia aika bati bwa ti na roko n te tia ma ngaiia, ao ni karekea te kaniwanga ae te maiu. Ngaia are ti kataia ni maiuakina ana reirei ni kairiri te abotoro Bauro aei: “Kam na aki tii tabeakin oin aromi, ma kam na tabeakin naba aroia tabemwaang.”​—IBir. 2:4.

11. Tera ae e kaatuua ana iango iai te tia biri, ao bukin tera?

¹¹ Irarikin ae a na tatarai kawaia taani kabobirimwaaka, a riai naba ni kaatuua aia iango i aon te tia. E ngae ngke a aki kona n nora te tia, ma a kona ni kataamneia ae a a roko iai ao e a reke kaniwangaia. A kona n teimatoa ni kaungaaki ngkana a iaiangoa anne.

12. Tera ae e karaui nanora iai Iehova?

¹² N te kabobirimwaaka ae ti iria, e karaui nanoia ana aomata Iehova bwa e na bon reke kaniwangaia ngkana a roko n te tia, ae te maiu n aki toki i karawa ke n te bwaretaiti i aon te aba. E kabwarabwaraaki te kaniwanga aei n te Baibara, bwa ti aonga ni kona n iaiangoa tamaroan te maiu ae e na reke iroura. Ngkana ti kabatiaa iaiangoan te kantaninga anne, ti na bon aki kariaia te bwai teuana bwa ti na bwaka iai ao n aki manga teirake.

13. Tera ae iai iroura ae akea irouia naake bon taani kabobirimwaaka?

¹³ A riai taani biri n te kabobirimwaaka i Kuriiti n nanomwaaka i aani kangaanga n aron te kua ao te maraki. Ma a bon tii onimakina aia kataneiai ao korakoraia. N aroia taani biri akanne, ti karekea naba te kataneiai ibukin arora ni biri n te kabobirimwaaka ae ti iria. Ma iai iroura te bwai ae akea irouia taani biri akanne. Ti kona ni karekea korakorara ae akea tiana mairoun Iehova. Ngkana ti onimakina Iehova, e berita bwa e na aki tii kataneiaira ma e na kakorakoraira naba!​—1Bet. 5:10.

14. Ti kangaa ni buokaki n 2 I-Korinto 12:​9, 10 bwa ti na kaaitarai kangaanga?

¹⁴ A bati kangaanga ake e kaaitarai Bauro. Irarikin te kabuakakaaki ao te bwainikirinaki, n tabetai e namakina te mamaara ao e kabokorakora naba ma te bwai ae e aranna bwa “te bwai ni kateketeke n te rabwata.” (2Kor. 12:7) Ma n oneani mwin are e na kabwaraa nanona ibukini kangaanga akanne, e iangoia bwa e a reke iai ana tai ni kaota onimakinan Iehova. (Wareka 2 I-Korinto 12:​9, 10.) Ao ibukina bwa e iangoa anne Bauro, e a buokia Iehova bwa e na nanomwaaka i aani kataakina nako.

15. Ngkana ti katotonga Bauro, tera ae ti kona n noria?

¹⁵ Ti kona naba ngaira ni kabuakakaaki ao ni bwainikirinaki ibukin ara onimaki, ao tao ti kabokorakora naba ma te aoraki ao te kua. Ma ngkana ti katotonga Bauro, ti na iangoi kangaanga akanne bwa ara tai ae ti kona iai n nora ana ibuobuoki Iehova.

16. E ngae ngkana ko aoraki, ma tera ae ko kona ni karaoia?

¹⁶ Ko a aki kona n teirake man am kainiwene? Ko kamanena te kaintekateka ae ko kokokaki iai? A mamaara bubuaniwaem? E a aki raoiroi am taratara? Ngkana ngaia anne, ko kona ni biri ma aika kairake ao a marurung? Ko boni konaa! A bati aika kara ao aika aoraki aika biri n te kawai ae tiki nakon te maiu. A aki kona ni karaoa aei n oini korakoraia. Ma a karekei korakoraia mairoun Iehova n aroia n ongongora ni bobotaki ni Kristian rinanon te tareboon ao te taamnei. Ao a buoka te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo man aroia n uarongorongo nakoia taokita, neeti, ao aia koraki.

17. Tera ana namakin Iehova ibukia naake a aki konamaki?

 ¹⁷ Tai kariaia bwa e na bwara nanom ngkai ko a aki konamaki, ao ko na iangoia bwa ko a aki kona ni biri n te kawai nakon te maiu. E tangiriko Iehova ibukin am onimaki ao baike ko a tia ni karaoi i nanon ririki aika bati. Ko a kainnanoa riki ngkai ana ibuobuoki, ao e na bon aki kaaki taekam. (TaiAre. 9:10) Ma e na kaaniko riki. Nora ana taeka te tari te aine ae iai aorakina tabeua: “Ngkai e a bati riki aorakiu, e a kangaanga riki reken au tai n tataekina te koaua. Ma I ataia ae au kakorakora ae uarereke e boni kakimwareireia nanon Iehova, ao anne ae karekea kukureiu.” Ngkana e bwara nanom, uringnga ae tiaki tii ngkoe. Iangoa ana katoto Bauro ao uringi ana taeka aika kaunganano aikai: “I kukurei n taiani mamaara, . . . bwa ngkana I mamaara, ao ngkanne I a korakora.”​—2Kor. 12:10.

18. Tera te kangaanga ae korakora riki ae a kaitaraa tabeman?

¹⁸ Tabeman aika biri n te kawai nakon te maiu, a kaaitara ma te aeka ni kangaanga teuana. A rinanoni kangaanga aika a aki noria aomata ao a aki naba ota iai. N te katoto, a kabokorakora ma te rawawatannano ke te raraoma ae riao. E aera ngkai e kangaanga riki te bwai ae a rinanona ana toro Iehova aika tangiraki aikai? Ibukina bwa ngkana e mwaoto bain temanna ke e kamanena te kaintekateka ae kokokaki, a kona ni bane n nora ana kangaanga aomata ao a kairaki bwa a na buokia. Ma naake a kabokorakora ma te kangaanga n aia namakin ke aia iango, e kona n aki noraki rawawataia. A bon rawawata naba n aron te aomata ae mwaoto baina. Ma ibukina bwa e aki noraki rawawataia, e kona n aki kaotaki tangiraia ao tabeakinaia ae a kainnanoia.

19. Tera reireiara man ana katoto Mebiboteta?

¹⁹ Ngkana ko aki konamaki ao ko namakinna ae a aki ota aomata iroum, ko kona ni karekea korakoram man ana katoto Mebiboteta. (2Tam. 4:4) E toabuaka teuaei ao e karaoa te babaire ae aki riai nakoina te Uea ae Tawita. Bon akea ana bure Mebiboteta ma a riki baikai nakoina. Ma e ngae n anne, e aki un iai, ao e kakaitau ni baika kakukurei ake a reke irouna. E kakaitau n ana akoi Tawita are e kaotia nakoina ngkoa. (2Tam. 9:​6-10) Ngaia are ngke e a karaoa ae ribuaka nakoina Tawita, e kataia Mebiboteta n tarai itera aika kakaokoro. E aki kariaia bwa e na un ibukin ana bure Tawita. Ao e aki bukina Iehova n te baere e karaoia Tawita. E kaatuua ana iango Mebiboteta n te baere e kona ni karaoia ni  boutokaa iai te uea ae kabiraki iroun Iehova. (2Tam. 16:​1-4; 19:​24-30) E kariaia Iehova bwa e na koreaki n Ana Taeka ana katoto ae tamaroa Mebiboteta, ibukin reireiara.​—IRom 15:4.

20. Tera aron rotakia tabeman n te raraoma, ma tera ae a kona ni kakoauaa raoi?

²⁰ Ibukin te raraoma ae riao, a namakina te nakonnano ao te mwengabuaka taari tabeman n reitakia ma aomata ni katoabong. E kona ni kangaanga irouia bwa a na mena i buakoia aomata aika bati, ma a teimatoa ni kaei bobotaki n te ekaretia, ruunga, ao bwabwaro. E kangaanga irouia kataetaeaia aika aki kinaia, ma a boni maroro naba ma aomata n te mwakuri ni minita. Ngkana anne ae ko rinanona, karaua nanom bwa tiaki tii ngkoe. A bati aika kaaitara naba ma anne. Uringnga are e kukurei Iehova n am kakorakora ma nanom ni kabane. Ao ngkai e tuai mani bwara nanom, e oti iai bwa e boni kakabwaiako ao e anganiko te korakora ae ko kainnanoia. * (IBir. 4:​6, 7; 1Bet. 5:7) Ngkana ko beku ibukin Iehova n aki ongea te aoraki ke te rawawatannano, ko kona ni kakoauaa raoi bwa ko kakukureia Iehova.

21. Tera ae ti kona ni bane ni karaoia man ana ibuobuoki Iehova?

²¹ E kakukurei bwa iai te kaokoro i marenan are bon te kabobirimwaaka, ma are e taekinna Bauro. N te kabobirimwaaka n taai ake a karakinaki n te Baibara, tii temanna ae reke kaniwangana. Ni kaitaraan anne, a bane ni karekea te kaniwanga ae te maiu are aki toki naake a nanomwaaka ni maiuakina te aroaro ni maiu ni Kristian. (Ioa. 3:16) A riai naba ni bane ni marurung taani biri n te kabobirimwaaka raoi, bwa ngkana a aki, e kona n aki reke kaniwangaia. N te itera are teuana, a bati i buakora aika aki konamaki, ma a bon nanomwaaka naba. (2Kor. 4:16) Man ana ibuobuoki Iehova, ti na boni bane ni biri n te kabobirimwaaka ni karokoa rokora n te tia!