Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 18

Ná sandiʼiyó ña̱ xínuyó

Ná sandiʼiyó ña̱ xínuyó

“Xi̱nui̱ ta ku̱ndeíi̱ sa̱ndíʼii̱” (2 TIM. 4:7).

YAA 129 Ndakúní íyo iniyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé ndiʼi miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱?

TÁ NDEÉ ndóʼoyó á ku̱naayó, ¿á kunuyó iin carrera ña̱ xíni̱yó yo̱ʼvi̱ní? Va̱ása. Soo ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ xínu saá íyoyó (Heb. 12:1). Ni nda̱saaka ku̱i̱ya̱ á nda̱saaka ndee̱ kúúmiíyó, ndiʼiyó xíniñúʼu ndakú koo iniyó ña̱ va̱ʼa xa̱a̱yó nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi, tá kúni̱yó ndakiʼinyó ña̱ káʼa̱n Jehová taxira ndaʼa̱yó (Mat. 24:13).

2. ¿Nda̱chun va̱ása níxi̱ka-ini ta̱ Pablo tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱xi nu̱ú 2 Timoteo 4:7, 8?

2 Ta̱ Pablo va̱ása níxi̱ka-inira ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ íyoyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ xínu, chi miíra ku̱ndeéra sa̱ndíʼira ña̱ xi̱nura (kaʼvi 2 Timoteo 4:7, 8). * Soo, ¿ndáa carrera kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱?

¿NDÁA CARRERA KÚÚ ÑA̱ NI̱KA̱ʼA̱NRA XA̱ʼA̱?

3. ¿Ndáaña kúú carrera ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xa̱ʼa̱?

3 Ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱ ta̱ Pablo iin ña̱ ndáyáʼviní, sava yichi̱ xi̱xiniñúʼura ejemplo na̱ xi̱sisíkí chí Grecia tiempo xi̱naʼá (1 Cor. 9:25-27; 2 Tim. 2:5). Ku̱a̱ʼá yichi̱ chi̱táʼanra ña̱ kéʼé na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ xíʼin na̱ xínu (1 Cor. 9:24; Gál. 2:2; Filip. 2:16). Iin na̱ yiví kíxáʼana xínuna tá ndátaxi xíʼin miína ndaʼa̱ Jehová ta ndákuchina (1 Ped. 3:21). Tá ná sandiʼina ña̱ xínuna taxi Jehová ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo (Mat. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8).

4. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo?

4 ¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan ña̱ xínuna iin carrera xíʼin ña̱ kéʼé na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱? Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱yóʼo. Ña̱ nu̱ú, ná ku̱ʼu̱nyó mií yichi̱ ña̱ va̱ʼa. Ña̱ u̱vi̱, iinlá ña̱ xa̱a̱yó nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱. Ña̱ u̱ni̱, ná va̱ása taxiyó kasi nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa nu̱úyó.

NÁ KU̱ʼU̱NYÓ MIÍ YICHI̱ ÑA̱ VA̱ʼA

Ndiʼi miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ xíniñúʼu ndakundeéyó ku̱ʼu̱nyó mií yichi̱ ña̱ va̱ʼa. (Koto párrafo 5 nda̱a̱ 7). *

5. ¿Ndáa yichi̱ kúú ña̱ xíniñúʼu ku̱ʼu̱nyó, ta nda̱chun?

5 Ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna iin premio, xíniñúʼu kundiku̱nna ndiʼi ña̱ káʼa̱n na̱ ndísochíñu xíʼin ña̱ xínuna. Ki̱ʼva saá íyo ña̱ xíniñúʼu keʼéyó tá kúni̱yó ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo, xíniñúʼu kutakuyó nda̱a̱ táki̱ʼva xíniñúʼu kutaku na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ (Hech. 20:24; 1 Ped. 2:21). Soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ yiví na̱ kítáʼan xíʼinra, kúni̱na ña̱ miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ ná kitayó yichi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nyó ta ndakutáʼanyó xíʼinna (1 Ped. 4:4). Kúsi̱kindaana ki̱ʼva íyo ña̱ tákuyó, ta káʼa̱nna ña̱ va̱ʼaníka tákuna chi kéʼéna ña̱ kúni̱ miína. Soo iin ña̱ vatá kúú ña̱yóʼo (2 Ped. 2:19).

6. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Brian?

6 Tá iinna kúni̱na ku̱ʼu̱nna yichi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n na̱ ndíku̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa, kiʼinna kuenta ña̱ va̱ása kivi keʼéna ndiʼi ña̱ kúni̱ miína chi koona esclavo nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa (Rom. 6:16). Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano ta̱ naní Brian. Tá ni̱xi̱yo loʼora, na̱ yivára sa̱náʼa̱nara ña̱ kutakura nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n Biblia. Soo tá xa̱a̱ ku̱chéera ki̱xáʼara xíka-inira á kivi taxiña ña̱ si̱í koora. Tasaá, ki̱xáʼara kéʼéra nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ ndíku̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ta̱ Brian káchira: “Va̱ása níndakanixi̱níi̱ ña̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱i̱ keʼíi̱ ndiʼi ña̱ kúni̱ miíi̱, xa̱a̱i̱ keʼíi̱ ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ása va̱ʼa”. Ki̱xáʼara xíniñúʼura droga, xíʼira ku̱a̱ʼání ndixi ta xi̱keʼéra ku̱a̱ʼání ña̱ kini. Miíra káʼa̱n: “Tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ ki̱xáʼíi̱ xíniñúʼi̱ droga ña̱ ndeéka, ta ndiʼi tiempo xi̱keʼíi̱ ña̱yóʼo. Nda̱a̱ ki̱xáʼíi̱ ni̱xi̱kói̱ droga ña̱ va̱ʼa chaʼvii̱ ña̱ xi̱xiniñúʼi̱”. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, chi̱ka̱a̱-inira ña̱ ixato̱ʼóra ña̱ káʼa̱n Jehová. Na̱samara ki̱ʼva ña̱ xi̱takura ta nda̱kuchira tá ku̱i̱ya̱ 2001. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéra ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ kúsi̱íní-inira. *

7. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Mateo 7:13, 14, ¿ndáa u̱vi̱ yichi̱ kúú ña̱ íyo nu̱úyó?

7 Ndáyáʼviní ña̱ vií ná ndaka̱xinyó yichi̱ nu̱ú ku̱ʼu̱nyó. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ña̱ ná sandákooyó yichi̱ táñu ña̱ taxi ña̱ kutakuyó, tá ná ku̱ʼu̱nyó chí yichi̱ ndíka̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ íyo ñuyǐví yóʼo. Va̱ása yo̱ʼvi̱ví ku̱ʼu̱nyó ña̱ yichi̱ ndíka̱ yóʼo, soo yóʼo kúú nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n na̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ (kaʼvi Mateo 7:13, 14). * Tá va̱ása kúni̱yó ña̱ ná tavána miíyó yichi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nyó, xíniñúʼu kandíxayó Jehová ta kuniso̱ʼoyó ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó.

IIN KUITÍ ÑA̱ʼA NÁ KUNDI̱ʼI̱-INIYÓ XA̱ʼA̱ TÁ XÍNUYÓ

Iin kuití ña̱ʼa ná kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ tá xínuyó, ta ná va̱ása sandákavayó-ini inkana. (Koto párrafo 8 nda̱a̱ 12). *

8. ¿Ndáaña kéʼé na̱ xínu tá ndákavana?

8 Na̱ xínu iinlá kuití chí nu̱ú xítona ña̱ va̱ʼa va̱ása ndakavana. Soo ni saá, kivi ku̱a̱ñi̱na á ku̱niʼnina iin ya̱vi̱ ta ndakavana ta saátu kivi ndakavana ixaa na̱ xínu xíʼinna. Tá nda̱kavana, ndáku̱ndichina ta ndákundeéna xínuna. Ta va̱ása ndákaniníxi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ndákavañaʼá, chi ña̱ ndíʼi̱ka-inina xa̱ʼa̱ kúú ña̱ xa̱a̱na nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ta ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa.

9. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá nda̱kavayó?

9 Tá xínu miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ kivi ku̱a̱ʼá yichi̱ ndakavayó, xíʼin ña̱ káʼa̱nyó á xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa, á ña̱ kéʼé iin na̱ hermano iin ña̱ va̱ása kútóoyó. Ta va̱ása xíniñúʼu ndakanda̱-iniyó xíʼin ña̱yóʼo, saáchi ndiʼiyó kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta inkáchi xínuyó chí yichi̱ táñu ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo sava yichi̱ kivi kanindatáʼanyó. Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sava yichi̱ kivi keʼé na̱ hermanoyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinyó ta ka̱ʼa̱n kúáchiyó xa̱ʼa̱na (Col. 3:13). Soo ná va̱ása ndakaniníxi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ndákava miíyó, ná kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinyó tá ná sandiʼiyó kunuyó. Tá nda̱kavayó ná ndakundichiyó ta ná ndakundeéyó kunuyó. Ná va̱ása kindo̱oyó kundúʼuyó nu̱ú ñuʼú ta sa̱a̱yó ta ka̱ʼa̱n kúáchiyó, chi tá saá ná keʼéyó va̱ása xa̱a̱yó nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ta ndakiʼinyó ña̱ va̱ʼa. Ta nda̱a̱ kivi kasiyó nu̱ú inka na̱ xínu ku̱a̱ʼa̱n chí yichi̱ táñu, ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna ña̱ kutakuna.

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ása kasiyó nu̱ú inkana?

10 Tá va̱ása kúni̱yó kasiyó nu̱ú na̱ hermano na̱ xínu xíʼinyó, va̱ása xíniñúʼu kuni̱yó ña̱ ná keʼéna ndiʼi ña̱ kúni̱ miíyó (Rom. 14:13, 19-21; 1 Cor. 8:9, 13). Síín íyo ña̱yóʼo nu̱ú ña̱ kéʼé na̱ ndixa xínu iin carrera. Chi na̱ xínu yóʼo kéetáʼanna, ta ndiʼina chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ xa̱a̱na nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi, ta va̱ása ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ táʼanna. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, sana chíndaʼána na̱ xínu xíʼinna ña̱ va̱ʼa ya̱ʼana nu̱úna. Soo miíyó va̱ása kéetáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó (Gál. 5:26; 6:4). Chi ña̱ kúni̱yó kúú ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin ndiʼina, ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na xíʼinyó nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ta ndakiʼinna ña̱ kutakuna. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó consejo ta̱ Pablo, ña̱ va̱ása kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ iinlá miíyó chi saátu xíniñúʼu kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ inkana (Filip. 2:4).

11. ¿Ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ ndíʼi̱ka-ini na̱ xínu, ta nda̱chun?

11 Na̱ xínu iin carrera su̱ví kuití chí nu̱ú xítona, chi ña̱ ndíʼi̱ka-inina xa̱ʼa̱ kúú ña̱ xa̱a̱na nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi. Ni va̱ása xítona ña̱yóʼo, soo ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ kusi̱íní-inina tá ná xa̱a̱na nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ta ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa. Ña̱yóʼo kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinna ña̱ chika̱a̱kana ndee̱.

12. ¿Ndáaña káʼa̱n Jehová taxira ndaʼa̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó?

12 Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó, káʼa̱nra ña̱ ndiʼiyó na̱ sa̱ndíʼi xi̱nu ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo, kúúña chí ndiví á nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ña̱ Biblia káʼa̱nña xíʼinyó ndáa ki̱ʼva koo ña̱ ndakiʼinyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ si̱íní kutakuyó chí nu̱únínu. Tá ná ndakanikaxi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinyó, va̱ása taxiyó ña̱ kasi nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa nu̱úyó ña̱ sandiʼiyó kunuyó.

NÁ NDAKUNDEÉYÓ KUNUYÓ NI ÍYO ÑA̱ ÍXAYO̱ʼVI̱ XÍʼINYÓ

Ni íyo ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó, ná ndakundeéyó kunuyó ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó. (Koto párrafo 13 nda̱a̱ 20). *

13. ¿Nda̱chun síín íyo ña̱ xínu miíyó nu̱ú inkana?

13 Na̱ xi̱xinu chí Grecia tá tiempo xi̱naʼá, xi̱xiniñúʼu ya̱ʼana nu̱ú sava ña̱ xi̱ ixayo̱ʼvi̱ xíʼinna, tá kúú ña̱ ku̱naana á ña̱ kúʼvi̱na. Soo iinlá ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna kúú ndee̱ miína ta saátu ña̱ sa̱náʼa̱nana. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱kán, saátu sánáʼa̱na miíyó ña̱ va̱ʼa kunuyó ta ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó. Soo miíyó kúúmiíyó iin ña̱ va̱ʼaníka: kúúmiíyó ku̱a̱ʼání ndee̱ chi Jehová kúú ta̱ táxiña ndaʼa̱yó. Tá ná taxiyó ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó, káʼa̱nra ña̱ sanáʼa̱ra miíyó ta saátu chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndakú kooyó (1 Ped. 5:10).

14. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan 2 Corintios 12:9, 10 xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

14 Ta̱ apóstol Pablo xi̱niñúʼu kundeé-inira nu̱ú ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo. Tá kúú ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinra ta xi̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼinra, ta sava yichi̱ vitá xi̱kunira, ta saátu xi̱niñúʼu kundeé-inira xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼora nda̱a̱ táki̱ʼva ndóʼo na̱ ndíka̱a̱ iin iñú ku̱ñu (2 Cor. 12:7). Soo va̱ása nítaxira ña̱ sándakava ndiʼi ña̱yóʼo inira, chi nda̱kundeéra chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ kandíxakara Jehová (kaʼvi 2 Corintios 12:9, 10). * Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ndiʼi tiempo chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinra.

15. ¿Ndáaña kunda̱a̱-iniyó tá ndíku̱nyó yichi̱ ta̱ Pablo?

15 Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ apóstol Pablo, sana saátu káʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin miíyó á íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó Ndióxi̱. Ta sanatu xíniñúʼu kundeé-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndeé ndóʼoyó á xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱naayó. Soo tá ndíku̱nyó yichi̱ ta̱ Pablo, kiʼinyó kuenta ña̱ tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo chíndeétáʼanva Jehová xíʼinyó ta saátu kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó.

16. ¿Ndáaña kivi keʼé sava na̱ ndeé ndóʼo?

16 Ta, ¿ndáaña kivi keʼé na̱ ndóo nu̱ú cama á na̱ íyo nu̱ú tayi̱ tú ñúʼu llanta xa̱ʼa̱, na̱ va̱ása kivi kaka á na̱ va̱ása túvi nu̱ú? ¿Á kivi kununa xíʼin na̱ va̱lí na̱ kǒo kue̱ʼe̱ kúúmií? Kiviva. Ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ xa̱a̱ chée á inkaka na̱ kúúmií kue̱ʼe̱, chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ kununa ta ndakiʼinna ña̱ kutakuna, soo va̱ása kéʼéna ña̱yóʼo xíʼin ndee̱ miína, saáchi Jehová táxi ndee̱ ndaʼa̱na. Tá kúú, xíniso̱ʼona ña̱ reunión ti̱xin teléfono á xítonaña nu̱ú Internet. Ta saátu chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ veʼena, xíʼin na̱ doctor ta saátu xíʼin ná enfermera, ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na koona discípulo ta̱ Jesús.

17. ¿Ndáaña ndóʼo Jehová tá xítora na̱ ndeé ndóʼo?

17 Ná va̱ása taxiyó kasi ña̱ ndeé ndóʼoyó á inkaka ña̱ʼa nu̱úyó, á sandákavaña-iniyó ta ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása kuchiñukayó kunuyó ña̱ ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó. Jehová kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó saáchi kándíxayóra ta saátu xa̱ʼa̱ ndiʼi chiñu ña̱ kéʼéyó nu̱úra. Tá yáʼayó nu̱ú ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó saá kúú ña̱ xíniñúʼuníkayó Jehová, ta va̱ása sandákoo ndaʼa̱ra miíyó (Sal. 9:10). Chi yatinkava koora xíʼinyó. Ná kotoyó ña̱ káʼa̱n iin ñá hermana ñá kúúmií iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní: “Xa̱ʼa̱ ña̱ ki̱xáʼa ndeéka ndóʼi̱, va̱ása kívi va̱ʼaka natúʼi̱n xíʼin inkana xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Soo kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ ni loʼo kúú ña̱ kéʼíi̱, sákusi̱íña-ini Jehová. Ta ña̱yóʼo sákusi̱íníña-inii̱”. Tá ndákava-iniyó, ná ndakaʼányó ña̱ íyo Jehová xíʼinyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ejemplo ta̱ Pablo xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra: “Kúsi̱í-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndákava-inii̱ [...]. Chi tá ndákava-inii̱, saá kúú ña̱ ndakúkai̱” (2 Cor. 12:10).

18. ¿Ndáa tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní kúú ña̱ yáʼa savana nu̱ú?

18 Sava na̱ xínu ku̱a̱ʼa̱n chí yichi̱ nu̱ú ndakiʼinna ña̱ kutakuna, íyo inka ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinna. Sava na̱ hermano yóʼo kúúmiína sava tu̱ndóʼo ña̱ va̱ása kívi kuni inkana á ña̱ va̱ása kivi kunda̱a̱-inina xíʼin, tá kúú ña̱ depresión á kue̱ʼe̱ ña̱ sándakava-inina ta saátu ña̱ ansiedad ña̱ sándi̱ʼi̱ní-inina. ¿Nda̱chun yo̱ʼvi̱ní ña̱yóʼo? Saáchi tá iinna ni̱ta̱ʼnu̱ ndaʼa̱na á íyona nu̱ú iin tayi̱ tú ñúʼu llanta xa̱ʼa̱, ndiʼina xíto ña̱ ndóʼona ta kivi chindeétáʼanna xíʼinna. Soo ña̱ xóʼvi̱ na̱ ndákava-ini á na̱ ndíʼi̱ní-ini va̱ása kívi kuni inkana ña̱yóʼo. Ta ña̱ xóʼvi̱na ndeéníña chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ xóʼvi̱ iin na̱ ni̱ta̱ʼnu̱ leke saá íyoña, soo xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása kívi kuni inkana ña̱yóʼo va̱ása kívi chindeétáʼanna xíʼinna.

19. ¿Ndáaña sánáʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Mefibóset miíyó?

19 Tá sási ña̱ xóʼvi̱yó nu̱úyó ta túviyó ña̱ va̱ása kúnda̱a̱-ini inkana xíʼin ña̱ ndóʼoyó, ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Mefibóset kivi chindeétáʼanña xíʼinyó (2 Sam. 4:4). Ni ni̱xo̱ʼvi̱níra xíʼin tu̱ndóʼo ña̱ xi̱kuumiíra, xi̱niñúʼu kundeé-inira xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ ke̱ʼé ta̱ rey David xíʼinra. Ta su̱ví mií ta̱ Mefibóset níndukú tu̱ndóʼo ña̱ ndo̱ʼora, soo va̱ása nítaxira ña̱ sandákavaña-inira. Chi xi̱chindayáʼvira ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ xi̱kuumiíra. Ta xi̱taxira tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ ta̱ David xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ni̱xi̱yo inira xíʼinra tá ya̱chi̱ (2 Sam. 9:6-10). Ña̱kán tá ke̱ʼé ta̱ David ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta̱ Mefibóset ki̱ʼinra kuenta xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ ke̱ʼéra xíʼinra tá ya̱chi̱. Ta va̱ása nísa̱a̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ David ta ni va̱ása níchika̱a̱ ku̱a̱chira Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Chi chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼin rey ta̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30). Jehová ta̱xira ña̱ ná ka̱ʼyi̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ ke̱ʼé ta̱ Mefibóset nu̱ú Biblia, ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó (Rom. 15:4).

20. ¿Ndáaña ndóʼo sava na̱ kúúmií kue̱ʼe̱ ña̱ ansiedad, ta ndáaña kivi kandíxana?

20 Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúmií sava na̱ hermano kue̱ʼe̱ ña̱ ansiedad á ña̱ sándi̱ʼi̱ní-inina, yíʼvina ta va̱ása va̱ʼa kúnina tá kítáʼanna xíʼin inkana ndiʼi ki̱vi̱. Sana íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ kutáʼanna xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví, soo ni saá chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ ku̱ʼu̱nna reunión ta saátu asamblea. Ta saátu íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼin inka na̱ va̱ása xíni̱na, soo ni saá chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ ku̱ʼu̱nna natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Tá saá ndóʼoyó, ná va̱ása kundi̱ʼi̱-iniyó chi ku̱a̱ʼáníva kúú na̱ ndóʼo táʼan ña̱yóʼo. Ná ndakaʼányó chi kúsi̱íní-ini Jehová xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéyó xíʼin ndiʼi níma̱yó. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása ndákava-iniyó náʼa̱ña ña̱ táxira bendición ndaʼa̱yó ta saátu ndee̱ ña̱ xíniñúʼuyó * (Filip. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7). Tá chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ kachíñuyó nu̱ú Jehová ni íyo ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó, kivi kandíxayó ña̱ sákusi̱íní ña̱yóʼo inira.

21. ¿Ndáaña kuchiñu ndiʼiyó keʼéyó xa̱ʼa̱ ña̱ chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó?

21 Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ ku̱nda̱a̱-iniyó, xa̱a̱ síín íyo carrera ña̱ xínu na̱ yiví nu̱ú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xa̱ʼa̱. Ti̱xin carrera ña̱ xi̱keʼéna tá tiempo xi̱naʼá, iinlá kuití kúú na̱ xi̱ndakiʼin ña̱ va̱ʼa. Soo carrera ña̱ xínu miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱, ndiʼiva na̱ nda̱kú íyo ini kúú na̱ ndakiʼin ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo (Juan 3:16). Carrera nu̱ú xínu na̱ yiví, ndiʼina xíniñúʼu ndakú koo ta va̱ása kuumiína kue̱ʼe̱, saáchi tá va̱ása vií íyona, va̱ása kivi xa̱a̱na nda̱a̱ nu̱ú ndíʼi ta ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa. Soo ku̱a̱ʼání miíyó kúúmiíyó kue̱ʼe̱, ta ni saá chíka̱a̱yó ndee̱ (2 Cor. 4:16). Ta mií Jehová kúú ta̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunuyó ta sandiʼiyó.

YAA 144 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa ña̱ ndakiʼún

^ párr. 5 Ku̱a̱ʼání na̱ ndásakáʼnu Jehová xóʼvi̱na xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ku̱chéena á xa̱ʼa̱ ña̱ kúúmiína iin kue̱ʼe̱ ña̱ íxavitáñaʼá. Ta saátu ndiʼiyó sava yichi̱ kúnaayó. Ña̱kán, tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kunuyó iin carrera yíʼviyó. Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo kotoyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kundeé-iniyó kunuyó ta ndakiʼinyó ña̱ kutakuyó, ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pablo xa̱ʼa̱.

^ párr. 2 2 Timoteo 4:7, 8: “Ku̱ndeé-inii̱ nu̱ú ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱ xíʼi̱n, xi̱nui̱ ta ku̱ndeíi̱ sa̱ndíʼii̱, va̱ása nísandákoi̱ ña̱ kandíxai̱ Ndióxi̱. 8 Ta vitin ndátui̱ ndakiʼii̱n corona ña̱ va̱ʼa, táta ta̱ nda̱kúní tíin ku̱a̱chi kúú ta̱ taxiña ndaʼíi̱ ki̱vi̱ kán, soo su̱ví iinlá miíi̱ taxiraña ndaʼa̱, chi saátu taxiraña ndaʼa̱ na̱ ndinuʼu-ini ndátu ki̱vi̱ ña̱ ná kixaa̱ra”.

^ párr. 6 Koto artículo ña̱ naní “La Biblia les cambió la vida” nu̱ú ña̱ La Atalaya 1 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 2013.

^ párr. 7 Mateo 7:13, 14: “Ki̱ʼvindó chí yéʼé táñu. Saáchi yéʼé káʼnu xíʼin yichi̱ ña̱ ndíka̱ kán kúú nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n na̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱, ta ku̱a̱ʼání kúú na̱ ku̱a̱ʼa̱n kán; 14 ta yéʼé táñu xíʼin yichi̱ táñu, kán kúú nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n na̱ kutaku, ta loʼova kúú na̱ ndáni̱ʼíña”.

^ párr. 14 2 Corintios 12:9, 10: “Soo ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n: ‘Va̱ʼaníva-inii̱ xíʼún, saáchi ndee̱ ña̱ kúúmiíi̱ náʼi̱ña tá ku̱a̱ʼa̱n ndákavaka-iniúnʼ. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ʼaka ni̱nu ná kunii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndákava-inii̱, ña̱kán ndee̱ ña̱ kúúmií ta̱ Cristo ná kooña xíʼi̱n. 10 Ña̱kán, kúsi̱í-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndákava-inii̱, tá káʼa̱n ndi̱va̱ʼana xíʼi̱n, saátu tá kúma̱ní ña̱ʼa ndaʼíi̱, saátu tá ndíka̱i̱ nu̱ú tu̱ndóʼo, saátu tá xóʼvii̱ xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo. Chi tá ndákava-inii̱, saá kúú ña̱ ndakúkai̱”.

^ párr. 20 Ña̱ JW Broadcasting® ña̱ ka̱na tá mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 2019, ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ sava ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ya̱ʼayó nu̱ú ña̱ ansiedad á ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó, ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ hermano na̱ ku̱chiñu ni̱ya̱ʼa nu̱ú ña̱yóʼo. Kivi ndani̱ʼún ña̱yóʼo nu̱ú jw.org® ti̱xin BIBLIOTECA > JW BROADCASTING®.

^ párr. 66 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Ta̱ hermano ta̱ xa̱a̱ chée yóʼo ku̱a̱ʼa̱nra yichi̱ ña̱ va̱ʼa, saáchi chíka̱a̱ra ndee̱ ña̱ nátúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.

^ párr. 68 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Kivi sandákavayó-ini inkana tá káʼa̱nyó xíʼinna ña̱ koʼona ku̱a̱ʼá ndixi ta saátu tá ku̱a̱ʼání ndixi xíʼi miíyó.

^ párr. 70 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ hermano ndákundeéra xínura ña̱ va̱ʼa ndakiʼinra ña̱ kutakura, chi chíka̱a̱ra ndee̱ ña̱ nátúʼunra xíʼin iin ta̱ káchíñu hospital nu̱ú ndíka̱a̱ra.