1. Kakɔna kahombaso sho tshɛ nsala?

ONDE wɛ ayolanga ndawɔ lowango leyayɛ ɔnɛ lɔ lekɔ wolo, djekoleko naka wɛ ekɔ lo mboka dia wɛ ekɔ la hemɔ kana ambɔlɛmba? Ondo bu. Koko, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia Akristo tshɛ wa mɛtɛ wekɔ lo talawɔ lowango. (Hɛb. 12:1) Ndo sho tshɛ, oyadi akɛnda kana epalanga, oyadi tekɔ la wolo kana tambɔlɛmba, sho pombaka mbikikɛ polo l’ekomelo naka sho nangaka nongola difuto diatolaka Jehowa.​—Mat. 24:13.

2. Lo ndjela 2 Timɔte 4:7, 8, lande na kakakoke Pɔɔlɔ mbisha dako nɛ?

² Pɔɔlɔ akataka akambo hwe hwe nɛ dia nde “[a]kalawɔ lowango dia lishidiya.” (Adia 2 Timɔte 4:7, 8.) Ko naa lowango shikaa lakatɛkɛta Pɔɔlɔ?

3. Naa lowango lakatɛkɛta Pɔɔlɔ?

³ Tena dimɔtshi, Pɔɔlɔ akakambaka l’awui wendana la tɔkɛnyɔ takasalemaka la Ngirika k’edjedja dia mbisha wetshelo w’ohomba efula. (1 Kɔr. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Lo waaso efula, nde akɛdikaka lɔsɛnɔ l’Okristo la lowango la lo tɔkɛnyɔ. (1 Kɔr. 9:24; Ngal. 2:2; Flpɛ. 2:16) Onto tatɛka ndawɔ “lowango” lɔsɔ etena kayakimɔnde le Jehowa ndo kabatizamande. (1 Pe. 3:21) Nde tenyanyaka oshidi w’ekomelo etena kawosha Jehowa difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo.​—Mat. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8.

4. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

⁴ Naa awui amɔtshi wafɔna lowango l’otale la l’ekolo la lɔsɛnɔ l’Okristo? Lɔ fɔnaka lo awui efula. Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui asato l’atei awɔ. Ntondotondo, sho pombaka ndjela mboka ka dimɛna; dui dia hende, sho pombaka mbika washo l’oshidi w’ekomelo; ndo dui dia sato, sho pombaka nkandola ekakatanu wayohomana la so lo mboka.

5. Naa yoho ya lowango yahombaso ndawɔ, ndo lande na?

⁵ Dia nkondja difuto lo lowango la mɛtɛ mɛtɛ, andawi pombaka ndawɔ lo mboka kakalɔngɔsɔla wanɛ wakongɛ tɔkɛnyɔ takɔ. Woho akɔ waamɛ mbele, naka sho nangaka nongola difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo, kete sho pombaka ndawɔ lowango l’Okristo kana yoho ya lɔsɛnɔ y’Okristo. (Ets. 20:24; 1 Pe. 2:21) Koko, Satana nde la wanɛ wayela ɛnyɛlɔ kande hawolange dia sho ndjela yoho ya lɔsɛnɔ l’Okristo, vɔ nangaka sho ‘ntetemala ndawɔ kaamɛ la wɔ.’ (1 Pe. 4:4) Vɔ mɔnyɔlaka yoho yaso ya lɔsɛnɔ ndo vɔ mbutaka dia yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ ndeka dimɛna, ndo ɔnɛ yɔ mbasha anto lotshungɔ. Koko kɛnɛ katawɔ kɛsɔ kekɔ kashi.​—2 Pe. 2:19.

6. Wetshelo akɔna wakondjayɛ oma l’ɛnyɛlɔ ka Brian?

⁶ Wanɛ tshɛ walawɔ kaamɛ la wanɛ wasɛngiyama lo andja wa Satana ndjosholaka esadi eto dia mboka kakawasɔnɛ haakonya dia monga la lotshungɔ; koko mbakonyaka lo lɔhɔmbɔ. (Rɔmɔ 6:16) Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Brian. Ambutshi ande wakookeketsha dia ndjela yoho ya lɔsɛnɔ l’Okristo. Koko lam’akinde l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, nde akayambola dia kana yoho ya lɔsɛnɔ shɔ yayowosha ɔngɛnɔngɛnɔ. Brian akɔshi yɛdikɔ ya ndawɔ kaamɛ la wanɛ wayela atɔndɔ waki Satana. Nde mbutaka ate: “Kombeta edja, lakɛnyi dia yoho ya lotshungɔ lakamakombolaka lakakonyaka mfumbe k’awui wa kɔlɔ. L’edjedja ka wonya, lakayoyasha lo didjoyadjoya ndo lo wanu ndo l’awui wa mindo. Yema yema, l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula, lakayoyasha efula lo ɔnwɛlo wa didjoyadjoya dia wolo ndo lakayokoma mfumbe kadiɔ. . . . Lakayotatɛ nsondja didjoyadjoya dia dimi ndjasɛnya.” L’ekomelo, Brian akayɛna ɔlɔlɔ dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa Jehowa. Nde akatshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ ndo akabatizama lo 2001. Ɛlɔ kɛnɛ, nde aya l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ lo woho wondoyela yoho ya lɔsɛnɔ l’Okristo. *

7. Lo ndjela Mateo 7:13, 14, naa mboka hiende yele la ntondo kaso?

⁷ Ekɔ ohomba efula dia sho nsɔna mboka ka dimɛna ka ndjela! Satana nangaka dia sho tshɛ ntshika ndawɔ lo mboka ka tshitshɛ ‘katɔla lo lɔsɛnɔ,’ ko mbɔtɔ lo mboka ka woke kɔtɔ anto efula wa l’andja ɔnɛ. Anto efula mbɔtɔka lo mboka kɛsɔ ndo tɔ bu wolo minda lɔkɛndɔ lɔkɔ. Koko tɔ kekɔ “mboka katɔla lo elanyelo.” (Adia Mateo 7:13, 14.) Dia ntshikala lo mboka ka dimɛna ndo aha kitakɔ, sho pombaka ndjaɛkɛ le Jehowa ndo mbohokamɛ.

8. Naka ondawi wa lowango ambɔkɔ, kakɔna katondosalaka?

⁸ Wanɛ wasɛmanɛ lowango la kilɔmɛtrɛ efula tatetemalaka menda lo mboka kele la ntondo kawɔ diaha vɔ ntakana. Koko, aha la lolango lawɔ vɔ koka takanyema oma le onto ɔmɔtshi latalawɔ kaamɛ la wɔ kana lo difuku. Naka vɔ wambɔkɔ, vɔ mbetɔka ndo tetemalaka ndawɔ. Vɔ hawodje yimba lo kɛnɛ kowatakanyisha, koko l’oshidi w’ekomelo ndo lo difuto dialongamɛwɔ nkondja.

9. Naka tambɔkɔ, ahombaso nsala?

⁹ Lo lowango laso, sho mbeyaka ntakana mbala efula ndo nsala munga l’ɛtɛkɛta kana l’etsha. Kana asekaso watalawɔ la so koka nsala munga katonyangiya. Sho pombaka nongamɛ dui sɔ. Sho tshɛ bu kokele, ndo sho tshɛ tekɔ lo talawɔ lo mboka kaamɛ ka tshitshɛ katɔla lo lɔsɛnɔ. Diakɔ diele lo tena dimɔtshi sho koka takanyana lam’asaso. Pɔɔlɔ akeyaka dia lo tena dimɔtshi tayonga la “dikambo dia nyangɛ” asekaso. (Kɔl. 3:13) Koko lo dihole dia mbika washo lo dui diambototakanya, nyɛsɔ tokake washo lo difuto diele la ntondo kaso. Naka tambotakana, tosale la wolo dia memala ndo totetemale la lowango. Naka sho mboka nkɛlɛ ndo ntona dia monɛɛ, kete hatototenyanya oshidi w’ekomelo ndo hatotolongola difuto. Ndo nto, sho koka ndjonga otamba wa ntakanya le anto akina wasala la wolo dia talawɔka lo mboka ka tshitshɛ katɔla otsha lo lɔsɛnɔ.

10. Ngande wakokaso mbewɔ dia monga “otamba wa ntakanya” le anto akina?

¹⁰ Yoho kina yakokaso mbewɔ dia monga “otamba wa ntakanya” le asekaso andawi wa lowango ele nɛmiya awui walangawɔ l’etena tshɛ kahombama lo dihole dia ntɛtɛɛ dia vɔ nsala akambo lo woho walangaso. (Rɔmɔ 14:13, 19-21; 1 Kɔr. 8:9, 13) Lo dikambo di’ohomba sɔ, sho bu oko anto watalawɔ lowango la mɛtɛ mɛtɛ. Vɔ sɛmanɛka la andawi akina ndo ondawi tshɛ salaka la wolo dia nkondja difuto diande hita. Andawi asɔ mbikaka washo ntondotondo lo wahɔ awɔ hita. Vɔ koka nsokola andawi akina l’ɔkɛngɛ dia vɔ mbeta la ntondo. Koko, sho hatɔsɛmanɛ lam’asaso. (Ngal. 5:26; 6:4) Oyango aso ele nkimanyiya anto akina dia ntenyanya oshidi w’ekomelo kaamɛ la so ndo nkondja difuto dia lɔsɛnɔ.  Diakɔ diele, sho salaka la wolo dia nkamba la dako diakasha Pɔɔlɔ ate: “Tanyendake paka wahɔ anyu hita eto, koko nyendake ndo wahɔ w’anto akina.”​—Flpɛ. 2:4.

11. Ondawi wa lowango mbikaka washo lo na, ndo lande na?

¹¹ Laadiko dia mbika washo lo mboka kele la ntondo kawɔ, andawi wa lowango la mɛtɛ mɛtɛ mbikaka washo l’oshidi w’ekomelo. Kaanga naka hawokoke mɛna oshidi ɔsɔ la washo, vɔ kanyiyaka woho wayowotenyanya oshidi ɔsɔ ndo wayowokondja difuto. Vɔ tetemalaka sɛngiyama lo kanyiyaka difuto diayowolongola.

12. Kakɔna katoshikikɛ Jehowa la ngandji tshɛ?

¹² Lo lowango laso, Jehowa shikikɛka ekambi ande la ngandji tshɛ dia vɔ wayokondja difuto naka vɔ nshidiya lowango lawɔ, mbuta ate wayolongola lɔsɛnɔ la pondjo l’olongo kana lo paradiso ka lanɛ la nkɛtɛ. Afundelo toshaka kanyi ya difuto sɔ dia sho nkanyiya woho wayonga lɔsɛnɔ laso dimɛna efula. Naka elongamelo kɛsɔ kayotshikalaka lo yimba ndo lo otema aso, kete hatotetawɔ kaanga ɛngɔ ɔtɔi tɔkɔsha pondjo.

13. Naa wahɔ wele la so wele bu l’andawi wa mɛtɛ mɛtɛ?

¹³ Andawi wa lo tɔkɛnyɔ ta la Ngirika wakahombe ntondoya ekakatanu efula, ɛnyɛlɔ ɔlɛmbɛlɔ ndo paa. Koko vɔ tshɛ wakahombaka ndjaɛkɛ lo olowanyelo wakawalongolaka ndo lo wolo awɔ. Sho tekɔ oko andawi asɔ lo woho ɔnɛ wele sho nongolaka olowanyelo wendana la woho wahombaso ndawɔ lowango lɔsɔ. Koko sho tekɔ la wahɔ ɔmɔtshi wele bu l’andawi wa mɛtɛ mɛtɛ. Sho koka nkondja wolo oma le Jehowa ndo wolo ande bu l’elelo. Jehowa tolakaka dia naka sho ndjaɛkɛ le nde, kete nde ayotolowanya ndo ayotosha wolo!​—1 Pe. 5:10.

14. Ngande watokimanyiya 2 Kɔrɛtɔ 12:9, 10 dia ndɔshana l’ekakatanu?

¹⁴ Pɔɔlɔ akahombe ndɔshana l’ekakatanu efula. Laadiko dia nde tɛngama ndo pɛnyahɛnyama oma le anto akina, tena dimɔtshi nde akokaka dia nde aki wɔdu ndo nde akahombaka ndɔshana la kɛnɛ kakandelɛ ɔnɛ “tɛndɛ lo demba.” (2 Kɔr. 12:7) Koko lo dihole dia nde mbɔsa ekakatanu ɛsɔ oko diaaso dia nde ntshika kambɛ Jehowa, nde akawaɔshi oko diaaso dia ndjaɛkɛ le Jehowa. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 12:9, 10.) Lam’ele Pɔɔlɔ aki la dionga sɔ, Jehowa akookimanyiya lo ekakatanu ande tshɛ.

15. Naka sho mbokoya Pɔɔlɔ, dui sɔ diayonga l’etombelo akɔna?

¹⁵ Sho lawɔ koka tɛngama ndo pɛnyahɛnyama l’ɔtɛ wa mbetawɔ kaso. Mbala mɔtshi sho koka ndɔshana la hemɔ kana la ɔkɔmwɛlɔ. Koko naka sho mbokoya Pɔɔlɔ, kete ekakatanu ɛsɔ tshɛ mbeyaka nkoma diaaso dia sho mɛna woho watosukɛ Jehowa la ngandji tshɛ.

16. Oyadi wɛ ekɔ l’ɛkɔmɔ, kakɔna kakokayɛ nsala?

¹⁶ Onde wɛ ekɔ mbishama lo mbeto kana mbidjasɛ paka lo kɔsa k’etshimbi? Onde wɛ ekɔ la paa lo adwe kana lo washo? Naka ngasɔ, onde wɛ koka ndawɔ kaamɛ la ɛlɔngɔlɔngɔ kana wanɛ wele la yoonge ya dimɛna? Eelo, wɛ kokaka! Esombe ndo akanga wa dikɔmɔ efula wekɔ lo talawɔ lo mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ. Vɔ hawokoke nsala dui sɔ la wolo awɔ hita. Koko, vɔ kondjaka wolo oma le Jehowa, lo ndjelaka nsanganya y’Akristo lo telefɔnɛ kana ndjiendaka lo tshimbo ya JW Stream. Ndo vɔ ndjashaka l’olimu wa mbetɛ anto ambeki lo sambishaka adɔkɔtɛlɛ, ɛfɛlɛmɛ ndo ewotɔ awɔ.

17. Ngande wɔsa Jehowa wanɛ wele bu la yoonge ya dimɛna?

¹⁷ Naka wɛ bu l’akoka wa nsala kɛnɛ tshɛ kalangayɛ nsala lo dikambo dia Jehowa, kete  tɔkɔmɔke ndo tɔfɔnyake dia wɛ hakoke mbikikɛ polo l’ekomelo ka dikongɛ nɛ. Jehowa kolangaka l’ɔtɛ weyɛ la mbetawɔ le nde ndo l’ɔtɛ wamboyokikɛ l’edja k’ɛnɔnyi efula. Nshi nyɛ kahombayɛ ndeka monga l’ohomba w’ekimanyielo kande, ndo nde hatokokalɛ. (Os. 9:10) Koko, nde ayoleka ndjasukanya la yɛ. Kadiyɛso kɛmɔtshi kalɔshana l’ekakatanu ɛmɔtshi wendana la yoonge mbutaka ate: “Lam’ele lekɔ l’ekakatanu efula wendana la yoonge, laya bu la waaso efula wa nsambisha anto akina akambo wa mɛtɛ. Koko dimi mbeyaka dia kaanga yema ya wolo ya tshitshɛ yekɔ lo ngɛnyangɛnya otema wa Jehowa ndo dui sɔ mbishakami ɔngɛnɔngɛnɔ.” Etena kamboyɔkɔmɔ, eya dia wɛ bu opoko. Kanyiya dikambo dia ɛnyɛlɔ kakakotshikɛ Pɔɔlɔ ndo ohɔ ɛtɛkɛta ande w’ekeketshelo wata ɔnɛ: “Dimi ngɛnangɛnaka lo wɛɔdu, . . . nɛ dia etena kemi wɔdu, mbemi la wolo.”​—2 Kɔr. 12:10.

18. Naa ekakatanu wahomana l’anto amɔtshi wele wolo lo yoho ya laande?

¹⁸ Anto amɔtshi watalawɔ lo mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ wekɔ l’okakatanu okina. Vɔ wekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu awɔ hita wahakoke anto akina mɛna kana nshihodia. Ɛnyɛlɔ, vɔ pombaka ndɔshana l’ɔkɔmwɛlɔ kana diɛnɛ l’ekiyanu. Lande na kele ekakatanu wahomana l’ekambi wa Jehowa wa ngandji ɛsɔ wekɔ wolo lo yoho ya laande? Nɛ dia etena kambɔɔkɔ onto ɔmɔtshi lonya kana kende paka lo kɔsa k’etshimbi, onto kokaka mɛna okakatanu wele la nde ndo koka tshutshuyama dia mbokimanyiya. Koko, wanɛ walɔshana la hemɔ ka lo yimba kana ka lo wɔɔngɔ koka monga ko bu ndooko la djembetelo yɛnya dia vɔ wekɔ lo nsowa. Paa kele la wɔ kekɔ mɛtɛ oko kele l’onto lambɔɔkɔ lokolo, koko ondo anto hawotowaoka kɛtshi woho ɔtɔi.

19. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka Mefibɔshɛtɛ?

¹⁹ Naka wɛ ekɔ l’ekakatanu ɛmɔtshi ndo wɛ mɛnaka di’anto hawoshihodia woho wayaokayɛ, kete wɛ koka nkondja ekeketshelo oma l’ɛnyɛlɔ ka Mefibɔshɛtɛ. (2 Sa. 4:4) Nde aki l’ɛkɔmɔ ndo nkumekanga Davidɛ kombosalɛ akambo la losembwe. Mefibɔshɛtɛ kosala munga di’ekakatanu ɛsɔ mbokomɛ. Koko nde akɛnyi akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo nde aki la lowando l’akambo w’ɛlɔlɔ wakandɛnyi lo lɔsɛnɔ lande. Nde aki la lowando lo awui w’ɛlɔlɔ wakoosalɛ Davidɛ lo nshi yakete. (2 Sa. 9:6-10) Diakɔ diele lam’akosalɛ Davidɛ akambo aha la losembwe, Mefibɔshɛtɛ akadje yimba lo awui tshɛ wakendanaka la dikambo sɔ. Nde kombetawɔ dia munga ka Davidɛ mbootsha kɛlɛ. Ndo nde kombisha Jehowa onongo l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakasale Davidɛ. Mefibɔshɛtɛ  akadje yimba lo kɛnɛ kakandakoke nsala dia nsukɛ nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa kɛsɔ. (2 Sa. 16:1-4; 19:24-30) Jehowa akasale dia ɔkɔndɔ wa dimɛna wa Mefibɔshɛtɛ fundama lo Ɔtɛkɛta Ande lo wahɔ aso.​—Rɔmɔ 15:4.

20. Ngande wakoka ekiyanu monga la shɛngiya le anto amɔtshi, ko lo dui diakɔna diakokawɔ monga l’eshikikelo?

²⁰ L’ɔtɛ w’ekiyanu efula wele la wɔ, anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi mongaka oko ɛkɛlɛkɛlɛ ndo diki lushi tshɛ. Vɔ koka monga l’okakatanu dia monga lo elui wa weke w’anto, koko vɔ tetemalaka mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo ndo lo nsanganya ya weke. Vɔ mongaka l’okakatanu dia ntɛkɛta l’anto wahaweye, koko vɔ sawolaka l’anto akina l’esambishelo. Naka okakatanu ɔsɔ mbele la yɛ, kete eya dia aha wɛmɛ oto mbele la wɔ. Anto efula wekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wa ngasɔ. Eya dia Jehowa ngɛnangɛnaka welo wa l’otema ɔtɔi wadjayɛ. Woho weyɛ atahekɔ mɛnyaka dia nde ekɔ lo kɔtshɔkɔla ndo ekɔ lo kosha wolo wele la yɛ ohomba. * (Flpɛ. 4:6, 7; 1 Pe. 5:7) Naka wɛ ekɔ lo kambɛ Jehowa kaanga mbeyɛ l’ekakatanu wa lo demba kana wa lo yimba, kete onga l’eshikikelo dia wɛ ekɔ lo ngɛnyangɛnya Jehowa.

21. L’ekimanyielo ka Jehowa, kakɔna keso l’akoka wa nsala sho tshɛ?

²¹ Diɛsɛ ko, etshikitanu wekɔ lam’asa lowango la mɛtɛ mɛtɛ la lowango lakatɛkɛta Pɔɔlɔ. Lo lowango la mɛtɛ mɛtɛ la l’ekolo lakasalemaka lo nshi yakafundamaka Bible, paka onto ɔtɔi mbakakondjaka difuto. Koko, onto tshɛ lakikɛ la kɔlamelo tshɛ lo yoho ya lɔsɛnɔ l’Okristo nongolaka difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo. (Jni. 3:16) Ndo lo lowango la mɛtɛ mɛtɛ, andawi tshɛ pombaka monga la yoonge ya dimɛna; naka aha ngasɔ, kete ayonga wolo vɔ mbidja otshumba. Lo wedi okina, anto efula l’atei aso wekɔ l’ekakatanu wa lo demba, koko tekɔ lo mbikikɛ. (2 Kɔr. 4:16) L’ekimanyielo ka Jehowa, sho tshɛ tayolawɔ polo l’ekomelo!