Langsung hu konten

Langsung hu daptar isi

ARTIKEL PARLAJARAN 19

‘Raja Utara’ Bani Panorang Parpudi

‘Raja Utara’ Bani Panorang Parpudi

“Bani panorang marayak ujungni, marsidoraban ma [raja na hun utara] pakon raja na i dangsina.”​—DAN. 11:40.

DODING 150 Pindahi ma Naibata Ase Maluah

NA LAHO IULAS *

1. Aha ma na ibotoh hita humbani panjahaion ni Bibel?

TONGKIN nari aha ma na laho masa bani juakjuak ni Jahowa? Marhitei panjahaion na dong bani Bibel, domma ibotoh hita balosni. Dong sada panjahaion na patugahkon aha do na laho bahenon ni pamarentah na markuasa i dunia on hubanta. Panjahaion ai isurat bani Daniel bindu 11. Ijai ipatugah dong dua raja na marsidoraban atap marsilawanan, ai ma raja utara pakon raja selatan. Deba humbani panjahaion ai domma saud. Halani ai, tontu pos do uhurta saud do holi ganup panjahaion ai.

2. Songon na ipatugah bani 1 Musa 3:15 ampa Pangungkabon 11:7 pakon 12:17, aha ma na porlu idingat hita sanggah iparlajari hita panjahaion ni si Daniel?

2 Ase boi iarusi hita panjahaion na isurat bani Daniel bindu 11, porlu do idingat hita anggo panjahaion ai mangulas pasal pamarentahan na dong kaitanni hubani juakjuak ni Naibata. Tongon, otik tumang do juakjuak ni Jahowa i sab dunia on. Jadi, mase ma pamarentah sihol manlawan sidea? On halani sihol tumang do Sibolis mamboiskon ganup halak na mangidangi Jahowa pakon Jesus. (Basa 1 Musa 3:15 ampa Pangungkabon 11:7; 12:17.) Leganni ai, ase boi iarusi hita panjahaion ni si Daniel, maningon ipareksa hita homa panjahaion na legan na dong bani Bibel, halani dong do pardomuanni ganup panjahaion ai.

3. Aha ma na laho iulas hita bani artikel on pakon bani artikel na mangihut?

3 Holi iulas hita ma Daniel 11:25-39. Gabe ibotoh hita ma holi ise do na gabe raja utara pakon raja selatan humbani tahun 1870 ronsi 1991. Gabe ibotoh hita ma holi mase adong pangarusionta na porlu iubah. Bani artikel na mangihut iulas hita ma Daniel 11:40–12:1. Humbani panjahaion ai, gabe ibotoh hita ma holi aha do sasintongni na masa humbani tahun 1991 ronsi porang Harmagedon. Sanggah iulas hita haduasi artikel on, pardiateihon ma homa tabel “Dua Raja Marsilawanan bani Ari Parpudi”. Sonari ulas hita ma lobei ise do dua raja na ipatugah bani panjahaion ai.

HUNJA IBOTOH HITA ISE DO NA GABE RAJA UTARA PAKON RAJA SELATAN?

4. Aha do na mangurupi hita laho mambotoh ise do na gabe raja utara pakon raja selatan?

4 Mungkahni, raja utara manggambarhon raja na markuasa dompak utara ni nagori Israel. Janah raja selatan manggambarhon raja na markuasa dompak selatan ni nagori Israel. Mase ihatahon hita sonai? Pardiateihon ma na ihatahon malekat hubani si Daniel, “Roh do ahu sonari hubam laho pabotohkon bam pasal aha na sihol masa bani bangsamu bani ujung ni panorang.” (Dan. 10:14) Paima ari Pentakosta 33 M, bangsa Israel do na isobut juakjuak ni Naibata. Tapi dobkonsi ari ai, susian ni Jesus do na ipilih Jahowa gabe juakjuak-Ni. Halani ai, bani Daniel bindu 11 bahatan do iulas pasal halak Kristen, sedo pasal bangsa Israel hinan. (Lah. 2:1-4; Rom 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Anjaha, margantih do lalab na gabe raja utara pakon raja selatan on. Tapi, dong tolu na sarupa na ibahen sidea. Na parlobei, iarsik-arsik haduasi raja ai do juakjuak ni Naibata. Na paduahon, humbani pambahenan ni sidea ai, taridah ma sogam tumang do uhurni mangidah Jahowa, Naibata na sintong ai. Anjaha na patoluhon, torus do marsilawanan haduasi raja ai.

5. Mase lang adong na gabe raja utara pakon raja selatan humbani tahun 100 ronsi 1870?

5 Lang piga dokah dobkonsi tahun 100, lambin martambah ma halak Kristen na murtad ibagas kuria. Songon simaromei-omei i juma do bahat ni sidea. Janah ajaran palsu do na iajarhon sidea, sedo ajaran na sintong. Halani ai, gabe sunsah ma mambotoh ise do halak Kristen na sasintongni. (Mat. 13:36-43) Hunjai gabe ibotoh hita ma mulai tahun 100 ronsi 1870 lang dong organisasi ni Naibata i tanoh on. On patuduhkon lang dong na gabe raja utara pakon raja selatan bani panorang ai. Mase? Halani lang dong juakjuak ni Naibata na boi iserang sidea. * Tapi, dobkonsi tahun 1870, taridah ma use raja utara pakon raja selatan ai. Hunja ibotoh hita ai?

6. Sonaha mungkahni gabe dong use organisasi ni Naibata?

6 Humbani tahun 1870, taridah ma use organisasi ni Jahowa. Mungkahni, bani tahun ai iparlajari si Charles T. Russel pakon piga-piga hasomanni ma isi ni Bibel. Sidea on ma na manggoki panjahaion na patugahkon pasal suruhan na ‘pasirsirhon dalan’ paima jongjong Harajaon Mesianik. (Mal. 3:1) Humbani ari ai taridah ma use organisasi ni Naibata! Ijia, ai dong do pamarentahan na sihol manlawan juakjuak ni Naibata? Pardiateihon hita ma bukti-bukti na mangihut.

ISE MA NA GABE RAJA SELATAN?

7. Ise ma na gabe raja selatan ronsi Porang Dunia I?

7 Tahun 1870, Inggris ma pamarentahan na manrajai bahat nagori i sab dunia on. Janah, gogoh tumang do homa tentarani. Bani buku Daniel, igambarhon do ia songon tanduk na etek-etek na manaluhon tolu tanduk na legan, ai ma Prancis, Spanyol, pakon Belanda. (Dan. 7:7, 8) Anjaha, Inggris do na gabe raja selatan ronsi Porang Dunia I. Sanggah ai, Amerika Serikat do negara na sibayakan i sab dunia on anjaha kerja sama do ia pakon Inggris.

8. Ise ma na gabe raja selatan sadokah panorang parpudi?

8 Sadokah Porang Dunia I, kerja sama ma Amerika Serikat pakon Inggris, anjaha gabe gogoh tumang ma tentara ni sidea. Halani ai, gabe pamarentahan na sigogohan ma sidea i dunia on. Songon na ipatugah si Daniel, marsada ma sidea gabe “bala na buei anjaha na gogoh”. (Dan. 11:25) Sadokah panorang parpudi, Inggris pakon Amerika Serikat do na gabe raja selatan. * Jadi, ise ma na gabe raja utara?

ISE MA NA GABE RAJA UTARA?

9. Nantigan do raja utara ai taridah use, janah sonaha Daniel 11:25 igoki?

9 Bani tahun 1871, satahun dobkonsi ibahen Sanina Russell pakon hasomanni kalompok parlajaran Bibel, taridah ma use raja utara ai. Sanggah ai, ipasada si Otto von Bismarck ma piga-piga daerah. Isobut ma ai Pamarentahan Jerman. Raja Wilhelm I do na gabe kaisar na parlobei, anjaha ipilih ia ma si Bismarck gabe perdana menteri. * Dob ai, irajai Jerman ma piga-piga nagori i Afrika pakon Samudra Pasifik, janah marusaha ase gabe sigogohan humbani Inggris. (Basa Daniel 11:25.) Ipatumpu Jerman ma buei tumang tentara songon na ibahen Inggris. Jadi, sanggah masa porang dunia na parlobei, igunahon Jerman ma tentara ai laho manaluhon munsuhni.

10. Sonaha Daniel 11:25b, 26 igoki?

10 Dob ai, ipatugah si Daniel ma homa aha na laho masa bani pamarentahan ni Jerman pakon militerni. Bani panjahaion ai ihatahon do ‘seng martahan’ holi raja utara ai. Mase sonai? “Halani partahi-tahian na binahen hu bani. Gari halak na tong rap mangan pakonsi parsedahonsi.” (Dan. 11:25b, 26a) Bani panorang ni si Daniel, sidea na mangan “humbani sipanganon ni raja” ai ma halak na “marugas i lobei ni raja”. (Dan. 1:5) Jadi ise ma halak na imaksud bani panjahaion nongkan ai? Pejabat-pejabat i Jerman do ai, tarmasuk ma homa pejabat militerni. Halani pambahenanni sidea, gabe lang be markuasa raja ai. Dob ai, gabe ibahen ma pamarentahan na legan i Jerman. * Bani panjahaion ai ipatugah do homa sonaha holi ujungni parporangan raja utara ai manlawan raja selatan. Ihatahon do, “Gabe hona pardakdak ma balani, anjaha buei tumang rasei.” (Dan. 11:26b) Domu bani panjahaion ai, bani porang dunia na parlobei buei tumang do tentara ni Jerman na “rasei” atap ibunuh. Bahatan do halak na tarbunuh i parporangan ai marimbangkon na tarbunuh bani porang na masa paima porang dunia na parlobei.

11. Aha do na ibahen raja utara pakon raja selatan?

11 Bani Daniel 11:27, 28, ipatorang do aha na laho masa paima tarjadi Porang Dunia I. Ijai ihatahon, “Rap mangan pe [raja utara pakon raja selatan] marsioto-otoan do.” Janah sonai do na masa. Ibahen Jerman pakon Inggris ma padan ase mardamei sidea. Hape bani tahun 1914 marporang do sidea. Hunjai ma taridah marsioto-otoan do sidea. Leganni ai ihatahon do homa anggo raja utara “mamboan buei arta”. Sintong do homa ai. Paima tahun 1914, Jerman ma negara na sibayakan na paduahon i tanoh on. Dob ai, songon na ipatugah bani Daniel 11:29 pakon 30a, iporangi Jerman ma raja selatan, tapi talu do ia.

ISERANG HADUASI RAJA AI DO JUAKJUAK NI NAIBATA

12. Bani porang dunia na parlobei, aha do na ibahen raja utara pakon raja selatan?

12 Humbani tahun 1914, marsiporangan do lalab haduasi raja ai, janah iserang do homa juakjuak ni Naibata. Umpamani, bani porang dunia na parlobei, iarsik-arsik pamarentah Jerman pakon Inggris do juakjuak ni Naibata na lang ra dihut marporang. Dob ai, songon na ihatahon bani panjahaion na isurat bani Pangungkabon 11:7-10, ipenjarahon pamarentah Amerika Serikat do sidea na mambobahon horja parambilanonta.

13. Dobkonsi tahun 1930 ampa sadokah porang dunia na paduahon, aha ma na ibahen raja utara?

13 Dobkonsi tahun 1930, tarlobih sadokah porang dunia na paduahon, kejam tumang do raja utara on mangarsik-arsik juakjuak ni Naibata. Sanggah partai Nazi markuasa i Jerman, ilarang si Hitler do horja parambilanonta. Ibunuh raja utara on ma hira-hira 1.500 Saksi Jahowa janah dong marribu halak na ikirim hu kamp konsentrasi. Sanggah ibahen raja utara sonai, dos do ai ia “pabutakkon ianan na pansing” janah ‘parontihon galangan ari-ari’, songon na ihatahon si Daniel hinan. (Dan. 11:30b, 31a) Marjanji do homa si Hitler, pamimpin ni Jerman ai, laho mamunuh ganup juakjuak ni Naibata na dong i Jerman.

DONG USE RAJA UTARA NA BARU

14. Dob salosei porang dunia na paduahon, ise ma na gabe raja utara, janah aha do na ibahen ia?

14 Dob salosei porang dunia na paduahon, Uni Soviet ma na gabe raja utara. Irajai ia do bahat daerah na ikuasai Jerman hinan. Songon pamarentah Nazi na kejam, iparburu Uni Soviet do homa ganup halak na setia manombah Naibata.

15. Dob salosei Porang Dunia II, aha ma na ibahen raja utara ai?

15 Lang piga dokah dob salosei Porang Dunia II, iarsik-arsik Uni Soviet atap raja utara na baru ai ma juakjuak ni Naibata. Bani Pangungkabon 12:15-17 isarupahon do pangarsikon ai pakon “bah banggal”. Saud do panjahaion ai sanggah raja utara manlarang horja parambilanonta. Sanggah ai, dong marribu Saksi Jahowa ibuang hu Siberia. Sasintongni, sadokah panorang parpudi, torus do raja utara on mangarsik-arsik juakjuak ni Naibata. Tapi lang ongga marhasil sidea parontihon horja parambilanonta. *

16. Sonaha Uni Soviet manggoki panjahaion bani Daniel 11:37-39?

16 Basa Daniel 11:37-39. Sonaha raja utara patuduhkon lang “parduli ia bani naibata ni ompungni”? Sihol do Uni Soviet manripaskon ugama ase lang adong be pangaruhni. Jadi, songon na ongga ibahen bani tahun 1918, ibahen pamarentah Soviet ma sada pangaturan i sikkolah-sikkolah na gabe dasar laho mangajarhon lang dong Naibata ai. Sonaha raja utara ‘pasangapkon naibata ni benteng-benteng’? Bahat tumang do duit na iboiskon sidea laho mambahen marribu sinjata nuklir. Ipargogohi do homa tentarani. Halani ai, lambin markuasa ma ia. Sasintongni, bahat tumang do sinjata na ibahen raja utara pakon raja selatan laho mamunuh marmiliar jolma!

KERJA SAMA DO HADUASI RAJA AI

17. Aha do “gana-gana hagigi na parohkon hasedaon” ai?

17 Ongga do raja utara pakon raja selatan ai mambahen kerja sama. “Ipajongjong sidea ma gana-gana hagigi, na majangin [“na parohkon hasedaon,” Terjemahan Dunia Baru] ai.” (Dan. 11:31) Jadi “gana-gana hagigi” ai ma Perserikatan Bangsa-Bangsa atap PBB.

18. Mase PBB isobut “gana-gana hagigi”?

18 Isobut do PBB ai “gana-gana hagigi” halani marjanji do ia laho parohkon hadameion hu sab dunia on. Hape pitah Harajaon ni Naibata do na boi mambahen ai. Ihatahon do homa gana-gana hagigi ai “parohkon hasedaon” halani PBB do holi na laho manripaskon ganup ugama palsu.​—Tonggor ma tabel “Dua Raja Marsilawanan bani Ari Parpudi”.

MASE PORLU IBOTOH HITA SEJARAH ON?

19-20. (a) Mase porlu ibotoh hita sejarah on? (b) Sungkun-sungkun aha ma na laho iulas hita bani artikel na mangihut?

19 Porlu do ibotoh hita sejarah on, halani ai do bukti na patuduhkon panjahaion ni si Daniel pasal raja utara pakon raja selatan domma igoki humbani tahun 1870 ronsi 1991. Tontu gabe pos ma uhurta igoki do holi ganup panjahaion ai.

20 Bani tahun 1991, lang adong be Uni Soviet. Jadi, ise ma sonari na gabe raja utara? Bani artikel na mangihut iulas hita ma balosni ai.

DODING 128 Martahan Das hu Ujung

^ par. 5 Sonari domma ididah hita saud panjahaion ni nabi Daniel pasal “raja na hun utara” pakon “raja na i dangsina” atap raja selatan. Hunja ibotoh hita ai? Janah, mase porlu iarusi hita ganupan ai?

^ par. 5 Halani ai, lang be ihatahon hita anggo Kaisar Aurelianus hun Rom (270-275 M) na gabe raja utara, atap Ratu Zenobia (267-272 M) na gabe raja selatan. On ma hatorangan naimbaru na manggantihon hatorangan na dong bani buku Perhatikanlah Nubuat Daniel! pasal 13 pakon 14.

^ par. 9 Bani tahun 1890, ipecat Kaiser Wilhelm II ma si Bismarck.

^ par. 10 Bahat do cara na ibahen sidea ase raja ai lang be mamarentah. Umpamani, lang be iurupi sidea raja ai. Ipatugah do rahasia pasal parporangan hubani na legan. Janah ipaksa do raja ai turun humbani jabatanni.

^ par. 15 Songon na ipatugah bani Daniel 11:34, sompat do raja utara ai lang mangarsik-arsik Saksi Jahowa. Umpamani, on tarjadi sanggah Uni Soviet lang adong be bani tahun 1991.