1. ¿Profecía Bibliabätä ye tä dre mike gare nie?

¿DRE KÖBÖRA nemen bare juta Jehovakwe yebätä? Kukwe ye raba nemen gare nie. Kukwe meden köböra nemen bare nibätä ye profecía Bibliabätä tä mike gare nie. Keteiti ütiäte ye abokän gobrantre dite kä jökräbiti tibien mikai nemen bare mikata gare kwe nie. Ye tä tikani Daniel kapitulo 11 yekänti aune tä blite rei nibu käkwe rüdi jabe yebätä: rei ngwitärikri aune rei mötörikri. Kukwe ruäre nieta profecía yebätä namanina bare, akwa meden jämi nemen bare ye rabai bare metre tädre gare nie.

2. Génesis 3:15, Apocalipsis 11:7 aune 12:17 tä niere erere, ¿nikwe ja tötikadre profecía Danielkwebätä ngwane dre ngwandre törö jai?

² Gobrantre kädekateta Daniel kapitulo 11 yekänti ye ja mikani juta Jehovakwe rüere meden gärätä, ye rabadre gare nie profecía ye mikakäre gare kwin jai. Nitre Ngöbö mikaka täte ye braibe kä jökräbiti tibien, akwa bä kabre kukwe keta kabre nuainbarera gatekäre. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune Satana aune nitre gobrainta kwe tö nitre Jehová aune Jesús mikaka täte ye gaite (ñäkädre Génesis 3:15 * aune Apocalipsis 11:7; 12:17 yebätä). Profecía Danielkwe aune profecía mada rabadre kukwe ja erebe mike gare nie yekäre, kukwe mada nieta Bibliabätä yebätä ja tötikadre ne kwe profecía Danielkwe rükadre gare metre nie.

3. ¿Kukwe ja tötikara nebätä aune ja känenkäre yebätä drebätä ja tötikai?

 ³ Ye medenbätä, kukwe ja tötikara nekänti nikwe ja tötikai Daniel 11:25-39 yebätä. Kä 1870 nememe kä 1991 yete nire namani rei ngwitärikri aune rei mötörikri ye nikwe ngwain törö jai aune ñobätä kukwe ruäre nieta profecía yebätä ye nikwe mikadre gare bä jene jai rabai gare nie arato. Kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti nikwe ja tötikai Daniel 11:40-12:1 yebätä aune kukwe rakadrekä ño niebare profecía yebätä abokän rabadre bare kä 1990 nememe Armagedón ye mikai gare bäri merebe. Ja tötika ketebu ne kräke nikwe recuadro “Kä krüte näire reitre nibu tä ja rüere” ye mikadre ñärärä ye ütiäte krubäte. Akwa ye känenkri reitre nibu mikata gare profecía yebätä ye abokän nire nire ye nikwe mikadre gare jai.

4. ¿Kukwe meden ketamäbätä rei ngwitärikri aune rei mötörikri raba nemen gare nie?

⁴ Kirabe gobran nämäne gobrane kä ngwitärikri Israel yebätä yei “rei ngwitärikri” nie nämäne, aune gobran nämäne gobrane kä mötörikri yei “rei mötörikri” nie nämäne. ¿Ñobätä ye gare nie? Ñobätä ñan aune ángel nikani kukwe niere Daniel ie käkwe niebare: “Dre rabai bare juta mäkwe yebätä kä krüte näire ye tiki mike gare mäi” (Dan. 10:14). Israel kirabe ye nämäne juta Ngöbökwe nememe Pentecostés kä 33 yete, akwa yete ja käne nitre ja tötikaka metre Jesube ye rabai juta Ngöbökwe niebare kwe. Aisete profecía Danielkwe kapitulo 11 ye tä blite metrere nitre ja tötikaka Jesube yebätä aune ñaka Israel kirabe yebätä (Hech. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gál. 6:15, 16). Ne madakäre, kirabe nükebe kä nengwane gobrantre jene jene namani rei ngwitärikri aune rei mötörikri ye erere. Gobrantre ye käre tä kukwe ketamä nuainne. Kena, tätre ja mike juta Jehovakwe rüere. Ketebukäre, tätre dre nuainne juta Ngöbökwe yebätä yebiti tätre bämike brukwä krubäte Jehová kräke. Aune ketamäkäre reitre nibu ne tä rüre jabe kwärikwäri.

5. ¿Kä 100 ye bitikäre nükebe kä 1870 rei ngwitärikri aune rei mötörikri nämäne nie raba? Mä raba mike gare.

⁵ Kä 100 ye bitikäre, nitre kristiano ñaka metre namani konkrekasionte, namanintre kukwe ngwarbe driere aune kukwe metre Ngöböbätä ye namanintre üke. Kä ye näire nükebe siklo 19 jatanina krüte ngwane juta Ngöbökwe ñaka nämäne ükaninte kä tibienbätä. Nitre kukwe ngwarbe mikaka täte ye jatani nirien nura käme ye kwrere ye köböite nitre kristiano meden metre bä ganinkä kwetre (Mat. 13:36-43). ¿Kukwe ye ngwandre törö jai ye ñobätä ütiäte? Ñobätä ñan aune rei ngwitärikri aune rei mötörikri abokänbätä kukwe mikata gare ye ñan tä blite gobrantre käkwe gobrainbare kä 100 ye bitikäre nükebe kä 1870 yebätä. Kä ye näire juta Ngöbökwe ñaka nämäne ükaninte ne kwe niaratre rabadre ja mike rüere. * Kä 1870 ye bitikäre gobrantre meden abokän  rei ngwitärikri aune rei mötörikri ye namaninta gare. ¿Ñobätä?

6. ¿Juta meden nämäne Ngöbö mike täte metre ye namani gare ño aune ñongwane?

⁶ Kä 1870 yete ja käne juta Ngöbökwe jatani ja ükökrö. Ye näire Charles Russell aune nitre sribikä ben jatani ja ükökrö ja tötikakäre Bibliabätä. Niebare profecíabätä erere, nitre braibe ye namani Ngöbö kukwei ngwanka käkwe ji ükaninte Mesías rabadre gobrane ye känenkri (Mal. 3:1). Ye ngwane batibe, juta meden nämäne Ngöbö mike täte metre namaninta gare. Kä ye ngwane juta dite nämäne gobrane käkwe ja mikani juta Ngöbökwe rüere o ño ye ani mike gare jai.

7. ¿Nire namani rei mötörikri nükebe rübare kri kena ye näire?

⁷ Kä 1870 näire nitre rükä kwati namanina juta Gran Bretaña yekwe aune namanina juta bäri dite kä ye näire. Daniel juta dite ye bämikani jondron nire krotu chi käkwe krotu krämä ganainbare, ye abokän Francia, España aune Países Bajos (Dan. 7:7, 8). Gran Bretaña namani rei mötörikri nükebe rübare kri kena ye näire. Ye ngwane arato Estados Unidos namanina juta dite ngwian bökäne krubäte aune jatani ja kete juta Gran Bretaña ben.

8. ¿Nire abokän rei mötörikri kä krüte näire?

⁸ Rübare kri kena ye näire Estados Unidos aune Gran Bretaña ja dimikani rübätä. Yete ja käne juta ketebu ye namani juta dite kä jökräbiti tibien. Danielkwe mikani gare erere, rei mötörikri ne käkwe “nitre rükä kwati aune dite krubäte” ükaninkrö (Dan. 11:25). Kä krüte näire rei mötörikri ye abokän  Estados Unidos aune Gran Bretaña. * Akwa, ¿nire abokän rei ngwitärikri?

9. a) ¿Ñongwane rei ngwitärikri namaninta gare? b) ¿Kukwe nieta Daniel 11:25 ye namani bare ño?

⁹ Russell aune nitre sribikä ben ja tötika Bibliabätä kömikani ye bitikäre, kä 1871 yete rei ngwitärikri namaninta gare. Kä 1871 yete, Otto von Bismark juta Alemania dimikani nemen bäri dite. Rei Guillermo I de Prusia kädekani emperador aune Bismarck kädekani kwe sribikä canciller. * Kä nikani ta ye bitikäre, Alemania namani juta ruäre África aune Pacífico yete ye gobraine, aune ja di ngwani kwetre rabakäre bäri dite juta Gran Bretaña ye kräke (ñäkädre Daniel 11:25 yebätä). * Juta Alemania käkwe nitre rükä kwati krubäte ükaninkrö aune namani dite, bäsi juta Gran Bretaña erere. Yebiti rübare kwe rü kri kena näire juta mada rüere.

10. ¿Kukwe nieta Daniel 11:25b, 26 ye namani bare ño?

¹⁰ Akwa dre rabai bare juta dite Alemania aune nitre rükä kwe yebätä ye Danielkwe niebare arato. Rei ngwitärikri ñaka di rükai jabätä niebare kwe. ¿Ñobätä? Profecía tä niere, ja kitaibätä “kukwe blo [...] nuainkäre rüere. Aune nitre mrö bänänte kwetaka ben käkwe niara nitai tibien” (Dan. 11:25b, 26a). Daniel näire, nitre mrö bänänte kwetaka rei ben ye ngätäite nitre sribikä ütiäte ütiäte kwe nämäne (Dan. 1:5). ¿Nire nirebätä blitabare profecía yebätä? Nitre sribikä ütiäte ütiäte, ñodre, nitre rü jie ngwanka aune nitre rükä ütiäte ütiäte emperador alemán yekwe. Nitre ütiäte ütiäte dre nuainbare ye köböite emperador ñan mika jatani ütiäte aune mrä mada kitani timo aune gobran mada mrä ükaninte Alemania. * Juta dite Alemania ye juain tibien ye ñan aibebätä blitabare profecía yebätä. Ñakare aune, rüdi kwe rei mötörikri yebe ngwane, dre rabai bare mikani gare kwe arato. Profecía tä kukwe ne niere rei ngwitärikri yebätä: “Nitre rükä kwe ye sökadikä, niaratre kwati murie ketai” (Dan. 11:26b). ¿Kukwe ye namani bare ño? Rübare kri kena ye ngwane, nitre rükä Alemania ganainbare kwärä, niaratre kwati murie ketani. Rü yete bäri nitre kwati murie ketani rübare käne käne ye kräke.

11. Daniel 11:27-30 tä niere erere, ¿rei ngwitärikri aune rei mötörikri dre nuainbare?

¹¹ Rübare kri kena ye känenkri, rei ngwitärikri aune rei mötörikri käkwe dre nuain ye Daniel 11:27, 28 tä mike gare krörö: “Rabaitre täkäni mesa kwatibebätä ja ngökö kwärikwäri” aune rei ngwitärikri rabadi jondron bökäne krubäte. ¿Kukwe ye namani bare ño? Alemania aune Gran Bretaña tö nämänentre nünain jäme jabe nämänentre niere jai. Akwa ngwarbe nämänentre ja ngökö, ñobätä ñan aune kä 1914 yete rü kri kena nakaninkä. Kä 1914 ye känenkri Alemania namanina juta ketebukäre bäri ütiäte aune jondron bökäne krubäte. Ye medenbätä, nieta Daniel 11:29, 30 erere,  Alemania rü ganinkä rei mötörikri ye rüere akwa niaratre nianinte.

12. Rübare kri kena ye ngwane, ¿rei ngwitärikri aune rei mötörikri dre nuainbare?

¹² Kä 1914 yete ja käne, reitre nibu jatani rüre bäri jabe aune juta Jehovakwe rüere. Ye ngwane, nitre Jehová mikaka täte ñaka ja mikani rübätä ye rüere ja mikani kwetre. Aune Estados Unidos käkwe ja mräkätre sribi Jehovakwe jie ngwanka ye kitani ngite, yebiti kukwe nieta Apocalipsis 11:7-10 namani bare.

13. Kä 1933 yete ja käne aune rübare kri bobukäre ye ngwane, ¿rei ngwitärikri dre nuainbare?

¹³ Kä 1933 yete ja käne aune rübare kri bobukäre ye ngwane, rei ngwitärikri käkwe nitre Jehová mikaka täte mikani ja tare nike bäri. Partido político nazi käkwe ganainbare ngwane, Hitler aune nitre ja mikaka niarakri käkwe sribi Jehovakwe ñäkäibare. Nitre nazi käkwe nitre Jehová mikaka täte kwati krubäte murie ketani aune kwati mada kitani ngite kwetre ja tare nikakäre. Kukwe ye rabai bare Danielkwe mikani gare. Niebare kwe, rei ngwitärikri käkwe ju deme ye mikai ngwarbe jai aune jondron kukwa nämäne käre ye diainkä kwe, ye abokän kukwe drie ñäkäi kwe meden gärätä (Dan. 11:30b, 31a). Hitler nitre nazi ji dokwä ngwanka nitre testiko Jehovakwe gaite juta Alemania yete niebare kwe.

14. Rübare kri bobukäre ye bitikäre, ¿nire namani rei ngwitärikri aune ñokänti ye gare nie?

¹⁴ Rübare kri bobukäre ye bitikäre Unión Soviética namani rei ngwitärikri. Aune juta kwati Alemania nämäne gobrane ye dianinkä kwetre kän. Nitre nazi nuainbare erere, Unión Soviética aune juta ja ketaka ben ja mikani nitre Ngöbö metre mikaka täte ye rüere. Aune namani rei ngwitärikri.

15. Rübare kri bobukäre ye bitikäre, ¿rei ngwitärikri dre nuainbare?

¹⁵ Rübare kri bobukäre krütani ye bitikäre, Unión Soviética aune nitre ja ketaka ben rü ganinkä juta Jehovakwe rüere. Kukwe ye Apocalipsis 12:15-17 tä bämike “ñö kri” ye erere. Ye abokän, rei ngwitärikri käkwe kukwe driei ye ñäkäibare aune nitre kwati Jehová mikaka täte juani kwe ngite. Kä krüte näire rei ngwitärikri täbe ja mike juta Jehovakwe rüere akwa jämi kukwe drie ye ketebätä. *

16. ¿Kukwe nieta Daniel 11:37-39 ye Unión Soviética käkwe mikani nemen bare ño?

¹⁶ (Ñäkädre Daniel 11:37-39 yebätä). * Profecía ne käkwe mikani gare erere, rei ngwitärikri ñaka “Ngöbö rünkwe aune meyekwe [...] mikai ütiäte” jai. ¿Ye namani bare ño? Unión Soviética ñaka tö namani nitre tuai iglesia mike ütiäte jai. Yebätä kä 1918 yete, Ngöbö ñaka drie mananbare kwetre kwelate ne kwe iglesia ñaka rabadre mada juta yekänti. ¿Aune “ngöbö di bökänkä” ye mikani ño ütiäte kwe jai? Unión Soviética ngwian kitaninkä ere krubäte, nitre ükakrökäre rükäre aune bomba nuclear sribekäre  ja mikakäre bäri dite. Kä nikani ta ngwane, jondron ere krubäte rükäre namanina rei ngwitärikri aune rei mötörikri yekwe nitre kwati murie ketakäre.

17. ¿“Jondron bä käme aune jondron mada gatekä” ye abokän nire?

¹⁷ Kä kwati krubäte te rei ngwitärikri aune rei mötörikri tä ja rüere, akwa töi nämäne kwatibe kukwe keteitibätä, ye abokän “jondron bä käme aune jondron mada gatekä” ye mikani kwetre (Dan. 11:31). “Jondron bä käme” ye abokän Organización de las Naciones Unidas.

18. ¿Organización de las Naciones Unidas ye abokän “jondron bä käme aune jondron mada gatekä” ye ñobätä nieta?

¹⁸ Organización de las Naciones Unidas ye abokän “jondron bä käme” ñobätä ñan aune raba nitre mike nüne jäme käbiti tibien nieta kwe, akwa kukwe ye Gobran Ngöbökwe aibe raba nuainne. Aune “jondron mada gatekä” nietabätä ñobätä ñan aune iglesia jökrä gaite kwe yebätä (recuadro “Kä krüte näire reitre nibu tä ja rüere” ye mikadre ñärärä).

19, 20. a) ¿Kukwe jökrä ne rabadre gare nie ye ñobätä ütiäte? b) ¿Kukwe meden rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti?

¹⁹ Kukwe ye ngwandre törö jai ye ütiäte ñobätä ñan aune tä mike gare nie profecía Danielkwe rei ngwitärikri aune rei mötörikri yebätä ye ruäre namani bare kä 1870 nükebe kä 1991 yete. Aisete kukwe meden niebare profecía yebätä jämi nemen bare ye rabai bare yei ni raba tö ngwen.

²⁰ Akwa kä 1991 yete, Unión Soviética nikani timo. ¿Se nire abokän rei ngwitärikri kä nengwane? Kukwe ye rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti.