Content de lai

Malawm Ni Hpe Lai U

Hkaja Na Sumhpa 19

Aten Ladaw Htum Wa Mahka Na “Dingdung Hkawhkam”

Aten Ladaw Htum Wa Mahka Na “Dingdung Hkawhkam”

“Ya de a ladaw htum wa mahka e, dingda hkawhkam wa gaw, shi [dingdung hkawhkam wa] hpe htim gasat na ra ai.”—DAN 11:40.

Mahkawn 150 Hkye Hkrang La Lu Ai Karai Hpe Tam Ga

Sumhpa Hta Lawm Ai Lam *

1. Chyum Laika myihtoi ga gaw hpa hpe chye shangun ai kun?

YEHOWA a masha ni gaw kade n na yang gara lam hte hkrum wa na kun? Mahtai hpe chye lu ai. Anhte yawng hte seng nna, ahkyak ai lam ni hpe Chyum Laika hta tau hkrau tsun da ai. Ginding aga kaw nna atsam kaba htum ai asuya nkau hpa galaw na hpe, myihtoi ga langai gaw laksan hku nna tsun dan ai. Daniela daw kaba 11 hta, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam gaw shada gasat na ngu tsun da ai. Dai myihtoi ga hte seng nna law malawng hpring tsup ngut sai majaw, ngam ai yawng mung hpring tsup wa na re.

2. Ningpawt 3:15; Shingran 11:7 hte 12:17 hku nga yang Daniela myihtoi ga hpe hkaja ai shaloi gara lam hpe chye ra ai kun?

2 Daniela daw kaba 11 hta lawm ai myihtoi ga gaw, Karai a masha ni hpe shingkang ka-up nga ai uphkang du ni hte asuya ni hpe sha tsun ai lam anhte chye da ra ai. Karai a masha ni gaw mungkan a masha jahpan hte shingdaw dat yang loi mi sha nga tim, asuya ni a myit maju jung shara byin wa na re. Satan hte shi hpang hkan ai ni gaw, Yehowa hte Yesu a magam gun ai ni hpe shamyit kau mayu ai majaw re. (Ningpawt 3:15 hte Shingran 11:7; 12:17 ni hpe hti u.) Daniela myihtoi ga gaw Chyum Laika hta lawm ai kaga myihtoi ga ni hte mung bung ra ai. Chyum Laika hta lawm ai kaga daw ni hte shingdaw yu yang she, Daniela myihtoi ga hpe jaw ai hku chye na lu na re.

3. Ndai sumhpa hte hpang na sumhpa hta hpa lam hkaja na kun?

3 Daniela 11:25-39 hpe hkaja yu ga. 1870 kaw nna 1991 du hkra, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam gaw kadai re ai hpe chye lu na re. Bai nna, dai myihtoi ga a daw langai hte seng nna chye na da ai lam hpe hpa majaw galai shai ra ai hpe mung chye lu na re. Hpang na sumhpa hta gaw Daniela 11:40–12:1 hpe hkaja na re. Dai myihtoi ga gaw 1991 kaw nna Hara Magedon majan laman byin na lam hpe chye shangun ai. Ndai sumhpa lahkawng hpe hkaja ai shaloi, “Aten Ladaw Htum Wa Mahka Na Shingjawng Hkawhkam Ni” ngu ai sumla hpe hkaja ai gaw kaja ai. Ndai myihtoi ga hta lawm ai hkawhkam lahkawng a lam hpe shawng chye ra ai.

Dingdung Hkawhkam Hte Dingda Hkawhkam Hpe Chye Lu Ai Lam

4. Dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam hpe chye na matu gara lam masum gaw karum ya ai kun?

4 Nnan hta gaw, “dingdung hkawhkam” hte “dingda hkawhkam” ngu ai gaw Israela mung a dingdung hte dingda maga kaw nga ai mungkan uphkang du ni hpe tsun ai re. Hpa majaw kun? Daniela hpe shiga sa tsun ai lamu kasa gaw, “na a amyu masha ni hta htawm hpang e byin na ra ai amu a lam ni hpe, nang hpe chye na shangun na matu, ngai du ni ai” ngu tsun ai. (Dan 10:14) A.D. 33 du hkra, Israela masha ni gaw Karai a amyu re. Raitim, dai shaning kaw nna, Yesu a sape ni hpe Yehowa gaw shi a amyu hku nna hkap la wa ai. Dai majaw, Daniela daw kaba 11 hta lawm ai myihtoi ga a daw law malawng gaw, Israela amyu hpe n re ai sha, Hkristu a hpang hkan ai ni hpe tsun ai re. (Kas 2:1-4; Rom 9:6-8; Gal 6:15, 16) Aten ni na wa ai hte maren, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam mung galai shai wa ai. Raitim, shanhte yawng hta bung ai lam ni nga ai. Langai, hkawhkam ni hte Karai a masha ni a lapran manghkang nga ai. Lahkawng, Karai a amyu masha ni hpe galaw ai lam gaw Karai Yehowa hpe nju ndawng ai lam dan leng nga ai. Masum, hkawhkam lahkawng gaw ahkang aya lu na matu shingjawng ai.

5. A.D. 100 kaw nna 1870 laman hta dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam nga ai kun? Sanglang dan u. 

5 A.D. tsa ban lahkawng hta, Chyum Laika tengman lam ni hpe makoi magap da nna, shut shai ai sharin achyin lam hpe hkap la ai ni gaw, Hkristan nawku hpung hpe shingkang ka-up wa ai. Dai aten kaw nna tsa ban 19 htum hkyen ai aten du hkra, ginding aga kaw Karai a uhpung n nga ai. Tsing hte bung ai shut shai ai Hkristan ni law wa ai majaw, jet ai Hkristan ni hpe ginhka na matu yak wa ai. (Mat 13:36-43) Dai hpe chye na matu hpa majaw ahkyak ai kun? A.D. 100 kaw nna 1870 laman hta, atsam kaba ai uphkang madu ni, mungdan ni gaw, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam n mai byin ai. Dai aten hta, shanhte gasat na Karai a uhpung n nga shi ai majaw re. * Raitim, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam gaw, 1870 hpang hta paw pru wa ai. Gara hku chye lu na kun?

6. Gara aten hta Karai a masha ni hpe bai ginhka lu ai kun? Sanglang dan u. 

6 Karai a masha ni hpe 1870 kaw nna uhpung langai hku hpawng de wa ai. Dai shaning hta, C.T. Rase hte shi a manang ni gaw Chyum Laika hkaja hpang ai. Shanhte gaw, Meshia Mungdan garai n gawgap shi yang, tau hkrau tsun da ai “lam lajang” ya ai kasa re. (Mal 3:1) Karai a masha ni gaw kadai ni re ai lam kalang bai dan dawng wa sai. Karai a mayam ni a ntsa laksan hku nna hkra machyi shangun na mungkan uphkang du ni nga sai kun? Lawu na lam ni hpe yu yu ga.

Dingda Hkawhkam Kadai Rai Kun?

7. Nambat 1 mungkan majan garai n byin shi yang dingda hkawhkam gaw kadai rai kun?

7 1870 hta, Britin gaw mungkan hta atsam kaba htum ai hkawseng mungdan byin wa ai. N-gun ja dik htum hpyen dap mung nga ai. Daniela myihtoi ga hta nrung masum hpe shadaw kau ai nrung kaji a lam tsun da ai. Dai nrung kaji gaw Britin hkawseng mungdan rai nna, shi shadaw kau ai nrung masum gaw Pyintit, Saping hte Netalan re. (Dan 7:7, 8) Britin gaw nambat 1 mungkan majan n byin shi ai aten du hkra dingda hkawhkam re. Dai aten hta sha, Amerikan gaw mungkan hta lusu dik htum mungdan byin wa nna, Britin hte jinghku hku wa ai.

8. Hpang jahtum nhtoi ni laman dingda hkawhkam gaw kadai rai kun?

8 Nambat 1 mungkan majan laman, Amerikan hte Britin gaw hpyen n-gun kaba ai jinghku mungdan byin wa ai. Dai aten hta Britin hte Amerikan gaw, Engalo-Amerikan Mungkan Daru Magam byin wa ai. Daniela tau hkrau tsun da ai hte maren, “nachying law ai hpyen luksuk” shanhte hta nga ai. (Dan 11:25) Hpang jahtum nhtoi ni hta, Engalo-Amerikan gaw dingda hkawhkam re. * Rai yang, dingdung hkawhkam gaw kadai rai kun?

 

Dingdung Hkawhkam Bai Paw Pru Wa

9. Galoi aten hta dingdung hkawhkam bai paw pru wa ai kun? Daniela 11:25 gaw gara hku hpring tsup wa ai kun?

9 Hpunau Rase hte shi a manang ni gaw, Chyum Laika hkaja ai hpung hpe hpawng de nna laning mi na ai hpang, 1871 hta dingdung hkawhkam bai paw pru wa ai. Dai shaning hta, Awtobon Bitsamat gaw Jamani Hkawseng Mungdan hpe gawde wa ai. Hkawhkam Wiham 1 gaw shawng nnan na hkawhkam byin wa ai. Bitsamat hpe hkringmang daju aya tang wa ai. * Tsa ban shaning loi mi na ai hpang, Jamani gaw Ahprika hte Pasihpik Nammukdara na mungdan ni hpe zing la lu ai majaw, Britin hte shingjawng manang byin wa ai. (Daniela 11:25 hpe hti u.) Jamani gaw, n-gun ja ai hpyen dap hte mungkan hta nambat lahkawng kaba htum ai hka hpyen dap hpe gawgap wa ai. Nambat 1 mungkan majan hta Jamani gaw dai hpyen dap hpe akyu jashawn wa ai.

10. Daniela 11:25b hte 26 gaw gara hku hpring tsup wa ai kun?

10 Jamani Hkawseng Mungdan hte shi a hpyen dap hpa byin mat na hpe mung Daniela tau hkrau tsun da ai. Dingdung hkawhkam gaw “dang lu na n rai” nga nna myihtoi htoi da ai. Hpa majaw nga yang, “shanhte gaw hkalem ai hku shi hpe di na ma ru ai. Gaja wa, shi a shat sha ai ni pyi shi hpe agrawp kau” na majaw re. (Dan 11:25b, 26a) Daniela aten hta, “hkawhkam a sha ku na shat” sha ai ni hta, ‘hkawhkam a man e shang lu’ ai munggyi kaba ni lawm ai. (Dan 1:5) Ndai myihtoi ga gaw kadai hpe tsun nga ai kun? Hpyen du daju ni, hpyen dap a hpaji jaw du ni lawm ai Jamani Hkawseng Mungdan a ahkang aya kaba ai ni hpe tsun ai re. Shanhte a majaw hkawhkam uphkang ai htung lai prai mat ai. * Myihtoi ga gaw hkawseng mungdan hkrat sum na lam sha n-ga, dingda hkawhkam hte gasat ai majan a lam hpe mung tsun da ai. Dingdung hkawhkam hte seng nna ndai hku tsun da ai: “Shi a hpyen luksuk ni lup mat ai hkrum nna, law law wa, kadawng jahkrat kau ai hte sat kau ai hkrum na ma ra ai.” (Dan 11:26b) Tau hkrau tsun da ai hte maren nambat 1 mungkan majan hta, Jamani hpyen dap gaw “kadawng jahkrat kau ai” hkrum nna, masha law law mung “sat kau” hkrum ai. Kaga majan ni hta na dai majan hta sat hkrum ai masha gaw grau law ai.

11. Dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam gaw hpa galaw ai kun?

11 Nambat 1 Mungkan Majan n byin shi yang, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam gaw “sha ku langai hta sha shada masu ai ga tsun” na ngu Daniela 11:27, 28 hta tsun da ai. Dingdung hkawhkam gaw “arung arai law law” lu la na ngu nna mung tsun da ai. Dai lam gaw teng sha byin wa ai. Jamani hte Britin gaw simsa lam lu mayu ai ngu shada da tsun tim, 1914 hta byin ai majan gaw shanhte masu ai hpe sakse madun nga ai. 1914 n du shi ai 10 ning ladaw ni hta, Jamani gaw mungkan hta nambat lahkawng lusu dik htum mungdan byin wa ai. Raitim, dingda hkawhkam hte gasat ai shaloi sum mat ai. Dai gaw Daniela 11:29 hte kaji 30 a shawng na daw hpring tsup ai lam re.

Karai A Masha Ni Hpe Hkawhkam Ni Gasat

12. Nambat 1 mungkan maja hta dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam hpa galaw wa ai kun?

12 1914 kaw nna, hkawhkam lahkawng gaw shada da mung, Karai a masha ni hpe mung grau gasat wa ai. Ga shadawn, nambat 1 mungkan majan hta Jamani hte Britin asuya gaw, majan gasat ai hta n lawm ai Karai a masha ni hpe zingri wa ai. Amerikan asuya mung, hkaw tsun bungli hpe woi awn nga ai ni hpe htawng jahkrat kau ai. Dai gaw Shingran 11:7-10 hta lawm ai myihtoi ga hpring tsup ai re.

13. 1933 kaw nna nambat 2 mungkan majan laman dingdung hkawhkam hpa galaw wa ai kun?

13 1933 kaw nna nambat 2 mungkan majan laman hta, dingdung hkawhkam gaw Karai a masha ni hpe laja lana gasat wa ai. Jamani hpe Nazi pati uphkang ai aten hta, Hitala hte shi hpang hkan ai ni gaw, Karai a masha ni a bungli hpe pat shingdang wa ai. Shanhte gaw Yehowa a masha 1,500 daram hpe sat kau nna, hkying hku law ai masha ni hpe zingri ai kem ni de sa kau ai. Dai mung Daniela myihtoi ga hpring tsup ai lam re. Dingdung hkawhkam gaw, Yehowa a amying hpe Karai a masha ni n hkaw tsun lu hkra pat shingdang ai hku nna “chyoi pra ai nta hpe awu asin di kau” nna, ayan “nawng ya ai wan nat hkungga hpe hkum kau” lu wa ai. (Dan 11:30b, 31a) Ningbaw Hitala gaw Jamani kaw nga ai Karai a masha ni hpe shamyit kau na ngu nna pyi tsun wa ai.

Dingdung Hkawhkam Nnan Paw Pru Wa

14. Nambat 2 mungkan majan byin ngut ai hpang kadai gaw dingdung hkawhkam byin wa ai kun? Sanglang dan u.

14 Nambat 2 mungkan majan byin ngut ai hpang, Sobiyet Munghpawm Mungdan * a Kumyunit asuya gaw, Jamani zing da ai shara law law hpe hkang lu wa nna, dingdung hkawhkam byin wa ai. Nazi asuya zawn, Sobiyet Munghpawm Mungdan mung, jet ai nawku daw jau lam hpe shawng tawn ai ni hpe nju ndawng ai.

15. Nambat 2 mungkan majan ngut ai hpang dingdung hkawhkam hpa galaw ai kun?

15 Nambat 2 mungkan majan byin ngut ai hpang kade n na yang, dingdung hkawhkam re ai Sobiyet Munghpawm Mungdan hte jinghku mungdan ni gaw Karai a masha ni hpe gasat hpang wa ai. Shingran 12:15-17 hta tau hkrau tsun da ai hte maren, dingdung hkawhkam gaw hkaw tsun bungli hpe pat shingdang nna, hkying hku law ai Yehowa a masha ni hpe Saiberiya de gawt shapraw kau ai. Hpang Jahtum nhtoi ni laman, dingdung hkawhkam gaw zingri ai “hka nu” hpe ru jaw dat tim, Karai a masha ni a bungli hpe gaw pat shingdang n lu ai. *

16. Sobiyet Munghpawm Mungdan gaw Daniela 11:37-39 hpe gara hku hpring tsup shangun ai kun?

16 Daniela 11:37-39 hpe hti u. Dai myihtoi ga hpring tsup ai hku nna, dingdung hkawhkam gaw “shi a kaji kawa ni a hpara ni” hpe hpa zawn n nawn ai. Gara hku nna kun? Sobiyet Munghpawm Mungdan gaw nawku htung hpe shamyit kau na matu, nawku htung a ahkang aya hpe zing la kau ai. 1918 kaw nna, Sobiyet asuya gaw Karai Kasang n nga ai ngu ai sharin achyin lam hpe jawng hta sharin ya na matu lajang wa ai. Dingdung hkawhkam gaw gara hku nna hpyen dap ni a hpara hpe hkungga lara di ai kun? Sobiyet Munghpawm Mungdan gaw hpyen dap n-gun ngang kang hkra, hkying hku law ai nyukaliya laknak ni hpe shapraw na matu gumhpraw law law jailang wa ai. Dai lam hku nna, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam hta wan hkying hku law ai masha ni hpe sat na matu laknak nga wa ai.

N Nga Ga Ai Myit Hkrum Lam

17. “Jahten shabyak chye ai matsat shabat kumla” gaw hpa rai kun?

17 Dingdung hkawhkam gaw dingda hkawhkam hte arau, “jahten shabyak chye ai matsat shabat kumla hpe shadun da” ai. (Dan 11:31) Dai “matsat shabat kumla” gaw Mungkan Wunpawng Hpung (UN) re.

18. Mungkan Wunpawng Hpung hpe “matsat shabat kumla” ngu hpa majaw tsun ai kun?

18 Mungkan Wunpawng Hpung hpe “matsat shabat kumla” ngu nna hpa majaw tsun ai nga yang, Karai Kasang Mungdan sha galaw ya lu ai simsa lam hpe galaw ya na ngu tsun ai majaw re. Matsat shabat kumla gaw “jahten shabyak chye ai” ngu myihtoi ga hta tsun da ai. Hpa majaw nga yang, Mungkan Wunpawng Hpung gaw shut shai ai nawku htung yawng hpe jahten ai hta, madung hku nna shang lawm ai majaw re.​—“Aten Ladaw Htum Wa Mahka Na Shingjawng Hkawhkam Ni” ngu ai sumla hpe yu u.

Ndai Labau Hpe Hpa Majaw Chye Ra Ai Kun?

19-20. (a) Ndai labau hpe hpa majaw chye ra ai kun? (b) Hpang na sumhpa hta hpa lam hkaja na kun?

19 Ndai labau hpe chye ra ai. Hpa majaw nga yang, 1870 kaw nna 1991 du hkra, dingdung hkawhkam hte dingda hkawhkam hte seng ai Daniela myihtoi ga hpring tsup wa ai hpe madun dan ai majaw re. Dai majaw, myihtoi ga a ngam ai daw mung hpring tsup wa na hpe kam mai ai.

20 1991 hta, Sobiyet Munghpawm Mungdan hten run mat ai. Rai yang, dai ni aten na dingdung hkawhkam gaw kadai rai kun? Hpang na sumhpa hta hkaja lu na re.

Mahkawn 128 Jahtum Du Hkra Hkam Sharang Nga U

^ စာပိုဒ်၊ 5 “Dingdung hkawhkam,” “dingda hkawhkam” hte seng ai Daniela a myihtoi ga gaw matut hpring tsup nga ai. Gara hku chye lu ai kun? Dai myihtoi ga hte seng ai ahkri ahkrai lam hpe hpa majaw chye ra ai kun?

^ စာပိုဒ်၊ 5 Dai majaw, Roma Hkawhkam Awriliyan (A.D. 270-275) hpe “dingdung hkawhkam,” Hkawhkam Jan Zenobiya (A.D. 267-272) hpe “dingda hkawhkam” hku nna n sawn la sai. Dai gaw Daniela Myihtoi Ga Hpe Myit Maju Jung U! (BU) laika buk a daw 13 hte 14 hta lawm ai lam hpe galai shai dat ai re.

^ စာပိုဒ်၊ 9 1890 hta, Kaiza Wiham 2 gaw Bitsamat hpe aya jahkrat kau ai.

^ စာပိုဒ်၊ 10 Shanhte gaw hkawseng mungdan a n-gun atsam alawan hkrat sum mat hkra, lam law law hpe galaw wa ai. Ga shadawn, hkawhkam hpe n madi shadaw ai, majan hte seng nna makoi magap da ra ai shiga ni hpe tsun dan ai, hkawhkam aya kaw nna yu ya na matu shadut ai.

^ စာပိုဒ်၊ 14 Sobiyet Munghpawm Mungdan hta Urawpa hte Asha kaw na mungdan ni lawm ai. Dap jung ai shara gaw Mawsko re.

^ စာပိုဒ်၊ 15 Daniela 11:34 hta tsun da ai hte maren, dingdung hkawhkam uphkang ai npu hta nga ai Hkristan ni gaw, aten loi mi hkyam sa wa ai. Ga shadawn, 1991 hta Sobiyet Munghpawm Mungdan hten run mat ai aten hta re.