LARTIK LETID 19
“Lerwa Dinor” dan Lepok Lafin
“Dan lepok lafin lerwa disid pou koumans opoz ar li [lerwa dinor].”—DAN. 11:40.
KANTIK 150 Rod Zeova pou To Delivrans
REZIME *
1. Ki kitsoz bann profesi Biblik explik nou?
KI POU ariv pep Zeova biento? Nou kapav konn repons sa kestion-la. Bann profesi Biblik explik nou bann levennman inportan ki pou arive biento ek ki pou ena enn lefe lor nou. Ena enn profesi an partikilie ki explik nou seki sertin parmi bann gouvernman pli pwisan lor later pou fer. Sa profesi-la trouv dan Daniel sapit 11. Li koz lor de lerwa ki pe opoz zot ar zot kamarad depi plizir santenn lane: lerwa dinor ek lerwa disid. Enn bon parti sa profesi-la inn fini realize, alor nou kapav sir ki leres sa profesi-la osi pou realize.
2. Kouma nou trouve dan Zenez 3:15, Revelasion 11:7 ek 12:17, ki nou bizin rapel kan nou etidie profesi Daniel?
2 Pou nou konpran profesi ki trouv dan Daniel sapit 11, nou bizin rapel ki li pe koz zis lor bann dirizan ek bann gouvernman ki finn ena enn gran linflians lor pep Bondie. Bann serviter Zeova bien tigit konpare ar kantite dimounn ki ena dan lemond. Alor kifer sa bann gouvernman-la atak bann serviter Bondie? Parski lobzektif prinsipal ki Satan ek so lemond ena se pou detrir bann dimounn ki servi Zeova ek Zezi. (Lir Zenez 3:15 * ek Revelasion 11:7; 12:17.) Nou bizin rapel osi ki profesi Daniel bizin an-akor avek bann lezot profesi ki ena dan Labib. An realite, nou bizin get bann lezot verse Labib pou konpran bien profesi Daniel.
3. Ki nou pou examine dan sa lartik-la ek dan prosin lartik?
3 Dan sa lartik-la, nou pou examinn Daniel 11:25-39. Nou pou trouve kisannla ti lerwa dinor ek lerwa disid depi 1870 ziska 1991. Nou pou examine osi kifer nou ena bann bon rezon pou sanz fason ki nou ti pe konpran enn parti sa profesi-la. Dan prosin lartik, nou pou examinn Daniel 11:40–12:1. Nou pou trouve kouma nou bizin konpran bann verse ki koz lor peryod ki koumans depi bann lane 1990 ziska lager Armagedon. Amezir ki to etidie sa de lartik-la, li bon ki to get tablo “De Lerwa Ki Opoz Zot ar Zot Kamarad dan Lepok Lafin.” Me pou koumanse, anou gete kisannla sa de lerwa ki dan sa profesi-la.
KOUMA NOU KAPAV IDANTIFIE LERWA DINOR EK LERWA DISID?
4. Ki trwa kitsoz pou ed nou idantifie lerwa dinor ek lerwa disid?
4 O-koumansman, bann tit “lerwa dinor” ek “lerwa disid” ti fer referans ar dirizan bann pei ki ti trouv dan lenor ouswa dan lesid pei Izrael. Kifer nou dir sa? Parski enn anz ti dir Daniel: “Mo finn vini pou fer twa konpran seki pou ariv to pep dan peryod final bann zour.” (Dan. 10:14) Nasion Izrael ti pep Bondie ziska Lapantkot 33 Nou Lepok. Me apartir sa moman-la, Zeova ti fer konpran dan enn fason kler ki se bann fidel disip Zezi ki ti vinn so pep. Alor, enn bon parti profesi ki trouv dan Daniel sapit 11 aplik ar bann disip Zezi, pa ar nasion Izrael. (Zist. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Anplis, avek letan, diferan dirizan ouswa gouvernman ti vinn lerwa dinor ek lerwa disid. Me tou sa bann dirizan-la ti ena trwa kitsoz an komin. Premierman, sa bann lerwa-la ti ena enn gran linflians lor pep Bondie. Deziemman, fason ki zot ti tret bann serviter Bondie ti montre ki zot ti ena laenn pou vre Bondie, Zeova. Ek trwaziemman, sa de lerwa-la ti opoz zot ar zot kamarad.
5. Eski ti ena lerwa dinor ek lerwa disid ant deziem siek ek lafin 19em siek? Explike.
5 Pandan deziem siek Nou Lepok, boukou fos Kretien ti koumans rant dan lasanble Kretien. Zot ti amenn bann fos lansegnman ek zot ti kasiet bann verite ki trouv dan Parol Bondie. Depi sa lepok-la ziska lafin 19em siek, pa ti ena okenn group organize ki ti pe servi Bondie lor later. Bann fos Kretien ti pouse koumadir move zerb. Akoz sa, li ti bien difisil pou idantifie bann vre Kretien. (Mat. 13:36-43) Kifer li inportan ki nou konn sa? Sa montre nou ki bann profesi ki koz lor lerwa dinor ek lerwa disid pa aplik ar bann dirizan ouswa bann gouvernman ki ti dirize ant deziem siek ek lafin 19em siek. Zot pa ti kapav atak pep Bondie parski pa ti ena okenn group organize ki ti pe servi Bondie dan sa lepok-la. * Selman, inpe apre 1870, lerwa dinor ek lerwa disid ti re-aparet. Kouma nou konn sa?
6. Kan eski bann serviter Bondie ti rekoumans organiz zot kouma enn group? Explike.
6 Apartir lane 1870, pep Bondie ti koumans organiz zot kouma enn group. Sa lane-la, Charles Russell ek so bann asosie ti form enn group pou etidie Labib. Zot ti reprezant “mesaze” ki ti pou “ouver enn semin” avan ki Rwayom Mesianik etabli. (Mal. 3:1) Ankor enn fwa, ti ena enn group organize ki ti pe servi Zeova dan bon fason! Eski ti pou ena bann gouvernman dan sa lepok-la ki ti pou ena enn gran linflians lor bann serviter Bondie? Anou al gete.
KISANNLA LERWA DISID?
7. Pandan Premie Lager Mondial, kisannla ti lerwa disid?
7 An 1870, Grande-Bretagne ti diriz pli boukou pei dan lemond ek li ti ena pli gran pwisans militer osi. Profesi Daniel koz lor enn ti korn ki ti gagn viktwar lor trwa lezot korn. Sa ti korn-la reprezant Grande-Bretagne ek trwa lezot korn-la reprezant la France, l’Espagne ek Pays-Bas. (Dan. 7:7, 8) Pandan Premie Lager Mondial, li ti vinn pli kler ki Grande-Bretagne ti lerwa disid. Sa lepok-la, l’États-Unis ti vinn pli gran pwisans ekonomik lor later ek li ti pe koumans fer bann lalians ar Grande-Bretagne.
8. Pandan bann dernie zour, kisannla lerwa disid?
8 Pandan Premie Lager Mondial, l’États-Unis ek Grande-Bretagne ti form enn lalians militer bien pwisan. Sa lepok-la, zot ti vinn Pwisans Mondial Anglo-Ameriken. Parey kouma Daniel ti predir, sa lerwa-la ti rasanble “enn larme bien gran ek pwisan.” (Dan. 11:25) Pandan bann dernie zour, lalians Anglo-Ameriken li lerwa disid. * Me kisannla ti lerwa dinor?
KISANNLA LERWA DINOR?
9. Kan eski lerwa dinor ti re-aparet, ek kouma Daniel 11:25 ti realize?
9 An 1871, enn an apre ki Frer Russell ek so bann asosie ti form zot group pou etidie Labib, lerwa dinor ti re-aparet. Sa lane-la, Otto von Bismarck ti rasanble plizir rezion ansam ek zot ti form enn nasion pwisan ki apel l’Allemagne. Guillaume I ti vinn premie lanperer l’Allemagne, ek li ti etabli Bismarck kouma sef gouvernman. * Avek letan, l’Allemagne ti kontrol sertin pei dan l’Afrique ek sertin zil dan losean Pasifik, ek li ti esey vinn pli for ki Grande-Bretagne. (Lir Daniel 11:25. *) L’Allemagne ti koumans ena enn larme bien pwisan, me pa osi pwisan ki Grande-Bretagne. Pandan Premie Lager Mondial, l’Allemagne ti servi sa larme-la pou lager kont so bann lennmi.
10. Kouma Daniel 11:25b, 26 ti realize?
10 Daniel ti predir osi seki ti pou ariv l’Allemagne ek so lafors militer. Sa profesi-la ti dir ki lerwa dinor “pa pou tini.” Kifer? “Parski zot pou fer bann konplo kont li. Ek bann dimounn ki manz so bann bon manze pou fer li tonbe.” (Dan. 11:25b, 26a) Dan lepok Daniel, parmi bann dimounn ki ti manz ‘bann bon manze lerwa’ ti ena bann ofisie ki ti travay pou lerwa. (Dan. 1:5) Alor, lor kisannla sa profesi-la ti pe koze? Li ti pe koz lor bann ofisie Alman bien inportan (parmi ti ena bann zeneral ek bann konseye lanperer) ki ti ede pou ki l’Allemagne perdi so pouvwar. * Profesi-la ti predir osi seki ti pou ariv lerwa dinor apre ki li ti pou lager ar lerwa disid. Konsernan lerwa dinor, profesi-la dir: “Ek konsernan so larme, li pou kraze net, ek boukou pou mor.” (Dan. 11:26b) Parey kouma profesi-la ti anonse, pandan Premie Lager Mondial, bann larme Alman ti “kraze net” ek ‘boukou ti mor.’ Sa lager-la ti fer pli boukou viktim ki ninport ki lager ki ti ena avan.
11. Ki lerwa dinor ek lerwa disid ti fer?
11 Daniel 11:27, 28 dekrir seki ti arive avan Premie Lager Mondial. Li dir ki lerwa dinor ek lerwa disid pou “asiz lor mem latab, me zot pou koz manti sakenn ar so kamarad.” Li dir osi ki lerwa dinor ti pou ramas “enn kantite dibien.” Kouma sa ti realize? L’Allemagne ek Grande-Bretagne ti dir zot kamarad ki zot ti anvi fer lape, me sa ti fos parski lager ti eklate an 1914. Anplis, dan bann lane avan 1914, l’Allemagne ti vinn deziem pei pli ris dan lemond. Apre sa, l’Allemagne ti al lager kont lerwa disid me ti gagn bate, parey kouma ti predir dan Daniel 11:29 ek premie parti verse 30.
BANN LERWA OPOZ ZOT AR PEP BONDIE
12. Pandan Premie Lager Mondial, ki lerwa dinor ek lerwa disid ti fer?
12 Depi 1914, lerwa dinor ek lerwa disid ti opoz zot deplizanpli kont zot kamarad ek kont pep Bondie. Par exanp, pandan Premie Lager Mondial, gouvernman Alman ek gouvernman Britanik ti persekit bann serviter Zeova parski zot ti refiz al lager. Ek gouvernman l’États-Unis ti met dan prizon bann frer ki ti pe diriz travay predikasion. Sa ti realiz profesi ki trouv dan Revelasion 11:7-10 (NW).
13. Dan bann lane 1930 ek pandan Deziem Lager Mondial, ki lerwa dinor ti fer?
13 Dan bann lane 1930 ek sirtou pandan Deziem Lager Mondial, lerwa dinor ti atak pep Bondie san okenn pitie. Kan bann Nazi ti koumans diriz l’Allemagne, Hitler ek bann ki ti swiv li ti interdi laktivite pep Bondie. Lerwa dinor ti touy plizir santenn serviter Zeova ek ti avoy plizir milye dan bann kan konsantrasion. Daniel ti predir sa bann levennman-la. Lerwa dinor ti interdi nou travay predikasion, ek kan li ti fer sa, li ti “dezonor landrwa ki sin” ek li ti interdi bann “sakrifis” ki ti pe fer toulezour pou servi Bondie. (Dan. 11:30b, 31a) Hitler ti mem fer promes ki li ti pou exterminn bann Temwin ki ti ena dan l’Allemagne.
ENN NOUVO LERWA DINOR
14. Kisannla ti vinn lerwa dinor apre Deziem Lager Mondial? Explike.
14 Apre Deziem Lager Mondial, l’Union soviétique ti vinn lerwa dinor. Li ti koumans regn lor enn gran teritwar ki ti pou l’Allemagne avan. Parey kouma gouvernman Nazi ki ti bien dominer, l’Union soviétique ti persekit tou bann ki ti fer zot ladorasion pou vre Bondie pas avan zot lobeisans anver gouvernman.
15. Ki lerwa dinor ti fer kan Deziem Lager Mondial ti fini?
15 Deswit kouma Deziem Lager Mondial ti fini, nouvo lerwa dinor, setadir l’Union soviétique ek so bann alie, ti atak pep Bondie. Sa lerwa-la ti interdi nou travay predikasion ek ti avoy bann milye Temwin Zeova an exil, parey kouma ti predir dan Revelasion 12:15-17. An realite, pandan bann dernie zour, lerwa dinor finn avoy “enn larivier” persekision pou aret travay pep Bondie, me li pa’nn reisi. *
16. Kouma l’Union soviétique ti realiz Daniel 11:37-39?
16 Lir Daniel 11:37-39. * Kouma lerwa dinor pa finn ena “okenn respe pou Bondie so bann anset”? L’Union soviétique ti anvi detrir bann relizion, alor li ti esey eliminn zot linflians. Pou li reisi fer sa, depi 1918, gouvernman sovietik ti donn lord dan bann lekol pou ansegn bann zanfan ki Bondie pa existe. Kouma lerwa dinor ti “donn laglwar bondie bann fortres”? Pou vinn pli pwisan, l’Union soviétique ti depans enn kantite kas pou form enn gran larme ek pou prodir bann milye zarm nikleer. Avek letan, lerwa dinor ek lerwa disid toulede ti ena ase zarm bien pwisan pou touy plizir milyar dimounn!
DE LENNMI TRAVAY ANSAM
17. Ki ete “sa kitsoz degoutan ki fer bann dega la”?
17 Lerwa dinor ti travay ansam avek lerwa disid pou fer enn kitsoz inportan. Zot ti “etabli sa kitsoz degoutan ki fer bann dega la.” (Dan. 11:31) Sa “kitsoz degoutan” la se l’Organisation des Nations unies (ONU).
18. Kifer l’ONU li enn “kitsoz degoutan”?
18 L’Organisation des Nations unies li enn “kitsoz degoutan” parski li pretann ki li kapav amenn lape dan lemond alor ki se zis Rwayom Bondie ki kapav fer sa. Profesi Daniel dir ki sa kitsoz degoutan la pou “fer bann dega” parski l’ONU pou atak ek detrir tou bann fos relizion.—Get tablo “De Lerwa Ki Opoz Zot ar Zot Kamarad dan Lepok Lafin.”
KIFER NOU BIZIN KONN SA BANN LINFORMASION-LA?
19-20. (a) Kifer nou bizin konn sa bann linformasion-la? (b) Ki kestion nou pou reponn dan prosin lartik?
19 Nou bizin konn sa bann linformasion-la parski sa montre ki enn parti profesi Daniel (1870 ziska 1991) konsernan lerwa dinor ek lerwa disid inn realize. Alor, nou kapav sir ki leres sa profesi-la osi pou realize.
20 An 1991, l’Union soviétique ti aret existe. Alor, kisannla lerwa dinor azordi? Nou pou reponn sa kestion-la dan prosin lartik.
KANTIK 128 Andire Ziska Lafin
^ par. 5 Profesi Daniel konsernan “lerwa dinor” ek “lerwa disid” pe kontign realize dan nou lepok. Eski nou ena bann prev ki montre sa? Ek kifer nou bizin konpran sa profesi-la?
^ par. 2 Zenez 3:15: “Mo pou met laenn ant twa ek fam-la, ant to desandans ek so desandans. Li pou kraz to latet ek to pou bles li dan so talon.”
^ par. 5 Akoz sa, li nepli apropriye ki konsider Lanperer Romin Aurélien (270-275 Nou Lepok) kouma “lerwa dinor” ek Larenn Zénobie (267-272 Nou Lepok) kouma “lerwa disid.” Sa lexplikasion-la sanz seki ti pibliye dan sapit 13 ek 14 dan liv Prêtons attention à la prophétie de Daniel !
^ par. 8 Get lankadre “ Bann Profesi Biblik ki Koz lor Pwisans Mondial Anglo-Ameriken.”
^ par. 9 An 1890, Lanperer Guillaume II ti fors Bismarck pou demisione.
^ par. 9 Daniel 11:25: “Ek li pou rasanble so lafors ek so kouraz kont lerwa disid, avek enn gran larme, ek lerwa disid pou prepar li pou lager avek enn larme bien gran ek pwisan. Ek li pa pou tini, parski zot pou fer bann konplo kont li.”
^ par. 10 Zot ti fer plizir kitsoz ki ti fer zot gouvernman perdi so pouvwar bien vit. Par exanp, zot ti aret soutenir lanperer, zot ti devwal bann linformasion konfidansiel konsernan lager, ek zot ti fors lanperer pou demisione.
^ par. 15 Parey kouma nou trouve dan Daniel 11:34, lerwa dinor ti aret persekit bann Kretien pandan enn moman. Par exanp, sa ti arive kan l’Union soviétique ti aret existe an 1991.
^ par. 16 Daniel 11:37-39: “37 Li pa pou ena okenn respe pou Bondie so bann anset; li pa pou ena okenn respe pou dezir bann madam ouswa pou lezot bondie, me li pou glorifie limem devan tou dimounn. 38 Okontrer, li pou donn laglwar bondie bann fortres; avek lor, larzan, bann pier ki ena gran valer, ek bann kitsoz ki ena valer, li pou donn laglwar enn bondie ki so bann anset pa’nn kone. 39 Avek enn bondie etranze, li pou azir dan enn fason efikas kont bann fortres ki bien solid. Li pou donn enn gran laglwar bann ki rekonet li, ek li pou fer zot regne lor enn gran kantite dimounn; li pou partaz bann later pou enn pri.”
